Ēdo masė ėshtė e llojllojshme, vetėm individi nuk ėshtė i
llojllojshėm. Ēdo individ ėshtė vetėdije autentike. Me ēastin e shkrirjes nė
masė ai e humb vetėdijen e vet; atėherė kolektiviteti zotėron mbi tė,
atėherė ai bėhet mendje mekanike.
Nuk ėshtė me rėndėsi se pėr
ēka mblidhet masa, qoftė nėse mblidhen nė emėr tė religjionit ose tė racės -
kjo nuk ėshtė e rėndėsishme. Masat si tė tilla janė tė shėmtuara, masat edhe
i kanė bėrė krimet mė tė rėnda sepse ato nuk kanė vetėdije. Ato janė vetėm
mosdije kolektive.
Masa gjithmonė ėshtė kope e
deleve, ndėrsa e gjithė e kaluara ishte vetėm njė pėrpjekje qė ēdo individ
tė mishėrohet me njė dhėmbėzor nė mekanizėm, tė mishėrohet me pjesėn e
vdekur tė masės sė vdekur. Sa mė shumė qė ėshtė i mosdijshėm, dhe sa mė
tepėr qė i ka sjelljet e shkaktuara nga dominimi i kolektivit, ai gjithnjė e
mė shumė bėhet i parrezikshėm. Nė tė vėrtetė, ai kėshtu bėhet i padėmshėm.
Ai kėshtu s'do mund ta shkatėrrojė as robėrinė e vet, religjionin, ngjyrėn e
lėkurės. Kėto janė robėritė e tij, e kėto ai madje edhe i feston.
Ēdo fėmijė lind si ndivid,
por tepėr rrallė njeriu vdes si individ.
Nė kolektivitet dhe masė ti
gjithmonė i kthehesh vdekshmėrisė sė tė kaluarės. Njeriu i cili jeton sipas
urdhėrave tė masės ndalet sė jetuari. Ai thjesht e pėrcjell dikėnd si
robot.
Njėzet vjet kam jetuar nė vendet nė tė cilat barabartė ishin tė pėrfaqėsuar
hindusėt dhe myslimanėt. Ishin barabartė tė fuqishėm dhe gati ēdo vit
kacafyteshin. E kam njohur njė profesor nė universitetin ku jipja mėsim.
Kurrė s'mė ka shkuar mendja se ai njeri do t'ia vėnte zjarrin njė tempulli
hindus. Ishte xhentėllmen i vėrtetė - i mirė, me edukim tė lartė, i
kulturuar. Kur ndodhėn njėherė trazirat mes hindusėve dhe myslimanėve, unė
vėshtroja nga anash. Myslimanėt ia vunė zjarrin njė tempulli hindus, e mė
pas hindusėt e dogjėn njė xhami.
E shihja atė profesor tė
zėnė rreth djegies sė tempullit hindus. Ndėrhyra dhe e nxorra pėr krahu. E
pyeta:
"Profesor Farid, ē'jeni
duke bėrė?"
Mbeti i befasuar. M'u
pėrgjigj: "Mė vjen keq, por e humba veten nė kėtė masė. Pasi qė tė gjithė e
bėnin kėtė, unė harrova nė pėrgjegjėsinė vetjake, tė gjithė tė tjerėt ishin
pėrgjegjės pėr kėtė. Pėr herė tė parė e ndjeva veten tė lirė prej
pėrgjegjėsisė. Askush nuk mundi tė mė qortojė. Ishte njė grumbull i
myslimanėve, e unė isha vetėm njė pjesė e atij grumbulli".
Me njė rast tjetėr, njė
shitore myslimane e orėve plaēkitej. Ishte njė shitore mjaft e shtrenjtė me
njė koleksion tė orėve me vlerė. Tė gjithė hindusėt, tė cilėt i morėn ato
orė dhe shkatėrruan shitoren, e mbytėn edhe pronarin.
Njė prift i vjetėr
qėndronte nė shkallė, dhe me plot vrer i bėrtiste masės: "Ē'jeni duke bėrė?
Kjo i kundėrvihet religjionit tonė, moralit tonė, kulturės sonė. Kjo nuk
ėshtė nė rregull".
