Nėna e tij ka vdekur dhe ai
thoshte se ajo ia ka shkatėrruar tė dielėn e tij! Ai ishte duke shkuar nė
teatėr me tė dashurėn e tij, e tash atij i duhet tė shkojė nė varrim. Dhe
njerėzit qė dėgjuan reagimin e tij u stepėn. Ata i thanė: Kjo nuk ėshtė e
drejtė, qfarė je duke thėnė?
Ai tha: Ēka? Ēfarė ėshtė e drejtė
e ēfarė jo? A nuk ka mundur tė vdes ndonjė ditė tjetėr? Janė shtatė ditė nė
javė nga e hėna deri tė shtunėn. Ajo ka mundur tė vdes ndonjė ditė tjetėr.
Eh
, nuk e njihni ju nėnė time, unė e njoh atė mirė. Ajo ėshtė njė bushtėr!
Ajo e bėri kėtė qėllimisht!
Dėshmia e dytė ishte se ai mori
pjesė nė funeral, dhe nė mbrėmje ai u gjet duke vallėzuar me tė dashurėn e
tij nė njė disko. Dhe dikush e kishte pyetur: Ēka! Ēfarė po bėnė? Nėna jote
posa ka vdekur.
Ai tha: E ēka tash? A do tė thotė
se unė nuk mund tė vallėzojė mė? Nėna ime nuk do tė ngjallet mė, ajo do tė
vazhdoj tė qėndrojė e vdekur; kėshtu qė ēfarė rėndėsie ka nėse unė vallėzoj
pas gjashtė orėsh, tetė orėsh, tetė muajsh apo tetė vjetėsh? Ēfarė rėndėsie
ka? Ajo ėshtė e vdekur. Dhe unė kam pėr tė vallėzuar, kam pėr tė jetuar, kam
pėr tė dashuruar, pėrkundėr vdekjes sė saj. Nėse tė gjithė do tė ishin
ndalur sė jetuari pas vdekjes sė nėnave tė tyre, pas vdekjes sė baballarėve
tė tyre, atėherė nuk do tė kishte pasur asnjė vallėzim nė botė, asnjė kėngė
nė botė.
Logjika e tij ėshtė shumė e
drejtė. Ai po thotė: Ku po e vizatoni ju vijėn ndarėse? Pas sa orėve unė
mund tė vallėzoj? pas dymbėdhjetė orėve, katėrmbėdhjetė orėve, gjashtė
javėve? Ku do ta pėrcaktoni ju linjėn? Mbi ēfarė baze? Cili ėshtė kriteri i
pėrcaktimit? Kėshtu qė nuk ėshtė me rėndėsi. Njė gjė ėshtė e sigurt: kurdo
qoftė tė vallėzoj unė do tė vallėzoj pas vdekjes sė nėnė sime, kėshtu qė unė
kam vendosur tė vallėzoj sot. Pse tė pres pėr nesėr?
Dėshmi tė tilla rrethanore janė
paraqitur nė gjykatė se ky njeri ėshtė i ēuditshėm, dhe se ai mund ta bėjė
njė vepėr tė tillė. Por nėse e shikoni mė pėr afėr kėtė njeri tė gjorė, ju
nuk do tė ndjeni zemėrim nė tė; ju do tė ndjeni njė dhembshuri tė madhe.
Tash, nuk ėshtė faji i tij qė nėna i ka vdekur; dhe gjithsesi, ai ka pėr tė
vallėzuar njė ditė, kjo nuk krijon kurrfarė ndryshimi. Ju nuk mund ta
fajėsoni kėtė njeri pėr ti thėnė gjėra tė shėmtuara: Ajo qėllimisht vdiq
tė dielėn pėr tė prishė gėzimin tim, sepse pėrvoja e tėrė jetės sė tij
duhet tė ketė qenė se ajo ia kishte prishur shumė herė ēdo mundėsi pėr
gėzim. Ky ishte konkludimi fundit: Edhe e vdekur nuk do tė mė le.
Dhe ju nuk mund ta dėnoni njeriun
pėr vrasjen e atij tė panjohuri ... sepse ky nuk ėshtė hajn, ky nuk ka marrė
asgjė prej tij. Ky nuk ėshtė njė armik; ky madje nuk e ka parė se kush ishte
ai njeri qė ky e ka vrarė. Ky thjesht mėrzitej me jetėn dhe ka dashtė tė bėj
diēka qė do ta bėj tė ndjehet i rėndėsishėm. Ky ishte i lumtur kur tė gjitha
gazetat e kishin foton e tij. Nėse ata do ta kishin publikuar mė herėt foton
e tij, ky nuk do tė kishte vrarė; por ata pritėn derisa ky tė bėj vrasje pėr
ta publikuar foton e tij. Dhe ai donte tė ishte njė njeri i famshėm
vetėm
dėshirė e zakonshme njerėzore. Dhe ishte i gatshėm tė paguaj me jetėn e tij
pėr tu bėrė, tė paktėn pėr njė ditė, i njohur nė tėrė botėn, i njohur nga
ēdokush.
