Sakras Art Gallery

Sekuenca filmike

RTK

TOP CHANNEL

RTV 21

ALSAT

TV KLAN

KLAN KOSOVA

BOTA.AL

ALBANIAPRESS

ALBINFO

EXPRESS

KOHA DITORE

ZËRI INFO

KOSOVA SOT

INSAJDERI

BOTA SOT

GAZETA METRO

GAZETA SINJALI

ALBANIAN POST

KALLXO COM

LAPSI.AL

ZEMRASHQIPTARE

KOSOVA PRESS

TELEGRAFI

EUROPA E LIRË

ZËRI I AMERIKËS

PSIKOLOGJIA

TRIBUNA SHQIPTARE

SHËNDETI

DITURIA

PRESHEVA.COM

GJUHA SHQIPE

KOSOVARJA

RADIOPROJEKT

HALIL MATOSHI

          Një ndër krijimtaritë më të lëvruara të letërsisë shqiptare, është edhe POEZIA. Gjini e letërsisë ku bota e brendshme, ndjenjat më sublime, frymëzimi hyjnor...  shprehen përmes shkronjave të cilat krijojnë vargje... vargjet, pastaj, shpalosin mendime, mendimet krijojnë energji, energjia ndez dritat e dijës, rrezet e artë të së cilës i japin ngrohtësi zemrës, mendjes dhe shpirtit, e me këtë, edhe kuptim dhuratës më të shtrenjtë, vetë  jetës.

            Që nga Lekë Matrënga e Pjetër Budi, kjo energji nuk u ndalë asnjëherë së hedhuri farën e dijës, duke e kultivuar atë me dashurinë më të çiltër në shpirtin e pastër e fisnik të popullit shqiptarë. Duke i mposhtur të gjitha sfidat e kohës, kjo frymë e shpirtit të popullit, xixat e saja të arta, si një pishtar i shpresës, u bartën gojë më gojë, mendje më mendje, zemër më zemër... brez pas brezi... nga kokat më të ndritura të kombit si: Naimi, Çajupi, Mjeda, Asdreni, Shiroka... për të vazhduar tek Fishta, Konica, Noli, Migjeni... e deri në kohën tonë, duke u kthyer ai pishtarë në flakadan të përhershëm që tashmë nuk ka forcë në botë që mund ta shuaj fuqinë e zjarrit të tij...

            Dua ta falënderoj nga zemra mikun tim dhe poetin e mirënjohur, ADEM ZAPLLUZHA, që me përkushtim të jashtëzakonshëm, vizitorëve të kësaj faqeje, por edhe më gjerë, do t’ua prezantoj disa nga poetët më të njohur të kohës sonë, e me këtë, do e plotësoj e pasuroj edhe mozaikun e mrekullueshëm të letërsisë shqiptare.

(www.sa-kra.ch)

       Përgatiti: Adem ZAPLLUZHA

ANTOLOGJI E POEZISË MODERNE SHQIPE

HALIL MATOSHI

             Hyrje

            Halil Matoshi i lindur më 1961 në Gmicë të Kamenicës (Kosovë).

            Ka studiuar Filozofi-Sociologji në Prishtinë.

            I burgosur nga regjimi komunist më 1990 për angazhim politik dhe, po ashtu i marrur peng lufte më 21 maj 1999 nga forcat serbe të sigurisë dhe është mbajtur në kampin e përqendrimit “Zabela” në Pozarevac, Serbi një vit, i akuzuar për terrorizëm, ndonëse ishte vetëm shkrimtar!

            Me profesion gazetar, shkruan kolumne politike për gazetën “Koha Ditore” në Prishtinë.

            Ka botuar edhe tregime, ese, studime letrare dhe filozofike.

            I përfshirë në shumë antologji shqipe.

            Poezi të tij janë përkthyer në anglisht, gjermanisht, rumanisht, serbisht, sllovenisht, greqisht, spanjisht dhe në gjuhën rome.

