Sakras Art Gallery

Sekuenca filmike

RTK

TOP CHANNEL

RTV 21

ALSAT

TV KLAN

KLAN KOSOVA

BOTA.AL

ALBANIAPRESS

ALBINFO

EXPRESS

KOHA DITORE

ZËRI INFO

KOSOVA SOT

INSAJDERI

BOTA SOT

GAZETA METRO

GAZETA SINJALI

ALBANIAN POST

KALLXO COM

LAPSI.AL

ZEMRASHQIPTARE

KOSOVA PRESS

TELEGRAFI

EUROPA E LIRË

ZËRI I AMERIKËS

PSIKOLOGJIA

TRIBUNA SHQIPTARE

SHËNDETI

DITURIA

PRESHEVA.COM

GJUHA SHQIPE

KOSOVARJA

RADIOPROJEKT

BARDHYL MALIQI

          Një ndër krijimtaritë më të lëvruara të letërsisë shqiptare, është edhe POEZIA. Gjini e letërsisë ku bota e brendshme, ndjenjat më sublime, frymëzimi hyjnor...  shprehen përmes shkronjave të cilat krijojnë vargje... vargjet, pastaj, shpalosin mendime, mendimet krijojnë energji, energjia ndez dritat e dijës, rrezet e artë të së cilës i japin ngrohtësi zemrës, mendjes dhe shpirtit, e me këtë, edhe kuptim dhuratës më të shtrenjtë, vetë  jetës.

            Që nga Lekë Matrënga e Pjetër Budi, kjo energji nuk u ndalë asnjëherë së hedhuri farën e dijës, duke e kultivuar atë me dashurinë më të çiltër në shpirtin e pastër e fisnik të popullit shqiptarë. Duke i mposhtur të gjitha sfidat e kohës, kjo frymë e shpirtit të popullit, xixat e saja të arta, si një pishtar i shpresës, u bartën gojë më gojë, mendje më mendje, zemër më zemër... brez pas brezi... nga kokat më të ndritura të kombit si: Naimi, Çajupi, Mjeda, Asdreni, Shiroka... për të vazhduar tek Fishta, Konica, Noli, Migjeni... e deri në kohën tonë, duke u kthyer ai pishtarë në flakadan të përhershëm që tashmë nuk ka forcë në botë që mund ta shuaj fuqinë e zjarrit të tij...

            Dua ta falënderoj nga zemra mikun tim dhe poetin e mirënjohur, ADEM ZAPLLUZHA, që me përkushtim të jashtëzakonshëm, vizitorëve të kësaj faqeje, por edhe më gjerë, do t’ua prezantoj disa nga poetët më të njohur të kohës sonë, e me këtë, do e plotësoj e pasuroj edhe mozaikun e mrekullueshëm të letërsisë shqiptare.

(www.sa-kra.ch)

       Përgatiti: Adem ZAPLLUZHA

ANTOLOGJI E POEZISË MODERNE SHQIPE

BARDHYL MALIQI

            Hyrje

           Dr.sc.  Bardhyl Maliqi u lind më  19 korrik 1955

            PUNËSIMI:

            Drejtues i Njësisë së Shërbimit Psikosocial, Zyra Arsimore Sarandë; pedagog-Filiali i Universitetit të Tiranës në Sarandë,

            ARSIMI DHE KUALIFIKIMI:

            Fakulteti gjuhë-letërsi, studime të thelluara në psikologji-pedagogji,

            Master në mësimdhënie, Doktor në shkencat e edukimit.

            Ka  shkruar 15 libra, prej  të cilave janë botuar: “Shije të rrezikuara”(ese), “Qortimi i hartimeve (studim), “Etika rrjedhave të komunikimit” (studim), “Pasqyrat” (poezi), “Morfologjia” (tekst per studentet), “Ankthi i statujave” (libër me poema shqip-anglisht) etj. “Detyrat e shtëpisë” (ese), “Mësimdhenia dhe vlerësimi etik”, (studim), “Tej portave të jetës” (novelë), “Perandoria e zogjve“(poema) ne shqip, anglisht & kroatisht, rumanisht etj.