Derisa ne nuk i ndryshojmė bazat
themelore tė njerėzimit, terrorizmi do tė vazhdoj tė bėhet shumė e mė shumė
ēėshtje e pėrditshme, normale. Kjo do tė ndodh nė aeroplanė, kjo do tė ndodh
nė autobusė. Kjo do tė filloj tė ndodh edhe nė automobila. Kjo do tė fillojė
tė ndodh me tė huajt. Dikush papritmas do tė vij dhe do tė shtie nė juve, ju
skeni tė bėni asgjė me atė, por vetėm, gjuetari ėshtė kthyer.
Gjuetari kėnaqet nė luftė. Tani
lufta ėshtė ndaluar dhe ndoshta nuk ka asnjė mundėsi pėr tė. Gjuetari ėshtė
kthyer; tash ne nuk mund tė luftojmė kolektivisht. Ēdo individ ka pėr tė
bėrė diēka pėr tė ēliruar energjinė e tij personale.
Gjėrat janė tė ndėrlidhur. E para
gjė qė njeriu duhet ndryshuar ėshtė tė bėhet shumė mė i gėzuar qė tė gjitha
fetė e kanė vrarė.
Kriminelėt e vėrtetė nuk janė
kapur. Kėta janė viktima, terroristėt dhe kriminelėt e tjerė. Kjo ėshtė se
tė gjitha fetė janė kriminelėt e vėrtetė, sepse ato kanė shkatėrruar tė
gjitha mundėsitė e gėzimit. Ato e kanė shkatėrruar mundėsinė pėr tiu gėzuar
gjėrave tė vogla tė jetės; ato kanė dėnuar gjithēka qė natyra ju ofron pėr
tu bėrė tė lumtur, tė bėheni tė ndjeheni tė ngazėllyer, tė ndjeheni tė
kėndshėm.
Ato kanė larguar ēdo gjė, dhe nėse
ato nuk kanė qenė nė gjendje pėr ti larguar disa gjėra larg, sepse ata janė
aq tė rrėnjosur nė biologjinė tuaj si pėr shembull seksin, ato tė paktėn
kanė qenė nė gjendje pėr ti helmuar ato.
Fridrih Niēe, sipas meje, ėshtė
njė prej parashikuesve mė tė mėdhenj tė botės perėndimore; sytė e tij me tė
vėrtetė shkojnė thekshėm nė vetė rrėnjėt e njė problemi. Por nga qe tė
tjerėt nuk mundėn tė shohin atė me sytė e tyre se nuk ishin aq tė thekshėm,
as inteligjenca e tyre nuk ishte aq e mprehtė, njeriu ka jetuar i vetmuar, i
braktisur, i izoluar, i padashur, i pa respektuar.
Ai thotė nė njė nga deklaratat e
tij qė njeriu ka mėsuar nga fetė pėr tė dėnuar seksin, tė heqė dorė nga
seksi. Religjioni nuk ka qenė nė gjendje tia dalė nė krye me tė, edhe
njeriu ėshtė pėrpjekur mjaft por ka dėshtuar, sepse kjo ėshtė aq thellė e
rrėnjosur nė biologjinė e tij, ėshtė pėrbėrės i tėrė trupit tė tij. Ai ka
lindur nga seksi, si mund ai ta heq qafe atė, pėrveē nėse nuk bėnė
vetėvrasje?
Kėshtu qė njeriu ėshtė pėrpjekur,
edhe fetė e kanė ndihmuar atė, qė tė shpėtojė nga ai me mijėra disiplina dhe
strategji qė janė pėrdorur. Rezultati i pėrgjithshėm ėshtė se seksi ėshtė
atje, por i helmuar. Kjo fjalė - i helmuar, ėshtė njė shqyrtim i madh. Fetė
nuk kanė qenė nė gjendje pėr tė larguar atė, por ato kanė qenė me siguri tė
suksesshme nė helmimin e tij.
E njėjta situatė ėshtė edhe rreth
gjėrave tjera: religjionet ju kanė dėnuar tė jetoni nė komoditet. Tash, njė
njeri i cili jeton nė komoditet dhe luks nuk mund tė bėhet terrorist. Fetė
kanė dėnuar pasurinė, kanė vlerėsuar varfėrinė, tani, njė njeri qė ėshtė i
pasur nuk mund tė jetė njė terrorist. Vetėm ata tė bekuar tė cilėt janė tė
varfėr mund tė jenė terrorist sepse ata nuk kanė se ēfarė tė humbin, dhe ata
vlojnė kundėr tėrė shoqėrisė sepse tė tjerėt kanė gjėra qė ata nuk i kanė.
