Sakras Art Gallery

Sekuenca filmike

Vegėza

RTK

TOP CHANNEL

RTV 21

ALSAT

TV KLAN

KLAN KOSOVA

BOTA.AL

ALBANIAPRESS

ALBINFO

EXPRESS

KOHA DITORE

ZĖRI INFO

KOSOVA SOT

INSAJDERI

BOTA SOT

GAZETA METRO

GAZETA SINJALI

ALBANIAN POST

KALLXO COM

LAPSI.AL

ZEMRASHQIPTARE

KOSOVA PRESS

TELEGRAFI

EUROPA E LIRĖ

ZĖRI I AMERIKĖS

PSIKOLOGJIA

TRIBUNA SHQIPTARE

SHĖNDETI

DITURIA

PRESHEVA.COM

GJUHA SHQIPE

KOSOVARJA

RADIOPROJEKT

Shkencė 2 - VARSHMĖRIA NGA KOFEINA 

 Shkruan: Mr. sci. Agim HASANI

 http://mjeksiaislame.com

VARSHMĖRIA NGA KOFEINA      

      Kofeina tek njeriu shkakton njė ndjenjė momentale tė energjisė sė tepruar e cila shpjegohet me rritjen e sasisė sė sheqerit nė gjak. Mirėpo, pasojat janė tė kundėrta sikur ajo energji e marrė pėrmes pijeve ėshtė e rrejshme, sepse njeriu shpejtė mbetet pa energji dhe ndjen lodhje e plogėshti.

 

  

            Alarmante, trishtuese, nė vendet e zhvilluara nėntė nga dhjetė persona pėr ēdo ditė marrin nga njė lloj tė drogės psihotrope (substanca tė cilat ndryshojnė punėn e trurit tė njeriut). Ėshtė e pabesueshme por e vėrtetė se kjo bėhet pikėrisht duke konsumuar pėr ēdo ditė kofein.

            Tani ėshtė bėrė shprehi tek njerėzit qė bile njė here nė ditė tė pijnė nga njė filxhan kafe, ose njė gotė ēaj me tein, dikush tjetėr pėrdor tableta me pėrmbajtje tė lartė tė kofeinės si terapi pėr shėrimin e ndonjė sėmundje. Ose tė tjerėt pėrdorin pije joalkoolike tė gazuara me pėrmbajtje tė konsiderueshme kofeine etj.

            Substancat tė cilat shkaktojnė varshmėri pėrcillen me efekte negative nė aspektin fizik dhe mental, nė momentin kur e ndėrpreni konsumimin e tyre. Simptomat tė cilat menjėherė reflektohen tek njeriu janė: dhembja e kokės, shfaqja e migrenės, lodhja, humbja e apetitit, vjellja etj. Aspekti psiqik i varshmėrisė ėshtė me i rrezikshėm se ai fizik sepse shpesh personi vie deri tek depresioni (gjendja depresive).

            Ndryshimet mė tė theksuara nė trupin e njeriut vėrehen nė stimulimin e tepruar tė sistemit nervor qė manifestohet me dridhje tė trupit, shfaqja e nervozes, merakosje dhe probleme me gjumin. Pastaj pėrdorimi i pijeve me dozė pėrmbajtje tė kofeinės shkaktojnė ngacmime nė lukth, vetė kofeina vepron nė enėt e gjakut tė sistemit tė tretjes dhe me kėtė e vėshtirėson tretjen normale nė organizėm. E veēantė pėr ta theksuar se ėshtė vėrtetuar se pėrdorimi i pijeve tė gazuara me kofeinė mundėson largimin e sasive tė mėdha tė acidit nga lukthi qė ėshtė element shtesė nė ērregullimin e sistemit tė tretjes.

            Kofeina tek njeriu shkakton njė ndjenjė momentale tė energjisė sė tepruar e cila shpjegohet me rritjen e sasisė sė sheqerit nė gjak. Mirėpo, pasojat janė tė kundėrta sikur ajo energji e marrė pėrmes pijeve ėshtė e rrejshme, sepse njeriu shpejtė mbetet pa energji dhe ndjen lodhje e plogėshti. Prandaj e logjikshme ėshtė qė organizmi tė kėrkojė edhe njė pije me kofeinė, pastaj edhe njė, dhe kėshtu tė konsumojė sasi tė kofeinės nė mėnyrė tė pakontrolluar.

 

 

            Kur tė zgjoheni nga gjumi duke e pjekur njė kafe ju do tė ndjeheni aromėn e saj, por droga e juaj e preferuar nuk gjendet vetėm nė kafe apo nė pije me kofeinė; Futja e sasive tė pakontrolluara tė kofeinės nė organizmin e njeriut shkakton:

            – rritjen e sasisė sė sheqerit nė gjak,

            – rritjen e shtypjes sė gjakut,

            – rritjen e sasisė sė triglicerideve nė gjak,

            – humbja e kalciumit dhe magnezit pėrmes urinimit, dhe

            – humbja e ritmit tė punės sė zemrės.

 

            Ēfarė duhet bėrė qė ju tė largoheni nga vesi i pėrdorimit tė tepruar tė kofeinės?

           

            1. Gradualisht zvogėloni sasinė e kofeinės duke zvogėluar numrin e kafeve.

            2. Tė zvogėloni numrin e pijeve me pėrmbajtje tė lartė kofeine.

            3. Filloni tė pėrdorni ujin duke shtuar sasinė.

            4. Ngadalėsoni aktivitetet tuaja tė pėrditshme.

            5. Ushtroni nė ajėr tė pastėr.

 

            Duhet te krijoni shprehi qė nė restaurant nė vend tė njė pije tė gazuar tė kėrkoni njė shishe me ujė tė pagazuar. Gjithashtu mos bleni lėngje me pėrmbajtje tė kofeinės pėr nė shtėpi sepse pastaj edhe fėmijėt mund tė mėsohen qė ato t’i pėrdorin nė mėnyrė tė pakontrolluar.