Sakras Art Gallery

Sekuenca filmike

Vegėza

RTK

TOP CHANNEL

RTV 21

ALSAT

TV KLAN

KLAN KOSOVA

BOTA.AL

ALBANIAPRESS

ALBINFO

EXPRESS

KOHA DITORE

ZĖRI INFO

KOSOVA SOT

INSAJDERI

BOTA SOT

GAZETA METRO

GAZETA SINJALI

ALBANIAN POST

KALLXO COM

LAPSI.AL

ZEMRASHQIPTARE

KOSOVA PRESS

TELEGRAFI

EUROPA E LIRĖ

ZĖRI I AMERIKĖS

PSIKOLOGJIA

TRIBUNA SHQIPTARE

SHĖNDETI

DITURIA

PRESHEVA.COM

GJUHA SHQIPE

KOSOVARJA

RADIOPROJEKT

Tema tė tjera 2 - Sokrati edhe pas 25 shekujsh prapė do tė helmohej (3)

Bhagwan Shree Rajneesh - OSHO

 Shqipėroi: Valdet FETAHU 

      

SOKRATI EDHE PAS 25 SHEKUJSH PRAPĖ DO TĖ HELMOHEJ (3)

Kapitulli i njėzetepestė i ligjėrimeve tė filozofit tė madh Indian, OSHO (marr nga libri “Sokrati edhe pas 25 shekujsh prapė do tė helmohej”, qė ėshtė nė pėrkthim e sipėr nga V. Fetahu), qė u mbajt nė Greqi prej datės 19/02/86 deri mė 15/04/86

 

 

 

 

            Pyetja e tretė

 

            Shkenca ėshtė zhvilluar jashtėzakonisht nė kėtė shekullin e fundit, por shkenca shpesh duket aq e pashpirt. Ju folėt pėr meditimin si shkencė e brendshme. Ju lutemi a mund tė na flisni pėr shkencėn dhe meditimin - nuk duhet ato tė shkojnė dorė pėr dore?

 

            Ato duhet tė shkojė dorė pėr dore, por ju duhet tė kuptoni se as shkenca nuk mund tė bėhet meditative as meditimi mund tė bėhet vetėm shkencė. Ato janė dy dimensione tė ekzistencės njerėzore. Njė njeri mund tė jetė tė dyjat: ai mund tė jetė njė shkencėtar nė laboratorin e tij, dhe ai mund tė jetė njė meditator nė shtėpinė e tij. Derisa ai ėshtė duke medituar, ai duhet tė harrojė tė gjithė rreth shkencės, derisa ai ėshtė duke bėrė hulumtime shkencore, ai duhet tė harrojė tė gjithė rreth meditimit. Vetėm atėherė ato mund tė shkojnė dorė pėr dore.

            Ėshtė njė probleme shumė komplekse dhe delikat nė tė. Problemi ėshtė se shkenca duhet tė jetė objektive dhe meditimi duhet tė jetė subjektiv.

            Nė shkencė mund tė eksperimentoni; nė meditim ju nuk mund tė eksperimentoni, ju mund vetėm tė pėrjetoni.

            Nė shkencė metodė ėshtė vėzhgimi, nė meditim metodė ėshtė pėrjetimi. Dhe ky ėshtė njė dallim i madh.

            Shkenca ka njė objekt para saj. Ajo mund tė analizoj kėtė, ajo mund tė gjeni atė se prej ēfarė ėshtė formuar, ajo mund tė shkoj nė vetė rrėnjėt - e molekulave, tė atomeve, tė elektroneve, tė protoneve. Ajo mund tė vazhdoj duke analizuar pėr tė gjetur shtresat e fundit. Por nė meditim nuk ka asnjė objekt - ka njė subjektivitet.

            Mė lejoni ta them kėtė ndryshe: nė shkencė, shkencėtari punon me diēka; nė meditim ai punon me qenien e tij – ai nuk mund tė shkurtoj kėtė, ai nuk mund tė copėtoj kėtė. Kush do ta shkurtoj atė? Kush do ta copėtoj atė? Ai vetė ėshtė ai. Kush do tė vėzhgojė? Ai ėshtė ai.

