Sakras Art Gallery

Sekuenca filmike

RTK

TOP CHANNEL

RTV 21

ALSAT

TV KLAN

KLAN KOSOVA

BOTA.AL

ALBANIAPRESS

ALBINFO

EXPRESS

KOHA DITORE

ZËRI INFO

KOSOVA SOT

INSAJDERI

BOTA SOT

GAZETA METRO

GAZETA SINJALI

ALBANIAN POST

KALLXO COM

LAPSI.AL

ZEMRASHQIPTARE

KOSOVA PRESS

TELEGRAFI

EUROPA E LIRË

ZËRI I AMERIKËS

PSIKOLOGJIA

TRIBUNA SHQIPTARE

SHËNDETI

DITURIA

PRESHEVA.COM

GJUHA SHQIPE

KOSOVARJA

RADIOPROJEKT

Shkruan: Mr. sci. Enver ÇESKO

PSIKOTERAPIA TRUPORE

      Jeta  në të cilën jetojmë përbëhet prej energjisë. Kjo energji është e nevojshme që të vëmë në lëvizje makinën tonë jetësore. Frojdi energjinë jetësore e ka quajtur “libido”, Mesmeri - “magnetizimi animal”, Rajhenbahu - “fuqi mbinatyrore”, Bergsoni - “fuqi vitale”, Loveni - “bioenergji”, Keli - “radix”, kurse Vilhem Rajhu - “orgon energjie”. Këto terme, sido që të quhen, e kanë të njëjtin kuptim dhe paraqesin të njëjtën gjë.

            Përdorimi i psikanalizës në mjekimin e shumë sëmundjeve psikoneurotike, në mjekësi dhe në psikologji sjell një metodë të re pune, ku përdorimi i barnave tek të sëmurit mbetet anash.  Vëzhgimi dhe seancat  e shumta nga ana e Brojerit, pastaj të Frojdit, Sharkos e më vonë edhe të Ferencit, Tomsonit, Klajnit e Bionit, kanë qenë të koncentruara më tepër në punën analitike të zgjidhjes së etiologjisë së sëmundjes. Psikanaliza pacientin e ka trajtuar objekt studimi me vite të tëra, ku suksesi dhe qëllimi i arritur nuk e ka kënaqur vetë pacientin. Vërtet psikanaliza ka qenë një metodë e rëndësishme, sepse ka depërtuar në pavetëdijen e njeriut dhe është munduar të gjejë kuazalitetin e lajmërimit të sëmundjes. Në të shumtën e rasteve kjo ka qenë e “rindërtuar” në fëmijërinë e hershme të formimit të personalitetit.

            Merita e psikanalizës, e në veçanti ajo e Frojdit, në ekzistimin e idit, egos dhe superegos si dhe në formimin e fazave psikoseksuale, siç janë ato orale, anale dhe faluse që paraqesin thelbin e kuptimit të  psikoterapisë. Në çdo formë të psikoterapisë, qoftë psikanaliza, gestalti, kognitive, bihejviore, transaksionale, biosinteza, bioenergjetika, stufi terapia, joga dhe psikoterapia trupore (body psychoterapia), mekanizmat dhe elementet që i ka përdorur Frojdi, kanë përdorim të gjerë në të gjithë llojet e psikoterapisë.  Mirëpo, çdo lloj i psikoterapisë ka dallime të veçanta në teknikën, mënyrën dhe në pikënisjen e mjekimit.

            Specifika e psikoterapisë trupore   

            Njëra prej llojeve më specifike të dhënies së psikoterapisë është psikoterapia trupore. Asnjëra nga llojet e psikoterapive, siç janë: psikanaliza, gestalt psikoterapia, bihejvijorit terapia, psikoterapia kognitive dhe psikoterapia transaksionale, nuk merren aq shumë me trupin sa merret psikoterapia trupore. Prandaj, vetë emri psikoterapi trupore, është një metodë posfrojdiane, që për herë të parë bën integrimin e tri elementeve në një tërësi. Psikoterapia trupore, psiken, trupin dhe shpirtin i integron në një  tërësi si të tillë, ashtu si organizmi i njeriut duhet të funksionoj. Ky lloj i psikoterapisë është metodë e thelluar që është i përqendruar në pjekurinë psikologjike ose më mirë të themi, në ngritjen dhe zhvillimin psikologjik të njeriut. Përveç kësaj, një prej dallimeve kryesore në metodën e punës, në këtë formë të psikoterapisë, është forma e komunikimit të quajtur “ekspresioni trupor”.