             Ka fituar 12 çmime rajonale, kombëtare dhe ndërkombëtare për veprat letrare dhe konkurse artistike, ndër të cilat veçojmë:

            Çmimi I me librin poetik “Lulet e shegës„ organizuar nga Dega e Lidhjes së Shkrimtarëve dhe Asrtistëve për Sarandën, viti 1981

Fitues i klubit të debatit shqip-anglisht me esenë „Shije të rrezikuara“ më 1966.

            Çmimi I i poezisë jonike në konkursin e mësuesve dhe nxenesve të shkollave të mesme në rajonin jugor: Sarandë-Himarë-Gjirokastër, viti 1998

            Fitues i çmimit të botimit nga fondacioni AEDP me librin „Qortimi i hartimeve“ 1999.

            Libreti më i mirë i vlerësuar me kupën e teatrove mbarëkombëtare (Shqipëri-Kosovë-Maqedoni) me dramën “U largua deti” më 2004 zhvilluar në Pogradec,

            Çmimi “Butrinti” në konkursin ndërkombëtar (ballkanik) të poezisë të qershorit 2007, zhvilluar në Sarandë,

            Çmimi special ndërkombëtar (për poemat “Perandoria e zogjve dhe Ankthi i statujave” Birds Empire & The Anxiety of Statues); Çmimi special ndërkombëtar për “Etika e poetit dhe ndikimin e saj në shkolla” si dhe Letër mirënjohje drejtuar Ministrisë së Arsimit, Ministrisë së Kulturës, Shtëpisë Botuese “Toena” dhe revistës “Mësuesi” për përfaqësimin me dinjitet të Shqipërisë në Kongresin e Dytë të Uneskos, Atalanti-Greqi,  tetor 2011,

            Çmimin e Maratonës Poetike Ndërkombëtare të Sarajevës me ciklin poetik “Kur ndriçojnë pikëllimet” (Literary Award for the poetry cycles “When sorrows glow”, Sarajevo-Bosnjë, mars 2012,

            Çmim si poeti më i mirë i huaj i botuar në revistën “Rijeç“, Bërçko-Bosnjë, shtator 2014,

            Çmim special për poemën “Akuarel për Zagrebin“ dhënë me rastin e  prezantimit të librit „Perandoria e zogjve“ në gjuhën kroate nga UNIONI PANEUROPIAN I KROACISË & SHOQATA E ARTISTËVE SHQIPTARË NË KROACI „DEA“, nëntor 2014

            29 çmime rajonale dhe kombëtare të nxënësve dhe studentëve të tij,
Trajner për gjuhën dhe letërsinë & pedagogjinë dhe psikologjinë në kualifiimet për efekt Atestimit për mësuesit 1984-2006,

            889 artikuj, mbi 300 e tyre të botuar në shtypin letrar e pedagogjik: Drita, Nëntori, Mësuesi, Revista pedagogjike, Aks, Ndryshe, Nacional, Fjala e lirë, Galaktika Poetike "ATUNIS" etj.

            167 redaktime librash etj.

            E-mail:

            bardhimaliqi@hotmail.com 

            bardhyl_maliqi@yahoo.com 

            bardhylmaliqi1955@gmail.com

DREDHEZA E ERËS

poemë për  Bilal Xhaferrin

Dredhëz e erës ja ndryshoi

drejtimin ajrit dhe u mbak

drita e diellit prej kuturbimit

dhe pluhurit dështak.

Pse duhej te perplaseshin dy uraganë,

dy meteoritë perse?

Dhe mllefi rrugën zgjat e zgjat

nga toka gjer ne re!

Ditë të përgjakura enden në hapsirat e hirnosura

të viteve të trishta, të qiejve gri,

vaj për ty, biri ynë Bilal,

vaj për ty,

nëna jonë, Çamëri!

