Sakras Art Gallery

Sekuenca filmike

Vegėza

RTK

TOP CHANNEL

RTV 21

ALSAT

TV KLAN

KLAN KOSOVA

BOTA.AL

ALBANIAPRESS

ALBINFO

EXPRESS

KOHA DITORE

ZĖRI INFO

KOSOVA SOT

INSAJDERI

BOTA SOT

GAZETA METRO

GAZETA SINJALI

ALBANIAN POST

KALLXO COM

LAPSI.AL

ZEMRASHQIPTARE

KOSOVA PRESS

TELEGRAFI

EUROPA E LIRĖ

ZĖRI I AMERIKĖS

PSIKOLOGJIA

TRIBUNA SHQIPTARE

SHĖNDETI

DITURIA

PRESHEVA.COM

GJUHA SHQIPE

KOSOVARJA

RADIOPROJEKT

Meditime 3 - KRONIKĖ MBI JETĖN

Shkruan: Bujar PLLOSHTANI

KRONIKĖ MBI JETĖN

 

            Njeriu ėshtė shpeshherė viktimė e kohės sė tij. Ekzistenca e tij e natyralizuar mund ta shpie nė njė zhgėnjim tė pėrthyeshėm, madje ndoshta edhe ekzistenca e tij e pėrzgjedhur mund ta kthejė pėrmbys hovin e planeve tė tij. Sipas mendimit tim kjo ndodh si pasojė e instinktit pėr vullnet ndaj dėshirės, ndjenjave, pasionit etj.

 

 

Jeta ėshtė njė topth paradoksal ku i gjithė njerėzimi kotet pak nga pak nė shpresė… Edhe pse vetė jeta jonė ėshtė njė kurth pas njohjes dhe vullnetit pėr pushtet, ajo nė tė vėrtetė mbetet nė thelb paradoksale. Njeriu ėshtė i veshur me autoritetin e arsyes, dhe gjithmonė ka pasur tendencė pėr vullnet e instinkte tė ndryshme ndiesore. Natyra i ka dhėnė njeriut aktin e ndėrgjegjjes, pra, qė ta kuptojmė mė drejtė, ky akt vjen si shkak i pajisjes sė njeriut me arsye dhe vullnet pėr tė qenė gjithherė i kujdesshėm ndaj veprimeve tė veta. Pra, natyra i ka dhėnė njeriut; arsyen dhe vullnetin, por dhe ndėrgjegjen si paraqitje pėr t'u vetėkontrolluar.

Autoriteti i arsyes jep elan mė tė sigurt pėr tė zbėrthyer joshjen ndaj tė panjohurės. Tė kesh arsye nuk do tė thotė tė jesh rezistent elastik ndaj ēdo forme tė jetės, sepse jeta gjithnjė mund tė ketė njė thelb negativ. Tė gjitha detyrimet qė dalin nga shkaku i jetės mund tė vijnė deri te pasoja e kufizimit tė lirisė, e cila ka gjasa tė mundshme tė sjellė manifeste tė pa menduara mirė. Andaj, pėr njė dishepull apo prijės shkencor mund tė jetė i dhembshėm fakti i ndonjė detyrimi qė mund tė jetė i domosdoshėm, detyrim ky qė i rėndon dhe i kufizon me ēdo kusht bindjet drejt planeve tė hapėrueshme nė kohė. Detyrimet e tilla mund tė godasin pėrtej ēdo plani tė mundshėm, dhe kėtė goditje nuk hezitoj ta quaj se "ėshtė njė topth paradoksal". …duke e shkruar kėtė letėr sipas bindjeve tė mia vetjake mė magjeps ndėrmend njė shprehje e filozofit gjerman Arthur Schopenhauer, i cili shkruante: "Me martesėn gruaja kthehet e lirė, ndėrsa burri humbet lirinė e vet".

Njeriu ėshtė shpeshherė viktimė e kohės sė tij. Ekzistenca e tij e natyralizuar mund ta shpie nė njė zhgėnjim tė pėrthyeshėm, madje ndoshta edhe ekzistenca e tij e pėrzgjedhur mund ta kthejė pėrmbys hovin e planeve tė tij. Sipas mendimit tim kjo ndodh si pasojė e instinktit pėr vullnet ndaj dėshirės, ndjenjave, pasionit etj. Instinktet e ndryshme tė cilat nė thelb janė ndiesore, jo gjithmonė kanė forcė tė triumfojnė pėrballė sfidave tė ndryshme jetėsore, por mė shumė e tendojnė harkun. Krahas kėsaj edhe arsyeja nuk ėshtė e aftė gjithherė ta orientojė apo mbikėqyrė njeriun drejt mirėqenies. Konkludoj se "njeriu ėshtė harku, ndėrsa triumfi vetė jeta".

 

 

Brenda kėsaj jete mund tė vėrej se drejtėsia nuk manifestohet direkt, pos tė keqes e cila dominon natyralisht. E keqja qė ndodhet brenda ēdo thelbi jetėsor e ka sjell tė drejtėn si kundėrvlerė e tė keqes. Si pasojė e tė keqes, e drejta ka zbritur pėr ta sanksionuar sjelljen. E drejta ka ardhur pėr shkakun e tė keqes, ndėrsa e mira ndodhet vite drite larg nesh; objektivit tonė inteligjent…

Meqė jeta ka njė fund dhe ėshtė transite, atėherė kushti ynė ėshtė ta pėrzgjedhim atė sipas bindjeve humane e njerėzore. Ta pėrdorim mė logjikė autoritetin e arsyes pėr shumė veprime jetėsore, si dhe tė kemi kujdes ndaj instinkteve pasionante tė cilat mund tė na shpien nė humbje tė vėrtetė. Pasioni dhe ndjenjat janė tė rrezikshme kur paraqiten nė politikė, etikė e kėshtu me radhė, sepse autoriteti i arsyes humb efekt pėr dominim. Ndjenjat, ndonjėherė janė paraqitje tė sikletshme tė cilat ēojnė drejt provės pėr t'u mjegulluar psikologjikisht. Edhe arsyeja edhe vullneti, por edhe pasionet ndiesore janė shpeshherė njė pikė relative drejt ēorientimit psikik tė vetė njeriut. Jeta ėshtė mė shumė njė kronikė dinake qė pėrhap egoizėm, sesa humanitet. Si kusht i vetėm i kėsaj, jeta dhe njeriu mbeten dy paraqitje brenda njė sfide tė (pa)pėrgjegjshme nė raport me veten…

 

 

Nga libri "Etikė dhe politikė"