Kosovėn e kishte mbuluar plaga e shekullore serbomadhe. Mbi
trupin e saj qė kullonte gjak, vajtonte shqiponja me dy kokė pėr truallin
Arbėror! Bijtė e bijat kosovare , si pushuan kurrė pėrpjekjet e tyre
titanike edhe nė ditėt mė tė vėshtira, atėherė kur ēizmja e zezė e ushtrisė
serbe ushtronte dhunėn mė tė egėr ndaj popullatės kosovare. Kalvari i
kobshėm nėpėr dekada si dhuna sistematike ushtarake, ekonomike,
psikologjike, e deri tek ajo kulturore e arsimore, pėr vėllezėrit tanė
kosovarė, tashmė kishte arritur kulmin e duhej ti jepej frymarrjeje dhe
oksigjen, qė lulja e Lirisė tė vinte njė herė e pėrgjithmonė nė Kosovėn e
larė nė shekuj me gjak nga bijtė e bijat e saj, tė cilėt flijuan edhe me
jetėn e tyre pėr Liri!
Sot hedhim vėshtrimin tonė tutje pas mėnxyrės sė dekadave qė lam
pas. Qielli i Kosovės martire loton lotin e dhimbjes mbi ato plagėdhimbje qė
ende kullon gjak! Dhimbje, dhimbje! Zemrat tona kuvendojnė pėr tė djeshmen e
hidhur. Nė plagėn e trupit tė Kosovės, me sakrificė e gjak u shkrua me gėrma
tė arta fjala Liri!
Takohemi me tė djeshmen dhe kujtojmė tė rėnėt nė fushėn e
betejave pė liri. Ata i kemi gjithmonė pranė zemrave tona. Kujtojmė
dėshmorėt e atdheut tonė, sepse rrėnjėt e Lirisė qė gėzojmė sot, janė te
gjaku i tyre pėrjetėsisht! Vitet kalojnė dhe ne shfletojmė kalendarin
historik. Aty tek ai kalendar historik, lexojmė pas kaq vitesh tė Lirisė sė
Kosovės, edhe emrin e dėshmores sė Kombit tonė tė shkruar me gėrma tė arta,
tė vashės sė Gradicės sė Drenasit Antigona Fazliu! Ishte marsi i vitit 1981.
Luleve tė pemėve tė atij marsi, iu shtua edhe njė lule tjetėr, por kėtė
radhė kjo lule frymonte e lulėzonte mė shumė, dhe flakakuqonte si petalet e
trėndafilave tė kuq pranvere. Sa bukur! Njė emėr kuptimplot, kur e shqipton
shpaloset si palėt e flamurit tonė kombėtar! Lisat, gurėt e krojet e
fshatit, u gėzuan atė ditė kur lindi Antigona! Por, mė shumė e ndjenin
prindėrit e saj, i ati Agush e nėna zemėrmadhe Hyra.
Ta kemi me jetė, e tė rritet pėr Kosovėn, uroi tė pranishmit
Agushi atė ditė kur i thirri emrin vashės Antigonė! Bijtė tanė ja kemi
falur Kosovės, iu pėrgjigjėn njė zėri tė ftuarit nė atė ceremoni gėzimi
familjar. Agushi vėshtroi drejt te flamuri kuqezi qė ishte vendosur nė
balloren e murit tė dhomės sė miqėve. Nė kėto ēaste ra heshtja. Tė gjithė
vėshtrimin e kishin te flamuri Kombėtar! Ishte nėnė Hyra qė theu heshtjen
duke thėnė: Bre burra, pse heshtni! Tek ai flamur unė lexova pėrjetsisht
emrin e vashės sė vogėl tė kėsaj shtėpie! Epo, ta gėzojė emrin Antigona,
lulja e lirisė sė marsit pėr gjithė Kosovėn! ...Dhe kėnga me tingujt e
ēiftelisė oshėtiu me zėrin burrėror deri nė bjeshkėt e Drenasit! Pikėrisht,
ishte ai vit i vitit 1981, ku nė gjithė kosovėn martire fryne era e
lirisė!
Ėshtė krenari, qė sot pas 17 vitesh tė shkruash sado pak rreshta
pėr dėshmoren Antigona. Nė themel tė lirisė sė Kosovės e tė Kombit tonė,
ėshtė edhe gjaku i dėshmores sė fshatit tė Gradicės patriotike e atdhetare.
