Sakras Art Gallery

Sekuenca filmike

RTK

TOP CHANNEL

RTV 21

ALSAT

TV KLAN

KLAN KOSOVA

BOTA.AL

ALBANIAPRESS

ALBINFO

EXPRESS

KOHA DITORE

ZËRI INFO

KOSOVA SOT

INSAJDERI

BOTA SOT

GAZETA METRO

GAZETA SINJALI

ALBANIAN POST

KALLXO COM

LAPSI.AL

ZEMRASHQIPTARE

KOSOVA PRESS

TELEGRAFI

EUROPA E LIRË

ZËRI I AMERIKËS

PSIKOLOGJIA

TRIBUNA SHQIPTARE

SHËNDETI

DITURIA

PRESHEVA.COM

GJUHA SHQIPE

KOSOVARJA

RADIOPROJEKT

Bhagwan Shree Rajneesh - OSHO

 Shqipëroi: Valdet FETAHU 

SOKRATI EDHE PAS 25 SHEKUJSH PRAPË DO TË HELMOHEJ (3)

Kapitulli i trembëdhjetë i ligjërimeve të filozofit të madh Indian, OSHO (marr nga libri “Sokrati edhe pas 25 shekujsh prapë do të helmohej”, që është në përkthim e sipër nga V. Fetahu), që u mbajt në Greqi prej datës 19/02/86 deri më 15/04/86

            Pyetja e dytë

            Liria individuale dhe autoriteti në njërën anë, dhe autoritarizmi dhe diktatura në anën tjetër. Ndryshimi i jetës së njeriut dhe aspiratave të tija. Ju lutemi komentojeni këtë?

            Ky është i njëjti problem, e njëjta pyetje, formuluar ndryshe. Shoqëria është autoritare, kisha është autoritare, sistemi arsimor është autoritar. Të gjithë ata thonë: “Krejt çka ne themi se është e drejtë ju nuk duhet ta vëni në dyshim atë. Ju thjesht duhet ta pasoni.”

            Dhe ka probleme, për shembull në sistemin arsimor... Unë kam qenë  student, kam qenë profesor, dhe e di se pjesa më e mirë e jetës së një personi shkatërrohet nga persona autoritar në shkolla, në kolegje, në universitete. Unë kam qenë i dëbuar prej shumë kolegjeve për arsyen e thjeshtë se unë nuk pranoja asnjë autoritar. Unë thosha: “Dëshmojeni dhe unë jam i gatshëm ta pranoj. Por pa dëshmi, duke mos dhënë argumente të sakta për atë, duke mos bërë një deklaratë racionale, unë nuk do ta pranoj atë.”

            Dhe unë luftoja në çdo lëndë, sepse në çdo lëndë arsimtarët thjesht ishin ligjërues. Studentët merrnin shënime, sepse e tëra që nevojitej ishte që në fletët e provimit të përsëriten mësimet të cilat iu ishin ligjëruar atyre. Dhe sa më mirë që e përsërisni, tamam si një papagall, notë më të lartë merrni. 

            Gjërat e vogla ata kishin vështirësi t’i dëshmojnë, dhe kjo bëhej e turpshme për ta. Çdo ditë ajo ishte pyetje… Çdo gjë që ata thoshin, unë ngrihesha menjëherë – dhe bëja pyetje relevante – “Për çfarë arsye?”

            Për shembull, një nga profesorët që na i ligjëronte religjionin deklaroi se VEDET – shkrime e shenjta induse – janë shkruar nga Zoti. Unë u ngrita dhe i thashë: “Unë kundërshtoj. Në radhë të parë ju nuk jeni në gjendje ta dëshmoni ekzistencën e Zotit. E dyta, tash ju po thoni se këto libra, të cilat janë përplot me marrëzira, janë të shkruara nga Zoti. A keni shikuar ndonjëherë në Vede?” E pyeta: “A i keni lexuar ndonjëherë prej faqes së parë deri në faqen e fundit? (Janë katër VEDE, vëllime të mëdha) Unë i kam sjellë të katërtat me vete, dhe me hamendje mund t’i hap dhe t’i lexoj, dhe le të vendos e gjithë klasa se a është kjo një deklaratë të cilën Perëndia mund të ketë shkruar!”

