|
52 MĖSIME TĖ SHKĖLQYERA NGA KONFUCI
Nė njė vend tė qeverisur mirė, duhet tė kesh turp nga varfėria. Nė njė vend
tė qeverisur keq, duhet tė kesh turp nga pasuria.
Sipas Konfucit, njeri i mirė nuk ishte ai qė lindte nė shtresat e larta tė
shoqėrisė, por ai qė demonstronte se kishte njė sjellje morale tė pėrsosur,
tė shoqėruar me arsimim.
Nė kėtė mėnyrė, Konfuci favorizonte ngjitjen sociale sipas meritės, duke e
kėmbyer fisnikėrinė e gjakut me atė tė virtytit. Kjo gjė shpjegonte
tėrheqjen qė Konfuci ushtronte mbi nxėnėsit e tij, qė kishin origjina
shoqėrore shumė tė ndryshme: ishin aristokratė dhe bij kalorėsish, por edhe
tregtarė, muratorė, artizanė dhe ushtarė. Konfuci i konsideronte
bashkėbisedimet e tij me ta, mė tė rėndėsishėm se ēfarėdolloj gjėje tjetėr.
Thoshte: "Tė mos flasėsh me njė person nė gjendje tė pėrthithė atė qė i
themi, ėshtė njėsoj si ta ēosh dėm. Dhe tė flasėsh me dikė tė paaftė qė tė
asimilojė atė qė i themi, ėshtė njėsoj si tė ēojmė dėm fjalėt tona". Konfuci
pati njė marrėdhėnie shumė tė ngushtė me nxėnėsit e tij.
Konfuci ishte njė politikan, mėsues, botues, filozof kinez. Nė filozofinė e
Konfucit, prioritet ka disiplina vetjake. Ai besonte se qė tė udhėheqė, njė
lider duhet tė jetė i vetėdisiplinuar dhe i pėrulur ndaj ndjekėsve tė tij.
Duke ruajtur disiplinėn vetjake dhe dhembshurinė ndaj ndjekėsve, ai ruante
njė mjedis pozitiv, dhe kjo i shtynte ata qė ta ndiqnin pas.
Veprat e mėdha tė Konfucit janė disa prej klasikeve mė tė rėndėsishme
kineze.
Ja disa shprehje pėr ndėrgjegjėsimin nga Konfuci, qė jo vetėm e kanė ruajtur
vlerėn me kalimin e shekujve, por edhe kanė fituar gjithmonė e mė shumė
peshė.
1. Urtėsinė mund ta mėsojmė me tre mėnyra: Sė pari, pėrmes reflektimit, qė
ėshtė mė fisnikja; sė dyti pėrmes imitimit, qė ėshtė mė e kollajta; dhe sė
treti pėrmes eksperiencės, qė ėshtė mė e hidhura.
2. Vullneti pėr tė fituar, dėshira pėr tė pasur sukses, nevoja pėr tė
arritur potencialin e plotė
kėto janė tre ēelėsat qė do tė hapin derėn
drejt pėrsosmėrisė personale.
3. Kudo ku shkon, shko me zemėr.
4. Zgjidh njė punė qė e dashuron, dhe nuk do tė tė duhet tė punosh as edhe
njė ditė nė jetė.
5. Ēdo gjė ka bukurinė e vet, por jo tė gjithė e shohin.
6. Ėshtė e kollajtė tė urresh dhe e vėshtirė tė duash. Kėshtu funksionon e
gjithė skema e gjėrave. Tė gjithė gjėrat e mira janė tė vėshtira tė arrihen;
dhe gjėrat e kėqija kapen kollaj.
7. Nuk ka rėndėsi se sa ngadalė ecėn, sa kohė qė nuk ndalesh.
8. Lavdia jonė mė e madhe qėndron jo nė tė mos rrėzuarit, por nė tė
ngriturit sa herė qė rrėzohemi.
9. Atij qė i di tė gjithė pėrgjigjet, me siguri nuk i janė bėrė tė gjithė
pyetjet.
10. Unė dėgjoj dhe harroj. Unė shoh dhe kujtoj. Unė bėj dhe kuptoj.
11. Nėse bėn njė gabim dhe nuk e korrigjon, ky po qė quhet gabim.
12. Nėse ajo qė do tė thuash nuk ėshtė mė mirė se heshtja, atėherė mbaje
gojėn mbyllur.
13. Dituria e vėrtetė ėshtė tė dish madhėsinė e injorancės tėnde.
14. Jeta ėshtė vėrtetė e lehtė, por ne kėmbėngulim qė ta ndėrlikojmė.
15. Mbaj besnikėrinė dhe sinqeritetin si parimet kryesorė.
16. Suksesi varet nga pėrgatitja e mėparshme, dhe pa kėtė pėrgatitje, e
sigurt qė do tė vijė dėshtimi.