Edhe familja Fazliu shquhet pėr patriotizėm e atdhedashuri.
Familja Fazliu pėrbėhej nė gjirin e vet familjar 6 fėmijė ,
3 djem e 3 vasha: Hajrizi, Aziz, Avni, Kimete, Sadete e Antigona. Njė
familje e pėrndjekur nga okupatori serb. Agushi e Hyra u flisnin shpesh
fėmijėve pėr masakrat ogurzeza qė pėrdorte okupatori serb ndaj kosovarėve.
Asnjėherė nuk u trembėn para vėshtirėsive prapagandistike, internimeve e
ekonomike qė ushtronte regjimi serb nė Kosovė. Me zgjuarsi e trimėri edukuan
me frymėn patriotike e atdhetare fėmijėt e tyre qė tu dilnin zot fateve tė
atdheut e tė Kosovės. Pikėrisht, kjo i nxiti qė tė merrmin pjesė aktive qysh
nė rininė e tyre gjithė fėmijėt e kėsaj familje nė lėvizjet patriotike pėr
lirinė e Kosovės. Me vėshtirėsi, por tė vendosur pėr kauzėn e lirisė sė
Kosovės, Agushi e Hyra, iu dhanė edhe arsim fėmijėve tė tyre. Tek arsimimi i
fėmijėve ata shikonin fatet e lirinė e Kosovės. Ndaj, edhe emrin vajzės mė
tė vogėl tė kėsaj familje patriotike ia thirrėn Antigona!
Vitet ecnin me hapin e tyre. Edhe Antigona rritej sbashku me
ato. Ajo i donte librat, ndaj edhe ishte e lidhur fort pas tyre, sepse aty
mėsonte tė shkruante shqip. Jo mė kot ia thirrėn emrin Antigonė, atė ditė
marsi kur lindi ajo vashė e fshatit Gradicė!? Kishte kuptim tė thellė dhe
aromė lule lirie! Prandaj dukej qartė e ndriēonin si yje nė sytė e saj
fjalėt : Atdhe, Arbėri, Antigona! Lule marsi, Liri!
Shkollėn fillore e tetė vjeēare e mbaroi me rezultate shumė tė
mira. Ajo vazhdoi mė tej shkollėn e mesme pėr mjekėsi. I donte dhe i
respektonte shoqet e fėmijėrisė e tė shkollės 8 vjeēare si: Lavdije
Dervishi, Jehona Fazliu, Lavdije Zyberi etj.
Mė pėlqen profesioni i mjekut, u thoshte shpesh prindėrve e
gjithė tė afėrmėve Antigona, sepse tu shėrbesh njerėzve e atdheut , ke bėrė
gjėnė mė sublime ndaj vetes! Si mbaron shkollėn 8 vjeēare vazhdoi arsimin e
mesėm pėr mjekėsi nė shkollėn mjekėsore Ali Sokoli. Lexonte libra tė
ndryshme, por mė shumė ato historike. Tregimet e shumta qė tregonte i ati
dhe e ėma me karakter historik pėr bijtė e bijat nė Kosovė -Shqipėri e tė
mbarė trojeve shqiptare nėpėr shekuj, Antigona i dėgjonte me vėmendje tė
madhe e bėnte pyetje nga mė tė ndryshme sikur tė ishte nė moshė madhore. Ajo
ishte ende e vogėl, por kuptonte aq shumė sa njė ditė vėllai mė i madh
Hajriz i thotė kėto fjalė: Motėr Antigonė!
Je e vogėl ende , sa tė rritesh edhe pak, pastaj mendo e vepro
ndaj pyetjeve qė po bėn, prandaj ...! Ajo, si u mendua pak i kthen
pėrgjigje: Jo vėllaēko, jam rritur para kohe dhe i kuptoj mirė bisedat e
tregimet e babės e tė nėnės, atdheu na thėrret tė gjithėve..! Tė gjitha kėto
copėza bisede bėheshin atėherė kur sapo binte muzgu i mbrėmjeve rreth
vatrės ku zjarri flakėronte si njė flamur; por edhe zemrat e tyre i ngjanin
prushit tė zjerrit pėr atdheun, pėr Kosovėn, pėr Shqipėrinė!
