Sakras Art Gallery

Sekuenca filmike

RTK

TOP CHANNEL

RTV 21

ALSAT

TV KLAN

KLAN KOSOVA

BOTA.AL

ALBANIAPRESS

ALBINFO

EXPRESS

KOHA DITORE

ZËRI INFO

KOSOVA SOT

INSAJDERI

BOTA SOT

GAZETA METRO

GAZETA SINJALI

ALBANIAN POST

KALLXO COM

LAPSI.AL

ZEMRASHQIPTARE

KOSOVA PRESS

TELEGRAFI

EUROPA E LIRË

ZËRI I AMERIKËS

PSIKOLOGJIA

TRIBUNA SHQIPTARE

SHËNDETI

DITURIA

PRESHEVA.COM

GJUHA SHQIPE

KOSOVARJA

RADIOPROJEKT

RAGIP SYLAJ

          Një ndër krijimtaritë më të lëvruara të letërsisë shqiptare, është edhe POEZIA. Gjini e letërsisë ku bota e brendshme, ndjenjat më sublime, frymëzimi hyjnor...  shprehen përmes shkronjave të cilat krijojnë vargje... vargjet, pastaj, shpalosin mendime, mendimet krijojnë energji, energjia ndez dritat e dijës, rrezet e artë të së cilës i japin ngrohtësi zemrës, mendjes dhe shpirtit, e me këtë, edhe kuptim dhuratës më të shtrenjtë, vetë  jetës.

            Që nga Lekë Matrënga e Pjetër Budi, kjo energji nuk u ndalë asnjëherë së hedhuri farën e dijës, duke e kultivuar atë me dashurinë më të çiltër në shpirtin e pastër e fisnik të popullit shqiptarë. Duke i mposhtur të gjitha sfidat e kohës, kjo frymë e shpirtit të popullit, xixat e saja të arta, si një pishtar i shpresës, u bartën gojë më gojë, mendje më mendje, zemër më zemër... brez pas brezi... nga kokat më të ndritura të kombit si: Naimi, Çajupi, Mjeda, Asdreni, Shiroka... për të vazhduar tek Fishta, Konica, Noli, Migjeni... e deri në kohën tonë, duke u kthyer ai pishtarë në flakadan të përhershëm që tashmë nuk ka forcë në botë që mund ta shuaj fuqinë e zjarrit të tij...

            Dua ta falënderoj nga zemra mikun tim dhe poetin e mirënjohur, ADEM ZAPLLUZHA, që me përkushtim të jashtëzakonshëm, vizitorëve të kësaj faqeje, por edhe më gjerë, do t’ua prezantoj disa nga poetët më të njohur të kohës sonë, e me këtë, do e plotësoj e pasuroj edhe mozaikun e mrekullueshëm të letërsisë shqiptare.

(www.sa-kra.ch)

       Përgatiti: Adem ZAPLLUZHA

ANTOLOGJI E POEZISË MODERNE SHQIPE

RAGIP SYLAJ

            Hyrje

           Ragip SYLAJ (Sllapuzhan, 1959) është master i teknologjisë. Me shkrime merret që nga bankat e gjimnazit, kurse në periodikun letrar u paraqit në fund të viteve shtatëdhjetë.

            Ka punuar mësimdhënës e gazetar, ndërsa tash për tash është zyrtar i lartë për publikime në Ministrinë e Punëve të Jashtme të Republikës së Kosovës.

            Ragip Sylaj shkruan poezi, prozë, dramë, ese dhe kritikë letrare.