            VEDET janë plotë me lutje. Tash, Zoti nuk mund të lutet, kujt Ai do t’i lutet? Dhe lutje për gjëra aq të marra sa thjesht është qesharake të thuhet se ato janë të shkruara nga Zoti. Një brahmin është lutur: “Unë i kam bërë vazhdimisht të gjitha ritualet, duke jetuar në harmoni me shkrimet e shenjta dhe ju akoma nuk ma keni falur një fëmijë; që do të jetë një dëshmi se lutjet e mia kanë qenë të dëgjuara.”

            E pyeta atë: “Si ka mundur Zoti ta ketë shkruar këtë fragment? Ajo është shkruar nga dikush dhe ia ka adresuar Zotit, por kjo nuk ka mundur të jetë shkruar nga vetë Zoti. Dhe nëse kështu është gjendja e Zotit, atëherë pasuesit e shkretë nuk do të mërziten për këtë. Zoti kërkon një fëmijë nga dikush tjetër, kështu që pse të mos kërkojmë nga i njëjti burim? Pse ne duhet ta shqetësojmë këtë person të gjorë?” 

            Në fund përgjigjja e vetme e tyre ishte se mua çdo kolegj do të më përjashtonte. Parimisht do të thotë: “Na vjen keq. Ne e dimë se ke të drejtë, por ne duhet ta udhëheqim kolegjin. Ju do ta shkatërroni institucionin në tërësi. Profesorët janë duke na u kërcënuar me dorëheqje, studentët po thonë se ju nuk po i lejoni profesorët të ligjërojnë, sepse në një pikë të vetme për çdo ditë e gjithë koha humbet. Tetë muaj kanë kaluar dhe natyrisht nuk do të përfundojë për dy muajt që vijnë nëse të njëjtën gjë e vazhdon.

            Ata kanë ardhur këtu për t’i kaluar provimet; atyre nuk iu intereson e vërteta, ata nuk janë të interesuar për validitetin e ndonjë deklarate. Arsyeja e vetme e tyre për të qenë këtu është të marrin një certifikatë. Dhe ju jeni një kolegë i çuditshëm – duket se ju nuk jeni të interesuar për certifikata.”

            I thashë: “Unë nuk jam i interesuar për asnjë certifikatë. Çfarë do të bëj me certifikatat e këtyre njerëzve që nuk dinë asgjë? Unë nuk mund t’i imagjinoj këta njerëz si pedagog të mi. Atë ditë kur të ma jepni certifikatën, unë do ta grisë menjëherë para jush – sepse këta njerëz nuk mund të përgjigjen.”

            Por i tërë sistemi është i drejtuar në këtë mënyrë. Kur jam bërë unë vetë profesor, kam bërë një rregullim të ri. Rregullimi ishte që në kohëzgjatjen prej dyzet minutave, njëzet minuta ligjëroja njësinë mësimore siç shkruante në libra, dhe njëzet minuta kritikoja atë. Studentët më thanë: “Ne do të çmendemi.”

            Unë iu thashë: “Ky është problemi juaj – por unë nuk mund t’i lë këto formulime pa i kritikuar. Ju mund të zgjidhni; kur vjen koha e provimit ju mund të zgjidhni për të shkruar cilëndo që ju dëshironi. Nëse dëshironi të dështoni, zgjedhni anën time. Nëse dëshironi të kaloni, zgjedhne pjesa e parë. Unë jam duke e bërë të qartë, unë nuk po e mashtroj askënd – por unë nuk mund t’ju mashtroj duke ju mësuar për diçka që mendoj se është absolutisht e gabuar.”

            Në fund më thirri rektori universitetit, dhe ai më tha: “Kjo është mënyrë e çuditshme e ligjërimit. Unë kam pranuar për çdo ditë raporte se gjysmën e kohës ju ligjëroni sipas plan programit dhe gjysmën tjetër të kohës ju jepni argumentet tuaja, të cilat shkatërrojnë të tërën që ua kemi mësuar atyre. Kështu që ata mbesin më të zbrazët pasi që të largohen… në fakt në një huti më të madhe!”

