Sakras Art Gallery

Sekuenca filmike

RTK

TOP CHANNEL

RTV 21

ALSAT

TV KLAN

KLAN KOSOVA

BOTA.AL

ALBANIAPRESS

ALBINFO

EXPRESS

KOHA DITORE

ZËRI INFO

KOSOVA SOT

INSAJDERI

BOTA SOT

GAZETA METRO

GAZETA SINJALI

ALBANIAN POST

KALLXO COM

LAPSI.AL

ZEMRASHQIPTARE

KOSOVA PRESS

TELEGRAFI

EUROPA E LIRË

ZËRI I AMERIKËS

PSIKOLOGJIA

TRIBUNA SHQIPTARE

SHËNDETI

DITURIA

PRESHEVA.COM

GJUHA SHQIPE

KOSOVARJA

RADIOPROJEKT

Shkruan: Bujar PLLOSHTANI

BOTA SI SPROVË MISTIKE

            Ky ligj i botës që është i pandryshueshëm, dhe kjo natyrë njerëzore që është kaq intime dhe e pafajshme ndodhen në një arenë mistike, ku loja dhe fatet nuk ngadhënjejnë. Por në fund duhet të triumfojë bindja ndaj të vërtetës së pashmangshme.

            Të luftosh dispeptizmin te njeriu është një ndjenjë e krenarisë, ndofta kjo është një mënyrë për ta çliruar njeriun nga frymëmarrjet e errëta që përherë e nxënë në forma të ndryshme, dhe e dobësojnë më shumë nga realiteti njerëzor. Bota që mbetet e squllët është krijuar në atë mënyrë që njeriu të mos arrijë një ekzistencë absolutisht të lumtur. Kjo nismë e këtij krijimi përmban lojën e sprovës duke shtyrë njeriun drejt dëshirës për pushtet apo drejt forcës. Bota është e ndërtuar me paraqitjen e vullnetit mistik, ndërsa vazhdueshmëria e saj në vazhdim mbetet një mister i pashmangshëm. Kur gjithçka të kemi kuptuar prej jetës atëherë ne do të kuptojmë se kemi qenë udhëtar të mërzitshëm të vetvetes sonë, madje dhe pa e ditur as vetë ne se si.

            Pasioni për të jetuar domosdoshmërisht në këtë botë mbetet një herë e përgjithmonë relative, ndërkaq, kjo duket që është mjaft komplekse për ta kuptuar deri në joshjet thelbësore. Të jetosh, kjo është çështja, prandaj domosdoshmëria për të jetuar ndodhet thellë brenda nesh. Të jetosh do të thotë se duhet të jetosh duke provuar të keqen dhe të mirën si vullnet i pandashëm i ekzistencës sonë. Paraqitja e kësaj bote me motivin për ta jetuar domosdoshmërisht me nevojën e ekzistencës relative e cila në fakt është kalimtare, pra jo e përhershme, në radhë të parë duhet të jetë një kusht i mjaftueshëm i ekzistencës sonë transite. Ne udhëtojmë drejt një joshjeje të panjohur ku paraqitja dhe vullneti ynë është një absurditet i pazakontë, duke mos e ditur se e nesërmja mund të jetë një lojë e hidhur e jona. Duhet që jetën ta jetojmë si sprovë mistike duke e ndier që bota na hedh drejt një loje të rrezikshme pa mundur ta ndryshojmë, por vetëm në vetvete. Ne duhet të udhëtojmë pas misterit të së nesërmes ku përjetimet tona ndiesore duhet të shndërrohen drejt një paraqitjeje të kësaj bote.