E vėshtroja atė skenė nga
libraria, qė gjendej nė anėn e kundėrt tė asaj shitoreje. Befasia mė e madhe
filloi tė ndodhė. Kur njerėzit i morėn tė gjitha gjėrat me vlerė, nė shitore
mbeti njė orė e vjetėr muri - ishte tepėr e madhe, me siguri kishte njė
vlerė antikiteti. Duke parė se masa u shpėrnda, plaku e ngarkoi atė orė nė
shpinėn e vet dhe e mori. Ishe tepėr e rėndė pėr tė, sepse ishte orė e
madhe. Nuk mundja t'u besoja syve. Ishte ai qė i ndalonte njerėzit tė
plaēkitnin, e pikėrisht ai edhe e mori gjėnė e fundit. Dola jashtė dhe e
ndala priftin e moshuar. E pyeta: "Kjo ėshtė e ēuditshme, gjithė kohėn
bėrtisje se ėshtė kundėr moralit tuaj, religjionit, e ti sapo e vodhe orėn
mė tė madhe nga shitorja".
Ai m'u pėrgjigj: "Unė bėrtisja tepėr shumė, mirėpo askush s'mė
dėgjoi. Pastaj, befas, nė mua lindi ideja se hidhėrohesha pa nevojė dhe se
kot e ēava kohėn time. Ata, edhe pėrkundėr britjeve tė mija, i merrnin
gjėrat nga shitorja. Pėr kėtė dhe mendova se mė mirė ėshtė tė marr edhe unė
diēka para se ta merr ndokush tjetėr."
E pyeta: "Mirėpo, ē'ndodhi
me religjionin tėnd, me moralin, kulturėn?"
M'u pėrgjigj me turp nė
fytyrė: "Kur askush nuk kthen kokėn kah religjioni, kultura e morali, pse tė
jem unė viktima e vetme? Edhe unė, poashtu, jam pjesė e kėsaj mase. I dhashė
vetes mundin mė tė madh qė t'i ndaloj, mirėpo askush nuk deshi t'i pėrmbahet
religjionit, moralit dhe rrugės sė drejtė, pėr ēka edhe unė nuk dua tė
mbetem humbės dhe budallakisht tė qėndroj kėtu.
Askush madje as nuk mė
dėgjoi, askush nuk e pranoi asnjė vėrejtje timen". Pastaj me nguti e vazhdoi
rrugėn me orėn e madhe nė shpinė.
Njeriu e humb edhe atė pak
vetėdije individuale mjaft lehtė, duke e tretur nė oqeanin e mosdijes
kolektive. Nė po kėtė shtrihet shkaku i tė gjitha luftave, trazirave,
pushtimeve, vrasjeve.
Ēdokush lind i
padjallėzuar, i mbushur paqė e dashuri... pa dije mbi ndalesat qė e presin
nė botė, pa dije mbi armatimin nuklear me tė cilin ia tregojnė
mirėseardhjen, pa dije mbi politikat e ndyra qė e terrorizuan njeriun me
shekuj.
Me gjitha qėllimet mė tė
mira, prindėt, mėsuesit, udhėheqėsit, klerikėt dhe tė ngjashmėt na mbjellin
idenė e konkurrencės, rivalitetit, ambicies, duke krijuar kėshtu prej ēdo
fėmiu qenien e cila me jetėn takohet nė lufta mendimesh, me fjalė tė tjera,
nė dhunė, nė agresivitet. Ata e dijnė fort mirė se gjithmonė do tė mbetesh
nė prapavijė deri sa je agresiv. Kėshtu pastaj pėrherė sillesh zaten se je
gjithmonė me dikė nė rivalitet; e thekson veten aq fort si tė ishte ndonjė
ēėshtje e jetės a vdekjes. E gjitha kjo ėshtė bazė e sistemit tonė edukues.
Tė gjithė tė mėsojnė tė
jesh para tė tjerėve pa e marė parasysh ēmimin. Herėt a vonė, fėmiut do t'i
duket sikur ta ketė gjithmonė shpirtin nė fyt, gjithnjė do tė garojė. Madje
edhe nėse e lėndon dikėnd nė atė garė, ai do tė pėrpiqet tė jetė i pari.
Duket se dhuna do tė jetė pjesė e shoqėrisė qė shpreh rivalitetin. Nė
shoqėri tė tilla ti nuk mund tė kesh mik. Tė gjithė tė shtiren se tė janė
miq, e nė tė vėrtetė janė armiq, sepse luftojnė tė mbėrrijnė nė shkallėn e
njėjtė. Tė gjithė ata janė armiq, sepse pėrpiqen tė ngadhnjejnė dhe ti tė
humbėsh.
E gjithė shoqėria ėshtė e
dhunshme, dhe ti duhet tė jesh edhe mė i dhunshėm nėse dėshiron tė jesh
ambicioz. Unė e dua njeriun jo-ambicioz, jo-konkurent, njeriun i cili nuk ka
afsh pėr fuqi. Ēdo fėmijė mund tė jetė rebel. E gjitha ēka i duhet atij
ėshtė tė mos jetė i ndarė prej padjallėzisė sė vet.