            I thashë: “Unë nuk po mërzitem për askënd. Çfarë kanë bërë ata me mua gjithë këtyre viteve kur unë isha student? Unë përjashtohesha prej një kolegji në tjetrin. Dhe ju mund të vini një ditë për të dëgjuar se a jam duke bërë ndonjë padrejtësi në mësimin e parashikuar. Kur e ligjëroj mësimin e përcaktuar, e bëj sa më plotësisht të jetë e mundur, për ta bërë atë të qartë.”

            Një ditë ai erdh për të dëgjuar, dhe pas njëzet minutave ai tha: “Kjo me të vërtetë është e shkëlqyeshme. Unë kisha me qenë student i filozofisë, por kurrë askush nuk më tregoj në këtë mënyrë.”

            I thashë: “Kjo është vetëm gjysma e fjalimit. Ju vetëm prisni, sepse tash do të filloj ta shkatërroj atë plotësisht, hap pas hapi.”

            Dhe kur e shkatërrova plotësisht ai tha: “Zoti im! Tash mund t’i kuptoj ata studentët e gjorë çfarë raportonin tek unë. Ju nuk duhet të jeni as profesor i supozuar në këtë sistem të edukimit. Unë mund ta kuptoj se atë që ju bëni është absolutisht e ndershme, por ky sistem nuk dëshiron të krijojë njerëz inteligjent; ky sistem krijon vetëm njerëz me memorie të mirë – dhe kjo është ajo që kërkohet. Ne kem nevojë për nëpunës, ne kem nevojë për shefa stacionesh, ne kem nevojë për postierë – dhe këtyre njerëzve nuk iu nevojitet inteligjenca, atyre iu nevojitet memoria e mirë.”

            Unë i thashë: “Me fjalë të tjera ju keni nevojë për kompjuterë, jo për njeri. Nëse ky është sistemi juaj i arsimimit, atëherë herët a vonë ju do t’i zëvendësoni njerëzit me kompjuterë”- dhe kjo është ajo që ata po bëjnë. Kudo ata kanë zëvendësuar postet e rëndësishme me kompjuterë, pasi kompjuterët janë më të besueshme, ata janë vetëm memorie, nuk kanë inteligjencë.

            Njeriu, megjithatë i shtypur, ka një inteligjencë të caktuar.

            Njeriu që i ka hedhë bombat atomike në Hiroshima dhe Nagasaki – nëse ky ishte një kompjuter, nuk ka pasur pyetje: në kohën e saktë, në kilometrazhin e saktë, ai do të kishte hedhë bombat, do ishte kthyer. Ajo do të kishte qenë thjesht mekanike. Por njeriut që i ka hedhë bombat, është dashur në çdo mënyrë t’i shkatërrohet inteligjenca, se ai kishte për të menduar dy herë çfarë ai kishte bërë: për vrasjen e njëqind mijë njerëzve të cilët ishin absolutisht të pafajshëm, të cilët ishin civilë, të cilët nuk ishin njerëz të armatës, të cilët nuk i kishte bërë ndonjë të keqe askujt – a është kjo e drejtë?

            Tani kudo, të gjitha armët bërthamore janë në duart e kompjuterëve, e jo në duart e njeriut. Kompjuterët do ta luftojnë luftën e tretë botërore. Njeriu do të jetë i vrarë - që është një tjetër çështje. Kompjuteri nuk do të brengoset se a do të mbijetojë njerëzimi apo do të zhduket, nuk ka rëndësi për ta, por ata do të bëjnë saktë dhe efektshëm punën të cilën njeriu nuk mund ta bëjë. Njeriu mund të hezitojë të shkatërrojë tërë njerëzimin; diçka nga inteligjenca, vetëm pak nga inteligjenca mjafton për të krijuar pyetjen: “Çfarë po bëj?

