Qėllimi i kėtij shkrimi nuk ėshtė thjesht njė
nekrologji e rėndomtė, siē shkruhet zakonisht nė kėto raste, ku pėrkujtohet
njė figurė sublime e martirizuar nė tabanin kombėtar. Do tė mundohem qė tė
kaloj pėrtej, pėrtej sė madhėrishmes- pa dyshim, kėtė e meritojnė burrat e
dheut siē ishte i madhi Remzi Ademi - alias Petrit Kodra!
... Gjatė kėtij mijėvjeēari trungu shqiptar u
copėtua dhe u ricopėtua me dhjetėra herė, megjithatė burrat e dheut nuk
ngarendėn sė vepruari pėr liri e bashkim kombėtar. Qė pėrtej Lidhjes sė
Prizrenit e kėtej, deri tek ditėt e sotme, shqiptarėt janė nė rrugė tė mbarė
pėr tė realizuar aspiratat e natyrshme dhe tė domosdoshme siē ėshtė liria
dhe bashkimi kombėtar, ku secili do tė frymojė i lirė nė atdheun e vet.
Pa dyshim se kjo do kohė, punė tė pareshtur,
seriozitet, sakrificė, bashkėveprim mendjesh tė ndritura, fisnikėrim shpirti
e ndėrgjegje dhe pėrkushtim. Tė shkruash pėr luftėn ēlirimtare, pėr kėta
burra tė dheut, mbi tė gjitha ėshtė pėrgjegjėsi, mirėpo kjo nuk nėnkupton se
ne duhet tė heshtim!, jo, pėrkundrazi, ne duhet ti kujtojmė tė gjithė ata
qė morėn pjesė nė luftėn ēlirimtare, pėr ata qė ranė, pėr ata qė shpėtuan,
pėr ata qė ishin kuadro dhe luftėtarė, pėr ata qė e ndihmuan luftėn
fizikisht, moralisht dhe materialisht, me njė fjalė pėr ata qė atdheut i
dhanė diēka mė shumė nga tė tjerėt... Dikush do tė kujtojė emocionet qė ka
ndier kur ka veshur uniformėn e UĒK-sė dikush do tė kujtojė luftėn, dikush
rėniet e shokėve, dikush heroizmat e tyre, dikush sokolat dhe sokoleshat qė
hidheshin mbi tanket e pushtuesit, dikush amanetin e tyre, dikush me
emocione e sentimentalizėm, dikush me dinakėri e servilizėm, dikush me
mburrje e krenari, dikush me kėngė e dashuri, pa dyshim se tė gjitha kėto sė
bashku kompletojnė historinė tonė mė tė re!...
Deshėm apo jo, lindja e radhėve tė UĒK-sė, nė
rrafshin kombėtar, vuri themelet e historisė sonė mė tė re duke kėputur
kėshtu prangat e ēelikta tė robėrisė shekullore, duke rimėkėmbur dinjitetin
tonė kombėtar, duke detyruar botėn e civilizuar qė ti thėrrasė ndėrgjegjes,
ngase mbi shqiptarėt e Kosovė atėbotė po ushtrohej njė gjenocid i paparė nga
pushtuesi barbar serb.
... Kaluam Alpet shqiptare (ashtu si shumė
luftėtarė tė lirisė), radhės po i printe Azem Syla, Gjelė Qela, Halit
Naxhaku, Hysni Geci, Driton ? (nga anėt e Vushtrrisė), Brahimi nga Hasi, njė
luftėtar tjetėr nga Prizreni (emri i tė cilit nuk po mė kujtohet) e disa tė
tjerė. Deri tek kufiri, ku na kishin pėrcjellė dhe furnizua me armatim Haki
Drenica Zeqė Ēopa, Hamza Morina, Gani Veseli etj. Pas shumė peripecive,
dita na gdhiu nė fshatin Goden. Burrat e kėtij fshati na futėn nė kullat e
tyre (njė kullė dykatėshe e vjetėr ku ishim ne, i zoti i saj, njė djalosh
rreth tė 25-tave, arsimtar, babanė nuk e kishte pasur, vetėm tė ėmėn), na
shtruan pėr tė ngrėnė, na shėruan trupin dhe shpirtin, duke na siguruar se
tė gjallė nuk na japin!... Si tė shprehem ndjenjash; kishte disa vite qė nuk
kisha dėgjuar fjalė burrash si ato tė Isa Boletinit, Bajram Currit, Hasan
Prishtinės, Luigj Gurakuqit et. Tė gjallė nuk ju japim!...
