FJALA E REDAKTORIT
Pėr veprėn ,,Dėneste bashke me erėn Adem
Zaplluzha
Njėqind libra poetik, dhjetėmijė poezi dhe
mbi njėqindmijė vargje, Adem Zaplluzha
Autori Adem Zaplluzha me vėllimin mė tė ri
poetik,, Dėneste bashke me erėn, na afron vlerėn dhe peshėn e vargut qė
mbartė nė brendi mesazhin e sė vėrtetės dhe mashtrimit duke demantuar
ilozionistėt, rrahagjoksėt e sė djeshmes pėr tė sotmen dhe tė nesėrmen.
Po kush mė mire se poeti ndjen realitetin dhe
notėn e mashtrimit sot, pėr tė dhėnė qėndrueshmėrinė, faktin e fjalės dhe
moralin e saj, deklamojmė vargjet nė poezinė "Atje nė fund tė
lagjes" / "Njė copė mjegull bėnė njė hije, e cila i pėrngjanė hijes sė
arrės sė egėr, ku plakat e lagjes i krehin flokėt e thinjura tė erė".
Edhe sapo fillojnė sekondat e mbarimi i minutave tė fundit poeti nuk ndalet
pa trajtuar ngjarjet e ditės qe shkaktojnė ndjenjat e kėqija tė njerėzve apo
edhe tė mirat e tyre.
Monstrumi poetiko-portretiv qė sot luan tri
seritė e ditės me fatin e Kosovės si: Tė Foshnjės qė kėrkon ngrohtėsinė e
nėnės, tė rinjve qė kėrkojnė kėshillėn dhe dijen universitare dhe tė
moshuarve qė dhanė djersėn pėr tė djeshmen, tė sotmen dhe tė nesėrmen,
poeti nuk ngurron por vazhdon tė jep nga vetja plotėsimin e projektit se si
do tė dukej Kosova sot dhe nesėr.
Prandaj, sfida e tij ėshtė qe me dhimbje tė
vogla tė operoj fenomenologjinė apo dukurinė e meritokracisė dhe thurjes sė
odeve pėr tė bėmat ndaj atdheut, dje, qė sot kush pos dorės sime duhet tė
mbaj Flamurin e nacionalizmit.
Shtrohet pyetja sot mos vallė Kosova dhe
shqiptarėt kanė nevojė pėr bijtė e shekullit tė ri tė Migjenit apo Bijtė e
askujt tė Rexhep Qosjės?
Kjo, nėse mund tė quhet hipoteza qendrore mes
analogjisė dhe antagonistes qė poeti e sforcon te poezia "Mu ata gur
mermeri" / "Mbi njė pllakė tė kuqe mermeri, Lėri shenjat fillestare tė
erės, Pastaj shikoje Kosovėn, pėrkulu te varret dhe nisu miku im, jeto kėtu,
nėse do mi shijua, pemėt qė rriten nė syrin e lirisė". Kėtu vargjet
kumbojnė qė njerėzit, qe rrinė pėrskaj rrugės na kanė pėrcjellė, duke i
folur njeri - tjetrit ne vesh kėto vargje shprehin se si edhe tash
analfabete lozin me trupin, ndjenjėn e njeriut, kurse poeti dhe metafora
recensioniste shprehet, Do tė vij njė kohė, dhe do tė ngreh njė monument
lirie, ne hisen e plotė tė gjeografisė kombėtare , vetėm pėr heronjtė e
mi, as kush nuk do tė ketė guxim, tė shkruaj a flas pėr ta si unė.
Nė tė dyja variantet, poeti fuqizon moralin i
cili sot, sikur duket ėshtė liruar pėr nga vlera dhe shkon drejt
degradimit tė shoqėrisė shqiptare.
Mendimi poetik divergjent, nuk kalon nė
sentimentalizėm, as defetizėm dhe as nė pesimizmin e poetit, por mesazhi
troket ndėrgjegjshėm sot te shoqėria qė po e ndėrtojmė, prandaj kjo porosi
sforcohet edhe mė tej me veprimet direkte te vargjet qė dirigjon keqas,
ofron moral tė mykur, gjen vegza tė molisura dhe tė prishura ne unin e
stėrkequr. Ja si qajmė ne pas vdekjes. "Ky boshllėk, me fjalamani
krye oxhaqeve, nuk njeh fytyrėn e vet, ju thash as pushteti nuk ėshtė
pushte". Mjaft i kemi share intelektualet, sa ishin gjallė, e sa
here vdesin, i nderojmė, po i ēmendim me fjalė tė mira te varret, Mjaft mė,
heshtni, u qoftė turp, tė gjithė kanė vdekur prej nesh. Kėtu edhe poet te
tjerė kanė analogjinė e situatave tė vargut tė Zaplluzhės. Poeti Adem
Zaplluzha, shquhet si njė nga depėrtuesit e thellė tė mendimit filozofik tė
etnosit tonė dhe kjo vėrtetohet me vargjet e cituar mė lartė, se ėshtė e
vėrtetė kjo filozofi e mbrapsht dėshmohet shumė nėse mundem tė shprehem nė
mėnyrė figurative a po pėrmes alegorisė, te poezia "Njė stuhi nate"
me vargjet: "As ky shall nuk me duhet, kur e ve nė qafė, mė duket se
atdheut po ia zė frymėn, Atdheu sduron tė lidhet", faqe 64.
Humbjen e etikės dhe degradimin e vlerave tė
mirėfillta. Kėtė bindje time e sforcon vargu me metaforėn me interesant tė
libri "Dėneste bashkė me erėn" / "Shekuj me radhė lindjet i patėm nėn
hijet e lisave, edhe vdekjet tona u pėrngjajnė drurėve, Ecim maleve me njė
krenari epike, dhe pėr nga pamja u pėrngjanim gjyshėrve
"
E kam tė mėsuar se poeti apo poetet nuk kanė
fund, prandaj edhe poeti Zaplluzha nuk ndalon me kėtė vepėr, por vazhdon
sikur vazhdon populli rrugėtimin drejt majės pėr tė parė se ēfarė fshihet
pas asaj.
|