Njė ditė, tregon Lavdije Zyberi, Antogona kishte marrė njė pako
tė vogėl me fasho tė bardhė e pak jod nė njė shishe. I mbante poshtė bangės
atje nė klasė.
Po kėto pse tė duhen moj Anigonė?, - e pyeta unė. Mė duhen pėr
tė bėrė provė se si mjekohen plagėt, - ma ktheu pėrgjigjen. Afrohe pak
krahun, dhe improvizoi sikur unė kisha plagė nė krah duke e mjekuar
atė. Nė kėtė kohė Lavdija ishte shoqe e ngushtė me Antigonėn, atėherė kur
ato vazhdonin shkollėn e mesme mjekėsore. Ndjenja e atdhedashurisė tek vasha
me emrin aq domethėnės Antigona, ishte rrėnjosur nė ēdo qelizė tė trupit tė
saj. Kėto veti vyrtyti patriotike ajo i kishte merrė nga babai e nėna
nėpėrmjet tregimeve, por e fakteve, sepse nėnė Hyra ishte bijė nga fshati
Hade i Kastriotit, e cila ishte gjaku i poetit dėshmor Fazli Grajqevci.
Ndėrsa i ati Agush nipi i mėsuesit dhe patriotit Halit Geci nga Llausha e
Skėnderajt, i cili ra heroikisht pėr lirinė e Kosovės mė 26 nėntor 1997,
vritet nga forcat serbe , nė varrimin e ngritjen e flamurit para varrit tė
kėtij dėshmori, del nė skenė pėr herė tė parė mė 28 nėntor 1997 UĒK-ja.
Nė kėto rrethana, vasha e Gradicės lė bangat e shkollės duke u
pėrqafuar me shoqet e mėsuesit pėr tu bashkuar formacioneve luftarake pėr
lirinė e Kosovės.
Do kthehem shpejtė te bangot e shkollės, bashkė me Lirinė e
Kosovės, u tha shoqeve e mėsuesėve atė ditė trimėresha Antigonė, para se tė
largohej pėr nė mal! Dhe... Pas marrjes sė komandės nė brigadėn 114, nga
Ilaz Kodra si udhėheqės i ri i saj, mė 8 nėntor tė vitit 1998, nė Shkabė tė
Drenasit, vendlindjen e heroit Fehmi Lladrovci, komandanti i ri do tė
organizonte betimin solemn tė ushtarėve, me ē`rast nė betimin e saj
pėrurues, do tė shkėlqente edhe Antigona Fazliu, si ushtarja mė e re, e
cila tani e tutje do tė merrte pjesė edhe nė beteja tė drejtpėrdrejta me
armikun. Infermierja e re do tė angazhohej nė dy fronte, nė mjekimin e tė
plagosurve dhe nė luftimet kundėr armikut.. Antigona Fazliu me rastin e
28 Nėntorit tė parė pas rėnies sė Adem Jasharit ishte zgjedhur pėr ngritjen
Flamurin Kombėtar. Pikėrisht heroizmi i familjes Jashari, ishte ai qė nxiti
edhe Antigonėn, ti ndėrpriste mėsimet nė shkollėn e mesme tė mjekėsisė Ali
Sokoli, ( Marrė nga Veteranėt e UĒK sė ) .
Ajo iu shėrbeu me devotshmėri tė plagosurve sė bashku me Dr. Lec
Gradicėn dhe Emine Gashi Leci, atje nė vendlindjen e saj tė dashur nė
spitalin e UĒK- sė , i cili ishte vendosur nė Gradicė tė Drenasit.
