Sakras Art Gallery

Sekuenca filmike

RTK

TOP CHANNEL

RTV 21

ALSAT

TV KLAN

KLAN KOSOVA

BOTA.AL

ALBANIAPRESS

ALBINFO

EXPRESS

KOHA DITORE

ZËRI INFO

KOSOVA SOT

INSAJDERI

BOTA SOT

GAZETA METRO

GAZETA SINJALI

ALBANIAN POST

KALLXO COM

LAPSI.AL

ZEMRASHQIPTARE

KOSOVA PRESS

TELEGRAFI

EUROPA E LIRË

ZËRI I AMERIKËS

PSIKOLOGJIA

TRIBUNA SHQIPTARE

SHËNDETI

DITURIA

PRESHEVA.COM

GJUHA SHQIPE

KOSOVARJA

RADIOPROJEKT

Bhagwan Shree Rajneesh - OSHO

 Shqipëroi: Valdet FETAHU 

SOKRATI EDHE PAS 25 SHEKUJSH PRAPË DO TË HELMOHEJ (1)

Kapitulli i njëmbëdhjetë i ligjërimeve të filozofit të madh Indian, OSHO (marr nga libri “Sokrati edhe pas 25 shekujsh prapë do të helmohej”, që është në përkthim e sipër nga V. Fetahu), që u mbajt në Greqi prej datës 19/02/86 deri më 15/04/86

KAPITULLI 11

Utopia është vetëm rreth këndit

            24 shkurt 1986 paradite

            Pyetja e parë

            I dashuri Osho,

            Çfarë do t’i thoni njerëzve të cilët ju quajnë utopist?

            Ata kanë të drejtë - vetëm ideja e tyre mbi utopinë nuk është e drejtë. Ata mendojnë se utopia është diçka që nuk mund të arrihet, që është pikërisht kuptimi i fjalës utopi. Thomas More shkroi një libër të quajtur Utopia, në të cilën ai shpreson për çdo gjë që njeriu ka pretenduar gjithmonë për të, por nuk ka qenë kurrë në gjendje për ta arritur.

            Ka pasur revolucione, ka pasur përpjekje për të bërë shoqëri alternative, të gjitha kanë dështuar. Por kjo nuk do të thotë se ne kemi bërë çdo përpjekje të mundshme.

            Më është kujtuar Tomas Alva Edison. Ai kishte punuar në llambën elektrike për tre vjet pandërprerë. Të gjithë kolegët e tij ishin të lodhur, të mërzitur, por ata ishin të hutuar dhe të habitur që njeriu i moshuar vinte në laborator para të gjithë të tjerëve, plot gjallëri, entuziazëm, duke shpresuar se kjo do të ndodhte sot.

            Në fund ata thanë: “Tre vjet ne kemi qenë të dëgjueshëm për këtë, nëntëqind eksperimentet janë bërë - të gjitha kanë dështuar. Por ju duket se jeni absolutisht të paprekur nga dështimet.”

            Edison tha: “Jo, unë nuk jam i paprekur. Unë jam inspiruar pafundësisht. Nëse nëntëqind përpjekje kanë dështuar, kjo do të thotë se tash ne po vijmë më afër e më afër për çdo ditë asaj përpjekje e cila do të ketë sukses. Sa kohë mund të na shmanget? Kjo është një sfidë.”

            A shihni pikën e tij? Ai ka thënë nëntëqind dyer janë të mbyllura. Ne kemi hetuar: ato janë dyert e gabuara, ato nuk të çojnë askund. Tani numri i dyerve është reduktuar. Ka nëntëqind dyer më pak. Ne jemi duke pasuar, ne po vijnë më afër dhe më afër derës që do të çojë në eksperiment të suksesshëm.

            Ngadalë, ngadalë kolegët e tij e braktisën atë, miqtë e tij e lanë. Por ai vazhdoi, dhe një ditë ai pati sukses. Ishte natë e vonë, duhet të ketë qenë 03:00 në mëngjes... llamba e parë dritë! Dhe ai ishte magjepsur aq nga kjo saqë ai thjesht vazhdoi i ulur nën dritën, duke shikuar në të.

            Për pesë vjet ai ka punuar…Dhe gruaja e tij nga dhoma e fjetjes bërtiste: “A je ti i çmendur? Fike atë dritë dhe eja në shtrat.”

            E ai i kishte thënë: “Ti nuk di se për çfarë po flet. Për ta ndezur këtë dritë unë i kam humbur pesë vjet, i kam humbur të gjithë miqtë dhe kolegët e mi, dhe ti më thua ta fikë. Vetëm eja dhe shihe këtë mrekulli.”

            Unë jam utopist.

            Unë jam shumë optimist.