            Njeriu dhe bota janë midis vullnetit dhe sprovës. Megjithëkëtë kondratiktë njeriu diktohet pas vullnetit për të ndryshuar vetveten, por jo dhe t’i përshtatet lojës së keqe të kësaj bote prej llumi. Me siguri sprova graviton ligjin e forcës së energjisë psikike për të rënë brenda lojës së keqe që është faji psikik. Bota e provon atë dhe e josh me të vetmin qëllim që të arrijë në përfitimet e tij vetjake, qoftë edhe nëse përfitimet e tij janë në kundërshtim me ligjet e natyrës. Njeriu pas këtij akti është i detyruar të shndërrojë arsyen, ngase bota si paraqitje absurde ia motivon lojën drejt shndërrimit të vlerës së mjaftueshme në vlerë fiktive. Por që të mund të triumfosh pas absurditet duhet ndier etikën njerëzore si kusht i vullnetit hyjnor për të vazhduar drejt paqes. Pasojat që mund të vijnë nga absurdi i botës s’janë vetëm të njeriut, por më shumë të botës, sepse bota provon sensin e paraqitjes së sprovës, dhe e gjithë kjo përshpejton njeriun në hamendje të kotë, duke rënë brenda normës së zbrazët që është faji psikik. Njeriu sikur të dinte se absurditeti i botës është një forcë më shumë për t’i dhënë lëvizjeve të natyrës energjinë e fajit brenda llojit të vet, dhe me siguri njohja e vërtetë do t’i mundësonte njeriu të mos hidhej brenda lojës së rrezikshme, por vullneti i absurditetit të botës është imponues tek ai, dhe kështu thjesht loja e keqe fiktive e ngurtë e detyron njeriun të bjerë brenda të keqes. Kjo paraqitje njeriun e bën të tillë përballë këtij realiteti të hidhur, ku më pas manifestohet me ngacmimin dhe formimin e egos duke e privatizuar atë në mënyrë të konsiderueshme. Njeriu mbetet një vepër e pafajshme, pavarësisht nga bota dhe ligjet e saj absurde që e diktojnë më shumë drejt imponimit. Ai me kohën në vazhdim është gjendur papritur në këtë udhëkryq, mirëpo vullneti i tij tepër njerëzor avancon mendimin për të tejkaluar vetveten në kufij transcendental duke përfituar përvojën e arsyes njerëzore, që kjo njohje do ta çonte në udhë të sigurta përtej së mirës.

            Paraqitja e botës rëndom sjell faktet mistike për të konkluduar në fundin negativ të njeriut, duke mos mundur të shmangë sprovën dhe energjinë që e shpien në rrezikun e fajit. Ky fund është interpretimi i humbjes së durimit të njeriut nga pasojat e fajit, dhe kështu vepra e njeriut shumë më lehtë mund të ndodhet në stazet psikike të ankthit. Vepra e kësaj bote është shterpe, provokon instancat ideore dhe shpirtërore të njeriut nëpërmjet vullnetit për forcë. Paraqitja e botës në përmbajtje është kontraverse, një udhë e ngushtë që sjell ankth dhe akte psikike të provokueshme. Përjetësimi i njeriut nga kjo paraqitje mistike dhe provokuese e botës e detyron atë të shndërrohet, dhe njëkohësisht të përballet me misterin e së nesërmes ku kjo e fundit mund t’ia shndërrojë vlerat e përgjithshme të tij. Megjithatë, njeriu siç thoshte Kant-i, është si një kafshë racionale; ose siç thoshte Volteri, si makinë dehëse, njeriu asnjëherë nuk është i gatshëm që ta shmangë këtë botë të rreme, madje as dhe ta humbasë, por ai është gjithnjë optimist duke shpresuar në ditët e ardhshme se fatin e tij do të mund ta ndryshojë sipas një plani inteligjent. Megjithatë, edhe përkundër të gjitha përpjekjeve, ai një ditë duhet të shuhet përgjithmonë! Por duke e ditur që një ditë do të shuhet përgjithmonë, dhe vetëm veprat e tij do të cilësohen të pavdekshme duhet të mos e bëjë gabimin e turpshëm që ia imponon ligjet kësaj bote të ngathët! Nuk shoh ndonjë karakter sublim që mund t’ia zbulojë rrënjët e urtësisë dhe të vërtetës së përjetshme, sepse pluhuri që na ka mbulur sytë mbetet vetëm një absurd. Është një paraqitje rrumbullake e papërcaktuar mirë nga vullneti i domosdoshëm i njeriut me gjithë misterin që posedon, si një e keqe e domosdoshme pa iu shmangur dot. Bota mbetet vetëm një përsëritje e mistershme brenda llojit të vet, ndërsa kjo përsëritje e mistershme po ndikon negativisht te njeriu. Ai duhet të priret pas një rregulli të ndërgjegjshëm, ku vetëm nga veprimi i mendjes së tij progresive vjen te ndryshimi i madh; thjesht duhet t’i përshtatet lojës së rrezikshme duke e triumfuar qenësisht për të vazhduar drejt orientimit të mendjes intelektuale. E cilësoj lojë të rrezikshme, ngase misteri dhe absurditeti janë dy vrastarët më të mjerë të njeriut. Sidoqoftë, edhe përkundër botës si paraqitje drejt sprovës njeriu mbetet i pafajshëm dhe krijesa më e vlerësuar nga të gjithë.