Kėta ishin burrat e Godenit legjendar, tė cilėt
pritėn, strehuan dhe pėrcollėn shumė ēlirimtarė tė Kosovės..., kjo sakrificė
mė pas atyre u kushtoi me jetė, pushtuesi barbarė serb, gati nė pėrfundim tė
luftės nė shenjė hakmarrjeje ekzekutoi 22 burra nga ky fshat! Lavdi e
pėrjetshme atyre, pėrkulje deri nė tokė para jush, para burrave, nėnave,
grave, nuseve dhe motrave tė Godenit zemėrmadh! Kurrė mos qoftė e harruar
buka dhe konaku juaj, o burra tė dheut, o burra tė Godenit tė madh!
... Ju lumtė goja mor burra, ju ndritė konaku
besa e nderi juaj- ia ktheva me gjithė shpirt tė zotit tė shtėpisė, se edhe
ne kėto armė nuk i kemi vėnė krahut kot, nuk do ta koritim as konakun tėnd,
dhe as Kosovėn! Aty bėmė njė pushim tė mirė, pas dite nga Gerqina dhe
Lipovica morėm drejtimin pėr nė Demjan, shoferi i makinės ku ishim ne kishte
qenė profesor i kimisė rreth tė dyzetave e ca, tė rritej zemra dhe shpirti,
kudo ambient shqiptar, kudo ushtarė tė UĒK-sė, kudo gatishmėri pėr tė dhėnė
jetėn si me le nė shėrbim tė atdheut - e mahnitshme! Dhe kėshtu gjatė tėrė
asaj pasdite, shtab pas shtabi, dikur vonė arritėm nė Malishevė e fare vonė
nė Shtabin e Kleēkės heroike, atje nė zemėr tė Kosovės.
Aty takuam shokėt, luftėtarėt e lirisė: Jakupin,
Hashimin, Lulin, Ēelikun, Ramėn, Gazetarin, Musėn, Llucin, Tonin, Micin,
Vogėlushin, Bukuroshin e dhjetėra tė tjerė, njė pjesė e mirė e tė cilėve nuk
janė mė nė mesin tonė - Lavdi e pėrjetshme heroizmit dhe veprės sė tyre!
Pas ca ditėsh isha ngarkuar qė nga ana
logjistike tė inspektoj rajonin e Suharekės e gjithandej deri nė Prizren.
Tėrė kohėn mė shoqėroi epror Musa. Mė pastaj nga Prizreni ( unė dhe Musa),
duhej tė kalonim nė Shqipėri pėr ēėshtje furnizimi. Ato ditė sulmet serbe
ishin tė furishme, pas njė rezistence tė madhe, kishte rėnė Malisheva,
armatimet ishin jo tė mjaftueshme, ushqimet po ashtu, si tė thuash ishte njė
gjendje e pafavorshme pėr forcat ēlirimtare. Me gjithė armatimin shumė herė
mė tė paktė se armiku, ushtarėt tanė ishin nė nivel tė pėrgjegjėsive, me
moral tė pamposhtur, tėrė kohėn nė istikame, po luftonin, po ia merrnin
kėngės dhe po bėnin edhe hoka pėr ditėn qė po linin mbrapa..., kjo tė bėnte
me krahė dhe tė jepte kurajė si askund nė botė: shqiptarėt po mbijetonin!
Pas ca ditėsh, erdhi koha qė tė ndaheshim. U pėrshėndetem fort mes vete.
