Sakras Art Gallery

Sekuenca filmike

Vegėza

RTK

TOP CHANNEL

RTV 21

ALSAT

TV KLAN

KLAN KOSOVA

BOTA.AL

ALBANIAPRESS

ALBINFO

EXPRESS

KOHA DITORE

ZĖRI INFO

KOSOVA SOT

INSAJDERI

BOTA SOT

GAZETA METRO

GAZETA SINJALI

ALBANIAN POST

KALLXO COM

LAPSI.AL

ZEMRASHQIPTARE

KOSOVA PRESS

TELEGRAFI

EUROPA E LIRĖ

ZĖRI I AMERIKĖS

PSIKOLOGJIA

TRIBUNA SHQIPTARE

SHĖNDETI

DITURIA

PRESHEVA.COM

GJUHA SHQIPE

KOSOVARJA

RADIOPROJEKT

Tema tė tjera 3 - ANTIGONA FAZLIU - PĖRJETĖSISHT NĖ GONXHEN E LIRISĖ SĖ KOSOVĖS...

Shkruan: Xhevahir CIRONGU

      

ANTIGONA FAZLIU - PĖRJETĖSISHT NĖ GONXHEN E LIRISĖ SĖ KOSOVĖS E TĖ KOMBIT TONĖ

 

 

 

            Vitet ecnin me hapin e tyre. Edhe Antigona rritej s’bashku me ato. Ajo i donte librat, ndaj edhe ishte e lidhur fort pas tyre, sepse aty mėsonte tė shkruante shqip. Jo mė kot ia thirrėn emrin Antigonė, atė ditė marsi kur lindi ajo vashė e fshatit Gradicė!? Kishte kuptim tė thellė dhe aromė lule lirie!

  

 

            Kosovėn e kishte mbuluar plaga e shekullore serbomadhe. Mbi trupin e saj qė kullonte gjak, vajtonte shqiponja me dy kokė pėr truallin Arbėror! Bijtė e bijat kosovare , si pushuan kurrė pėrpjekjet e tyre titanike edhe nė ditėt mė tė vėshtira, atėherė kur ēizmja e zezė e ushtrisė serbe ushtronte dhunėn mė tė egėr ndaj popullatės kosovare. Kalvari i kobshėm nėpėr dekada si dhuna sistematike ushtarake, ekonomike, psikologjike, e deri tek ajo kulturore e arsimore, pėr vėllezėrit tanė kosovarė, tashmė kishte arritur kulmin e duhej t’i jepej frymarrjeje dhe oksigjen, qė lulja e Lirisė tė vinte njė herė e pėrgjithmonė nė Kosovėn e larė nė shekuj me gjak nga bijtė e bijat e saj, tė cilėt flijuan edhe me jetėn e tyre pėr Liri!

            Sot hedhim vėshtrimin tonė tutje pas mėnxyrės sė dekadave qė lam pas. Qielli i Kosovės martire loton lotin e dhimbjes mbi ato plagėdhimbje qė ende kullon gjak! Dhimbje, dhimbje! Zemrat tona kuvendojnė pėr tė djeshmen e hidhur. Nė plagėn e trupit tė Kosovės, me sakrificė e gjak u shkrua me gėrma tė arta fjala Liri!

            Takohemi me tė djeshmen dhe kujtojmė tė rėnėt nė fushėn e betejave pė liri. Ata i kemi gjithmonė pranė zemrave tona. Kujtojmė dėshmorėt e atdheut tonė, sepse rrėnjėt e Lirisė qė gėzojmė sot, janė te gjaku i tyre pėrjetėsisht! Vitet kalojnė dhe ne shfletojmė kalendarin historik. Aty tek ai kalendar historik, lexojmė pas kaq vitesh tė Lirisė sė Kosovės, edhe emrin e dėshmores sė Kombit tonė tė shkruar me gėrma tė arta, tė vashės sė Gradicės sė Drenasit Antigona Fazliu! Ishte marsi i vitit 1981. Luleve tė  pemėve tė atij marsi, iu shtua edhe njė lule tjetėr, por kėtė radhė kjo lule frymonte e lulėzonte mė shumė, dhe flakakuqonte si petalet e trėndafilave tė kuq pranvere. Sa bukur! Njė emėr kuptimplot, kur e shqipton shpaloset si palėt e flamurit tonė kombėtar! Lisat, gurėt e krojet e fshatit, u gėzuan atė ditė kur lindi Antigona! Por, mė shumė e ndjenin prindėrit e saj, i ati Agush e nėna zemėrmadhe Hyra.