            Të shprehurit verbal, që bëhej në metodën e mëhershme, ka qenë i varur nga kontrollimet e dëshiruara të cilat shpeshherë i kanë penguar shprehjet spontane që rrjedhin nga pavetëdija. Prandaj, puna në integrimin e punës me trupin kanë mundësuar depërtimin më të thellë në sferën e fshehtësisë së vetëdijes. Shpeshherë, gjatë të shprehurit verbal, me vetëdije njeriu bën censura të ndryshme, prandaj është vështirë të depërtohet në thellësi të shpirtit. Puna me trupin dhe komunikimi verbal mundësojnë, përveç depërtimit në sferën e pavetëdijes, edhe lirimin e bllokimeve të ndryshme psikosomatike në trup.

            Jeta  në të cilën jetojmë përbëhet prej energjisë. Kjo energji është e nevojshme që të vëmë në lëvizje makinën tonë jetësore. Frojdi energjinë jetësore e ka quajtur “libido”, Mesmeri - “magnetizimi animal”, Rajhenbahu - “fuqi mbinatyrore”, Bergsoni - “fuqi vitale”, Loveni - “bioenergji”, Keli - “radix”, kurse Vilhem Rajhu - “orgon energjie”. Këto terme, sido që të quhen, e kanë të njëjtin kuptim dhe paraqesin të njëjtën gjë.

            Kryesues i themelimit të psikoterapisë trupore ishte Vilhem Rajhu.

            Rajhu dhe ndarja nga psikanaliza

            Vitet e tridhjeta e karakterizojnë jehonën e madhe në fushën e psikanalizës frojdiane. Sikur edhe shumë mjek të tjerë që kanë qenë nën ndikimin e  mësuesit të tyre - Frojdit, edhe Rajhu deri në vitet e 30-ta ka qenë asistent i parë në poliklinikën e psikanalizës së Frojdit në Vjenë. Mirëpo, pas viteve të 30-ta, Rajhu fillon të distancohet nga metodat e punës psikoanalitike, e në veçanti nga metoda e punës së asociacioneve të lira. Në punën e tij, që deri atëherë ishte psikoanalitike, Rajhu fillon të kultivoj një metodë të re të punës së mjekimit të pacientëve. Ai vërën se metoda e asociacioneve të lira vetëm e “shpalon” dhimbjen apo etiologjinë e sëmundjes, por asgjë nuk bën që kjo dhimbje të mjekohet. Ai thotë: “Plaga është dezinfektuar, por nuk është mbrojtur”. Në këtë drejtim, Rajhu e lë anash metodën e punës së asociacioneve të lira dhe fillon të zhvilloj metoda dhe teknika, siç janë: analiza e mbrojtjes, puna në transferin pozitiv dhe negativ, analiza e strukturës së karakterit etj. Po ashtu, vend të posaçëm zë puna në zhvillimin e teknikës së depërtimit thellësor në sferën emocionale, ku tani nuk është me rëndësi se çka po ndjen dhe si po e ndjen. Në këtë mënyrë tani kemi të bëjmë me principin e quajtur këtu dhe tani.

            Rajhu është njeriu i cili tërë jetën ia ka kushtuar gjetjes të së vërtetës të ekzistimit të natyrës së njeriut dhe lidhshmërisë së tij me civilizimin, që zhvillohet dhe ndërrohet varësisht nga njohja e vetvetes. Një qëndrim të tillë shumë mendimtar në tërë botën e atëhershme e kanë etiketuar si budallaki paranoide. Mirëpo, koha këtë e ka demantuar. Sot gati të gjitha drejtimet e reja psikoterapeutike bazohen në idetë e V. Rajhut. Veçanërisht është i theksuar përdorimi i teknikave nga faza e parë e quajtur - analiza e karakterit, si dhe faza e dytë, e quajtur - zhvillimi i vegetoterapisë, kurse më pak të pranuara nga faza e tretë, teknika e quajtur faza e zhvillimit të orgonterapisë. Kjo fazë e fundit në krijimtarinë profesionale të Rajhut ka qenë vendimtare dhe e kobshme. Puna në zhvillimin  e teorisë së gjetjes së orgonave , si mjet për koncentrimin e energjisë jetësore me qëllim shërimi, pason që pushteti amerikan në vitet e 50-ta ta dënojnë me vdekje. I akuzuar si prodhues dhe njëherit shitës i “akumulatorëve orgonik”, Qeveria amerikane e akuzon  për sharlatanizëm, duke ia djegur librat si dhe e likuidojnë fizikisht.

            Qëndrimet teorike të Rahjut

            Teoria e Rajhut mund të mbështet në tri koncepte themelore:

            1. Seks-ekonomia, që definohet si disiplinë natyroro-shkencore, e mbështetur në teorinë empirike të seksualitetit; paraqitet jo vetëm si teori klasike psikologjike, por edhe grusht i fortë kundër regjimit kapitalist të shoqërisë, që në kohën e sotme merret psikologjia humanitare.

