Me njė tul tė butė dhe tė ėmbėl, e paketuar nė
lėkurėn e saj tė verdhė, banania ėshtė njė nga frutat mė tė mrekullueshėm
dhe mė tė gjindshėm gjatė gjithė vitit.
Bananet rriten deri nė 10 m lartėsi dhe i
pėrkasin familjes sė lilit dhe orkidesė. Ky frutė kremoz, i ėmbėl dhe i
pasur ėshtė njė nga tė preferuarit pėr tė gjitha grupmoshat, nga bebet deri
tė moshuarit. Dietologia, Blerina Bombaj bėn tė ditur benefitet e kėtij
fruti ekzotik.
Ofron mbrojtje pėr sistemin kardiovaskular nga
fibrat dhe kaliumi
Bananet janė shumė tė pasura me kalium, njė
mineral ky nga mė tė rėndėsishmit pėr tė mbajtur presionin e gjakut nė
nivele optimale dhe pėr mbarėvajtjen e funksionit tė zemrės. Duke qenė se
pėrmban rreth 460 mg kalium, njė banane nė ditė mund tė parandalojė
hipertensionin dhe tė mbrojė nė kėtė mėnyrė nga arterioskleroza.
Bananet mbrojnė kundėr ulcerės
Bananet njihen qė herėt pėr vetinė e tyre pėr tė
ulur aciditetin e stomakut, dhe si rezultat tė mbron kundėr ulcerės dhe
dėmeve qė ajo shkakton. Nė njė studim, njė pėrzierje e qumėshtit me banane,
uli nė mėnyrė tė konsiderueshme aciditetin e stomakut. Nė njė tjetėr studim
nė kafshė, shkencėtarėt vunė re se banania e freskėt e mbronte stomakun nga
plagėt.
Banania e luan rolin e saj mbrojtės nė 2 mėnyra:
sė pari, disa substanca qė ndodhen te bananet ndihmojnė aktivizimin e disa
qelizave, qė pėrbėjnė shtresėn e jashtme tė stomakut, atė qė vjen nė kontakt
me ushqimin, e cila prodhon dhe mukozėn qė e ruan stomakun nga aciditeti. Sė
dyti, disa pėrbėrės tė tjerė, qė quhen inhibitorė tė proteasave ndihmojnė nė
eliminimin e disa baktereve nė stomak, tė cilėt janė akuzuar si kryesorė nė
shkaktimin e ulcerės nė stomak.
Ndihmojnė nė periudhat e eliminimit
Nė rastet e diarresė sė shpeshtė, pėr shkaqe tė
ndryshme, na duhet tė eliminojmė ushqime qė mund tė agravojnė situatėn. Njė
episod diarreje mund tė zbrazė depozitat tona nė elektrolite shumė tė
rėndėsishėm. Bananet mund tė na plotėsojnė mangėsitė nė kalium, njė nga
elektrolitet mė tė rėndėsishėm, i cili ndihmon nė rregullimin e funksionit
tė zemrės dhe nė balancėn e lėngjeve nė trup.
Gjithashtu, bananet pėrmbajnė pektinė, njė lloj
fibre e tretshme, e cila ndihmon shumė nė normalizimin e aparatit tretės dhe
lehtėson konstipacionin. Ėmbėlsia dhe pėrmbajtja nė sheqer e bananeve varion
nė saje tė pjekjes sė tyre. Kur ato janė pak tė pjekura (me ngjyrėn e verdhė
gati jeshile) kanė njė indeks glicemik mė tė ulėt. Kjo i bėn bananet njė nga
frutat mė tė rekomandueshėm, nė tė kundėrt tė famės qė ato kanė.
Bananet mbrojnė shikimin tonė
Mamaja juaj mund tju ketė thėnė se karotat ju
ndihmojnė pėr shikim mė tė qartė tė syve kur ishit fėmijė, por pėr adutėt
duket se konsumimi i frutave ėshtė mė i rėndėsishėm pėr kėtė. Nė njė botim
tė Archives of Ophthalmology, pėrmendet se konsumi i tė paktėn 3 frutave nė
ditė, ndihmon shumė nė parandalimin e pėrkeqėsimit tė shikimit me kalimin e
moshės.
Banania ėshtė njė nga frutat qė, nėse e
konsumojmė pėrditė, nė kombinim me fruta tė ngjyrave tė kuqe dhe jeshile, do
tė ndihmonte shumė pėr tė pasur shikim mė tė mirė me kalimin e moshės.
Forconi kockat me banane
Po, ėshtė e vėrtetė, nėse vendosni bananet
rregullisht nė menynė tuaj, ndihmon nė absorbimin e kalciumit, elementit mė
tė rėndėsishėm nė ndėrtimin e kockave tona.
Bananet pėrmbajnė njė prebiotik, i cili ushqen
bakteret miqėsore tė kolonit. Kėto baktere prodhojnė vitamina dhe enzima, tė
cilat ndihmojnė shumė aftėsitė tona pėr tė absorbuar nutrientė shumė tė
rėndėsishėm, siē ėshtė dhe kalciumi.
Gjithashtu, koha e kalimit tė ushqimit nė zorrė
zgjatet dhe, nė kėtė mėnyrė, ulet rreziku i kancerit tė zorrės sė trashė.
Bananet jeshile pėrmbajnė acide lyrore tė
shkurtra, tė cilėt janė mė tė preferuarit pėr qelizat qė pėrbėjnė shtresėn e
parė tė zorrės. Kur kėto qeliza ushqehen mirė, ato janė shumė mė tė afta pėr
tė absorbuar kalciumin dhe nutrientė tė tjerė tė vlefshėm.
Disa banane janė burim i pasur edhe i
karotenoideve tė ndryshėm. Ato me ngjyrė sa mė tė artė kanė dhe pėrmbajtjen
mė tė lartė.
Bananet ndihmojnė shėndetin e veshkave tona kur konsumohen
rregullisht, por me masė
Rreth 190.000 raste
kanceri tė veshkave identifikohen ēdo vit nė Amerikė. Faktorėt e riskut
pėrfshijnė duhanpirjen, obezitetin, hipertensionin dhe ekspozimin nė disa
substanca toksike, si asbestos dhe kadmiumi. Faktorė dietetikė janė vėnė re
si parandalues. Konsumi i rregullt dhe i pėrditshėm i fruta-zarzavateve tė
pasura me fibra bimore, por kryesisht konsumi i bananeve ėshtė lidhur me
mbrojtjen e veshkave nga kanceri.
Sa shpesh tė konsumojmė banane
Njė banane tė vogėl mund ta konsumojmė edhe
pėrditė, duke e kombinuar atė me 2-3 fruta tė tjerė, tė llojeve dhe ngjyrave
tė ndryshme.
Banania mund tė pėrfshihet nė ėmbėlsira, nė kos
me fruta dhe pak mjaltė, si dhe nė lėng tė freskėt frutash.
|