            Është autor i librave:

            1.“Frymë varresh në dallgore” (poezi), ‘bota e re” 1988;

            2.“Udhëtim nëpër ëndërr të keqe” (libër mikst), 1994;

            3.“Lajmësi memec” (tregime);

            4. 1996; “Udhëtim nëpër zhgjëndërr të keqe” (ditar lufte dhe ese) 2000;

            5..“Hija e Krishtit” (poezi), 2004;

            6.“Katedralë letre” – Një ese për qytetin dhe tregime tjera; 2011;

            7. “N’zanafillë (Poezi) 2013;...

NATA. NJOLLAT

Ajo vendosi pushtetin e saj n’kto dhena

t’panjollosun prandej s’mujmë me e quejt anmiqsore

Duhet me iu dorzue

E përzë çdo bardhësi. Mbyt secilin zâ. Mshef të shëmtuemen si thashethânat mshef të bukuren si Zojën e papërlyeme

S’i ka dert fjalët e hallkut

Nata – ajo ka kuptim

nëse dielli del nesër

ditën me e bâ

Siç ka kuptim flija e Jezuit

Vetëm nëse kthehet i ringjallun

Me e bâ njeriun

Me i shplue e qartsue gjânat

MURI. FJALËT

(60-vjet nga vrasja e John Fitzgerald Kennedyt)

Më 26 qërshuer 1963 n’Bradenburg “Ich bin ein Berliner” tha JFK

Fjala peshoi rand tuj e rrahë murin tridhet vjet pa nda

E bani ni vrimë plumi

Nëpër t’cilen përbirohej dielli që lindtte n’Perëndim

Dhe rrezet baheshin deklarata politike

E andrrat guxim

Po ajo vrimë më 3 tetor 1990 u ba gojë

E thërriti. Fjalët u çuen peshë iu vërsulen murit si kulshedra

T’ardhuna p’ej matanë epokës së akullnajave

Muri lakohej deri sa u shtri tek pluhuni

Hijet, ato u çuen

Njerëz u banë dhe zateten shikimet

Në ajrin që vallzonte vizatoheshin shumë buzëqeshje

Dhe mbeten t’fosilizueme n’qiellin mi Berlin…

Po ajo gojë ndihet henez tek bërtet

Edhe pas ramjes së murit

Viktimat mendojnë m’nyra ma t’sofistikueme me e kalue murin

Që mos t’i kapin për së dyti…

Xhelatët zgjatin ende sytë si tejqyra me pa se çka janë tuj ba t’mbijetuemit

mos me u shpëtue për s’dyti…

22 nanduer, 2013

MARIMANGA. YJET

Marimanga ajo pështynë armaturë dhe krijon muzikën gjeometrikisht të matshme

Rrugët i kanë shtëpi

Botën e tyne e krijojnë me pështyma

Gjithçka që s’âsht soj i tyne zatet vdekjen ndë udhë tyne

Lejenjoftimi i tyne nuk âsht trupi e doka si kaçadré

Po trajektoret

fishkëllima matematike

Vjen ni njeri dhe me ta l’viz dorën ia zhban tanë njat univers

Ekzistencën  dhe vizionin për t’ardhmen

Nga xhelozia për botën e tij aq kaotike

Njeriu egoist. Ai po të kishte duer t’zgjatuna deri n’qjellë

Yjet kish me i fshi …

NUSJA. TË BARDHAT

Kur del nga sh’pia e prindëvet për me shkue nuse

Aq e vogël dhe e hajthme doket e zbehtë dhe e largët

Si mizat në televizorin që s’ka sinjal...

Stimulon gjijtë me fije kashte si me krrabza ari me i prishë magjitë...

Thithkat i dalin jashtë këmishe t’kuqrremta si dy karrabishta që sapo dalin nga ftojtë

...me i ndjek shtrigat...

Sipas ni tradite ballkanike sa mosha e kohës

Qikes i ngjesin kanën, që floku i saj të derdhë rrufe mbi demonët

I ngjesin t’bardhë zhive, me e ba fluide syni i lig mos me e pa...