E gjithė familja e vashės Antigonė ishte pėrfshirė nė luftėn
ndaj okupatorit shekullor serb, e vendosur deri nė fitoren e lirisė sė
Kosovės! Antigona Fazliu ishte betuar atė ditė mė 8 nėntor 1998 kur ajo u
rreshtua nė Brigadėn e 114 se , do luftonte deri nė vdekje pėr lirinė e
pavarsinė e Kosovės. Nė kėtė kohė Antigona sapo kishte hyrė nė 18 pranverat
e jetės sė saj. Mė shumė se ėndrrat rinore pėr jetėn, ajo donte lirinė e
Kosovės, sepse kėshtu do realizonte gjithė dėshirat e saj. Me mallin e
dhimbjes, por edhe me krenari e kujtojnė vashėn e Gradicės Heroinėn e Kombit
tonė Antigonėn, edhe ish mėsuesit e saj. Ata janė: Sokol Qerimi, Gani
Abdyli, Rrahim Abdyli, Qerim Qerimi, Aziz Bardhi, Aziz Dostani, Nexhmedin
Dervishi, Abedin Dibrani, Vehbi Nika, Rushit Topilla, Ahmet Hajra, Hajre
Hajra, Tahir Selmani, Lutfi Krasniqi, Shaban Xhemajli, Besim Morina, Haki
Tahiraj, Mehmet Qorri, Enver Gashi, Sali Heta, Rexhep Sallahu, Oflin Sejda,
Murat Gashi, Gani Morina, Abdyl Zeka, Tafil Qorri, Sami Bytyqi, Beēir
Gllareva, Musa Beēiri, Ilire Ahmeti, Afrim Koca, Adem Hamza, Rizah Hamza,
Mehmet Bublaku, Emin Hasi, Hafir Gashi, Selman Mehani, Agim Koca, Fadil
Beka, Oflin Sejda, Servete Gashi, Shehide Gashi, Sefer Biringjiku etj. Ishin
kėta mėsues tė cilėt i mėsuan Antigonės alfabetin dhe shkrimin shqip. Ajo
bėhej me flatra si shqiponja nė flamur kur shkruante nė fletore fjalėt:
Nėnė, Atdhe, Shqipėri, Kosovė, Liri!
Atė ditė kur bėri betimin para flamurit tė Kombit nė Brigadėn
114, puthi flamurin e tha kėto fjalė: Ta kam falur gjakun tim ty flamur,
lirisė sė Kosovės, kombit shqiptar!. Ēdo ditė nė gjithė Kosovėn luftimet
zhvilloheshin tė ashpra ndaj okupatorit serb. Masakrat e ushtrisė militare
serbe ndaj kosovarėve, si nė qytete e fshatra ishin nga mė ēnjerėzore nė
pranverėn e vitit 1999-ės.Tė tilla masakra kishte kohė qė si kishte parė
njerėzimi qysh nga lufta e Dytė Botėrore. Ishte marsi i vitit 1999,si njė
lum i vėrtet vėrshuan drejt nėnėns Shqipėri mbi 500 mijė kosovarė, tė
cilėve u hapėn portat e zemrės e tė vatrave tė tyre vėllezėrve tė njė gjaku,
pėr ti shpėtuar gjenocidi tė egėr militarist serb. E gjithė bota u mahnit
nga kjo pritje vllazėrore qė iu bėnė shqiptarėt e shqipėrisė popullsisė
kosovare. Ēdo lot e gjak i derdhur atė pranverė afronte ditėn e ēlirimit tė
Kosovės. UĒK-ja e ndihmuar edhe nga aleatja jonė SHBA,ngjallte shpresė te
populli kosovar se dita e lirisė do triumfonte!
Ishte data 30 prillit tė vitit 1999. Luftimet sa vinin e
ashpėrsoheshin ndaj okupatorit shekullor serb. Nė Verboc tė Drenasit u bė
njė betejė e ashpėr midis forcave serbe dhe Brigadės sė 114 - tė qė
udhėhiqej nga komandati i saj Iliaz Kodra. Pikėrisht atė ditė bije
heroikisht nė fushėn e betejės komandant Iliaz Kodra. Por...edhe vasha e
Gradicės Anigona Fazliu! Flamuri vajtonte pėr Iliazin e Antigonėn! Por edhe
pėr 167 dėshmorėt e tjerė tė kėsaj brigade qė flijuan pėr liri e pavarsinė e
Kosovės. Pushuan kėngėn bilbilat e lulet e prillit vajtonin pėr bijtė qė i
falėn jetėn e gjakun atdheut e kombit tonė. Dashurinė pėr atdheun e kombin,
Antigona e kishte mbjellė thellė nė kopshtin e zemrės sė saj, ndaj ia fali
pėrjetėsisht gjakun lirisė sė Kosovės. Antigona Fazliu do kujtohet
gjithmonė, sepse emri i saj ėshtė shkruar me gėrma tė arta nė gonxhen e
lirisė sė Kosovės. Dėshmorėt e Atdheut e tė kombit kanė vetėm Jetė!
Foto nga jeta e dėshmores Antigona Fazliu
Durrės, 10 Nėntor 2016
|