            Të gjitha institucionet tona, fetë tona janë autoritare. Ato nuk ju thonë pse: “Vetëm bëje për shkak se ajo është shkruar në libër, sepse Jezusi thotë kështu.” Jezusi nuk ka dhënë edhe një argument të vetëm pse ajo duhet të bëhet, ai nuk ka dhënë edhe një bazë të vetme racional për asnjë doktrinë të tij. As Moisiu nuk e ka bërë këtë, as Krishna nuk e ka bërë.

            Krishna i thotë Arxhunit: “Kjo është nga Zoti: ti duhet të luftosh.” Ky është autoritarizëm. Dhe Zoti është shfrytëzuar, manipuluar në çdo situatë, për t’u bërë çdo gjë që ju thoni absolutisht e padiskutuar. Ne duhet t’i shkatërrojmë të gjitha autoritarizmat në botë.

            Autoriteti është krejtësisht i ndryshëm. Autoritarizmi është i lidhur me shoqërinë, me kishën, autoriteti është diçka që ka të bëjë me realizimin individual.

            Nëse unë ju them diçka, unë e them me autoritet. Kjo thjesht do të thotë që unë po e them këtë sepse kjo është përvoja ime - por kjo s’do të thotë se ju duhet të besoni këtë. Mjafton që ju të dëgjoni për atë, mandej mund të mendoni mbi atë, ju mund të vendosni për ose kundër.

            Për mua ajo që është e rëndësishme nuk është që ju të vendosni për të, ajo që është e rëndësishme për mua është që ju të vendosni për veten tuaj. Ajo mund të jetë kundër saj, kjo nuk ka rëndësi - por vendimi duhet të vijë nga vet qenia juaj. Në qoftë se kjo nuk vjen nga qenia juaj, atëherë ju bëheni edhe më autoritar.

            Unë jam duke folur nga autoriteti im. Ju lutem mos bëni prej meje një autoritar, sepse unë thjesht po i konstatoj fakt me aq forcë e zjarr sa jam i aftë për këtë - kështu që ajo është absolutisht e qartë për ju, dhe tash ju jeni të lirë për të vendosur. Unë nuk kam vendosur për ju, dhe unë nuk po kërkoj që ju të keni besim në mua apo të më besoni.

            Unë thjesht po kërkoj: “Më jepni një shans të vogël. Mendoni për atë që unë jam duke ju folur” - dhe unë do të jem mirënjohës që ju menduat për këtë. Kjo mjafton. Përsiatja juaj do t’ju japë një inteligjencës të mprehtë ...dhe unë besoj në inteligjencë. Nëse mendoni, dhe inteligjenca juaj bëhet e mprehtë, unë e di se çfarëdo që konkludoni do të jetë e drejtë.

            Dhe në qoftë se keni gabuar në konkludim një herë, kjo nuk ka rëndësi. Njeriu bie shumë herë dhe ngrihet përsëri. Kjo është se si është jeta. Njëherë ka për të gabuar dhe mandej mëson prej gabimeve, dhe ndreq çdo guri të bllokuar në shtegun me gurë.

            Por rreth meje nuk ka asnjë fjalë e ndonjë besimi ose feje. Me lirinë individuale, autoritarizmit vdes dhe një gjë e re lind: autoriteti. Çdo individ është i aftë për të pasur përvojat e veta, atëherë ai ka autoritet, atëherë ai mund të thotë: “Unë kam parë atë. Kam shijuar atë. Unë e kam gëzuar atë. Unë e kam vallëzuar atë. Dhe kjo nuk është një çështje që jam duke e cituar nga ndonjë libër, unë thjesht po ua hapi zemrën.”

            Autoriteti i përket përvojës.

            Autoritarizmi i përket dikujt tjetër, jo juve, prandaj kjo krijon skllavërinë e jo lirinë. Dhe për mua liria është vlera përfundimtare, për shkak se vetëm në liri ju mund të lulëzoni, dhe mund t’ju lulëzojë mundësi juaj e plotë.

            Pyetja e tretë

            A është shoqëria një fakt real i determinuar nga ekzistenca njerëzore, apo është një koncept fals, një konditë e cila ekziston vetëm për shkak se njeriu është i përgjumur?

