Sakras Art Gallery

Sekuenca filmike

RTK

TOP CHANNEL

RTV 21

ALSAT

TV KLAN

KLAN KOSOVA

BOTA.AL

ALBANIAPRESS

ALBINFO

EXPRESS

KOHA DITORE

ZËRI INFO

KOSOVA SOT

INSAJDERI

BOTA SOT

NACIONALE

GAZETA METRO

GAZETA SINJALI

ALBANIAN POST

KALLXO COM

LAPSI.AL

ZEMRASHQIPTARE

KOSOVA PRESS

TELEGRAFI

EUROPA E LIRË

ZËRI I AMERIKËS

PSIKOLOGJIA

TRIBUNA SHQIPTARE

SHËNDETI

DITURIA

PRESHEVA.COM

GJUHA SHQIPE

KOSOVARJA

RADIOPROJEKT

Shkruan: Përparim HYSI

BIÇIKLETA DHE...
(më tepër se një tregim)

         Por se mos ishim të vetmit që ndiqnim ndeshjet me bicikelta. Po ka këtu vënd për të shënuar për një të "sëmurë" pas "Apolonisë" që e ndiqte skuadrën e Fierit kudo: ky ka qenë elektricisti fierak, Jani Tole. Do të çuditeni, po ky, Jani Tole, kish ardhur me biçikletë deri në Lezhë për ta parë skuadrën e tij të zëmrës.

Kam arsye që të flas për biçikletën se jo vetëm ajo ka qenë "makina" ime -dhe jo vetëm imja- por, me biçikletën kam shumë e shumë kujtime. Këto biçikletat kanë qenë "makinat" tona të punës jo vetëm në Myzeqe ku kam jetuar unë, po kudo nëpër Shqipëri ku ky mjet mund të përdorej.

Gjatë dyzet e ca vjetëve punë unë kam përdorur, pothuaj, të gjithë llojet e markave të biçikletave që janë shitur në Shqipëri. E kam filluar me një "Robusta", kam vazhduar me një "Mifa", me "Diamant" (të zi) (Këto qenë më të fortat nga të gjithë biçikletat dhe pastaj kam vazhduar me një "Minsk", me një "Zil" (ruse këto marka) dhe, për të përfunduar në vitet e fundit me një biçikletë  kineze grarishte që, këtë të fundit, e përdornim herë unë dhe herë imeshoqe. Kjo qe edhe e fundit që përdorëm, se, pastaj, lindën "kollajllëke" të tjera: pra, hynë makinat që i nxorën si jashktëkohe biçikletat.

* * *

Së pari, kam patur një "Robust" grarishte dhe kjo ka ndodhur në Janar 1962. E mora grarishte, se po në janar 1962 u martova dhe ime shoqe e kish punën larg. Gruan jo vetëm e mora kaure (kjo atë kohë, sidomos në fshat), qe si një thagmë, qoftë për njerëzit e mi, po ashtu dhe për ata të gruas, po ku dëgjoja unë me atë vesh, se... Jo vetëm kaure, por e mora për ditë hëne (se, siç kuptohet, e "rrëmbeva"), dhe, në paragjykimin popullor, për ditë të hëne, u martokan vetëm gratë e veja, ndaj dhe, rreth e qark, shihja gratë e lagjes që shkulnin faqet. Më quanin të krisur. Po "krisja" ime nuk kish as anë dhe as fund.

E solla time shoqe në shtëpi të hënën e 21 janarit 1962 (atë ditë mbusha plot 19 -vjeç, pra, kisha ditëlindjen!!!), dhe jo më vonë se të nesërmen, mbasdite, mora biçikletën dhe bashkë timeshoqe, dola në xhade- si punë e asaj këngë që thotë: "Të dielën u martove, të hënën në punë!!!”, (xhadenë s'e kam as 20 çapa nga shtëpia), për t'i mësuar biçikletën!!! T'i mësoja biçikletën se duhet të shkonte në punë si infermiere që qe.