            Kam besim në frymëzimin, në shpresën e njeriut. Ne kemi qenë vetëm duke bërë diçka të gabuar me materializmin e tyre. Gjëja themelore që unë dua ta theksoj për ju është që ne kemi qenë gjithmonë për ndryshimin e të menduarit të shoqërisë. Komunistët, fashistët, socialistët, majtistët, anarkistët, të gjitha llojet e utopive kanë një gjë të vetme të përbashkët, e cila është shkaku i dështimit të tyre. Të gjithë ata kanë provuar ta ndryshojnë shoqërinë.

            Shoqëritë nuk ekzistojnë askund.

            Ajo që ekziston është individi.

            Shoqëria është vetëm emër. A keni ardhur ndonjëherë në kontakt me shoqërinë? Keni takuar ndonjëherë shoqërinë dhe i keni thënë mirëdita… ia keni tundur dorën shoqërisë? Kurdo që ju takoni dikë ai është individ.

            Individi është realitet.

            Shoqëria është vetëm emër.

            Ata të gjithë u përpoqën për të ndryshuar shoqërinë, jo për të ndryshuar individin. Kjo ishte qasja e tyre e gabuar.

            Përpjekja ime është për të ndryshuar individin.

            Shoqëria do të ndryshojë vetvetiu, ajo është thjesht një emër. Dhe për të ndryshuar individi nuk është e vështirë, sepse çdo individ dëshiron të ndryshojë.

            Asnjë individ nuk është i kënaqur me atë që ai është. Ai dëshiron të jetë më i vetëdijshëm, më i qetë, më i dashur. Ai kërkon një jetë plotë me lule dhe aromë. Çfarë ai gjen është vetëm mjerim, ankth, dëshpërim, pakuptim.

            Çfarë individit i mungon është një gjë shumë e thjeshtë: një metodologji e caktuar për ta bërë atë më të përqendruar, më të heshtur, më të qetë, më të përmbledhur, më shumë së bashku. Emri i metodologjisë është ajo që unë e quaj meditim. Individi ka nevojë për diçka më shumë se mendja; ajo veç është në të, por ai e ka ngatërruar me mendjen. Ngatërresa e tij me mendjen e ndalon atë të sheh përtej në vetën e tij reale.

            Vetëm pak përpjekje për shikimin e mendjes, të ulur në heshtje, duke kërkuar në mend, sikur ajo nuk ju përket juve - dhe kjo nuk ju përket juve...

            Ju jeni vrojtues, mendje është e shikuar.

            Ju jeni vëzhguesi, mendje është e vëzhguar.

            Ju jeni subjekt, mendje është objekt - ju nuk jeni një.

            Subjektivitet juaj është çlirimi juaj - çlirimi nga mendja. Dhe një herë kur të jeni të çliruar nga mendja, sapo ju të dini se ju jeni përtej mendjes, mrekullisht një mjeshtëri e madh lind në ju. Mendja nuk do të mund t’ju tërheqë në këtë mënyrë dhe se, kjo thjesht, bëhet një shërbëtore e përulur.

            Vetë prezenca e mjeshtërisë për mendjen është e mjaftueshme që të bëhet një shërbëtore e dëgjueshme. Ju mund ta përdorni këtë nëse dëshironi. Nëse ju nuk e dëshironi këtë, mund të thoni: “Mbylle!” dhe ju mund të qëndroni në heshtje dhe qetësi të përjetshme. Mendja është mekanizëm i mirë, biokompjuter, por nuk është kjo mjeshtri.

            Ky është ndryshimi që duhet të jetë përhapur tek çdo individ në tokë, dhe pastaj utopia është vetëm rreth këndit të rrugës. Pastaj ajo nuk është diçka që nuk mund të arrihet. Ajo mund të arrihet, dhe kjo duhet të arrihet.

            Njerëz, të cilët më kanë quajtur utopist, duhet të jenë duke menduar se po më dëmtojnë. Ata janë gabim. Unë e marrë atë si një kompliment. Jepni falënderimet e mia për ta dhe tregoni atyre se unë jam një utopist, njerëzit e mi janë utopistë, dhe unë dua që tërë botën ta bëj utopiste.

            Pyetja e dytë

            I dashuri Osho,

            A nuk është befasuese se nga të gjitha vendet në botë, ndalesa e parë në udhëtimin tuaj rreth botës duhet të jetë vendi i Budës dhe vendi i Zorbës?

            Kjo është. Por një gjë duhet të kuptohet në lidhje me të: në të vërtetë Zorba vjen e para, Buda vjen më pas.

            Zorba është fillimi, Buda është përmbushja.

            Zorba është rrënjët, trungu, degët.

            Buda është lulet, fruta, aroma.