            Shpirti, mendja, arsyeja, ndërgjegjja e njeriut janë ndër virtytet më të larta emocionale që gëzon ai, madje ku dhe secila krijesë e gjallë e tokës do t’i kishte zili me shpresën për t’i rezistuar së keqes së pakapërcyeshme. Bota, hera-herës është një përvojë e mirë, por herë-herë një humbje dhe një përvojë e hidhur e papërsëritshme ndonjëherë.

            Ky ligj i botës që është i pandryshueshëm, dhe kjo natyrë njerëzore që është kaq intime dhe e pafajshme ndodhen në një arenë mistike, ku loja dhe fatet nuk ngadhënjejnë. Por në fund duhet të triumfojë bindja ndaj të vërtetës së pashmangshme. Në syrin e të vërtetës së pashmangshme bota paraqitet e dorëzuar para të gjitha planeve të mundshme, por në trajtimin e brendshëm ajo luan forcën dhe ushtron ndikimin e saj mbi njeriun dhe mbi traktatin e arsyes njerëzore. Ajo njëherë e përgjithmonë mbetet një përfaqësim i thjeshtë me episodë misterioze të pakuptimtë, ku njeriu është dhe mbetet shprehja individuale e krijimit të botës me përpjekjen dhe tendencat përtej njerëzore. Plani i diktuar i botës nuk rrjedh nga asnjë pamje empirike, por është një strategji e veprimit mbi arsyen e sprovës. Fati i botës është i pandryshueshëm, prandaj njeriu mbetet një hero, dhe ndërkohë i ngushëlluar me veprimin e ndërgjegjes së tij. Ky fat është përvoja e hidhur e tij, që asnjë shkak tjetër inteligjent në botë nuk e modifikon atë për një ndryshim të ri të domosdoshëm. Imagjinoni dashuritë e mëdha si ato romantike dhe revolucionare, gjithmonë në thelb janë të ndërtuar prej një fati të hidhur, që në të vërtetë janë të pashmangshme në përjetimin ndiesor.

            Kjo botë është mjeti i fundit që njeriut në mënyrë të padëshirueshme ia imponon fatin e hidhur, duke e bartur brenda psikikës sonë njerëzore, si një sprovë krejt jonormale për ambiciet dhe karakterin e tyre të pafajshëm, ky fat, realisht e shëmton pafundësisht, pa mundur ta ndryshojë më dot. Për ta shmangur realitetin e hidhur duhet ndjekur me potencë shpirtërore vullnetin që shpie drejt përshtatjes kah njerzillëku, mbase, fundja, sjell një ndryshim të mjaftueshëm duke dhënë shpresë për një fat më të gëzueshëm. Orientimi i njeriut kah e mira sjell ekzistencën fatlume.

            Nga libri " Traktati mbi arsyen e mendimit" të cilin mund ta shkarkoni falas në sektorin „Literaturë“