Daja mė dha njė shkresė qė kisha pėr ta pėrcjellė nė rrethin e Krumės pėr
ēėshtje furnizimi. Aty nga mbrėmja (mesi i korrikut 98), kaluam nė
Therandė, pa dyshim nėn pėrcjellje tė sigurt tė luftėtarėve tė lirisė. Tė
nesėrmen vėzhguam njė shtab rajonal tė Therandės, bėmė njė renditje tė
kompanisė, verifikuam gjendjen, bėmė edhe njė bisedė shumė vėllazėrore,
morale-politike, ku kėmbyem shumė mendime dhe pėrvoja rreth luftės sonė
ēlirimtare. Tek po vėzhgonim, nėn shoqėrimin e Xhavit Bajraktarit ( tani
Dėshmor i Kombit), nuk ishte e vėshtirė tė vėreje epėrsinė; ato anė kishin
qenė mė tė furnizuara me armatime, me ushqime e me pajisje sanitare,
krahasuar me anėt e Kleēkės, tė Malishevės dhe tė Drenicės nė pėrgjithėsi,
kjo ishte shpresėdhėnėse se ēėshtja jonė megjithatė po ecte mirė.
Pas dy-tri ditėsh kaluam nė rajonin e Prizren,
mė saktėsisht nė Vrri tė Jeshkovės. Tani nuk i kam fiksuar emrat e shumė
fshatrave tė atyre anėve, kaluam nėpėr shumė vende tė rrezikshme, madje ēdo
pėrballje me pushtuesin nėnkuptonte zjarr tė pėrnjėhershėm! Mė kujtohet
fshati Grazhdanik, ku kalonim afėr njė kishe, ishte njė pozicion mjaft i
papėrshtatshėm, aty shpesh pozicionohej milicia serbe, siē na njoftoi
pėrcjellėsi ynė. Mė vonė mėsove me dhimbje se pikėrisht nė atė zonė kishte
rėnė zemėrluani Komandant Remzi Ademi. Mė nė fund u futem nė rajonin e
Vrrinit. Mė vjen keq qė as sot e kėsaj dite nuk i mėsova tamam emrat e
shoferėve qė na shoqėruan gjatė gjithė asaj kohe, qė nga Kleēka e deri nė
Lybeqevė (malėsi e Vrrinit), e deri nė Mazrek tė Hasit e nė Krumė. Mė sa
mbaj mend njėri nga ta quhej Milaim, ishim nė detyrė, dhe nuk lejohej qė ti
prezantonim emrat njėri-tjetrit. Unė prezantohesha vetėm si Drenica, si
zakonisht takimet e para ishin me rojat, tė cilat pasi qė na legjitimonin,
na hapnin rrugė, duke na drejtuar pėr nė shtabe, apo vende ku ata ishin tė
pozicionuar e fortifikuar. Ishte mbrėmje dhe nuk po e kapja dot natyrėn
pėrreth. Na pėrcollėn gjer nė Shtab tė Vrrinit, njė shtėpi dykatėshe siē
dukej ende e papėrfunduar (e pa meremetuar tėrėsisht), nė mes tė njė kopshti
tė vogėl tė rregulluar me shije, dhe, siē e vėrejta tė nesėrmen, ky shtab,
kishte njė pozitė tė mirė fortifikuese.