            Në Kosovë ka botuar këto vepra letrare:

            1. Hije e gjallë (poezi), "Rilindja", 1986,

            2. Anatomia e rrënjës (poezi), "Rilindja", 1989,

            3. Obsesioni (tregime), "Rilindja", 1992,

            4. Lisi i shenjtë (poezi), "Fjala", 1993,

            5. Përhitja (tregime), "Plejada", 1996,

            6. Mëngjes qumështor me akull (poezi), "Rozafa", 2000,

            7. Humbella e fërgëllisë (tregime), “Rilindja”, 2001,

            8. S’kam kohë të jetoj me vdekjen (tregime), “Rozafa”, 2004,

            9. Eliksir (poezi), “Rozafa”, 2007,

            10. Estetika e misterit (ese), “Elena Gjika – Dora d’Istria”, 2008,

            11. Hija e shtëpisë (tregime), “Rozafa”, 2008,

            12. Ma jep dorën (poezi për fëmijë), “Rozafa”, 2010.

            13. Dy drama (drama), “Rozafa”, 2012,

            14. Hiri i fjalës (poezi), Klubi Letrar “De Rada”, Ferizaj, 2014,

            15. Harmonia estetike (ese), “Parnas”, 2015.

            Për librin e poezive "Hije e gjallë" është laureuar me çmimin "Hivzi Sulejmani" që jepej për librin më të mirë të autorëve të rinj (1986), ndërsa në vitin 1999 u nderua me "Penën e artë" të revistës për kulturë, art dhe letërsi "Fjala" për poezinë më të mirë, “Kurth për liridashësin”, të botuar midis dy mitingjeve të poezisë në Gjakovë. Po ashtu është fitues i shumë çmimeve në konkurse të ndryshme letrare.

            Poezia dhe proza e këtij autori janë përfaqësuar në disa antologji në gjuhën shqipe dhe në gjuhë të huaja.

KUR TA KTHEN MUZA SHPINËN

Kur ta kthen muza shpinën 
Fytyrën ta kthen venitja
Përbrenda t’pushton zbrazëtia
Bukurinë e çart shëmtia
Peizazheve vrujon shkretëtira
Ëndrrën e ngulfat makthi
Frymën e gulçon ankthi

Kur ta kthen shpinën muza
Mund ta përtypësh sall këngën e heshtjes
Këngën e mërzisë - jo atë të qeshjes
Mund ta presësh atë që nuk vjen
Mund ta shpresosh atë që s’e gjen
Mund të mbash vetëgjyqësi e vetëkritikë
Pse fati është i verbër në një zezëditë

Kur ta kthen muza shpinën
Aq i pa dashur je nga vetvetja
Aq i pa dashur je nga të tjerët
Në aq mëdyshje ekzistenciale

Në aq dilema filozofike 
Në aq gjakime profetike
Pa asnjë trohë forcë magnetike

Kur ta kthen shpinën muza
Nuk e humb shpresën se një ditë kthehet
Nga përndezja e saj pret të këndellesh
Se një ditë shkretëtira kthehet në blerim
Një ditë marrin fund ankthi e makthi
Shumëçka të tundon pa ditur ku është halli
Ndoshta shkoi për pak sa të të djeg malli
Dhe kthehet fytyrë hëne hije dielli
Pa të cilën s’gjëllin poeti
Pa të cilën s’këndon i gjalli

AUTOPORTRET

E shoh më sheh e njoh s'më njeh fytyra ime në portret

I flas me flet i ngjaj s'më ngjet i thërras s'më thërret

Fol i them hesht më thotë fytyra ime në pasqyre

Ti s'je imja ti je imja faqja ime kurrë e ndyrë

Etshëm shikojnë njëra-tjetrën dy fytyra simetrike

 Ik prej meje ec me mua nuk jetoj po më ike

Ti në vetulla e në nënsqetulla - rreze shprese që s'i kap

Në bebëzat e tua digjet terri ke fushëballë të nxehur në vapë

Dy fytyra në dialog: një i vjetër një i ri

Njeri hesht s'ka gjak në faqe tjetri mall e dashuri

Si mumie heshtin ballë për ballë njëra-tjetrës diçka i thotë

Njëra në tjetrën hyn ngadalë një buzëqeshje larë me lot

Merr guximin diçka më thotë zemër s'ka nuk më vret

 E shoh më sheh e njoh më njeh kjo fytyrë autoportret.