            Kėshtu qė nėse kjo ėshtė kuptuar – se shkenca dhe meditimi kanė kahje tė kundėrta tė lėvizjes, njėra lėvizė jashtė, tjetra lėvizė brenda – ato nuk duhet tė jenė armike. Ato mund tė shkojnė dorė pėr dore, sepse te shkencėtari, ata tė dyja takohen. Shkencėtari duhet tė jetė vigjilent nė mos pėrzierjen e tyre, ai duhet tė jetė vigjilent qė nė kėrkimin shkencor ai tė mbetet objektiv dhe nė meditim t’i harroj tė gjitha objektivitetet dhe tė bėhet vetėm njė subjekt i pastėr, njė dėshmitar i heshtur.

            Nė shkencėtarin ėshtė pika e takimit. Dhe kjo ka pėr tė ndodhė nė qoftė se ne do tė shpėtojmė njerėzimin.

 

 

            Pyetja e katėrt

 

            Njėzet e pesė shekuj mė parė nė Greqi ka pasur shumė shkolla mistere - Ju a jeni njė mistik? Ju lutemi na thoni diēka pėr shkollėn e juaj mistere?

 

            Ju nuk po e kuptoni fjalėn ‘mister’ apo fjalėn ‘mistik’ apo fenomenin e mistikės apo tė njė shkolle mistere. Nėse diēka mund tė thuhet pėr to, ato mė nuk do tė jenė mistike.

            Mistik ėshtė ai qė e di por nuk mund ta thotė kėtė. Ai mund tė jetoj nė tė; ju mund ta shihni kėtė nė sytė e tij, ju mund ta shihni kėtė nė gjestet e tij, ju mund ta ndjeni kėtė nė prezencėn e tij, por nuk ka mėnyrė pėr ta shprehur kėtė. Kjo nuk do tė thotė se mistiku qėndron i heshtur. Shumė mistik kanė qėndruar tė heshtur pėr arsyen e thjeshtė se ēfarėdo qė ju thuhet bie shkurt; gjėja esenciale qė ju doni t’ju thuhet nuk pėrshkruhet me fjalė. Kur ju i dėgjoni fjalėt tuaja personale ju e dini se ajo qė dėshironi ta pėrcillni nuk ėshtė pėrcjellė. Pėr kėtė arsye shumė mistik kanė mbetur tė heshtur.

            Disa mistik kanė zgjedhur tė flasin sepse kjo ėshtė e mundur pėr tė mos e thėnė drejtpėrdrejtė, por pėr tė krijuar njė situatė me fjalė nė tė cilėn ėshtė treguar nė mėnyrė indirekte.

            Pėr shembull, nėse unė qėndroj i heshtur vetėm pėr njė sekondė – pikėrisht nė mes tė fjalisė – ju do ta ndjeni heshtjen time mė shumė se po tė kisha qėndruar pėr dy orė i heshtur. Nėse unė kisha qėndruar i heshtur pėr dy orė kėtu, mendja juaj do tė vazhdonte me llomotitje pėrbrenda; ajo nuk do tė qėndronte e heshtur. Por kur unė jam duke ju folur juve, nėse unė befas mbetem i heshtur pėr njė sekondė, mendja juaj nuk mund tė filloj tė llomotit sepse ėshtė aq shumė e pėrfshirė nė dėgjim. Kur unė befas ndalem ajo bėhet edhe mė kurioze se ēfarė unė do tė them. Njė zbrazėti e vogėl e heshtjes mund t’ju jap njė shije tė vogėl e cila mund t’ju ēoj nė revolucionet e mėdha tė qenies suaj. Ka mjete tė cilat mund tė krijohen qė nuk mund t’ju ndihmojnė drejtpėrdrejtė, por qė mund t’ju ndihmojnė indirekt.

            Pėr kėtė arsye mistiku nuk mund tė jetė vetėm njė mistik, ai gjithashtu do tė jetė edhe mjeshtėr – e qė ėshtė njė art tėrėsisht i ndryshėm.