Erdhi momenti i pritur: pėrpara na doli
komandant Remzi Ademi - alias Petrit Kodra. Na priti krahėhapur, me buzagaz
e dashamirėsi. U ulem brenda nė zyrat e Shtabit. Petriti dukej ca i lodhur
me njė zbehje tė dukshme nė fytyrė, si gjithmonė buzagaz dhe pedant, i
rregullt, i rruar, i pastėr. Mbante syze ca tė errėta, tani me thinjat e
dukshme nė flokun e tij, i qetė, i matur nė bisedime, fliste qartė dhe
shtruar pėr gjendjen qė ishte nė ato anė, pėr mobilizimin e masave, pėr
furnizimin, pėr strategjinė luftarake dhe pėr shumė gjėra tjera. Ishte
intelektual i rrallė, trim i patundur, me njė fjalė atdhetar i kompletuar si
rrallėkush. Ai kishte kaluar njė jetė tė tėrė nė shėrbim tė atdheut, duke
qenė pjesė pėrbėrėse dhe organizator i ilegales sė hershme, njė nder tė
parėt e aksioneve tė ndryshme, tani edhe tė luftės, pra me armėt e lirisė nė
dorė tė cilat i kishte ėndėrruar prej kohėsh. Koncepti i qartė politik dhe
aftėsia e tij organizative respektohej nga tė gjithė. Kishte durim dhe
kulturė dėgjimi pėr mendimin e tjetrit, aq sa ishte edhe i vendosur dhe i pa
kompromis nė idetė e tij ēlirimtare. Me kėrshėri dėgjonte kėshillat qė i
ofroheshin, pėr tė cilat herė pas here mbante edhe shėnime. Kėshtu duke
biseduar gati na zbardhi dita. Tė nesėrmen, sa u zgjuam nga gjumi, gjėja e
parė qė mė zuri syri nė shtabin ku ishte Komandant Petriti, ishte vėrtet njė
rregull ushtarake, aty vėrejta edhe rendin shtėpiak (qė se kisha hasur nė
shumė shtabe tjerė), ishte pėrpiluar me aq kujdes nga vetė Petriti, pėr tu
admiruar: koha e zgjimit tė ushtarėve nga gjumi, koha e stėrvitjes, e
ushtrimeve, e vakteve tė ushqimit, e trajnimit, e furnizimit, orari i
rojave, si dhe masat disiplinore pėr tė gjithė ata qė thyejnė rregullin
ushtarak. Nė fund tė rregullores kishte edhe vulėn e Shtabit tė UĒK-sė pėr
Vrri, tė nėnshkruar nga Komandat Petrit Kodra, me njė fjalė gjithēka e
kompletuar!
Kjo mė fascinoi, njė veprim dhe rregull ushtarak
qė i vinte erė institucioni! E pėrgėzova shumė sinqerisht pėr kėtė, pėr
gjithė atė punė dhe pėrkushtim... veē tjerash ai po mbante po me aq
pedanteri edhe arkivin e luftės, ēdo gjė ishte pėr tu admiruar. Kjo e bėnte
atė edhe mė tė dashur e mė tė respektuar para ushtarėve tė lirisė. Atij nuk
i kthente kush fjalėn mbrapsht, nėn komandėn e tij ushtarėt ishin tė gatshėm
qė tė flijoheshin kurdo dhe kudo qė e kėrkonte interesi i kombit, diēka
madhėshtore. Gjatė ditėve nė vijim pėr aq sa qėndruam nė Vrri, vėzhguam edhe
fortifikatat e tjera qė ishin ngritur aty, pa dyshim dhe gatishmėrinė
luftarake atje. Tani tė shoqėruar nga Komandant Drini, vizituam tė gjitha
pikat ushtarake, pozitat e tyre, madje u futėm deri nė lagjen Tusus, tė
cilėn forcat serbe ditė mė parė e kishin djegur dhe granatuar, mė kujtohet
se nė kopshtin e njė shtėpie tė djegur mora njė domate tė skuqur qė
pėrkohėsisht kishte mbetur pa tė zot!...
Nė pikėn fortifikuese ku quhej pozita ose
fortifikata e vreshtave, takova edhe luftėtarin Naser Berishėn, pastaj aty
ishte edhe njė luftėtar nga Duboci i Drenicės e dhjetėra ushtarė tė tjerė me
tė cilėt u pėrshėndetem pėrzemėrsisht. Sė bashku ndamė mendime dhe ēaste tė
kėndshme, gjithnjė duke marrė kurajė tė re pėr kėta trima viganė. Nė fakt,
Komandant Drinit pėr kėtė pikė, pra tė Vreshtave i dhashė vėrejtjet, apo
mė mirė me thėnė sugjerimet e mia, pikė kjo qė ishte pėrballė ish-Farmakosit,
njėkohėsisht i paraqita edhe kėrkesėn qė me intervale dyjavėshe, ushtarėt e
kėsaj zone tė dėrgoheshin nė Drenicė, nė mėnyrė qė tė kėmbenin pėrvoja tė
kapshme dhe konkrete nga terreni.