            Në realitet ky vend kishte me qenë me rend. Por unë shkova së pari në Nepal, në vendlindjen e Budës, dhe pastaj kam ardhur në Kretë, në vendin e Zorbës. Kjo ka një rëndësi.          Kur i afroheni një peme, së pari ju i shihni lulet, frutat. Ato vijnë të fundit sa i përket rritjes së pemës, por kur ju shkoni tek pema, ato janë të parat ato që shihen. Dhe vetëm në qoftë se ju dëshironi të shkoni më thellë në realitetin e këtyre luleve ju do të zbuloni se prapa këtyre luleve fshihen rrënjët në tokë.

            Në jetën, Zorba vjen i pari, Buda vjen i dyti. Por kur ju filloni të eksploroni realitetin e luleve, Buda vjen i pari, Zorba vjen krejt në fund. Ka shumë që  ndalen në lule dhe kurrë nuk shqetësohen në lidhje me rrënjët. Ata janë budallenj, sepse ata nuk e kuptojnë se lulet nuk do të ekzistojë edhe për një moment të vetëm, nëse rrënjët nuk i furnizojnë me lëng të tyre. Por këto rrënjë janë të fshehura nën tokë.

            Ndoshta unë jam personi i parë që e ka bërë këtë lidhje në mes të Zorba-s dhe Buda-s.

            Ambasadori i Sri Lanka më shkroi një letër duke thënë, “Ju nuk duhet të përdorni këto dy emra së bashku, Zorba - Buda, sepse ajo është fyese për Buda, dhe kjo i lëndon ndjenjat e Budistëve.”

            Unë i kam shkruar atij duke thënë: “Ju nuk e kuptoni, kjo është arsyeja pse ndjenjat tuaja janë të lënduara. Ju jeni vetëm në kërkim të luleve duke i harruar rrënjët.”

            Pa rrënjë, sado të shëmtuar që mund të jenë rrënjët, nuk ka mundësi për lule. Ekzistenca e gjithë pemës varet nga rrënjët e fshehur. Ato nuk dalin në dritë dhe ato nuk e reklamoj veten, por kjo nuk do të thotë se njeriu që është në të vërtetë në hulumtim të thellë, për njeriun e vetëdijshëm, nuk do të jetë në gjendje t’i gjej ato.

            Unë i thashë ambasadorit: “Ju mund të lëndoheni sa të doni - por kjo është përvoja ime, se çdo Buda është i bazuar në rrënjët e Zorba-s.”

            Unë nuk e di se çfarë i ka ndodhur atij - ai kurrë nuk është përgjigjur.

            Njerëzit që e duan Zorbën kurrë nuk do të mendojnë për Budën, ata mbeten vetëm me pjesën animale të njeriut. Zorba është e bukur, e bukur si çdo kafshë – si një ari i bukur, si një luan i bukur. Zorba ka bukurinë e njëjtë, të njëjtin intensitet, të njëjtën fuqi, dhe të njëjtën natyrë tokësore. Unë e çmoj këtë ... por që nuk është fundi.

            E gjithë kjo forcë, e gjithë kjo bukuri duhet të kalojnë nëpër një transformim për të krijuar një bukuri të përtejme shumë më delikate,  forcë të përtejme shumë më delikate, forcën e dashurisë, një depërtim më të thellë të përtejmë, depërtim në vetë ekzistencën, një dashuri shumë të madhe të përtejme, dashuri e cila bëhet mëshirë, mëshirë për tërë ekzistencën.

            Zorba është e bukur, por vetëm si një farë. Ai do ta arrijnë bukurinë e tij të plotë, kur pasardhësit të bëhet një pemë dhe lule.

            Unë shkova në Nepal së pari për shkak se është vend ku lulet lulëzojnë. E mandej kam ardhur në Kretë… ku janë rrënjët. Ekziston një logjikë e caktuar prapa kësaj. Unë i dua te dyja, sepse për mua ato janë një. Dhe unë nuk i dua veç e veç, sepse atëherë ato janë gjysma, e gjysma vetëm është e shëmtuar.

            Vetëm e tëra është e shenjtë.

            Vetëm e tëra e ka bukurinë e unitetit organik.

            Zorba është vetëm një ëndërr.

            Buda është realizimi i ëndrrës.

            Toka e Zorbës dhe vendi i Budës duhet të vijnë në kontakt më të thellë. Unë e bëra këtë udhëtim për të krijuar një urë, por unë shoh peshkopë të çuditshëm këtu që janë duke protestuar kundër meje. Unë nuk kam ardhur për të qëndruar këtu, Zorba është e shkuara ime, Buda është e tashmja ime.... Unë mund të qëndroj në Nepal, por unë nuk mund të qëndrojë këtu, kështu që ata nuk duhet të frikësohen. Por asnjëherë nuk kam menduar se  vendi i Zorba-s mund të jetë me peshkopë frikacak që dominojnë mbi njerëzit, duke u thënë gënjeshtra - provokimin e tyre kundër një mysafir i cili do të jetë këtu vetëm për disa ditë, dhe i cili ka ardhur vetëm për t’i bërë nderime Zorbës, e jo këtyre peshkopëve të marrë.