            Kjo ėshtė arsyeja pse ėshtė e mundur qė tė ketė mjeshtėr qė nuk janė  mistik. Ata janė tė rreme, ata nuk dinė asgjė, ata vetėm dinė artin e misterit. Ato mund tė krijojnė mjete por ata nuk kanė asgjė pėr tė pėrcjellė. Ata mund tė bėjnė shtėpi, por shtėpi ėshtė e zbrazėt.

            Dhe ka mistikė tė cilėt kanė shumė pėr tė dhėnė, por ata nuk dinė se si ta japin atė, ata janė memec. Rrallė ndodh qė njė mjeshtėr dhe mistik tė ndodhė sė bashku nė njė njeri - njė rastėsi. Atėherė mjeshtri mund ta menaxhoj. Ende pa e thėnė atė, ai mund tė arrijnė tė tregojė atė, t’ju jep njė shije tė caktuara tė saj. Mjetet e tij fare nuk do tė jenė tė rreme.

            Pėr shembull, ėshtė njė tregim i vjetėr.

            Njė burrė kthehet nė shtėpi nė mbrėmje. Gruaja e tij ėshtė e vdekur, ai ka fėmijė tė vegjėl, dhe shtėpia ėshtė nė zjarr. Fėmijėt e vegjėl janė brenda duke luajtur dhe e tėrė lagja ėshtė rreth shtėpisė duke i thirrur fėmijėt: “Dilni jashtė! Shtėpia ėshtė nė zjarr.”

            Por fėmijėt janė shumė tė vegjėl; ata nuk e kuptojnė pse ata duhet tė dalin jashtė. Nė fakt, ata kėnaqeshin nė flakė gjithandej rreth e rrotull, ēdo gjė digjej, ajo ishte njė fishekzjarrė e egėr! Ata kurrė nuk kishin parė njė skenė kaq tė bukur, dhe ata vallėzonin dhe ata luanin dhe ata nuk brengoseshin qė fqinjėt bėrtisnin.

            Nė atė moment babai arrin nė shtėpi. Shtėpia ishte tėrėsisht nė flakė dhe fqinjėt i thonė: “Ne kemi bėrė ēdo gjė, por fėmijėt tuaj janė tė ēuditshėm - ata nuk dėgjojnė. Dhe ata janė tė gėzuar sikur ajo ėshtė njė lojė.”

            Babai shkoi mė afėr dhe bėrtiti: “Unė i kam sjellė tė gjitha lodrat qė i keni kėrkuar. Unė i kam sjellė tė gjitha lodrat.”

            Dhe ata tė gjithė erdhėn duke dalė nga dera e fundit qė kishte mbetur, dhe filluan tė kėrkojnė: “Ku janė lodrat?”

            Babai iu tha: “Mė falni, lodrat do t’ju sjellė nesėr. Sot kjo ishte vetėm t’ju nxjerr jashtė.”

            Tash, kėto lodra ishin vetėm mjete. Kėta fėmijė i kuptojnė lodrat, dhe ata i presin lodrat; ata nuk e kuptojnė se shtėpia ėshtė nė zjarr dhe jeta e tyre ėshtė nė rrezik. Babai gėnjeu, por a mund t’i thoni atij se ėshtė gėnjeshtar? Ai thjesht krijoi njė mjet, nga dashuria dhe dhembshuria – dhe ai ka sukses t’i nxjerrė fėmijėt jashtė. Kur ai ua shpjegon atyre, ata e kuptojnė, dhe ai iu premton: “Nesėr lodrat do tė vijnė tek ju.”

            Por fėmijėt thonė: “Mos u mėrzit pėr lodrat, vetėn na fal sepse ne tė kemi nxitė tė gėnjesh. Ne nuk kishte asnjė ide se ēfarė po ndodhte, ajo nuk ndodhi kurrė mė parė. Ne nuk kishim pėrvojė.”

