Njė meshė, apo duel me
dhembjen
Nėse merr nė duar njė krijim, poezi, prozė apo
dhe vetė tė luash dhe kėndosh njė kėngė Kosove do kuptosh...Je nė lutje.
Pra, jo nė njė gėzim. Ku e qeshura mund tė lyejė me tė kuqtė e lumturisė
deri njė natė deri nė puthje mėngjesi.
I tillė gjendesh nė vėllimin e poetit A.
Zaplluzha. Titulli vėllimit po tė shohim ndėrtim kohor tė foljes
shėmbėllente krijon kryekėputshėm dikotominė e njė hapėsire kohe mbi tokė
ku tani duket sikur nuk zbret nga Krijesa qiellore asgjė mė tepėr se vetė
poeti. Duket se dhembja, varret e hapura, urrejtja, mallkimi diku pranė
tij...fqinji...e bėri tė ruajė kėtė zbritje.
Do tė ishim onirik-ėndėrror po tė thoshim se
brenda pluhurit kozmik gjendej jeta. Gjendej pėrjetėsia. Dhe ruhej flutura.
Kjo e fundit si njė simbolikė ku doktrina panteiste naimiane nė rastin tonė
e kėrkon ringjalljen jo nė beteja baladash. Autori e din kėtė. Madje nė
vargje tė pėrqasura si njė cikėl epik, heroi Gjergj Elez Alia duket si njė
moment kujtese.
Sepse sipas vetė konceptit tė tė krijuarit poeti
e krijon lirinė e tij kur rikrijohet. Sė pari pėr vete. Jo nga egoja. As nga
uni mbi tė tjerėt. Ai ėshtė aq i lirė sa ka vend pėr tė gjitha kohėt...Kur
citon vargun Lozin me eshtrat e gjyshėrve si pjesė e ciklit tė parė, por
ne do mendonim se vėllimi ka njė pėrafėri me tematikėn tashmė kronikė
mijėvjeēare e jona, atdheu, do ishim tė gatshėm tė sintetizonim... Ra ky
qiell e u pamė veē pėr mort...Cilėt lozin? Po tė jemi realistė, sot e
gjithė letėrsia dhe vetė bota akademike e Kosovės tani post pavarėsisė, ka
si qėllim sinkronik dhe diakronik ciklin e rigjetjes. Sė vetes. Dhe mė pas
nėse dhembja ia meku dhe lutjen, kujt do ti vlejnė kryqet dhe hėnat mbi
varre? Po nė mesha? Po pas tyre? Po ne?
Janė pyetje tė cilat pėrmes njė poezie ku
thjeshtėsia ėshtė njerėzore dhe muza hyjnore, ku metafora ngrihet rishmi
drejtė jo mė nė kėrkim tė ish pluhurit kozmik. Por tė ribashkojė gjymtyrėt e
tij tė cilat njėkohėsisht vrasja dhunoi dy botė, tokė dhe qiell. Ishte njė
formė ku duket se ishte ruajtur pak nga ky pluhur pėr tė verbuar me tė
natyrėn, njeriun, lulen, ėndrrėn...gjithēka. Sepse pas saj do ngrihej si gur
fuqie ligėsia e cila do shformonte duke e pėrēudnuar fytyrėn e mbetur
dhembje.
Dimė se poezia ėshtė si shpend fluturues. Ku ka
krahė vėshtrimin poetik hapėsinor. Ka sy mbėrritjen. Dhe trup tokėn e
premtuar. Pyesim. Kur poeti ynė shkruan vargjet: Kėnduam kėngėt majė
krahėve. Meteorėt endacakė. Shpirtrat e rrufeve. Ullukė ndryshkur fėmijėria.
Egėrsohen fjalėt...etj do kėrkojmė brenda poezive jo njė njeri. As vetė
poetin. Ai rrėfen njė baladė ku tema si pritja, mbėrritja, nisja, kujtesa,
smund tė jenė fat individual. Ai vetė e pėrjeton tokėn si tė ishte njė varr
qė spo mbyllet...Nė vargun: Varret gojė hapur gjėma e tejkalon vrasjen.