Mė pastaj, nėn shoqėrimin e eprorit Xhemshit
Krasniqi dhe tė zotit Drin, vizituam edhe Spitalin Ushtarak tė Vrrinit! Nė
atė kohė aty po kuroheshin pesė ushtarė tė plagosur rėndė e lehtė, ata i
kishin ndaluar plumbat me trupin e tyre, duke bartur armatim mbi kurriz pėr
furnizimin e bashkėluftėtarėve tė tyre. Njėrin nga bashkėluftėtarėt e tyre,
qė kishin rėnė nė atė pritė, kishte rezultuar si i humbur, pėr fat u gjend i
gjallė pas dy-tri ditėsh! A ka diēka mė madhėshtore ... bijtė e shqipes
ballėlartė, me shtatin e larė me gjak, me shtatin si bajrak. Qofshin tė
nderuar pėrjetė bijtė e tokės mėmė!
Spitali Ushtarak i Vrrinit, njė ndėrtesė
trekatėshe, me tė gjitha kushtet e volitshme, si: ujė, banjė, kanalizim,
mjete sanitare, dy infermiere, njė mjek, pa dyshim kjo pėrkujdesje
ndihmonte shumė tė plagosurit dhe nė vend se ne tu japim atyre kurajė, ata
na dhanė neve!
Gjithnjė tė shoqėruar nga Xhema, kaluam nė kuzhinė e cila
ishte nė mes tė fshatit, ajo mbahej pastėr dhe kishte ushqime me kalori tė
mjaftueshme, kjo edhe i mbante mirė ushtarėt, pėr ēka edhe pėrgėzova
kuzhinierin. Diku pas dreke po ktheheshim drejt shtabit: kudo qė kaluam
nėpėr fshat na pėrshėndetėn burrat, gratė dhe fėmijėt e fshatit. Njė nėnė
burrėrore, na doli pėrpara, na mori ngryk, duke na i rrahur shpatullat na
tha: I lutem Zotit qė tju ruajė nga e liga, o bijtė e mi!... Mu mblodh
njė lėmsh nė grykė: nėnat tona legjendare, sa kanė pritur e pėrcjellė bijtė
e vet, sa nuk i pritėn dot, sa mbetėn me kujtimin e tyre, me kėngėt pėr ta,
me pjellėn e tyre qė e shtrėngojnė fort nė gji si amanetin e tyre mė tė
shtrenjtė, nėnat tona madhėshtore, a thua do tju dalim hakut ndonjė herė?!
Po, vetėm ēlirimi dhe bashkimi i plotė i kėsaj toke tė zhuritur i shėron
plagėt e trupit dhe tė shpirtit tuaj o nėna tė dashura shqiptare!...
Mė poshtė takuam disa fėmijė tė cilėt po loznin
rolin e ushtarėve tė lirisė?! Kishin hedhur krahut ca pushkė lodra; njėri
hiqej si komandant dhe i rreshtonte ushtaret, tjetri po jepte raport:
Zoti Komandant, ushtarėt janė gati pėr sulm!... Ta them tė vėrteten, mezi
i mbajta lotėt, e pėrqafova njėrin nga ta, duke e pyetur nėse kishte dėshirė
pėr tu bėrė pjesėtar i UĒK-sė. Po, ma ktheu me sa zė qė kishte, por nuk po
na le tata - duke bėrė me dorė nga Shtabi, sa herė qė ne kėrkojmė tė bėhemi
ushtarė, ata na thonė: Sa tė rriteni edhe pak!
Mirė, do ti them unė xhaxhi Petritit dhe do
tju pranojė... Ikėn duke brohoritur me njė urraaaaaa tė madhe duke vazhduar
me lojėn e tyre. Mua mė dogji diēka nė zemėr dhe me vete thashė: a thua mor
zoti i madh; sa nga kėta fėmijė nė tėrė tokat e shqiptarisė do tė mbesin pa
pėrqafimin e mė tė dashurve tė tyre, tė cilėt do tė bien nė altarin e
lirisė!?... Po, ēmim tė lartė paska liria e tokės sonė tė dashur! Pa dyshim
liria do gjak, por pa mė tė voglin dyshim edhe fėmijėt e Vrrinit, si dhe
fėmijėt e mbarė shqiptarisė, nesėr do tė bėhen ushtarė tė mirėfilltė tė
cilėt do ta mbrojnė sovranitetin dhe pacenueshmėrinė e tokave shqiptare
gjithandej...