Kur panë që "kokëkrisjet" e mia vazhdonin, atëherë grave të lagjes u ranë faqet copë: në vend të uronin, të trashëgohet, dhanë britmën: -Zengjine (emri i sime ëme që ka vite që më ka lënë), ç'të ka gjetur!!! Por unë as që nuk pyeta, sado që e shihja mospëlqimin nga prindërit e mi. Por e bëja nga e keqja. Jo vetëm ia mësova biçikletën simeshoqeje, por mos iu duket çudi, po t'ju them se ime shoqe ka qenë femra e parë që ka ngarë biçikletë në qytetin e Fierit. Ndoshta ka patur qytetare që e ngisnin biçikletën, por kjo qe e para se do vinte në punë. Pra, e para që dukej çdo ditë mbi biçikletë.

* * *

 Natyrisht, të gjitha nuk i mbaj mënd, por biçikletën "Zil" e mbaj mënd. Kisha vajtur dhe e bleva të re-akull në Tiranë. Ato kishin dhe kilometrazh. Nga kilometrazhi dhe më kujtohet. Me mikun tim, Zenel Sallata, sapo i kishim blerë dhe një ditë, në Fier (ka qenë ditë e dielë), "Apolonia" do luante në Peqin. Sado që qemë në kategorinë e dytë, ne nuk i ndaheshim skuadrës sonë. Brenda apo dhe jashtë, po të luante. Vendosëm që me biçikletë të niseshim për Peqin. Një rrugë e dy punë: Çuam kilometrazhet zero se donim të matnim distancën.

Se sa orë e bëmë, nuk ka rëndësi, se e bëmë ec e qëndro, po e gjetëm: Peqini nga Fieri qe plot 54 kilometra. Dhe ndeshjen e Peqinit e paguam për një thelë-një pelë.. Jo vetëm që u mundëm 2 me 4 nga Peqini, po, kur u kthyemë, në Lushnje na sosën fuqitë. Nuk po e shtynim dot më dhe ndaluam një makinë. Ky, shoferi, një i njohur imi, pasi na urdhëroi që të hidhnim bicikletat lart, na mori përpara dhe, kur zbritëm, në Mbrostar -Urën time, më tha: -Nga 100 lek për person. Si!!! -shfaqja habinë unë, nga Lushnja dhe as deri në Fier nga 100 lekë? Po shoferi qe më i zgjuar nga unë: -Papi, Papi, qejfi paguhet. Qetë për futboll, hajd tundni lekët, se faj pata unë që nuk u lashë atje, në Lushnje. Kështu që "tundëm" lekët.

Por se mos ishim të vetmit që ndiqnim ndeshjet me bicikelta. Po ka këtu vënd për të shënuar për një të "sëmurë" pas "Apolonisë" që e ndiqte skuadrën e Fierit kudo: ky ka qenë elektricisti fierak, Jani Tole. Do të çuditeni, po ky, Jani Tole, kish ardhur me biçikletë deri në Lezhë për ta parë skuadrën e tij të zëmrës. Unë aso kohe isha ushtar në Shëngjin dhe kur shkova për të parë ndeshjen me Fierin, takoj fierakë të njohur dhe, mes tyre,J ani Tole, me bicikletë. Patjetër ky është "ginesi" i pashpallur. Kushedi se ku e ka vërtitur kjo era e emigracionit, por kurrë nuk e harroj pasionin e ti, pothuaj, të sëmurë, pas "Apolonisë".

Dhe me të vërtetë, ato, biçikleta, qenë "makinat" tona. Qenë dhe këmbët tona. Pa ato, nuk do vinim dot në punë dhe na kanë bërë shërbime të mëdha. Po të ndodhte që të prisheshin apo ca më shumë të na i vidhnin (se duhet thënë që vidheshin), ndjenim sikur kishim humbur diçka të shtrenjtë; ndjenin dhe dhimbje se e dinim se të nesërmen e kësaj humbjeje krejt "aksidenatle", do na lindnin vështirësi, pothuaj jetike.

Dhe kujt nuk i ka ndodhur një "avari" e tillë. Për "prishjet", kish dhe ilaç: qenë punishtet e artizanatit ku kish mjeshtra të vërtetë, që, ne, pasi i njihnim, mundoheshim t'i zinim miq, se na duheshin për ditë të keqe. Për t'i zënë miq, u jepnim pak përmbi hakën: herë drejt për drejt dhe herë, me fshehuri syve të të tjerëve që punonin atje.

