Njė ndėr krijimtaritė mė tė
lėvruara tė letėrsisė shqiptare, ėshtė edhe POEZIA. Gjini e letėrsisė ku
bota e brendshme, ndjenjat mė sublime, frymėzimi hyjnor... shprehen
pėrmes shkronjave tė cilat krijojnė vargje... vargjet, pastaj, shpalosin
mendime, mendimet krijojnė energji, energjia ndez dritat e dijės, rrezet e
artė tė sė cilės i japin ngrohtėsi zemrės, mendjes dhe shpirtit, e me kėtė,
edhe kuptim dhuratės mė tė shtrenjtė, vetė jetės.
Qė nga Lekė Matrėnga e Pjetėr Budi, kjo energji nuk u ndalė asnjėherė sė
hedhuri farėn e dijės, duke e kultivuar atė me dashurinė mė tė ēiltėr nė
shpirtin e pastėr e fisnik tė popullit shqiptarė. Duke i mposhtur tė gjitha
sfidat e kohės, kjo frymė e shpirtit tė popullit, xixat e saja tė arta, si
njė pishtar i shpresės, u bartėn gojė mė gojė, mendje mė mendje, zemėr mė
zemėr... brez pas brezi... nga kokat mė tė ndritura tė kombit si: Naimi,
Ēajupi, Mjeda, Asdreni, Shiroka... pėr tė vazhduar tek Fishta, Konica, Noli,
Migjeni... e deri nė kohėn tonė, duke u kthyer ai pishtarė nė flakadan tė
pėrhershėm qė tashmė nuk ka forcė nė botė qė mund ta shuaj fuqinė e zjarrit
tė tij...
Dua ta falėnderoj nga zemra mikun tim dhe poetin e mirėnjohur,
ADEM ZAPLLUZHA,
qė me pėrkushtim tė jashtėzakonshėm, vizitorėve tė kėsaj faqeje, por edhe mė
gjerė, do tua prezantoj disa nga poetėt mė tė njohur tė kohės sonė, e me
kėtė, do e plotėsoj e pasuroj edhe mozaikun e mrekullueshėm tė letėrsisė
shqiptare.
(www.sa-kra.ch)
Pėrgatiti:
Adem ZAPLLUZHA
ANTOLOGJI E POEZISĖ MODERNE SHQIPE
ARQILE
V GJATA
Hyrje
Arqile V. Gjata ka lindur mė 24-6-1942 nė qytetin e Vlorės-Shqipėri. Aty
mbaroj shkollėn 7 vjeēare dhe shkollėn e mesme(Gjimnazin "Ali Demi") Nė
vitet 1972-75 vazhdoj Institutin e lartė tre vjeēar nė Shkodėr pėr
Gjuhė-Letėrsi Shqipe. Nga viti 1995 jeton dhe punon nė Athinė. Ka
bashkėpunuar dhe bashkėpunon me shtypin Shqiptarė nė Athinė ku ka botuar
shumė artikuj pėr emigracionin, reportazhe, skica, poezi, tregime dhe
mendime estetike.
Librat e botuara:
- "Arvanitas me shumė emėr "Monografi pėr Aristidh Kolia nė
vitin 2000
- "Kur trazohet jeta" vėllim poetik viti 2005
- "Kurorė me ngjyra" vėllim poetik 2006
- "Qyteti qė kėrkon muzikė" vėllim me tregime mė 2007
- "Gratė e poetėve" vėllim me poezi 2009
- "Njė ese pėr jetėn" vėllim me ese dhe mendime kritike mė 2010
botuar nga Shtėpia Botuese "LULU" nė SH.B.A
- " Jeta mė vjen si poezi" vėllim me poezi botuar nga Shtėpia
Botuese "LULU" nė SH.B. tė Amerikės Tetor 2010
- Vėllimi me poezi tė zgjedhura "Kur Thinje Deti" Maj 2012
A. Gjata ėshtė bashkautor nė disa Antologji dhe Revista Letrare
si: Revista Letrare numėr 38-tė "Mehr Lict", Nė Antologjinė e studiuesit dhe
kritikut F.Terziu "Vėzhgim nė brendėsi tė prozės dhe poezisė Shqiptare", Nė
disa numra tek Revistėn letrare "Haemus" si tregime, esse dhe poezi qė
botohet nga Akademiku Ardian Kyēyku nė Bukuresht, "Pelegrini", "Pegasi",
"Ēelėsi i shpirtit" nė Rumanisht, "Qiejt e shpirtit" si dhe bashkautor nė
Antologjinė "EAGLES VOICES" nė Anglisht, qė sot ėshtė pronė e Biblotekės
Mbretėrore tė Anglisė. Nė Revistėn "Obelisk".
Ai ėshtė pasqyruar nė Antologjinė me autorė vlonjat "Mendime
estetike mbi letėrsinė bashkėkohore" nga Eqerem Canaj
Bashkautor nė Antologjinė e krijuesve emigrant "As i gjallė dhe
as i vdekur" botuar nė Suedi nga Shkrimtari dhe poeti Bahtir Latifi.
Bashkėautor nė vėllimin me kujtime tė Lavdie Bisha "Ti je Lulja
mė e Bukur e Jetės" Nėntor 2011.
Sė fundi ai ėshtė bashkautor nė Antologjinė poetike "LOTĖT E
VIRGJĖR" Mars 2012 pėrgatitur nga Agim Mato dhe Dr. Fatmir Terziu botuar nga
Shtėpia Botuese LULU nė SH. B. Amerikės.
Poezia e tij ėshtė pėrkthyer anglisht, greqisht, rumanisht dhe
rusisht.