17. Ai qė lėviz malin, e fillon duke hequr guralecė tė vegjėl.
18. Kur ėshtė e qartė se objektivat nuk mund tė arrihen, mos ndrysho
objektivat, por hapat qė ndėrmerr pėr t'i arritur.
19. Lėndimet harroji, por mirėsinė mos e harro kurrė.
20. Njerėzit mė argėtues janė njerėzit mė tė trishtė.
21. Studio tė kaluarėn, nėse do tė pėrcaktosh tė ardhmen.
22. Nė njė vend tė qeverisur mirė, duhet tė kesh turp nga varfėria. Nė njė
vend tė qeverisur keq, duhet tė kesh turp nga pasuria.
23. Pėrpara se t'i hysh rrugės sė hakmarrjes, hap dy varre.
24. Njeriu superior ėshtė i stresuar prej limiteve tė aftėsive tė tij; ai
nuk stresohet nga fakti qė njerėzit nuk ia shohin aftėsinė qė ai ka.
25. Tė shohėsh ēfarė ėshtė e drejtė dhe tė mos e bėsh, kjo ėshtė poshtėrsia
mė e madhe.
26. Nuk ėshtė asgjė tė tė tregojnė se e ke gabim, nėse nuk vazhdon qė ta
kujtosh vazhdimisht.
27. Tė dish atė qė di dhe atė qė nuk di, kjo ėshtė dija e vėrtetė.
28. Respekto veten, dhe tė tjerėt do tė tė respektojnė.
29. Nėse mendon pėr njė vit, mbill njė farė; nėse mendon pėr dhjetė vjet,
mbill pemė; nėse mendon pėr 100 vjet, mėso njerėzit.
30. Heshtja ėshtė njė mik i mirė, qė nuk tė tradhton asnjėherė.
31. Koha rrjedh si uji nė lumė.
32. Mė mirė njė diamant qė ka njė tė metė, se sa njė guralec qė nuk ka
asnjė.
33. Nuk mundesh qė tė hapėsh njė libėr dhe tė mos mėsosh diēka.
34. Arsimi ushqen vetėbesimin. Vetėbesimi ushqen shpresėn. Shpresa ushqen
paqen.
35. Mos u bėj tė tjerėve, atė qė nuk do tė ta bėjnė ty.
36. Sulmo tė keqen qė ėshtė brenda teje, nė vend qė tė sulmosh tė keqen qė
kanė tė tjerėt.
37. Ėshtė turp tė jesh i pasur dhe i nderuar nė njė shoqėri tė padrejtė.
38. Atė qė kėrkon njeriu i madh e ka brenda vetes; atė qė do, njeriu i vogėl
e kėrkon tek tė tjerėt.
39. Ėshtė mė e turpshme tė mos u besojmė miqve tanė, se sa tė mashtrohemi
prej tyre.
40. Kur sheh njė njeri tė mirė, mendo qė tė bėhesh si ai/ajo. Kur sheh dikė
jo dhe aq tė mirė, reflekto pėr pikat e tua tė dobėta.
41. Njeriu i madh mendon gjithmonė pėr virtytin. Njeriu i vogėl mendon
gjithmonė pėr rehatinė.
42. Ai qė bėn njė pyetje ėshtė budalla pėr njė minutė. Ai qė nuk e bėn
pyetjen, ėshtė budalla pėr gjithė jetėn.
43. Mos u anko pėr dėborėn nė ēatinė e fqinjit, kur pragu yt ėshtė i mbushur
plot.
44. Muzika prodhon njė kėnaqėsi, pa tė cilėn natyra njerėzore nuk do tė
bėnte dot.
45. Kur rritet zemėrimi, mendo pėr pasojat.
46. Njeriu i menēur nuk ka kurrė dy mendje; njeriu dashamirės nuk
shqetėsohet kurrė; njeriu kurajoz nuk ka frikė kurrė.
47. Konsiderata dhe respekti pėr tė tjerėt ėshtė baza e njė jete tė mirė,
shoqėrie tė mirė.
48. Guri i ēmuar nuk pastrohet pa e fėrkuar fort. Edhe njeriu nuk pėrsoset
pa vėshtirėsi.
49. Sa mė shumė qė njeriu mediton pėr gjėra tė mira, aq mė e mirė do tė jetė
bota e tij, por edhe bota nė pėrgjithėsi.
50. Jepi njė njeriu njė tas oriz, dhe do ta ushqesh pėr njė ditė. Mėsoji si
tė rrisė vetė oriz, dhe do t'i shpėtosh jetėn.
51. Gjėja mė e vėshtirė nga tė gjitha ėshtė qė tė gjesh njė mace tė zezė nė
njė dhomė tė errėt, sidomos kur nuk ka fare mace.
52. Ai qė mėson por nuk mendon, ėshtė i humbur! Ai qė mendon por nuk mėson,
ėshtė nė rrezik tė madh!
|