            Shoqëria nuk është një realitet ekzistencial. Ajo është krijuar nga njeriu, sepse njeriu është në gjumë, sepse njeriu është në një kaos, sepse njeriu nuk është i aftë të ketë liri pa e kthyer atë në shthurje. Njeriu nuk është i aftë të ketë liri dhe të mos përfitoj nga ajo. Pra, është artificiale - por e domosdoshme – krijim i njeriut.

            Nga qe shoqëria është artificiale, ajo mund të shpërndahet. Arsyeja që ishte e nevojshme një herë, s’do të thotë se është e nevojshme përgjithmonë.

            Njeriu duhet t’i ndryshoj vetëm ato kondita të cilat i bëri të domosdoshme. Dhe kjo është mirë se kjo nuk është ekzistenciale, për ndryshe nuk do të ketë mënyrë për të shpëtuar prej saj.

            Ky është fakt i jonë i prodhuar.

            Ne mund ta shkatërrojë atë kur të dojmë.

            Pyetja e katërt

            Si të evoluohet jashtë nga kolektivi, kombi, duke mos ra në barbari të egos së vetme në luftë kundër njëri-tjetrit?

            Të gjitha pyetjet tuaja janë të përqendruara në një gjë.

            Unë do të doja të jap një përgjigje.

            Më ra ndër mend një parabolë…

            Një mjeshtër i madh ishte ulur në breg të detit, në plazh, dhe një njeri i cili ishte duke kërkuar të vërtetën iu afrua, preku këmbët e tij dhe e pyeti: “Nëse nuk ju shqetësoj, unë do të doja të bëja çdo gjë të cilën ma sugjeroni që mund të më ndihmoni për të gjetur të vërtetën.”

            Mjeshtri thjesht mbylli sytë e tij dhe mbet i heshtur.

            Burri tundi kokën. Ai në mendjen e vet foli: “Ky njeri duket të jetë i çmendur. Unë jam duke i kërkuar atij një pyetje e ai ka mbyllur sytë.”Ai e tundi mjeshtrin dhe i tha: “Po në lidhje me pyetjen time?”

            Mjeshtri i tha: “Unë u përgjigja. Vetëm rri i heshtur… mos bën asgjë, dhe bari rritet vetvetiu. Nuk duhet të mërzitesh rreth kësaj - çdo gjë do të ndodhë. Ti vetëm rri në heshtje, gëzoju qetësisë.”

            Burri i tha: “A mund t’i jepni kësaj një emër – sepse njerëzit do të më pyesin: “Çfarë po bën?”

            Kështu ai shkroi në rërë me gishtin e tij: meditim.

            Burri i tha: “Kjo është përgjigje shumë e shkurtër. Të jetë pak më shumë e elaboruar.”

            Mjeshtri shkroi me shkronja të mëdha: MEDITIM.

            Burri i tha: “Por këto janë thjesht shkronja të mëdha. Ju keni shkruar të njëjtën gjë.”

            Mjeshtri i vjetër i tha: “Nëse them më shumë se kaq, atëherë ajo do të jetë e gabuar.        Nëse mund ta kuptosh, atëherë bëje vetëm atë që të kam thënë, dhe do ta dish.”

            Dhe kjo është përgjigjja ime gjithashtu.

            Çdo individ ka për t’u bërë një meditator, një vrojtues i heshtur, në mënyrë që ai të mund të zbulojë vetë. Dhe ky zbulim do të ndryshojë çdo gjë rreth tij. Dhe nëse ne mund të ndryshojmë shumë njerëz përmes meditimit, ne mund të krijojmë një botë të re.  

            Shumë njerëz kanë qenë për shekuj duke shpresuar për një botë të re, por ata nuk kishin ide se si ta krijojnë atë. Unë jam duke ju dhënë shkencën ekzakte sa si të krijohet ajo. Meditim është emri i kësaj shkence.

            Fund i kapitullit te trembëdhjetë

(1)    (2)                (4)     (5)    (6)