            Unë nuk po mërzitem se çfarë ata po flasin, unë nuk kam dëshirë të jem këtu. Unë nesër mund të largohem. E kam paguar vizitën time, e kam paguar haraçin tim. Dhe ata që mund të kuptojnë do ta kenë kuptuar. Ata që duan të mbesin të verbër, ajo është zgjidhja e tyre. Në vend se të vijnë me mua, këta peshkopë kërkojnë nga qeveria se unë nuk duhet të lejohem të qëndroj këtu.

            Ata duhet të vijnë për mua - një njeri që vjen nga vendi i Budës - ata duhet të bëjnë ndonjë komunikim me mua. Ata duhet të interesohen se çfarë lidhshmërie shoh unë në mes në Zorbës dhe Budës.

            Unë e kam shtuar bukurinë dhe nderin e Zorba-s, dhe me respekt dhe nderim të Zorba-s, unë kam bërë vendin e tij gjithashtu të respektueshëm.

            Këta njerëz duhet të mësojnë të sillen pak më njerëzishëm - veçanërisht me një mysafir i cili është vetëm për disa ditë këtu. Unë vetëm kam kërkuar për të parë vendin i cili mund të prodhojë njerëz si Zorba.

            Zorba është fiktive, por njeriu që krijoi Zorba-n e ka plotësuar një ëndërr të madhe të vetës së tij, duke qenë në vendin e Zorba-s, sepse nuk ka romancier që shkruan çdo gjë që nuk është në fakt një kompensim për jetën e tij. Poetët që shkruajnë për dashurinë, shkruajnë për dashurinë, sepse ata e kanë humbur dashurinë. Poezi e tyre e bukur për dashurinë është një zëvendësim i dobët.

            Kazanzakis dëshiron të jetë Zorba, por nuk mund të mbledhë kurajo. Ai nuk mund të gjejë guximin për shkak të trashëgimisë së tij të krishterë. Në romanin e tij ZORBA GREKE ka një deklaratë të bukur. Zorba është duke punuar me shefin e tij. Shefi është gjithmonë i trishtuar, fytyrëgjatë, i brengosur, e Zorba gjithmonë shijon gjëra të vogla të jetës - ushqim, verë, gratë. Pas përfundimit të punës ditore ai shkonte në bregdet dhe vallëzonte vetëm, ai luante në instrumentin e tij muzikor. Shefi nuk mund të besonte se ai s’kishte asgjë – njeri i varfër, por ai jetonte si një perandor.

            Atë natë kur ai erdhi, shefi i tij e pyeti atë: “Pse unë jam kaq i pikëlluar dhe pse je ti gjithmonë kaq i hareshëm?”

            Zorba i thotë shefit: “Shef, i vetmi problem i yti është se mendon shumë. Unë jam i varfër; unë nuk mendoj, unë thjesht jetoj.”

            Me një fjali të shkurtër – “Ju mendoni shumë” ai e ka thënë tërë zgjuarsinë e meditimit.

            Mendimi i shumët është jo-meditues. Mendimi gjithnjë e më i pakët, ju bëheni shumë e ma shumë meditues. Në çastin kur mendimi pushon, ju jeni në meditim.

            Por askush nuk e ka eksploruar jetën e Zorba-s, përndryshe ai do të kishte gjetur mundësinë e tij të bëhet një Buda.

            Edhe para Zorba-s, pothuajse dy mijë vjet më parë, Greqia e ka pasur një njeri jashtëzakonisht të mrekullueshëm, shumë afër Gautam Buda. Ai ishte Epikuri, dhe ai nuk ishte një trillim, ai ishte një Zorba i gjallë. E tërë filozofia e tij ishte të jetohej prej çastit në çast dhe t’i gëzoheni çdo çasti sa më thellësisht që mundeni, sepse një herë kur ajo shkon, ajo shkon përgjithmonë. Ai bëri një komunë të vogël në një pyll i cili u bë i njohur si Kopshti i Epikurit.

            Por grekët, njëjtë, nuk i kanë kushtuar vëmendje të mjaftueshme Epikurit apo mësimeve të tij; asgjë më shumë nuk ka mbijetuar… vetëm disa fragmente aty këtu.

            Duket se ndihemi të turpëruar nga ZORBA-sët, dhe ata ishin qenie njerëzore autentike reale. Vetëm në shkëmbinjtë e tyre të fortë ne mund ta ndërtojmë tempuj të bukur të budarisë, ndritjes, dhe zgjuarsisë.

            Vazhdon...

(2)     (3)     (4)     (5)     (6)