PEMA E JETES

Gjon Buzukut

Ti i hape Dyert e arta e ne hymë në Kohë

Ti i mbylle Dyert e ëndrrës e ne mbetëm në Hapësirë

Frytin e Urtisë, Mollën e Ndaluar, Pemën e Jetës

Kush të mësoi t'i hash një me zotat të jesh

Për t'u barazuar me vetveten e kohën që ia dhe sytë

Si Adamit ajo Pemë shumëkujt i ka ngelur në fyt

Ti je Noji ynë që na nxjerr në Araratin e shpëtimit

Qetësinë e smaragdtë ia ktheve tempullit të shpirtit

E ne stuhitë e gjakut i mbyllim në një dry

Po zamareve të etjes kush do t'u fryjë

E mollokë ngashërimi kodrës së brengës rrokullisen

Derisa përpara na rri shkëmbi si Sezam e trëndafil

Në një Musëndër të Gjallë memoria qenka ruajtur

Se atëbotë shqip e bënim jetën qeshjen dhe vdekjen

E në Lumin e Harrimit nuk i lanim fytyrat

Gjaku im në themel të Fjalës Rrënjë e lashtë në balsam

Në emër të Atit të Birit e të Shpirtit të shenjtë

Si korbin e zi nga zemra ma tremb këtë Mugëtirë

Ti i hape Dyert e arta e ne hymë në Kohë

Ti i mbylle Dyert e ëndrrës e ne mbetëm në Hapësirë

SHTRATI I PROKRUSTIT

Shtrat i hekurt i përgjakur

Shtrat i dhunës i torturës

Shtrat i dhembjes shtrat i vuajtjes

T’i kujtosh nëntë rrathët e ferrit

Në shtratin e mjeshtrit Prokrust

Vjen udhëtari i parë dhe shtrihet

Por më i gjatë mysafiri se shtrati

E Prokrusti këmbët ia shkurton të ngratit

Vjen udhëtari tjetër e shtrihet

Por i shkurtër mysafiri e i gjatë shtrati

E prokrusti këmbët ia zgjat

Vjen udhëtari i parë vritet mysafiri i parë

Vjen mysafiri i dytë mbytet udhëtari i dytë

Vjen kalorësi tjetër mbetet mysafir i përjetshëm

E gjak kullon shtrati i Prokrustit

E ofkëllojnë mish e eshtra e nerva

Mbi shtratin e trishtimit shtratin e lemerisë

Kujt i shkurtohen kujt i zgjaten këmbët

Se Prokrusti i do njerëzit me masën e Shtratit

(E Prokrusti shtrat të ri bëri në Antikë-Kosovë

Aty kullon gjak aty kullon limfë aty kullon lot)