Religjionet janė munduar ti
ngushėllojnė ata. Por pastaj ka ardhur komunizmi dhe religjioni materialist
i cili i ka provokuar njerėzit dhe iu ka thėnė njerėzve: Tė gjitha fetė e
juaja tė vjetra janė opium pėr popull, dhe kjo nuk ėshtė pėr shkak tė
veprimeve tuaja tė kėqija nė kėtė jetė apo nė jetėt e kaluara pėr tė cilat
ju jeni duke e vuajtur varfėrinė. Kjo ėshtė pėr shkak tė shfrytėzimit tė keq
borgjez, super-pasurisė qė ju po e vuani.
Fjalia e fundit e Karl Marks-it nė
Manifestin Komunist ėshtė: "Proletarėt e gjithė botės bashkohuni, ju skeni
asgjė pėr tė humbur dhe ju keni pėr ta fituar tėrė botėn.
Ju jeni tashmė tė varfėr, tė
uritur, tė zhveshur kėshtu ēfarė mund tė humbni? Vdekja juaj nuk do t'ju
bėjė mė tė mjerueshme se jeta qė ėshtė duke ju bėrė. Kėshtu qė pse tė mos
merret njė shans dhe tė shkatėrrohen ata njerėz tė cilėt kanė marrė gjithēka
nga ju, tė kthehen ato gjėra prapa dhe tė shpėrndahen.
Ajo me tė cilėn religjionet
ngushėllonin njerėzit, edhe pse ishte e gabuar dhe ishte dinake dhe ishte
gėnjeshtėr, por kjo i ka mbajtur njerėzit nė njė gjendje gjysmė tė
pėrgjumur, komunizmi papritmas i bėri ata tė vetėdijshėm.
Kjo do tė thotė se bota kurrė nuk
do tė jetė paqėsore nėse nuk i largojmė tė gjitha idetė e qelbura qė janė
mbjellė nė njeriun.
Sė pari duhet tė largohen tė
gjitha vlerat e religjioneve kėshtu qė njeriu tė mund tė buzėqesh pėrsėri,
tė mund tė qeshė pėrsėri, tė mund tė gėzohet pėrsėri, tė mund tė jetė i
natyrshėm pėrsėri.
E dyta, atė qė po e thotė
komunizmi para popullit nė mėnyrė tė qartė psikologjikisht ėshtė e gabuar.
Ju po bini nga njė kurth nė tjetrėn. Nuk ka dy njerėz tė njėjtė, kėshtu qė
ideja e barazisė ėshtė e pakuptimtė. Dhe nė qoftė se ju vendosni qė tė jeni
tė barabartė, atėherė ju duhet tė pranoni diktaturėn e proletariatit. Kjo do
tė thotė qė ju duhet tė humbni lirinė tuaj.
Sė pari kisha ua largojė lirinė,
Zoti ua largoi lirinė. Tash komunizmi zėvendėson kishėn tuaj, dhe ai do
tjua merr lirinė. Dhe pa liri ju nuk mund tė gėzoheni. Ju jetoni nė frikė,
jo nė kėnaqėsi. Nėse ne mund ta pastrojmė bodrumin e mendjes sė
pavetėdijshme tė njeriut
dhe kjo ėshtė ajo ēfarė ėshtė detyra ime. Ajo mund
tė pastrohet.
Terrorizimi nuk ėshtė vetėm njė
bombė nė dorėn tuaj, terrorizmi ėshtė nė tė pavetėdijshmėn tuaj.
Pėrndryshe, kjo gjendje e ēėshtjes
po vazhdon tė bėhet gjithnjė e mė ithtė. Dhe duket se tė gjithė llojet e
njerėzve tė verbėr nė duart e tyre kanė bomba dhe i hedhin ato rastėsisht.
Lufta e tretė botėrore do ti
ēlironte njerėzit pėr dhjetė apo pesėmbėdhjetė vjet. Por lufta e tretė nuk
mund tė ndodh sepse nėse ajo ndodh ajo nuk do ti ēlirojė njerėzit, ajo
vetėm do ti shkatėrroj njerėzit.
Kėshtu qė dhuna individuale do tė
rritet ajo ėshtė nė rritje. Dhe tė gjitha qeveritė tuaja dhe tė gjitha
religjionet tuaja do tė vazhdojnė me pėrjetėsimin e strategjive tė vjetra
duke mos e kuptuar situatėn e re.
Situata e re ėshtė qė ēdo individ
duhet tė kalojė pėrmes terapisė, duhet ti kuptojė synimet e tija tė
pavetėdijshme, duhet tė kalojė pėrmes meditimit, nė kėtė mėnyrė ai
qetėsohet, bėhet i vetėpėrmbajtur dhe e shikon botėn me njė perspektiv tė
re, tė qetėsisė.
Fund
(1)
|