Sakras Art Gallery

Sekuenca filmike

Vegėza

RTK

TOP CHANNEL

RTV 21

ALSAT

TV KLAN

KLAN KOSOVA

BOTA.AL

ALBANIAPRESS

ALBINFO

EXPRESS

KOHA DITORE

ZĖRI INFO

KOSOVA SOT

INSAJDERI

BOTA SOT

GAZETA METRO

GAZETA SINJALI

ALBANIAN POST

KALLXO COM

LAPSI.AL

ZEMRASHQIPTARE

KOSOVA PRESS

TELEGRAFI

EUROPA E LIRĖ

ZĖRI I AMERIKĖS

PSIKOLOGJIA

TRIBUNA SHQIPTARE

SHĖNDETI

DITURIA

PRESHEVA.COM

GJUHA SHQIPE

KOSOVARJA

RADIOPROJEKT

Shkencė - Bimėt nė shėrbim tė shėndetit

Shkruan: Arsim GJINOCI

            Fitoterapi

 

            BIMĖT NĖ SHĖRBIM TĖ SHĖNDETIT

 

          Duke buzėqeshur me krenari i tregonte dhėmbėt e bardhė nė numėr dhe bėnte me gisht drejt bimėve, duke thėnė: “Unė kurrė nuk pi ujė. Gjithnjė pi ēajėra nė vend tė ujit. Nuk ėshtė e thėnė qė ēajėrat gjithmonė tė jenė tė nxehta. Unė pi edhe ēajėra tė ftohta deh tė akullta, sidomos nga bari i hajdutit (barpezmi), ēaji i egėr (trauma ose trumza, angjelika)...” vazhdonte t’i numėronte tė tjera bimė xha Ademi, pėrderisa mua mė shkoi mendja te dhėmbėt e mij.

                 

            Pėrderisa mė tregonte pėr llojet e ndryshme mjekuese tė bimėve, nė majat e mrekullueshme tė Sharrit, xha Ademi krenohej pėr shėndetin e tij.

            “Asnjėherė nuk mė ka dhimbur dhėmbi. Asnjėherė nuk kam pasur probleme me lukth e tretjen e ushqimit”. Duke buzėqeshur me krenari i tregonte dhėmbėt e bardhė nė numėr dhe bėnte me gisht drejt bimėve, duke thėnė: “Unė kurrė nuk pi ujė. Gjithnjė pi ēajėra nė vend tė ujit. Nuk ėshtė e thėnė qė ēajėrat gjithmonė tė jenė tė nxehta. Unė pi edhe ēajėra tė ftohta deh tė akullta, sidomos nga bari i hajdutit (barpezmi), ēaji i egėr (trauma ose trumza, angjelika)...” vazhdonte t’i numėronte tė tjera bimė xha Ademi, pėrderisa mua mė shkoi mendja te dhėmbėt e mij.

            M’u kujtua edhe tregimi i njė mjeku zyrtar pėr njė familje mbretėrore tė shekullit tė kaluar, qė kishte vdekur ngase kishte pėrdorur vetėm ushqime tė botės shtazore, nga mungesa e vitaminave qė organizmi e merr nga bota bimore. Madje dhe ma bėnte me dije i njėjti mjek se shumė sėmundje kancerogjene dhe ērregullime tė qarkullimit tė gjakut dhe zemrės, vijnė nga ushqimi kryesisht shtazor. Edhe pse nė vende perėndimore gjithnjė e mė tepėr zhvillohen tė gjitha degėt e mjekėsisė dhe tė farmakologjisė, mjaft shpesh mund tė hasen edhe barnatore popullore, shitore tė specializuara pėr makrobiotikė ku mund t’i gjejmė gati tė gjitha llojet e bimėve tė kėrkuara pėr nevoja shėndetėsore. Me shumė pak pėrkushtim, secili njeri mund tė gjej mjaft bimė edhe nė barnatoret tona, p.sh.: kamomilen, mendrėn, trumzėn, kaēėn, rrėnjėn e mugallės sė bardhė, etj. Bimėt tjera, si bliri, bar blete, bar pezmi me njėmijė gjethe, bar ethesh (kantarioni), hudhra, majdanozi, kopra, hithi, kalendula mjekėsore, gjethe dielli, etj. ndodh t’i kemi nė oborr apo aty pranė nė ndonjė livadh. Mjafton qė secila shtėpi t’i ketė vetėm kėto bimė dhe t’i pėrdor gjatė ditės sipas nevojės.

            Nė vazhdim do t’ju njoftojmė me disa bimė, qė do t’ju shėrbejnė, mjekojnė dhe freskojnė.

 

 

            Kaēa (Resa canina L.)

 

            Kjo bimė ėshtė fryt i trėndafilit tė egėr. Veēanėrisht ėshtė i pasur me vitaminėn C. Po ashtu  pėrmban sasi tė mjaftueshme edhe tė vitaminave: B, E, K, A, etj.

            Bimėt mund t’i gjeni nė natyrė, apo t’i bleni tė gatshme nė barnatore nė paketim me filtėr qeske. Infuzi me kėtė bimė pėrgatitet kur nė 200 ml ujė (nė enė) vendoset nė tė 1 filtėr apo 5-10 fruta tė thara tė kaēės dhe zihen 2 minuta. Ēaji pėrgatitet kur nė ujė valė vendoset njė qeskė dhe pas dy minutash pihet lėngu. Kryesisht infuzi i kaēės, qė merret 3-4 herė nė ditė nga 200 ml, pėrdoret nė rastet e dobėsimit tė organizmit gjatė sėmundjeve, pėr forcimin e imunitetit, kundėr diarresė, gjakderdhjeve, si diuretik, kundėr  gripit nė rrugėt urinare, avitaminozėn, sekrecionet e tepėrta vagjinale, lodhjet, askariaza (krimbat nė zorrė), kundėr gripit, kundėr anemisė etj. Infuzi i kaēės po ashtu pastron gjakun nga materiet e tepėrta.

 

            Majdanozi (Petroselinum Sativum L.)

 

            Kjo bimė zakonisht nė shumė raste pėrdoret si mėlmesė e tharė apo e freskėt, nė shumė gjellėra dhe sallat.

            Kėtė bimė mė sė lehti mund ta gjejmė nė secilin treg tė perimeve. Ėshtė bimė qė kultivohet. Pėrdoret kryesisht e tharė. Nė tė shumtėn e rasteve pėrdoret e tėrė bima: gjethet, rrėnja dhe fara. Kjo bimė i stimulon funksionet trupore, bėnė pastrimin e gjakut, ėshtė diuretik i mirė, me ē’rast ndihmon nė largimin e materieve tė dėmshme pėrmes urinimit, rregullon menstruacionet, rregullon tonusin e fijeve tė lėmueshme muskulore (zorrėt, kanali urinar, mitra, idhėza etj.). Kjo bimė kryesisht pėrdoret kundėr pagjakėsisė, lodhjes sė pėrgjithshme, reumės, menstruacioneve me dhembje, etj.

            Dekokti nga kjo bimė bėhet ashtu qė marrim tėrė bimėn dhe e ziejmė 10 minuta. Nė 200 ml ujė vendoset njė lugė gjelle majdanozi. Nė ditė duhet pirė 3 gota ēaji tė tillė. Megjithatė nuk bėnė tė teprohet doza, ngase kjo bimė ka substanca tė forta aktive qė mund tė ērregullojnė funksionin e veshkave.