Sakras Art Gallery

Sekuenca filmike

RTK

TOP CHANNEL

RTV 21

ALSAT

TV KLAN

KLAN KOSOVA

BOTA.AL

ALBANIAPRESS

ALBINFO

EXPRESS

KOHA DITORE

ZËRI INFO

KOSOVA SOT

INSAJDERI

BOTA SOT

GAZETA METRO

GAZETA SINJALI

ALBANIAN POST

KALLXO COM

LAPSI.AL

ZEMRASHQIPTARE

KOSOVA PRESS

TELEGRAFI

EUROPA E LIRË

ZËRI I AMERIKËS

PSIKOLOGJIA

TRIBUNA SHQIPTARE

SHËNDETI

DITURIA

PRESHEVA.COM

GJUHA SHQIPE

KOSOVARJA

RADIOPROJEKT

Shkruan: Ibrahim KELMENDI

SHTET-BËRJA DHE SHTET-NDËRTIMI

Libri  i autorit Ibrahim Kelmendi "Sfidat e radhës", u ofrohet të interesuarve për shkarkim falas në sektorin "Literaturë" dhe në www.pashtriku.org

            Tashmë u bëmë me shtet konkret, të cilin, edhe për aq sa e kemi, mund ta ndiejmë e ta prekim. Të gjithë i jemi gëzuar kësaj fitoreje. Janë gëzuar edhe ata që më herët nuk angazhoheshin për të. Shumë mirë edhe kjo. Gëzimin nuk na e kanë zbehur shumë as përfoljet, analizat, garat, se shtetin mund ta kishim bërë më herët, se mund ta kishim bërë më mirë, se ndonjëri ka merita më shumë se sa tjetri, etj. Gjithandej ka të vërteta, gjysmë të vërteta dhe spekulime të gjithëllojshme. Mirë që nuk ndrydhen mendimet dhe as spekulimet e individëve. Kjo është dëshmi e parë e lirisë se të menduarit dhe të shprehurit në shtetin tonë, gjegjësisht një dëshmi fragmentare e demokracisë pluraliste. Gëzimin nuk do të na e zbehë shumë as fakti se shtetin tonë ende nuk e kemi bërë krejtësisht të pavarur dhe sovran. Jemi në rrugë të mbarë dhe të pakthim për ta bërë shumë shpejt. Për këtë na ngushëllon edhe fakti se pothuajse asnjë shtet i botës më nuk është plotësisht i pavarur dhe sovran, pasi zhvillimet e hovshme teknologjike, informative e shoqërore e kanë shndërruar planetin tonë në një fshat të vogël, siç po praktikohet të thuhet në mënyrë simbolike. Synimi ynë i përgjithshëm, se sa, kur dhe si mund ta bëjmë shtetin tonë sa më të pavarur dhe sa më sovran, na bënë që të jemi më konstruktiv, më optimistë, më të përmbajtur dhe më pak euforikë.

            Por kemi sa të duash edhe kritikë e skeptikë ndaj shtet-bërjes dhe shtetndërtimit tonë.    Ata druajnë dhe kritikojnë, se realizimin e pavarësisë e të sovranitetit nuk po e bëjmë shpejt, sa duhet dhe si duhet. Edhe këta kanë të drejtë nga këndvështrimi i tyre. Kurse analizat nga këndvështrimi im më rezultojnë: Kështu e kaq ditëm e mundëm, po të kishim ditur më mirë, po të kishim mundur më shumë, nuk do ishim kaq të vonuar dhe nuk do kishim këtë gjendje. Prandaj analizat duhet të kenë për bazë mundësitë e rrethanat reale në kohë e hapësirë e jo dëshirat.

            Fakt është që deri tani nuk kemi ditur e nuk kemi mundur të realizojmë shtet gjithëkombëtar, të pavarur e sovran, në nivel të dëshiruar e të synuar. Kishim një gjysmë-shtet të pavarur, Shqipërinë “londineze” (nga viti 1913), kurse sa i përket Kosovës, tek tani ia arritëm të mvtetësojmë. Që do të thotë: nuk kishim shtet më se dy mijë vjet, kishim një Shtet të tkurrur (Shqipërinë) dhe kishim një Kosovë si krahinë, para gjashtëdhjetë vjetësh, pastaj autonomi federative në kuadër të ish-Jugosllavisë, para tridhjetë e katër vjetësh, shtet virtual pas shpërbërjes së ish-Jugosllavisë (1991) dhe tek tani po bëjmë shtet konkret. Plotësisht të pavarur e sovran nuk do ta kemi as pas 15 qershorit, kur fuqizuam Kushtetutën e Republikës së Kosovës. Por, edhe kaq sa e kemi, sigurisht që i gëzohemi, pasi jemi të bindur se ia kemi vënë themelet e sigurta. Sidomos njohja e Republikës së Kosovës nga të gjitha shtetet më të zhvilluara demokratike dhe nga ndonjë shtet që nuk është gjithaq i zhvilluar e demokratik, është një garanci e fortë se shteti ynë po shkon drejtë realizimit të plotë. Nuk duhet të na dëshpërojë shumë as mosnjohja e menjëhershme nga të gjitha shtetet dhe as mos-anëtarësimi i shpejtë në OKB, sepse ka nga ato shtete që parapëlqejnë sistemin nacionalist e etatist serb, ka nga ato shtete ku sundimtarët nuk duan t’ia dinë për liritë dhe për të drejtat e njeriut dhe të popujve. Nuk duhet të na dekurajojë as Rezoluta e Asamblesë së OKBsë, që pavarësimit të Kosovës t’i bëhet gjyq ndërkombëtar. Mbase kjo mund të na dal për mbarë, sepse shpeshherë planifikimet dhe bëmat obstruksioniste e nacionaliste antishqiptare të serbëve nacionalistë u