            2. Vegetoterapia si teknik terapeutike e ekonomisë seksuale, e që më me ëndje do ta quante edhe “orgazmo-terapia”, por për hir të ndjeshmërisë terminologjike nuk e përdor.

            3. Orgon-terapi, që paraqitet si koncept në teorinë e energjisë.

            Rajhu thotë se shëndeti psikik varet nga potencioni orgazmik, gjegjësisht nga shkalla kulminante e orgazmës që dikush është në gjendje të ndjejë në aktin seksual. Kurse sëmundja psikike është rezultat i çrregullimeve të aftësive të natyrshme për të dashur.

            Çarles Kelli është themelues i Rdix-institutit në vitin 1960 në Eselen të SHBA-ve. Ai ka qenë nxënës i Rajhut, i cili me punën e tij pothuaj në tërësi e pranon metodën dhe mënyrën e trajnimit të psikoterapisë. Mirëpo, edhe ai në zhvillimin dhe përsosjen metodologjike të psikoterapisë trupore niset nga koncepti i fuqisë natyrore që ka ekzistuar  edhe gjatë jetesës e që del nga ajo. Kjo, sipas Kellit, është “Radix-i” dhe mund të trajnohet si fuqi jetësore. Kjo është e njëjtë sikurse që Mesmeri e ka quajtur - “magnetizëm animal”,  Bergsoni - “fuqi vitale”, Frojdi - “libido”, Mek Dugalli - “energji harmonike” e Rajhu - “energji orgonike”. Kelli  fjalën “radix” e përdor si term për tu larguar nga akuzat sharlatane të asaj kohe. Fjala “Radix” rrjedh nga gjuha e vjetër latine që do të thotë rrënjë, burim, arsye kryesore etj. Kjo fjalë tanimë ka rënë nga përdorimi, ndërkaq Kelli mu për këtë arsye, për ta larguar nga konotacioni mistik apo të menduarit mekanistik, e përdor këtë term. Teoria e Kellit njihet me emrin “radix” edukimi.

            Ç’është “radix” edukimi?

            Qëllimi i “radix” edukimit është hapja e kapaciteteve për të ndjerë emocione të thella dhe spontane, si dhe ngritje për të jetuar me qëllim. E para ka të bëjë me edukimin e ndjenjave, kurse e dyta me edukimin e qëllimit. Gjatë edukimit punohet në integrim të të menduarit, të ndjenjave dhe të sjelljeve. “Radixi” na mundëson teknologjinë më moderne të punës. Këtu punohet në mënyrë paralele me trupin dhe psiken. Teknikat janë të perfeksionuara dhe të përshtatshme për njeriun bashkëkohorë, kështu që për një kohë shumë të shkurtër mund të vihet deri te ndjenjat më të thella të ndërdijes njerëzore. Poenta kryesore e “radix” trajnimit bazohet në konceptet e ngritjes dhe të zhvillimit të personalitetit e jo në patologjinë e modeleve të të menduarit a të përshkrimit. Rëndësi të veçantë në këtë lloj të psikoterapisë, përveç përdorimit të teknikave verbale, është edhe përdorimi i teknikave me trup dhe me trupin. Në këtë mënyrë, ky lloj i psikoterapisë mundëson integrimin e trupit dhe të psikes. Derisa në psikanalizën e Frojdit ka qenë me rëndësi se ç’thotë pacienti, në psikoterapin trupore të Rajhut është me rëndësi si e thotë pacienti. Prandaj, Rajhu thotë: “Forma e sjelljes është më e rëndësishme se çka thuhet. Fjalët mund të gënjejnë, por shprehja kurrë nuk gënjen”.

            Shprazja

            Shprazja parqet një proces spontan dhe të padashur. Gjatë ushtrimeve ne mund të imitojmë procesin e shprazjes, por ato mund të jenë imitime të thjeshta për arsye të kontrolleve të padëshiruara. Mirëpo, shprazja e vërtet është e padëshiruar që është nën ndikimin e sistemit nervor autonom. Prandaj, edhe është e nevojshme që  vetvetiu të lejohet të zhvillohet në ritmin e vet.

            Sipas Rajhut, shprazjet më të theksuara janë ato konvulsive. Mirëpo, kjo nuk do të thotë se të gjitha shprazjet janë konvulsive. Çdo lloj i përjetimit emocional nënkupton shprazje të caktuar të “radix” procesit. Sa më e theksuar dhe e fortë të jetë shprazja, ndjenjat janë më të forta. Shprazjet më të theksuara konvulsive janë në seks, dhimbje, tmerr dhe në mllef.

            Autori është themelues dhe udhëheqës i Kabineti për Psikologji dhe Psikoterapi "PSIKODIAGNOSTIKA" në Prizren:

Rr. Xheladin Hana,  nr. 89

E-mail: ekipsiko@yahoo.com

Tel:       044/ 113-376