Më mjeshtërin në Fier, e kisha zënë mik. Sa herë që çoja biçikletën, e  kisha mësuar që i jepja diçka: qoft dhe një dhjetëshe të vjetër, de! Një ditë, i them një shoku: -Çoje pak këtë biçikletën time për t'i bërë një pulle. I dhashë dhe lekët, po pa atë "bishtin" prapa. Ma solli shoku dhe thashë: -Hera e parë që nuk pagova ryshfet. Po, kur bëra të ikja nga Fieri, ballë për ballë me ustanë (atë, pra, mjeshtërin). Më thotë ai: -Sot e kishe dërguar me atë shokun biçikletën. Dhe ta rregullova. Merreni me mend: me qindra e qindra biçikleta nëpër duart e tij, megjithatë, ai e mbante mënd biçikletën time, se gjithmonë e dorovitja. Kambanat binin fort. -Ah, i thashë, më fal usta, se qeshë zënë me punë dhe tak nxora nga xhepi një pesëdhjetëshe të vjetër (vetëm atë kisha), kështu që dola rruar qethur.

Por a mund të mbarojnë historitë me biçikletën dhe me biçikletat? Kur e titullova shkrimin tim "Më shumë se një tregim”, kam arsye se, më poshtë unë do rreshtoj disa "histori" që, gjithsesi, kanë në qendër biçikletat.

* * *

Sa e pashë një kolegun tim, më të vjetër nga unë në moshë, e ftova për kafe. Koli, -i thirra, -hajde të pimë një kafe.

Tek u afrua, pashë që po shfrynte: -Po njëherë, njëherë nuk më foli. Nuk po kuptoja dhe kërkova që të shpjegohej. Ja, për këtë, që mos e pifsha dhe m'u bëftë farmak, e pagova (më tregoi cigaren që po e thithte, sikur do t'i nxirrte tërë vrerin,) për këtë, sa u zgjata tek baraka për të blerë një paketë, dikush më vodhi biçikletën. Dhe kafenë e piu zeher, pa sheqer. Pa sheqer, shfaqa habinë unë. Po mua dhe nepërka, po më kafshoi, e mbys, -më tha helm e vrerë. Dhe kish hak. E me se do shkonte në punë të nesërmen.

Por gjithmonë ka keq dhe më keq. Sado që e keqja jote të duket më e keqja, por, tek gjerbnim kafen, mbrriti një i njohur tjetër. Ky qe nga një fshat ngjitur me qytetin. E pamë që qe bërë tym dhe Koli, para meje, i thotë: -Ore, burazer, mos të ka ngrënë gomari bukën që nxinë e sterron kështu. Të bëj unë që më vodhën biçikletën hajde de, por ti... Ky, tjetri, sa zu vënd, ripërsëriti: -Çfarë the, o Koli, të kanë vjedhur biçikletën?. Po mua ca më keq: shkova në degë të brëndëshme dhe, sa u futa brënda, për të takuar të plotfuqishmin, kur dola jashtë biçikleta kish "avulluar". Kthehem brënda që të ankohem. Kot. Ku ta gjejmë ne? -thanë ata të policisë. Tym dhe sos në shtëpi. Më panë ata që nuk qeshë mirë dhe kur u rrëfeva ç'më kish gjetur, im vëlla, më i vogël nga unë, po është shpuzë dhe nuk mbahet. -Biçikletën! -bërtiti. Ku? Në Degë të Brëndshme? Vete dhe e gjej unë. I hipi biçikletës së tij dhe u bë erë.

Pas një ore u kthye. E pashë kur hyri në shtëpi, që i kishin rënë pëndët. Po prisnim që të na rrëfente "trimërinë" e tij, por... foli si nëpër gojë: -E vodhën edhe timen!!! Koli, humbësi, sdado i mërzitur, ia dha të qeshurit: -Paska dhe më, keq... Po, ku mbarohen ato të shkreta histori me biçikleta. Kur plakesh, kështu siç jam plakur unë, të vjen parasysh e kaluara dhe zë e çmallesh apo më shumë përmallohesh. Siç m'u kujtu dhe mua biçikleta dhe disa histori që, gjithsesi, kanë dhe pak komicitet brënda. Duke e sjellë për lexuesit, them që secili mund të ketë të tilla dhe nuk ka për t'u mërzitur.

Tiranë, 26 prill 2024