Por ja ia beh tash Tezeu

E shtrin Prokrustin në shtratin e Prokrustit

E Prokrustit koka i mbetet jashtë shtratit

Masakruesi i gjorë këlthet lebetinë

Qenka shtrat i hekurt i përgjakur

Shtrat i dhunës i torturës

Shtrat i dhembjes shtrat i vuajtjes

T’i kujtosh nëntë rrathët e Ferrit

Shtrat të keq i ngreha vetes

Gjak kullon trishtim kullon FUND

VDEKJA E POETIT

Ç'vrapon poeti kryq e tërthor qytetit

Kërkon sponsorët për librin e ri

Dhe thith vetveten porsi cigaren

Zbrazëtirë përbrenda përjashta vetmi

Një ditë do të kërkojë sponsorë për mallin

Sponsorë për afshin përtëritjen e vet

Dhe do t'i gjejë sall sponsorët e vuajtjes

Se arti i vet poetin e vret

Mos u bëni sponsorë të poetit të marrë

Të poetit të dehur nga vuajtja njerëzore

Le të kuptojë i gjori se në kohë krize

I përgatit vetes një vdekje mizore

Dhe Lisi i shenjtë i vaditur me lot

Me rrënjët në ëndërr me degët në shpresë

Magjia e tij magji e Dodonës

Vallë është ardhmëri a vetëm kujtesë

Kur vdes poeti libri botohet

Pas vdekjes e mund poshtërimin e vet

Dhe s'pajtohet me librin s'pajtohet me kohën

Dhe e pret Rilindjen përjetësinë e pret

NË DITËN E TETË TË JAVËS

Në ditën e tetë të javës

Do ta takoj vetveten dhe do t’i hyj në thellësi

Larg kaosit larg dhembjes larg përbuzjes

Në ditën e tetë të javës

Do t’i sodis sytë e tu të blertë si vetë blerimi i jetës

Larg smogut bërllogut jetërsimit

Në ditën e tetë të javës

Do t’i takoj ata që nuk më deshën

Vetë mallin dashurinë pendesën

Në ditën e tetë të javës

Do të më takojnë ata që nuk i desha

Larg urrejtjes përdhosjes prangosjes

Në ditën e tetë të javës

Do të më vinë krejt ato që më munguan

Krejt ato që më penguan

Larg frikës larg drojës në zemër të lojës

Në ditën e tetë të javës

Do ta kem shtëpinë time të ëndërrt

Kuptimin e plotë të ekzistencës

Lirinë time të frymënxjerrjes

Dhe odën për (s)kamnorë

Në ditën e tetë të javës

Do ta kem vendin për librin e shenjtë

Udhëzuesin e dashurisë dhe të dëshirave

Të bërjes së energjisë pozitive

Dhe fletëporosinë e pranverës së amshimit

Pastaj do t’i kthehem jetës reale

Larg dehjes larg fshehjes larg ëndrrës

Afër dhembjes njerëzore në alkiminë e pritjes

Nga dhembjet të krijoj balsamin e shërimit

Larg kaosit larg dhembjes larg përbuzjes

Do t’ju takoj juve do të përbrendësohem në ju

Në ditën e tetë të javës

(Prishtinë, 20 prill 2004)

LETËR RAGIP SYLAJT NË SLLAPUZHAN

Merre me mend të ecja gjurmëve tua

Do të isha më afër plakjes

Të ecje udhëve të mia

Do të ishe më afër përflakjes

Të ishe brenda lëkurës sime

S’di sa do ta doje veten

Të isha brenda qenies sate

S’di sa do t’harlisesha për jetën

E, kemi të njëjtin emër e mbiemër

S’di cilit na bie i ngushtë e cilit i madh

Kemi thithur të njëjtin ajër

Kemi soditur të njëjtin peizazh

Të isha unë ti, unë s’do t’isha unë

Sikur t’ishe unë, do t’ishe dikush tjetër

Ti do t’ishe më i ri se vetvetja

E unë diçka më i vjetër

Të isha unë ti

S’di në do t’isha i dehur a esëll

T’ishe - unë, midis librash e dorëshkrimesh

Do të humbje si n’mjegull

Kur i marr me vete katundin vegimet

Ty të mbeten veç ëndrrat kujtimet

Kur i merr me vete gurët e malet

Mua më mbeten veç përroskat e varret

Kur kam unë etje, ti mund të kesh uri

Kur dashuroj unë, mos vallë ndien mëri

Mos je ana tjetër e diellit tim

Apo vetëm hije e lutjes për shpëtim

Këtë letër po e shkruaj unë apo ti

Njëri gjakftohtë tjetri në trans

Letër Ragip Sylajt në Sllapuzhan

Apo: nazhupallS ën tjalyS pigaR rëtel

Dy njerëz brenda të njëjtin emër

Si ndër të njëjtën çadër t’mërzisë

Si dy gjysma ëndërrimtare

Si dy gjysma t’vetmisë

Njëri mund t’jemi ylli n’orbitën e vet

Tjetri vetëm ishull që pranverën pret

Merre me mend të ecje gjurmëve t’mia

Do të bëheshe krejt si unë

Të ecja gjurmëve tua

Ndoshta s’do të mbetesha në furtunë

Merre me mend të ecnim një shtegu

Me t’njëjtën etje, uri e brengë

Do t’ishim ylber me vetëm një ngjyrë

Me t’njëjtën pendesë me t’njëjtën këngë...