Bilal, ti më thoshe gjithmonë

të përkujdesem për dhimbjet e mia,

për dëshirat e atyre që më rrinë pranë!

Ti më këshilloje t’ua dhuroj të tjerëve dritën e munguar,
forcën që ende nuk zotëroj,
shpresën, që ndjej të luhatet brenda meje,
besimin që shpesh më mungon.
Ti shpesh me thoshe:

ndriçoi nga errësira jote,
pasuroji me varfërinë tënde,

dhuroju një buzëqeshje
kur ke dëshirë të qash;
prodho hare
me stuhinë që ke brenda vetes.
“ Ta fal atë që s’kam, me gjithë zemër ta dhuroj!”.
kjo është parajsa jote,

do të vësh re që gëzimi,
pak nga pak do të depërtojë brenda teje
do të pushtojë qenien tënde,
do të bëhet vërtet i yti

po aq sa ti do t’ua kesh dhuruar të tjerëve.

Miku im,

pluhuri, gjaku e djersa bëjnë një aliazh të çuditshëm,
kur të mbjellat ulërijnë përgjatë rrugëve të varfërisë,

ku lëngatat e djersës  njerëzore shtypen me këmbë,
ku pluhuri qep këmisha të vdekurish,
në trupa të shpërndarë,
si lulëkuqe të gjalla grunajave

dhe dielli fluturak thith ujin e fundit të puseve tanë,
ndërsa rrëketë heshtin në kallamat magjepsës ndanë rrugëve,
e dëshira e fashitur është tek gjahu i lakmuar,
që djersa e vesh me sumbulla drite.
Gjaku ynë i mpiksur
fryn në zemrat e zeza shpresën e ndriçimit,

që vjen prej vargjeve të tua,

te “Balada çame”, te “Eja trishtim”,

te gjithë “Lirishta e kuqe”, që endet e përçartur si mallkim

dhe pikëzohet te “Motrës sime Antikes”.
Bilal, bard  i Çamërisë,

Bilal, bilbil i çamërishtes,

bir i përvëluar

i të zhuriturit, mallit tim!

Oh, ti e dije, miku im,

Se ku mbin gazi 69, atje ku zhegu djeg si zjarri ja mbrin acar,

në trojet tharë e bërë prush sigurimsi vigjëlon
i tmerrshëm vigjëlon acari dhe djeg si zjarri.

Vërtet jetove në kohë të zymta!
Ku fjala e shtendosur duket çmenduri. Një ballë i lëmuar
tregon pandjeshmëri. Ai që qesh
ka gjasa të mos i ketë arritur akoma
lajmi i tmerrshëm.

Ç’kohë janë këto, në të cilat
një fjalim mbi “Dasmën” është pothuajse një krim,

pasi në ditët e mortit dasmat na kujton,
pasi  dasma nënkupton heshtjen mbi kaq shumë krime

që me shtresa të reja krimesh

si palimpseste të lashta

regjimi i mbulon.

Dhe tani, miku im,

edhe tani që i sollëm eshtrat e tua në atdhe,

që me fyejt e tyre të thuren elegji,

më duket se dëgjoj monologun tënd:

Ai aty, që po përshkon qetësisht rrugën,
ndoshta nuk është me i arritshëm për miqtë e tij,
që vuajnë pikëllimin.

Është e vërtetë: fitoj akoma bukën e gojës
por më besoni: është një rast i rrallë. Asgjë
nga çfarë bëj s’më jep të drejtën të ngopem.
Rastësisht më kanë kursyer gjer tani,

por e parandjej se do të shuhet fati im,
e kur te shuhet fati im “jam i humbur”,

Ndaj duhet të iki,

Duhet te çaj nëpër shtigje drite,

Në krisma plumbash po të jetë nevoja.

Më thonë: „Ha e pi! Ji i kënaqur për këto që ke!“
Por si mund te ha e pi, nëse
ajo kafshatë, që unë ha , iu është  hequr atyre që kanë uri dhe
gota ime e ujit iu mungon atyre, që vdesin atje tej?
Por gjithsesi ha e pi.