            – Ta kemi me jetė, e tė rritet pėr Kosovėn, uroi tė pranishmit Agushi atė ditė kur i thirri emrin vashės Antigonė! – Bijtė tanė ja kemi falur Kosovės, iu pėrgjigjėn njė zėri tė ftuarit nė atė ceremoni gėzimi familjar. Agushi vėshtroi drejt te flamuri kuqezi qė ishte vendosur nė balloren e murit tė dhomės sė miqėve. Nė kėto ēaste ra  heshtja. Tė gjithė vėshtrimin e kishin te flamuri Kombėtar! Ishte nėnė Hyra qė theu heshtjen duke thėnė: ‘’Bre burra, pse heshtni! Tek ai flamur  unė lexova pėrjetsisht emrin e vashės sė vogėl tė kėsaj shtėpie! Epo, ta gėzojė emrin Antigona, lulja e lirisė sė marsit pėr gjithė Kosovėn! ...Dhe kėnga me tingujt e ēiftelisė oshėtiu me zėrin burrėror deri nė bjeshkėt e Drenasit! Pikėrisht, ishte ai vit i vitit 1981, ku nė gjithė kosovėn martire fryne era e lirisė!  

            Ėshtė krenari, qė sot pas 17 vitesh tė shkruash sado pak rreshta pėr dėshmoren Antigona. Nė themel tė lirisė sė Kosovės e tė Kombit tonė, ėshtė edhe gjaku i dėshmores sė fshatit tė Gradicės patriotike e atdhetare. Edhe familja Fazliu shquhet pėr patriotizėm e atdhedashuri. 

             Familja ‘’Fazliu’’ pėrbėhej nė gjirin e vet familjar 6 fėmijė , 3 djem e 3 vasha: Hajrizi, Aziz, Avni, Kimete, Sadete e Antigona. Njė familje e pėrndjekur nga okupatori serb. Agushi e Hyra u flisnin shpesh fėmijėve pėr masakrat ogurzeza qė pėrdorte okupatori serb ndaj kosovarėve. Asnjėherė nuk u trembėn para vėshtirėsive prapagandistike, internimeve e ekonomike qė ushtronte regjimi serb nė Kosovė. Me zgjuarsi e trimėri edukuan me frymėn patriotike e atdhetare fėmijėt e tyre qė t’u dilnin zot fateve tė atdheut e tė Kosovės. Pikėrisht, kjo i nxiti qė tė merrmin pjesė aktive qysh nė rininė e tyre gjithė fėmijėt e kėsaj familje nė lėvizjet patriotike pėr lirinė e Kosovės. Me vėshtirėsi, por tė vendosur pėr kauzėn e lirisė sė Kosovės, Agushi e Hyra, iu dhanė edhe arsim fėmijėve tė tyre. Tek arsimimi i fėmijėve ata shikonin fatet e lirinė e Kosovės. Ndaj, edhe emrin vajzės mė tė vogėl tė kėsaj familje patriotike ia thirrėn Antigona!  

            Vitet ecnin me hapin e tyre. Edhe Antigona rritej s’bashku me ato. Ajo i donte librat, ndaj edhe ishte e lidhur fort pas tyre, sepse aty mėsonte tė shkruante shqip. Jo mė kot ia thirrėn emrin Antigonė, atė ditė marsi kur lindi ajo vashė e fshatit Gradicė!? Kishte kuptim tė thellė dhe aromė lule lirie! Prandaj dukej qartė e ndriēonin si yje nė sytė e saj fjalėt : Atdhe, Arbėri, Antigona! Lule marsi, Liri!   

            Shkollėn fillore e tetė vjeēare e mbaroi me rezultate shumė tė mira. Ajo vazhdoi mė tej shkollėn e mesme pėr mjekėsi. I donte dhe i respektonte shoqet e fėmijėrisė e tė shkollės 8 vjeēare si: Lavdije Dervishi, Jehona Fazliu, Lavdije Zyberi etj.       

            – Mė pėlqen profesioni i mjekut, u thoshte shpesh prindėrve e gjithė tė afėrmėve Antigona, sepse t’u shėrbesh njerėzve e atdheut , ke bėrė gjėnė mė sublime ndaj vetes! Si mbaron shkollėn 8 vjeēare vazhdoi arsimin e mesėm pėr mjekėsi nė shkollėn mjekėsore ‘’Ali Sokoli’’. Lexonte libra tė ndryshme, por mė shumė ato historike. Tregimet e shumta qė tregonte i ati dhe e ėma me karakter historik pėr bijtė e bijat nė Kosovė -Shqipėri e tė mbarė trojeve shqiptare nėpėr shekuj, Antigona i dėgjonte me vėmendje tė madhe e bėnte pyetje nga mė tė ndryshme sikur tė ishte nė moshė madhore. Ajo ishte ende e vogėl, por kuptonte aq shumė sa njė ditė vėllai mė i madh Hajriz i thotė kėto fjalė: “Motėr Antigonė! 