(24 nëntor 2013)

LETËR VËLLAIT NË MËRGIM

Më thuaj vëlla

Kur del dielli i mërgimit n’ag

Me çka e ngjyros qiellin e shpresës

Çka e ndan fatin prej kobit

Çka e ndan dritën prej territ

Çka e ndan trupin prej shpirtit

Ajo që e bashkon ilaçin me plagën

Më thuaj me ç’avion kalohet

Mbi humnerat e ankthit

Mbi honet e mllefit

Mbi pellgjet e pikëllimit

A është i njëjti Zot që na krijoi

Dhe ai që na mbron

Si n’Kosovë si në Zvicër

Më thuaj si kthehet kurbetçiu n’Atdhe

Si lule e gëzimit hyjnor

Apo si pikëpyetje e fatit tonë?

(29 mars’07)

RRENA MË E BUKUR…

Nuk ka asgjë më të bukur se ajo që nuk ekziston fare.

                                                                         Vallery

Engjëlli im Mbrojtës

Thuama rrenën më të bukur në botë

Të mos më vrasë e vërteta

E vërteta që s’na bën të lirë

Për shembull:

Nuk do të druajmë kurrë

Nga ekstremizmi ynë as i atyre

Se do të ushqehemi vetëm me ushqime bio

Kurrë nuk do të vdesim nga kanceri

Engjëlli im

Më premto se kafshët s’do t’na tmerrojnë tërbueshëm

Tregomë si papritmas ngjallen të vdekurit e mirë

Dhe si të pavdekshmit do të bëhen udhërrëfyes të amshimit

Më rrej se s’do të ketë më shkelës as hajna shpirtrash

Se të ndershmit s’do të frikësohen

Prej mashtrimit as prej mallkimit

Se s’do të ketë libra sa do të ketë lexues

As virtyte – sa do t’i lakmojnë njerëzit

Më rrej se s’do të ketë më shitblerje të dashurisë

Se liria s’do të tutet prej nesh

E as na prej saj

Se ëndrrat parajsore do t’i shohim zgjuar

Si shtëpinë e re

Me themele në ëndërr

Me kulm n’ardhmëri

Më rrej, Engjëlli im

Se mrekullie rrethuar jam

Veçse unë s’kam sy për të parë

EXODUS

(Tronditje bipolare)

Dridhet NënëDheu apo BabëDheu

Me epiqendër në Hungari

Për t’i dhënë transfuzion Evropës

Në erërat e acarta tërë furi

Tronditet e kaluara lëkundet e ardhmja

Herë Hëna errësohet nga Dielli

E herë Dielli eklipsohet nga Hëna

Dikush ikën nga terri e dikush nga vetvetja

I vdekuri ikën nga varri e fëmija - nga nëna

Përpëlitet harrimi, n’rrokopujë - kujtimi

Trashet amnezia dietë mban mendimi

Zbrazet historia tralliset fantazia

Vjell veten mirësia se kallet nga pendimi

Përroi i ndërdijes vërshon në letër

Saharë e vetëdijes digjet në kujtesë

Nga Poli i Jugut në Polin e Veriut

Shpresa pastë ndjesë

Zjarri u përfyt me ujin në një kronikë t’pashkruar

Flaka u lag përbrenda padenjësisht

Uji u përcëllua tepër pabesisht

Për t’rënë lexuesi n’gjumë t’thellë sigurisht

Gravitetin po e mund antigraviteti

Materia po trembet nga antimateria për besë

Gënjeshtra po i thur lavde pikëlluese t’vërtetës

Për t’pabërat e Njeriut nga Ju kërkoj ndjesë!

Tek dridhet BabëDheu e i dhemb NënëDheut

Tronditet jeta harbohet vdekja

Përderisa lind foshnja e plaku kthehet në mitër

Në ç’qiell ëndrre mund të jetë pikëpjekja?!

(7 shkurt 2015)