Sakras Art Gallery

Sekuenca filmike

RTK

TOP CHANNEL

RTV 21

ALSAT

TV KLAN

KLAN KOSOVA

BOTA.AL

ALBANIAPRESS

ALBINFO

EXPRESS

KOHA DITORE

ZËRI INFO

KOSOVA SOT

INSAJDERI

BOTA SOT

GAZETA METRO

GAZETA SINJALI

ALBANIAN POST

KALLXO COM

LAPSI.AL

ZEMRASHQIPTARE

KOSOVA PRESS

TELEGRAFI

EUROPA E LIRË

ZËRI I AMERIKËS

PSIKOLOGJIA

TRIBUNA SHQIPTARE

SHËNDETI

DITURIA

PRESHEVA.COM

GJUHA SHQIPE

KOSOVARJA

RADIOPROJEKT

Shkruan: Sulejman MATO

ZARFI ME MIZË

(Tregime të zgjedhura)

Librin e autorit Sulejman Mato "Zarfi me mizë" mund ta shkarkoni falas në sektorin

„Literaturë“

NJERIU ME DY EMRA

Do t’ju rrëfej shkurt, fare shkurt, historinë e një mikut tim nga komuna e Pejës. Në fund të viteve 40-të ai kaloi kufirin dhe u hodh në Shqipëri. Përse e la vendin e vet të lindjes dhe përse u detyrua të kalojë vijën kufitare, duke provuar rreziqet që e prisnin në kufirin midis dy shteteve, për një trill, apo duke e ëndërruar vendin amë si kepin e shpresës së mirë?

Në atë mëngjes shtatori, rojet tona kufitare e kishin pikasur djaloshin e ri në çastin tek flinte paq, në një lëndinë të bukur, rrethuar nga të gjitha anët me pisha.

Djaloshi kosovar, i lodhur, dhe i stresuar nga emocionet dhe tmerri i kalimit të vijës kufitare, kur ndjeu që gjendej në tokën shqiptare, u shtri mbi qilimin e barit dhe kishte bërë një gjumë të ëmbël, plot ëndrra. Rojet kufitare e prisnin të zgjohej, të ulur aty pranë. ai hapi sytë nën një diell verbues, u ngrit në këmbë, atë çast iu kujtuan vargjet të Naimit... “O malet e Shqipërisë dhe ju o lista e gjatë...” të cilat kishte dashur t’i recitonte me zë të lartë, vuri re që iu afruan dy roje kufitare, të cilët, qetësisht dhe me mirësjellje e pyetën për emrin, i kërkuan ndonjë dokument identifikimi, ishte ai çast fatlum që djaloshit nga Strella ia dha truri të trillojë një identitet të rremë i cili do ta ndiqte pas gjithë jetën.

Në moshën njëzet vjeçare Jeton Shatri ishte një djalosh biond, me vështrim të vendosur e me trup atleti, vëlla i dy motrave dhe tre vëllezërve, të rritur para kohe me urrejtje ndaj pushtuesit serb, edhe për shkak të vrasjes së të atit të tyre tre vjet më parë. Sipas thënieve të një dëshmitari që i kishte shpëtuar masakrës së Tivarit, Ramadanin, partizan i orëve të para dhe pjesëmarrës i mbledhjes së Bujanit, e kishin qëlluar me plumb pas shpine dhe e kishin hedhur në lumë, në të hyrë të Shkodrës.

Ishte pikërisht kjo ndjenjë hakmarrjeje me të cilën po rriteshin pesë fëmijët e familjes Shatri, por, vetëm njeri prej tyre do të thurte plane në fshehtësi për t’u hakmarrë ndaj njërit prej vrasësve të atit të vet, i cili, sipas po atij dëshmitari që kishte denoncuar vrasjen e Ramës, kishte nxjerrë emrin e Milla Cerkoviçit, tashmë komandant i garnizonit të Komunës Pejës që merrej me rekrutimin e ushtarëve të rinj.