BALADA E FUSTANIT TĖ BARDHĖ
Sa herė qėmtoj brengat
mė rishfaqet buzėqeshja
e asaj vajze
Dikur,
me shpresė pėr tė ndezur
njė zjarr
ėndrrat tona u copėtuan qiellit
nga goja e arnuar e kohės
Shpesh
njė pikė loti tė tretur
i dhuroj tek qetėsohet e harruar
thėrrmuar degėve,
ngelur nė sirtar kėpucėt e nusėrisė
qė askush nuk ia dhuroi.
***
Tani e shumė vite
vajza po fle
hedhur mbi vete nėn rėrėn
e kripur tė fshatit
fustanin e bardhė
Para portės sė kujtesės
nxitoj hapin e viteve,
mė mbyt dėshpėrimi i atyre ditėve
tė asaj vajze tė vrarė
Me grushtin shtrėnguar nė zemrėn time
pėrtyp lot, tė hetoj dramėn e asaj vajze
tė uritur pėr njė gllėnjkė dashurie!
MĖSUESJA IME E PARĖ
(Kristavgji Bano)
Nga thellėsia e moteve tė shkuara
dora e Mėsueses
ende mi pėrkėdhel flokėt e thinjura.
Sa herė e kujtojė Mėsuesen e parė
njė muze ndjenjash mė ri ēelet nė kujtesė.
Mėsuesja ime Kristavgji Bano,
herė e shohė tė re me dy sytė e zinj
herė me atė blerim tė kohės,
vetėm mosha e saj di ta shpjegoj botėn.
Sot
ta dėgjova pėrsėri zėrin
mė pėrqafove, ti putha ato dy duar!
BASHKĖ ME PRANVERĖN BĖHEMI TRE
Poet,
ma mbushni gotėn plot me verė
tė ndjej frymėmarrjen e pranverės
tė kap mirėseardhjen e lulėkuqeve!
Ne
bashkė me poetėt jemi natyra
jetojmė me muzikėn e luleve tė porsa ēelura.
A nuk ėshtė sot Pranverė?
Eja vashėzė
vishu me ngjyrat e festės
ti bashkohemi rrėfenjės intime,
pėr sot
syri i stinės sė ngjyrave
ka zgjedhur dashurinė tė recitoj!
Dritė gėzimi Pranvera
si bijė e jetės
dhe e dashura ime si sot ka lindur!
***
Nė ēdo gonxhe trėndafili
unė dhe poeti
bashkė me pranverėn bėhemi tre!
TĖ GJITHA NGA PAK
Sot
tė tria vaktet e ditės
i lagu nga pak
shiu rufjan.
Pak shi. Pak ftohtė,
pak zhurmė makinash.
Tė gjithė nga pak lexojnė nė fb-k,
nga pak i dorėzohen bukurisė sė dashurisė.
Pleqtė e pallatit
nga dritaret kuvendojnė
nga pak me kopshtin
e ndodhur atje pranė.
Banorėt e kėtij pallati
buzėqeshin nga pak,
kėshtu bėjnė dhe tipat e komplikuar
kur kalojnė para portės.
Nė hyrjen time 133
porta e jashtme hapet dhe mbyllet
me pak zhurmė
GRUAJA ĖNDĖRRIMTARE
Ajo,
Gruaja ėndėrrimtare sodiste veten,
ndjente ftohtė
kur mendonte se ishte aq e bukur.
Me tėrė madhėshtinė e moshės doli nga zarfi,
si shelgu vajtues zgjati duart
nė kėrkim tė sė vėrtetės
Kishte rėnė peng e vetvetes
Kėtė gjė e dinin dhe rrugicat e moteve
stina e saj ishte vetvetja
donte tė bėhej pjesė e asaj ėndrre
vėrtetė, ajo fluturon nga qejfi!
I thotė vetes:
-Jam e butė dhe e bukur si ėndėrr!
KU SHKONI, O TĖ PLAKUR
?
Ēapiten nėpėr ajėr tė kohės,
kukurisin me pak zė grumbuj tė moshuarish.
-Ku shkoni, o tė plakur,
nėpėr mjegullėn e bardhė?
Jeni hallexhinj
deri nė shpirt tė thinjur.
* * *
Tani nuk ka lojėra pėr ata,
veē fjalės qė ua dhurojmė
a belbėzimin e njė foshnje.
Mbetur me veten,
qeshin me fytyrėn plakushe tė tyre
dhe ėndėrrojnė kujtimet e sė djeshmes
varur nė kopshtin e lodrave.
Nė gramė tė shpirtit
ndihen pėshpėrima buzėsh
qė dikur puthėn.
Tė ecin duan, diēka mė tutje, ashtu,
me gjysmė fryme, ecin
***
Dhe unė, pse i thinjur dua tė hapoj,
mė pėlqejnė lojėrat
Valėt e Danubit me elegancė e vallėzoj!!
PĖR SHĖN VALENTIN
E dashur,
nė studion tonė kemi shumė letra dhe fjalė dashurie.
Ka ardhur koha,
me to tė ndėrtojmė Shtėpinė e fjetjes.
Mėngjeseve do pėrtypim mesazhet plot hire
tė poezive
shkruar pėr buzėt dhe flokėt e bardha.
Gjithēka nga letėrkėmbimet do i shtrojmė nė tapetin e kuq
e ne tė dy, futur brenda njeri-tjetrit
do vallėzojmė sonte nė natėn e Shėn Valentini-t,
tė recitojmė kujtimet
ruajtur me merak nė dy gjysma zemre.
Me germat e tyre do pikturojmė tė sotmen,
buzėqeshjen e dashurisė
mbi njė trėndafil tė kuq!
|