Tek po pėrpėlitesha nė mendime, po vėreja pėr
anash Drinin, Musėn dhe Xhemėn e tė tjerėt qė po na shoqėronin, kishim
arritur tek Shtabi. Me tė hyrė nė oborr, na doli pėrpara Komandant Petriti
dhe na qortoi pėr vonesėn. Mora pozicion gatitu dhe i thashė: Zbato
rregulloren shtėpiake pėr shkelje tė rendit, jam gati ti nėnshtrohem
dėnimit!... U pėrqafuam po me aq mallė. Si duket ishte mėrzitur, por edhe
shqetėsuar pėr vonesėn tonė.
- Ėshtė kohė lufte, - mė tha, dhe nuk po me
rrinte zemra nė njė vend.
- E di ti qė jeni futur deri nė lagjen Tusus,
pra deri nė Prizren?!... dhe pėr kėtė e qortoi Drinin!
Pas pak, sė bashku me Petritin (nė zyrėn e tij),
biseduam pėr shumė gjėra, nė fakt ai sqaroi pėr organizimin nė ato anė, pėr
pengesat qė po i nxirrnin nė veēanti anėt e Opojės dhe tė Zhurit, si nga
pushtuesi serb, ashtu edhe nga bashkėpunėtorė tė okupatorit, madje kishte
edhe vėrejtje tė tjera qė tani mbase i ka lėnė koha mbrapa. Po afronte
mbrėmja. Ne duhej tė merrnim rrugė pėr Shqipėri, pėr arsye objektive Petriti
mė propozoj qė tė ndėrrojmė itinerarin e udhėtimit. Na dha disa lidhje dhe
ne ato i ndoqėm: fillimisht nė anėt e Hasit shkuam te njė mesoburrė qė
kishte qenė bukėpjekės nė Shtabin e Likocit tė Drenicės, pastaj ai na
orientoi pėr nė fshatin Mazrek, ku rrugėn pėr nė Shqipėri do tė na siguronte
njė djalė sokol mali qė quhej Kujtim.
Erdhi koha e ndarjes edhe me Komandant Petritin.
U pėrqafuam shumė. Nuk do ta harroj kurrė nurin e tij tė asaj dite...!?
Mi bėri, si tė thuash, dy kėrkesa ose mė mirė tė them mi shtroi dy nevoja:
nėn 1, mė tha se i duhej takuar edhe njė Kapllan Shatrin (diku nė rrethinė
tė Cyrihut ), dhe nėn 2, mė tha se kishte nevojė tė ishte pėr pak kohė nė
Gjermani, pėr ti rregulluar disa punė personale qė i ishin grumbulluar
atje.
Vėrtetė Komandanti i madh Petrit Kodra, mbase
nuk arriti qė ti kryejė disa obligime familjare ose tė tjera qė kishte
pasur nė Gjermani, por ai burrė i madh i shqiptarisė, ai vigan i patundur, i
pėrfundoi me sukses shembullor tė gjitha punėt dhe detyrat e Atdheut!
Komandant Kodra ra pėr liri dhe pėr bashkim tė tokave
shqiptare! Emri dhe vepra kolosale e Remzi Ademit - alias Petrit Kodrės,
mbeti e pėrjetshme!
Remzi Ademi ka krijuar celulat e para tė UĒK-sė
nė rajonin e Prizrenit. Mė 13 gusht tė vitit 1998, ai ishte emėruar
Komandant i Zonės Operative tė Pashtrikut. Gjatė kthimit nga takimi i
mbajtur nė Kleēkė, mė 15 gusht 1998, ai hasi nė pusinė e forcave tė milicisė
serbe nė afėrsi tė fshatit Nashec, ku nė luftė e sipėr bie dėshmor i kombit.
Urtia njerėzore thotė: Koha do tė shėroj vetėm
plagėt e trupit, por jo edhe ato tė shpirtit!...
Lavdi e pėrjetshme emrit dhe veprės sė madhe tė
Komandant Remzi Ademit!
15 gusht 2012
|