I vetmuar dhe në një fshehtësi të plotë Jeton Shatri kishte ndërmarrë dy herë rrugën për në Pejë, i shtyrë jo vetëm nga ndjenja e hakmarrjes por dhe kureshtar për ta parë në fytyrë njeriun e zi i cili e kishte hedhur trupin e të atit të tij në ujërat e Bunës. Rrugëtimi i parë gjer në Pejë kishte shërbeu për ta parë së largu dhe për të fiksuar në mend zyrën e tij e cila gjendej në katin të parë të një ndërtese private, e sekuestruar nga shteti pas çlirimit të Jugosllavisë. Hera e dytë nuk i shkoi kot, me vrasësin u përball aty te kafja e vogël përballë Komunës, atë e shoqëronin dy punonjës civilë, në kafe ata zunë një tavolinë përballë, ai u ndesh me shikimin e tij të qetë. Nuk do të ndizej gjaku, nëse në atë çast nuk do të përfytyronte të atin e përgjakur.

Atë mbrëmje ai u kthye në fshatin e tij Strellë e vogël, i çliruar nga ai makth vitesh që e kishte zënë për gryke, kishte parë vrasësin e të atit. Ishte muaji maj, prag provimesh. Edhe në intervalet midis provimeve të maturës ai shkoi dy herë në Pejë, me autobusin e linjës, vërtitej rreth ndërtesës së garnizonit pa u vënë re, duke përcaktuar në detaje vendin nga ku i duhej të shtinte, çastin kur Milla Cerkoviç vinte në punë, rrugën nga vinte, orën kur dilte për të pirë kafen e mëngjesit...në një nga ato çaste, duke qëndruar në një distancë rreth njëzet metra larg dritares së zyrës së tij, pa sërish atë figurë të urryer duke thithur cigaren, dritarja e zyrës që binte mbi lumë ishte lënë hapur. I gjendur në atë çast te cepi i urës i lindi ideja se, varianti më i mundshëm për të qëlluar në drejtim të tij ishte pikërisht ai vend. Gjatë kthimit për në Strellë nëpërmendi dhe variante të tjera, revolverin e kishte siguruar prej kohësh, vendin e dinin dhe dy vëllezërit më të mëdhenj.  Shqetësimi i tij nuk ishte vrasja, por pasvrasja. Peja nuk është fort lart nga kufiri shqiptar shtetëror, mirëpo, në raste të tilla do të ishte marrëzi të zgjidhje si shpëtim kalimin e kufirit.

Në ato katër muaj pritjeje të nderë, urrejtja ndaj vrasësit piqej ngadalë , siç piqet fryti në degë. Erdhi ai çast kur nga variantet e mundshme triumfoi vetëm më i sigurti, më i shpejti, më reali dhe më i arsyeshmi.

Kishte dhe një arsye tjetër për të përmbushur para kohe betimin e tij, dy ditë para se të kryente atentatin i erdhi fletëthirrja për ushtar? Nuk pati kohë të mendohej gjatë, mendja e tij i punonte për një çështje madhore.

Në gjithë këtë histori ka një detaj  jo pa rëndësi, Jeton Shatri ishte një lexues i pasionuar, Dostojevski ishte autori i preferuar, kryeveprën e tij mbante romanin “Krim e ndëshkim”

Në ato ditë mëdyshjesh, i shkreptiu një paragraf i tij ku thuhej; “Nëse do të fshehësh diçka , fshihe në një vend të rëndomtë, që të mos i shkojë mendja askujt, si për shembull nën një gur... në mes të fushës.

...Ky vend i rëndomtë për Jeton Shatrin ndodhej  përballë ndërtesës së Garnizonit , nga ana tjetër e lumit, nën ca hedhurina të vjetra, ndër të tjera dhe një kapotë e vjetër ushtarake, nën një plep te vetmuar . Pa më thoni tani, cili ekspert kriminalistike mund të mendonte që vrasësi, në rastin konkret vet heroi ynë, si të kishte qëlluar mbi Milla Cerkoviç, s’do të lëvizte nga vendi i krimit?

Një fshehje e tillë gjithkujt do të dukej diletante. Jetonit kjo gjetje iu duk gjeniale , Ja, pra pse them unë që te heroi i këtij tregimi, nën ndikimin e disa romaneve që kishte lexuar, kishte ndodhur ajo që i kishte ndodhur dikur heroit të Mançës..

Vrasja u bë në 14 shtator, në  çastin kur në qendër të Pejës ishin ndezur dritat, dhe Milla Cerkoviç , për fatkobin e tij do të shfaqej te dritarja e zyrës, me cigare në buzë. Pragmbrëmja e atij 14 shtatori do të mbahet mend nga të gjithë banorët e qytetit të Pejës, ishte hera e parë që dëgjonin një vrasje aq të bujshme, dora vrastare nuk do merrej vesh kurrë...

Pjesë nga tregimi “Njeriu me dy emra”