            Mjeshtri mund tė krijojė, pėrmes fjalėve, lodra tė cilat ju nxjerri jashtė nga shtėpia e cila ėshtė nė zjarr. Natyrisht, ju nuk do t’i gjeni ato lodra, por ju do tė kėrkoni falje nga mjeshtri: “Ne ju detyruam tė gėnjeni. Ajo ishte dhembshuria juaj, dashuria juaj, ajo ishte kujdesi dhe brengosja juaj.”

            Unė jam mistik dhe e tėrė puna ime ėshtė shkolla ime mistere. Sannjasinėt e mia janė pjesė e shkollės mistere. Nė Greqinė e lashtė ato shkolla mistere ishin shkollat ​​shumė tė vogla. Ky ėshtė njė universitet misterioz, ky ėshtė nėpėr gjithė botėn. Por mos pyetni mė shumė. Pėr ēdokend kush me tė vėrtetė ėshtė i interesuar, e vetmja mėnyrė pėr tė kuptuar ėshtė tė bėhet pjesė e kėtij mėsimi mistik.

            Pėrjetone kėtė, ky ėshtė i vetmi shpjegim.

 

 

 

            Pyetja e pestė

 

            Ju lutem na flisni diēka mė shumė rreth trinitetit tė shenjtė – tė vėrtetės, dukurisė dhe dashurisė.

 

            E para: ju keni futur “dashurinė” nė veten tuaj; ajo nuk ėshtė pjesė e trinitetit tė shenjtė. Unė kam thėnė satyam – satyam do tė thotė e vėrteta – shivam ka kuptimin; sundram – sundram do tė thotė bukuri. Mos provoni tė mė mashtroni, kjo ėshtė e pamundur!

            Dashuri thjesht ndodh. Njeriu i sė vėrtetės, thjesht nuk mund tė jetė i dashuruar. Njeriu i cili e kupton bukurinė, thjesht nuk mund tė jetė i dashuruar. Njeri i cili i pėrjeton tė gjitha kėto tė mira, thjesht nuk mund tė dashurohet. Pėr kėtė arsye, dashuria nuk ka qenė e pėrfshirė nė trinitet, por ėshtė njė nga-produktet. Kėto tri gjėra kanė qenė tė pėrfshirė nė trinitet, sepse ato janė tė pavarura njėra nga tjetra, ato nuk janė nga-produktet.

            Ėshtė e mundur qė njeriu i tė sė vėrtetės nuk mund tė ketė ndonjė kuptim pėr bukurinė, por ėshtė e mundur qė njeriu qė ka sens pėr tė bukurėn mund tė mos ketė kurrfarė vėshtrimi pėr tė vėrtetėn. Ėshtė e mundur qė njė njeri mund ta respektoj bukurinė, por nuk mund ta jetojė jetėn e mirėsisė. Ato janė tė pavarur.

            Ju lehtė mund ta shihni kėtė: ka poetė qė kanė njė sens tė shkėlqyer pėr tė bukurėn, por nėse shikoni ne jetėn e tyre ju nuk do tė gjeni mirėsi apo tė vėrtetėn – ju do tė gjeni njerėz shumė tė rėndomtė, ndoshta edhe mė keq se tė rėndomtė.

            Kam banuar pėrballė poetit tė madh i cili ka pėrkthyer Omar Khayyam nė gjuhėn industane (dialekt i gjuhės indiane, pėrzier e indishtės me urdishte qe flitet ne Indin qendrore, p.p) ashtu si Fitzgerald qė pėrktheu Omar Khayyam nė anglisht. Ky poet ka shumė mė shumė kuptueshmėri pėr Omar Khayyam se qė ka Fitzgerald, dhe poezia e tij ėshtė shumė mė poetike dhe mė e bukur se ēdo pėrkthim tjetėr - dhe mijėra pėrkthime janė bėrė. Nėse ju e keni lexuar librin e tij... sepse ai kurrė nuk ka bėrė asgjė tjetėr, ai ka pėrkthyer vetėm Omar Khayyam. Pėrsėri dhe pėrsėri ai vazhdoi duke lustruar atė, vazhdoi duke e bėrė atė gjithnjė e mė tė bukur, ai ia kushtoi tėrė jetėn atij. Kjo ėshtė vepėr e njė jete tė tėrė.