            Je e vogėl ende , sa tė rritesh edhe pak, pastaj mendo e vepro ndaj pyetjeve qė po bėn, prandaj ...! Ajo, si u mendua pak i kthen pėrgjigje:” Jo vėllaēko, jam rritur para kohe dhe i kuptoj mirė bisedat e tregimet e babės e tė nėnės, atdheu na thėrret tė gjithėve..! Tė gjitha kėto copėza bisede bėheshin atėherė  kur sapo  binte muzgu i mbrėmjeve rreth vatrės ku zjarri flakėronte si njė flamur; por edhe zemrat e tyre i ngjanin prushit tė zjerrit pėr atdheun, pėr Kosovėn, pėr Shqipėrinė! 

            Njė ditė, tregon Lavdije Zyberi, Antogona kishte marrė njė pako tė vogėl me fasho tė bardhė e pak jod nė njė shishe. I mbante poshtė bangės atje nė klasė.

            – Po kėto pse tė duhen moj Anigonė?, - e pyeta unė. Mė duhen pėr tė bėrė provė se si mjekohen plagėt, - ma ktheu pėrgjigjen. Afrohe pak krahun, dhe improvizoi sikur unė kisha plagė nė krah duke  e ‘’mjekuar’’ atė. Nė kėtė kohė Lavdija ishte shoqe e ngushtė me Antigonėn, atėherė kur  ato vazhdonin shkollėn e mesme mjekėsore. Ndjenja e atdhedashurisė tek vasha me emrin aq domethėnės Antigona, ishte rrėnjosur nė ēdo qelizė tė trupit tė saj. Kėto veti vyrtyti patriotike ajo i kishte merrė nga babai e nėna nėpėrmjet tregimeve, por e fakteve, sepse  nėnė Hyra ishte bijė nga fshati Hade i Kastriotit, e cila ishte gjaku i poetit dėshmor Fazli Grajqevci. Ndėrsa i ati Agush nipi i mėsuesit dhe patriotit Halit Geci nga Llausha e Skėnderajt, i cili  ra heroikisht  pėr lirinė e Kosovės mė 26 nėntor 1997, vritet nga forcat serbe , nė varrimin e ngritjen e flamurit para varrit tė kėtij dėshmori, del nė skenė pėr herė tė parė mė 28 nėntor 1997  UĒK-ja.

            Nė kėto rrethana, vasha e Gradicės lė bangat e shkollės duke u pėrqafuar me shoqet e mėsuesit pėr t’u bashkuar formacioneve  luftarake pėr lirinė e Kosovės.  

             – Do kthehem shpejtė te bangot e shkollės, bashkė me Lirinė e Kosovės, u tha shoqeve e mėsuesėve  atė ditė trimėresha Antigonė, para se tė largohej pėr nė mal! Dhe..’’. Pas marrjes sė komandės nė brigadėn 114, nga Ilaz Kodra si udhėheqės i ri i saj, mė 8 nėntor tė vitit 1998, nė Shkabė tė Drenasit, vendlindjen e heroit Fehmi Lladrovci, komandanti i ri do tė organizonte betimin solemn tė ushtarėve, me ē`rast nė betimin e saj pėrurues, do tė   shkėlqente edhe Antigona Fazliu, si ushtarja mė e re, e cila tani e tutje do tė merrte pjesė edhe nė beteja tė drejtpėrdrejta me armikun. Infermierja e re do tė angazhohej nė dy fronte, nė mjekimin e tė plagosurve dhe nė luftimet kundėr armikut’’..’’ Antigona Fazliu me rastin e 28 Nėntorit tė parė pas rėnies sė Adem Jasharit ishte zgjedhur pėr ngritjen Flamurin Kombėtar. Pikėrisht heroizmi i familjes Jashari, ishte ai qė nxiti edhe Antigonėn, t’i ndėrpriste mėsimet nė shkollėn e mesme tė mjekėsisė “Ali Sokoli”,  ( Marrė nga Veteranėt e  UĒK –sė ) .

            Ajo iu shėrbeu me devotshmėri tė plagosurve sė bashku me Dr. Lec Gradicėn dhe  Emine Gashi – Leci, atje nė vendlindjen e saj tė dashur nė spitalin e UĒK- sė , i cili ishte vendosur nė  Gradicė tė Drenasit.