Do të më pëlqente edhe të isha i urtë;
në librat e vjetër shkruajnë çfarë do të thotë i urtë.

Po a është urtësi e këshillueshme
të rrish jashtë telasheve të botës e të kalosh
kohen e shkurtër pa frikë?

Edhe t’ia dalësh pa dhunën,
të kthesh të keqen më të mirë,
të mos përmbushësh dëshirat vetjake, por të harrosh,
dhe kjo marramendje është quajtur urti.

Urti që përfundon me plumb pas qafe,

Si përfundoi i ndjeri im atë?!
E gjithë kësaj nuk ia dal:
vërtet jetoj në kohë të zymta!

Ju që dilni nga batica
në të cilën ne jemi mbytur
kujtoni,
kur të flisni për dobësitë tona
edhe kohët e zymta, të cilave ju u shpëtuat.

Ecnim, duke ndërruar me shpesh vendet, sesa këpucët,
përmes luftërave klasore, të dëshpëruar,
kur kishte vetëm padrejtësi e asnjë revoltë.

E gjithashtu dimë:
edhe urrejtja kundrejt skamjes
shtrembëron pjesët e fytyrës.
Edhe tërbimi për padrejtësitë
e bën zërin të ashpër, të pangjyrë. Ah, ne
që donim të përgatisnin truallin për mirësjelljen,
ne nuk mund të ishim të sjellshëm.

Por ju, kur të arrijë çasti,
që njeriu të jetë mik i njeriut,
na kujtoni ne paqe, në shpirt,
me mirësi.

Në rregull,

derisa jemi duke kremtuar me mirësi sonte
dhe derisa muzika klasike qenien më pushton
nga radioja ime e vockël,

po e ndez një cigare të përmallshme
dhe po e kuptoj se ende jam goxha i fortë
dhe se shekulli i ardhshëm gati më ka zënë.
Po eci pa u ndier drejt orës 5 të mëngjesit
në këtë natë të errët;
qenushët dhe macet e mia hyjnë e dalin, duke më
kërkuar,
i kam përkëdhelur, u kam folur, ato
janë plot me frika të tyre vetjake të farkëtuara
nga shekujt e mëparshëm të vrazhdësisë dhe keqtrajtimit,
por kujtoj se ato më duan aq sa munden,
sidoqoftë, ajo që po përpiqem të them këtu
është se të shkruarit tash është po aq
ngazëllyese dhe i marrë dhe
bash rrezikim i madh për mua aq sa ka
qenë gjithmonë, ngase vdekja
pas gjithë këtyre viteve
shëtit nëpër dhomë me mua tash dhe më
flet me butësi,
duke më pyetur, a mendon se ende je
shkrimtar i vërtetë?

A je i kënaqur me atë që ke bërë?
Dëgjo, lërmë ta pi një nga ato cigaret me filtër.
Shërbehu, motërz, i them.
Vdekja e ndez urtinë e saj

 dhe ne rrimë ndenjur pa folur për një copë here,
mund ta ndiej këtu me mua.
A nuk të merr malli për egërsinë e rinisë?
Më në fund më pyet.
Jo edhe aq shumë, i them.
Por a nuk të vjen keq për gjërat
që janë tretur?
Aspak, i them.
A nuk të mungojnë, ajo më pyet me dredhi,
vashat shtathollake, që të futeshin nëpër dritare?
Të  gjitha që sillnin ishin lajme të këqija,
i them asaj
Mirëpo iluzioni, ajo thotë, a nuk të mungon
iluzioni?
Ta merr mendja, pse ty jo, a? - e pyes.
Unë nuk kam iluzione, -ajo thotë
trishtueshëm.
Më fal, kam harruar për një gjë të tillë,
i them, pastaj i afrohem dritares,
i patrembur dhe çuditërisht i kënaqur
për të shikuar shkrepjen e agut të ngrohtë

me një fjalë në gojë:

Antika, Antika!