            Po ta kishit parė atė njeri ju do tė ishit tronditur – aq poezi tė bukura, aq entuziazėm i madh, e ai njeri ishte shumė i shėmtuar, i shėmtuar nė ēdo aspekt. Ai ishte pijanec, qė shfrytėzonte katėr shkronja gjithė ditėn, dhe familja e tij ishin konstant nė vėshtirėsi me tė sepse ai kurrė s’kishte punuar. Ai kishte njė grumbull fėmijėsh tė cilėt nuk ishin asgjė tjetėr pėrpos jetim, edhe pse babi ishte gjallė, dhe nėna ishte gjallė. Babai i tij nė moshė ishte gjallė, nėna e tij ishte gjallė dhe ata vdisnin urie. Ai nuk kishte konsideratė pėr askėnd, nuk kishte mėshirė pėr askėnd. Krejt ēka atij i duhej ishte tė kishte para tė shkojė nė pijetore. Dhe pėr ēdo ditė njerėzit e sillnin nė shtėpi plotėsisht tė dehur. Ai shtrihej nė ndonjė hendek, apo nė rrugė, dikush e njihte dhe e sillte nė shtėpi.

            Por sa herė qė ai ishte i vetėdijshėm ai ishte vazhdimisht duke punuar nė Omar Khayyam. Ai kishte njė kualitet tė jashtėzakonshėm sa i pėrket poezisė - ishte i pėrkushtuar, por nė ēdo aspekt tjetėr ai ishte nėn njerėzit e zakonshėm.

            Ai ishte i gatshėm tė gėnjejė – ai mė gėnjente pėr ēdo ditė vetėm pėr tė marrė ca para, sepse ai nuk kishte para pėr pije. Dhe unė i thoja: “Nuk ke nevojė tė mė gėnjesh. Ti thjesht mė kėrko para. Unė nuk po tė jap hua, unė thjesht po t’i jap ato miqėsisht. Ti nuk duhet t’i mbash nė mend ato se duhet kthyer.”

            Por gėnjeshtra ishte bėrė njė shprehi aq e madhe sa atij i duhej tė mė gėnjente: “Babai im ėshtė shumė i sėmurė sot mė duhet ta thėrras mjekun.”

            Unė i thashė: “E di. Mjeku duhet patjetėr tė jetė nė kafene. Merri parat, shko nė kafene dhe thirre mjekun.” Dhe tė nesėrmen e pyeta: “Ēfarė ndodhi me mjekun?”

            Dhe ai tha: “Kush? Ēfarė mjeku? Kush pat nevojė pėr mjekun?

            Nuk ka ndjenjė pėr tė vėrtetėn, nuk ka ndjenjėn e sinqeritetit. Nuk ka dashuri... por njė kuptueshmėri tė madh pėr tė bukurėn.

            Kėshtu qė kėto tri cilėsi janė tė trinitetit, vetit tjera janė nga produktet. Dhe dashuria ėshtė e tillė sa tė triat kontribuojnė nė dashuri, sikur tre lumenjtė qė takohen dhe bėhet njė lum i dashurisė. Dashuria nuk ėshtė trinitet, dashuria nuk ėshtė njė lum: ndjenja pėr tė bukurėn, ndjenja pėr tė vėrtetėn, ndjenja pėr mirėsinė tė gjitha kontribuojnė nė tė. Dashuria ėshtė mė e lartė se triniteti.

            Trinitet do tė thotė tre, tė gjitha kėto tė tria zhduken nė dashuri. Dashuria ėshtė njė. Kjo ėshtė arsyeja pse unė vazhdimisht them se dashuria ėshtė Zot. Aty nuk ka Zot. Dashuria nė vetvete ėshtė Zot.

 

            Fund i kapitullit tė njėzetepestė

 

(1)    (2)           (4)    (5)    (6)