Me fitue hapësinen e saj kryfjalë me u ba në fjalinë: Sonte kemi darsëm!

Sa vjen e afrohet te sh’pia e burrit ajo rritet, përflaket – mbledh rrezet përreth

Diskriminon imazhet, fytyrat tjera doken t’shëmtueme, rrallon ajrin me u doktë rrezëlluese

Mashalla* ... Erdhi nusja...

Turma ngrihet para ni mumje të ngrime p’ej shekujsh...

Pastaj imazhet dhe fytyrat struken në jetët e tyne

Ajo heq teshat, e bardha dhe çliron ni trup grueje

Mbetët e brishtë dhe e zbehtë si hânë e plotë...

Veç se tash âsht vetë magjia!

* Mashalla; Arabizëm i ardhun n’Ballkan p’ej otomanvet, që s’ka ni përkthim libresk por vetëm interpretime: N’dorë t’Zotit; Me hirin e Zotit; Mos t’paftë syni i lig!

KAMPI I PËRQENDRIMIT. NI PAMJE

Oficeri me katër gardianë sapo kishte marrë ndërrimin e natës

Dhe mbante syza me xham të trashë

Dredha lëkure t’u hiqte të internuemve e kishte për detyrim

Pengjet gërvishtnin muret me ofshama

Njani p’ej tyne mbante syza poashtu -

Syza të trasha me dioptri t’madhe

I frikësuem se i thehen p’ej rënkimevet

I paloi dhe i futi në xhep…

Nga trysnia e britmave druente se i thyheshin syzat

Oficeri poashtu,

I hoqi dhe i futi në xhep

Masanej ata dy si nëpër mjegull panë vetjet e tyne

Të defigurueme dhe s’kuptuen ma cili të ishte mizori

cili njeriu

Muret rënkonin e çaheshin

Dhe mendja u rrinte dyve tek syzat

Qysh me i ruejt sytë e ballit

Tuj e mbajtun pamjen e sho’shojt të palueme në xhep

Si diçka delikate e t’shtréjtë

Sapo zallamahia pushoi

Ata dy nxorren syzat me pa…

I fshinë me cepin e cohes p’ej kadifje

Tashma botët e tyne njerëzore ishin fundosë dhe po afroheshin

T’strukun në nji qoshe u panë t’përqafuem…

Vunë syzat dhe secili u nis në punë të vet…

Pa bza...

“Zabela” – Pozarevac, 1999

GRAHMA E FUNDIT. LAJMET

Nata âsht shndrrue n’veshë

E ditës i âsht ngulë ni shigjetë parake n’sy

Radioja e vjetër ciaste si qen i uritun ose po qante

Loti i âsht ngurue i âsht bâ fjalë…

Dëgjoj lajme. Në tâna gjuhët botnore

Indoeuropiane dhe sllave;

Masanej armenisht e kirgizisht…

E n’gjuhë t’zhdukuna si etruske, ilire e vllahishte...

Lajmi që e pres nuk po vjen as sonte…

E kthej rrotullën e radios në valë të gjata

Që t’ia shkurtoj udhën lajmësit

Ta za funin e luftës

Kjoftë në arabisht, kinezisht apo zullu…

Të tanë flisnin për gjana t’pakuptueshme për mue

Ose thjesht për luftën që vazhdonte…

Prap sjell njat dreq rrotulle në FM

Nga botët vijshin sall mbllaçitje tash e mot

Valët e radios zunë myshk…

E përplas për dhe poende dërdëllinte

E shkërmoçun: Luftë…Luft, Luf, lu, l…

Rrotela t’sames

Nalne ma njat mut lufte

E shihni që e dhiet krejt

Sapo menoja për mnyrën ma mizore

Të ndëshkimit të zotave të luftës: p.sh. me ja u lidhë zorrën e trashë nye!

M’u ba sikur radioja u pehat dhe lshoi grahmën e fundit

(mos po fliste për fundin e luftës m’u n’atë çast!?)

Maj, 1999