Nėse njeriu vdes, sė paku shpirti lundron ende nė brigje ringjalljeje. Por
personifikimi gojė hapur e thellon dhembjen nė palcėn ku njė komb qenėson
veten. Tek Gjuha! Ndaj raporti jetė-vdekje ėshtė Zė vdekur dhe vdekje e
vrarė. Atėherė cila do ketė qenė fjala shėmbėllente pluhuri kozmik? Kjo
kohė ku veē as mbi tokė ska ekzistuar pėr njė histori tė tillė...Kuptohet
se po tė jemi strukturalė nga pikėpamja gjuhėsore, poeti e ripėmend shpesh
herė fjalėn si tė Zotit, kryqit, mėkatin, ashtu siē nuk nguron ti vė nė
raport antiteze pėrmes fėmijėrisė, puthjes , fustanit, dashurisė...
Poezi nga libri i autorit Adem Zaplluzha "I shėmbėllente
pluhurit kozmik"
FENIKSI NGA DEVOLLI
Kush ju tha se vdiq poeti
Mos i besoni
Ai gėnjen
Poetėt kurrė nuk vdesin
Nė secilin varg jetojnė nga pak
Jetojnė
Si perėnditė e Olimpit
Njė herė mė patė thėnė
Feniksi nga Devolli
Mė la peng njė fjalė prej guri
Andaj me plotė bindje po e vėrtetoj
Nuk ėshtė e mundur tė vdesė
Ai shkėmb prej fjale
Dritėro burri
Ju lutem mos i besoni askujt
Vdekja nuk ekziston
Vdesin drurėt kanjushat nė fluturim
Por Dritėroi
Do jetoj gjithmonė si perėnditė e Ilirisė
Me njė flakadan prej poezie
Nė qiellin e pavdekshėm tė shqiptarisė
Prishtinė, 3 shkurt 2017
SI NJĖ VARKĖ E ĒMENDUR
Me njė bastun arkaikė
Dhe kėpucė pa sholla
Sterra ēdo natė pandėrprerė
Troket mbi njė varr
Troket e troket
Si i ēmenduri nė llamarinė
Askush vallė
Nuk ia hap portėn
Mbase nuk dihet se kush banon aty
Djalli i vogėl apo vet
Luciferi i madh
Por gjithsesi dikush fshihet ilegalisht
E sterra kalamendet rrugėve
Si njė varkė e ēmendur
Bastuni kryengritės duke ēaluar
Shkel mbi dheun e shkriftė tė mallkimit
VETĖM NJĖ FRYMĖ E TRAZUAR
Kėtu nuk banon askush
Asnjė flutur e kaltėr
Nuk pinė ujė
Nė shpirtrat e plagosura tė zambakėve
Vetėm njė frymė e trazuar
Nė pasqyrėn e thyer tė ditės
I kreh flokėt e thinjura
Nuk ju thashė kot
Se kėtu nuk banojnė njerėzit
Disa herė u lėruan
Kėto varre
Secilit qė i kujtohet diēka
Bredhte kėndej pari
Me njė shat tė topitur
Fėmijėt duke nxjerrė nga njė copė asht
Tė fosilizuar
Lozin deri nė mėngjes
Mbi eshtrat e gjyshėrve
Kėtu tė ēmendurit nga urrejtja
Na e vranė historinė
Kot trokasim nėpėr kohė
Trokasim nė ndėrgjegjen e njerėzimit
E cila kurrė nuk di tė zgjohet
O JU LUTEM MOS BĖZANI
Nata i vrau drurėt
Pemėt i shkuli deri nė rrėnjė
Mėngjeseve herėt na ikėn lejlekėt
Kush ishin ata tė huaj
Qė i shkundėn deri nė asht stinėt
Ka kohė qė kopshtet
Mbajnė zi
Pėr kohėt e dhembjeve
Asnjė pemė mė nuk ēel lule
E gjethet dėnesin si qilimi
Na i vranė edhe kujtimet
Nuk lėnė libėr pa grisur
Urinuan mbi Bibėl e Kur- an
Bijtė e djallit
Qė erdhėn nga ajo anė
Ku ishit ju qė kėndoni sot
Kėndoni se si na prenė
E na dhunuan
O ju lutem mos bėzani
Se do ju vret i madhi Zot
Prishtinė, 10 shkurt 2017
|