janë kthyer atyre si bumerang(?).

            Për ngushëllim për mos-anëtarësim të deritanishëm në OKB do të duhej të kemi parasysh Tajvanin. Për shumë dekada nuk e kanë njohur shumë shtete të botës dhe, për rrjedhojë, nuk është as anëtare në OKB, kryesisht për shkak të qëndrimit dhe pretendimit të Kinës. Por unë, sigurisht edhe shumë banorë të Kinës, më parë do të kishim pranuar të jetonim në Tajvanin “e panjohur” si shtet e si anëtar të OKB-së, se sa në Kinën sovrane, superfuqi e shtet me të drejtë vetoje në Këshillin e Sigurimit.

            Edhe pse e kemi këtë shtet, me pavarësi e sovranitet të kufizuar, nuk do duhej të hutohemi që ta vlerësonim si të vetëmjaftueshëm dhe të sigurt. Shteti ynë është në sprovë. Duhet ta bëjmë e ta ndërtojmë që të jetë i mjaftueshëm dhe i vlefshëm së pari për vetë shtetasit e tij, por edhe për të plotësuar kriteret që i kërkojnë nga ne, sidomos shtetet që e kanë njohur shtetin tonë. Nuk guxojmë të zhgënjejmë vetën tonë, dhe as miqtë, që po na përkrahin e ndihmojnë që të bëjmë shtet sa më të konsoliduar në aspektin e zhvillimit demokratik, ekonomik, social, kulturor, me një fjalë që të bëjmë shtet sa më të qytetëruar. Prandaj duhet të vetëdijesohemi, sa më shumë që të jetë e mundur, për përgjegjësitë tona konstruktive në kohë dhe hapësirë.

            Shteti është “produkt” i mundësive dhe i marrëveshjes së qyteta-rëve të tij, është kontratë kolektive për formë të bashkëjetesës e të organizimit, por është i kushtëzuar edhe nga njohja ndërkombëtare. Prandaj secili duhet të respektojë këtë proces, dhe të angazhohet për ndërtimin e për përparimin e shtetit tonë, siç interesohet njeriu për të krijuar familje dhe për të ndërtuar shtëpi të tij.

            Do të ishte idealizëm iluzionist sikur të prisnim që secili bashkështetas menjëherë ta mirëpriste formimin e këtij shteti dhe secili të angazhohej maksimalisht për ndërtimin e zhvillimin e mbarë të tij. Çdo shtet i botës ka banorë pasiv të tij, por gjithsesi ka edhe kundërshtarë të brendshëm dhe të jashtëm. Numri i banorëve pasivë zvogëlohet në raport me zhvillimin e shtetit që prodhon rritje të mirëqenies sociale dhe rritje të vetëdijes qytetare të shtetasve. Edhe numri i kundërshtarëve të brendshëm e të jashtëm bie në raport me nivelin e ndërtimit e të zhvillimit demokratik, ekonomik e shoqëror të shtetit.

            Aktualisht ne nuk mund të ndërtojmë shtetin tonë sipas dëshirave, bindjeve dhe përcaktimeve tona, sepse jam i mendimit që nuk do të dinim dhe nuk do të mundnim, nuk kemi përvojë dhe kapacitete për të qenë në gjendje të ndërtojmë menjëherë shtet të zhvilluar demokratik.

            Por këto deficite po na i kompensojnë përkrahësit e shtetit tonë - shtetet e zhvilluara demokratike (kryesisht ato të Aleancës Veri-Atlantike, të G7, të BE-sw, etj.). Lum si ne që këto shtete po na ndihmojnë e po e mbikëqyrin ndërtimin e shtetit tonë!

            Pjesë nga libri "Sfidat e radhës"