Ēdokush e ka rebelin nė vete, mirėpo shoqėria ėshtė tepėr e
fuqishme. Ajo tė bėn qyqar, dinak. Ajo nuk orvatet ta ndėrtojė
autenticitetin tėnd. Ajo nuk i lejon askujt tė bėhet autentik, sepse kėshtu
mund tė bėhet rebel kundėr tė gjithave.
Njė mik nga Japonia ma
dėrgoi njė statujė tė Gautam Budės. Ishte statujė e rrallė, kurrė mė parė
s'kisha parė gjė tė tillė. Nė njė dorė tė asaj statuje ishte llamba e vogėl.
Duhesha tė vendosja ca vaj qė tė mund tė shndėrriste. Miku mė tha: "Ky ėshtė
kushti: duhet tė ndizet flaka pėrherė". E nė dorėn tjetėr tė statujės
qėndronte shpata e nxjerrė jashtė. Kjo ėshtė e mundshme vetėm nė Japoni -
vetėm Japonia mundi tė krijojė shkathtėsi luftarake dhe gjuajtjen e
shigjetės me hark qė bazohet nė meditim. Ishte ky arti meditativ i tyre.
Ne nė Indi nuk mundemi tė
kuptojmė se Gautam Buda ka shpatė. Mirėpo, bukuria e statujės ishte nė atė
se gjysma e fytyrės, e cila mbulohej me dritėn e asaj llambe, tregonte
paqen, harmoninė - aq i qetė dhe i heshtur, ndėrsa nė anėn tjetėr fytyra e
tij ishte e mprehtė sikurse edhe shpata qė mbante nė dorė, ishte kjo njė
fytyrė e njė luftėtari tė madh. Artisti qė e ka punuar kėtė vepėr duhet ta
ketė bėrė njė punė tė madhe. Nė fytyrėn e njėjtė ai na tregon sintezėn e
madhe - shpatėn nė duart e paqes.
Kjo ėshtė ideja ime e
rebelimit, rebelit. Ai duhet tė rrjedh prej dashurisė sate ndaj njeriut, e
jo nga tėrbimi e hidhėrimi nga e kaluara. Ti nuk duhet ta shkatėrrosh tė
vjetrėn; ideali yt, caku yt ėshtė ta krijosh tė renė. Pasi qė e reja nuk
mund tė krijohet deri sa nuk largohet e vjetra, duhet ta rrėnosh atė.
Mirėpo, nuk ka kurrėfarė zemėrimi nė kėtė. Ky ėshtė njė proces i rėndomtė.
Kur e rrėnon ndonjė godinė tė vjetėr, atėherė ti nuk ke hidhėrim e zemėrim
nė vete. Ti vetėm e pastron atė vend ashtu qė ta ndėrtosh njė godinė tė re
mė tė bukur.
Ti jeton me njerėzit qė e
kanė kėtė ėndėrr, atė qė e patėn kur ishin fėmijė tė vegjėl. Ajo ėndėrr
ėshtė e po atyre kualiteteve, por ėshtė e ngulfatur, e nėnēmuar. Pengesat e
kėsaj ėndėrre mund tė mėnjanohen. Dhe do tė mbetesh i befasuar, sepse nuk ka
njeri i cili nuk e ėndėrroi ndonjė ėndėrr tė bukur mbi ardhmėrinė, i cili
nuk ka qenė nė gjendjen e padjallėzisė, i cili madje njėherė nuk e ka
shijuar shijen e paqes, dashurisė, bukurisė. Mirėpo e gjitha kjo qe e
shkatėrruar, e ndyrė, e njollosur prej sistemeve tė ndryshme shoqėrore e tė
shėmtuara. Fuqia e vetme shtrihet nė lashtėsinė e tyre. Por, lashtėsia, si
fuqi e tyre, tash u tregua si njė dobėsi e madhe. Kėtė duhet shtyrė vetėm
pak, ėshtė shoqėri thuaja e vdekur. Ajo gėrmon varrin e vet me duar tė veta
dhe qėndron buzė atij varri. Ti duhesh vetėm ta shtyesh dhe menjėherė do tė
zbulosh se nė varr shtrihet ndonjė njeri si Ronald Regani. Dhe me njerėzit e
kėtillė shkon e gjithė bota qė e paraqiste ky.
Ne duhet tė fillojmė prej
fillimit, prej pikės fillestare. Sėrish si Adami dhe Eva, sėrish nga kopshti
i parajsės,... sėrish fillimi i vėrtetė.
Osho,
Nga "Rebeli"
|