            E  gjithė familja e vashės Antigonė ishte pėrfshirė nė luftėn ndaj okupatorit shekullor serb, e vendosur deri nė fitoren e lirisė sė Kosovės! Antigona Fazliu ishte betuar atė ditė mė 8 nėntor 1998 kur ajo u rreshtua nė Brigadėn e 114 se , do luftonte deri nė vdekje pėr lirinė e pavarsinė e Kosovės. Nė kėtė kohė Antigona sapo kishte hyrė nė 18 pranverat e jetės sė saj. Mė shumė se ėndrrat rinore pėr jetėn, ajo donte lirinė e Kosovės, sepse kėshtu do realizonte gjithė dėshirat e saj. Me mallin e dhimbjes, por edhe me krenari e kujtojnė vashėn e Gradicės Heroinėn e Kombit tonė Antigonėn, edhe ish mėsuesit e saj. Ata janė: Sokol Qerimi, Gani Abdyli, Rrahim Abdyli, Qerim Qerimi, Aziz Bardhi, Aziz Dostani, Nexhmedin Dervishi, Abedin Dibrani, Vehbi Nika, Rushit Topilla, Ahmet Hajra, Hajre Hajra, Tahir Selmani, Lutfi Krasniqi, Shaban Xhemajli, Besim Morina, Haki Tahiraj, Mehmet Qorri, Enver Gashi, Sali Heta, Rexhep Sallahu, Oflin Sejda, Murat Gashi, Gani Morina, Abdyl Zeka, Tafil Qorri, Sami Bytyqi, Beēir Gllareva, Musa Beēiri, Ilire Ahmeti, Afrim Koca, Adem Hamza, Rizah Hamza, Mehmet Bublaku, Emin Hasi, Hafir Gashi, Selman Mehani, Agim Koca, Fadil Beka, Oflin Sejda, Servete Gashi, Shehide Gashi, Sefer Biringjiku etj. Ishin kėta mėsues tė cilėt i mėsuan Antigonės alfabetin dhe shkrimin shqip. Ajo bėhej me flatra si shqiponja nė flamur kur shkruante nė fletore fjalėt: Nėnė, Atdhe, Shqipėri, Kosovė, Liri!

            Atė ditė kur bėri betimin para flamurit tė Kombit nė Brigadėn 114,  puthi flamurin e tha kėto fjalė: ‘’ Ta kam falur gjakun tim ty flamur, lirisė sė Kosovės, kombit shqiptar!’’. Ēdo ditė nė gjithė Kosovėn  luftimet zhvilloheshin tė ashpra ndaj okupatorit serb. Masakrat e ushtrisė militare serbe ndaj kosovarėve, si nė qytete e fshatra ishin nga mė ēnjerėzore nė pranverėn e vitit 1999-ės.Tė tilla masakra kishte kohė qė si kishte parė njerėzimi qysh nga lufta e Dytė Botėrore. Ishte marsi i vitit 1999,si njė lum i vėrtet vėrshuan drejt nėnėns  Shqipėri mbi 500 mijė kosovarė, tė cilėve u hapėn portat e zemrės e tė vatrave tė tyre vėllezėrve tė njė gjaku, pėr ti shpėtuar gjenocidi tė egėr militarist serb. E gjithė bota u mahnit nga kjo pritje vllazėrore qė iu bėnė shqiptarėt e shqipėrisė popullsisė kosovare. Ēdo lot e gjak i derdhur atė pranverė afronte ditėn e ēlirimit tė Kosovės. UĒK-ja e ndihmuar edhe nga aleatja jonė SHBA,ngjallte shpresė te populli kosovar se dita e lirisė do triumfonte!

            Ishte data 30 prillit tė vitit 1999. Luftimet sa vinin e ashpėrsoheshin ndaj okupatorit  shekullor serb. Nė Verboc tė Drenasit u bė njė betejė e ashpėr midis forcave serbe dhe Brigadės sė 114 - tė qė udhėhiqej nga komandati i saj Iliaz Kodra. Pikėrisht atė ditė bije heroikisht nė fushėn e betejės komandant Iliaz Kodra. Por...edhe vasha e Gradicės Anigona Fazliu! Flamuri vajtonte pėr Iliazin e Antigonėn! Por edhe pėr 167 dėshmorėt e tjerė tė kėsaj brigade qė flijuan pėr liri e pavarsinė e Kosovės. Pushuan kėngėn bilbilat e lulet e prillit vajtonin pėr bijtė qė i falėn jetėn e gjakun atdheut e kombit tonė. Dashurinė pėr atdheun e kombin, Antigona e kishte mbjellė thellė nė kopshtin e zemrės sė saj, ndaj ia fali pėrjetėsisht gjakun lirisė sė Kosovės. Antigona Fazliu do kujtohet gjithmonė, sepse emri i saj ėshtė shkruar me gėrma tė arta nė gonxhen e lirisė sė Kosovės.    Dėshmorėt e Atdheut e tė kombit kanė vetėm Jetė!

 

Foto nga jeta e dėshmores Antigona Fazliu

 

 

 

 

 

 

Durrės, 10 Nėntor 2016