PĖRTEJ DISKURSIT LIND DHE HIJE NĖ POEZINĖ E ADEM
ZAPLLUZHĖS
Konceptet e linddhe hije janė tė lidhura nė mėnyrė tė
pandashme me nocionet dhe idetė e udhė-jetės si forma didakte tė pyetjes sė
tendosur dhe mjaft domėthėnėse nė vėllimin e ri poetik tė autorit Adem
Zaplluzha. Kėto lidhje tė pandashme diskursive bėjnė lidhje dhe ndasi pėr
autoritetin, nėnshtrimin, institucionin e vetė qasjes nė lidhjen me Atdheun,
prandaj, autori e ka titulluar Ēfarė bėra pėr ty Atdhe. Nė ligjėrimin
poetik tė kontekstit kjo lidhje e pandashme mund tė jetė ēelėsi pėr tė
kuptuar pėrfaqėsimin e brendshėm dhe tė jashtėm tė kontekstit diskursiv tė
vargut nė kėtė vėllim poetik e mė gjerė. Nė dekadat e fundit shumė poetė,
kritikė dhe analistė janė ndalur nė krijimtarinė poetike tė Zaplluzhės dhe
tė gjithė janė tė mendimit se pikėrisht kjo lidhje e ka bėrė atė mė efikase
nė disa prej vėllimeve tė shumta tė tij. Madje, Kosmogonia e njė poeti
kosovar gati nė dy vėllime sjell mendime tė gjata e tė shtjelluara tė tė
tjerėve pėr poetin. Shtėpia botuese Trend- Prishtinė (2019) me redaktorė
Bedri Neziri dhe Veli Veliu e bėnė tė ndjeshme e tė lehtė kuptimin ndryshe
tė qasjes sė koncepteve. Shumica e tyre janė pėrqendruar nė konceptet e
mirėfillta tė poezisė sė autorit, tek ato koncepte qė janė vendimtare pėr ta
cilėsuar si tė obligueshme ndalesėn tek kjo krijimtari poetike. Por nė tė
gjithė kėtė ndėrrmarje tė gjatė tė tė tjerėve pėr poetin shihet njė boshllėk
i padeteminuar nga ana shkencore. Ky hulumtim ka pėr qėllim plotėsimin e
kėtij boshllėku ekzistues nė studimin e koncepteve tė paraseleksionuara nė
kėtė vėllim tė ri tė autorit dhe si shkas pėr tė shkuar ndoshta dhe mė
tutje. Ne pėrqėndrohemi nė paradoskin diskursiv me foljen lind dhe mė tej
me angazhimin tonė mė tė thellė pėr tė emetuar dhe sqaruar pikėrisht atė qė
struket dhe detajohet me hijen si pjesė e njė diskursi mė vete.
Paradoks diskursiv me foljen lind
Nė njė nga poezitė e poetit Adem Zaplluzha, pikėrisht tek
ajo me titull Kur isha nė udhė tė drejtė, e cila bėn pjesė nė vėllimin e
ri poetik Ēfarė bėra pėr ty Atdhe diskursi logjik qė meton formatin e
foljes lind si njė mishėrim me ekzistencėn dhe filozofinė e saj nė kėtė
kontekst argumenton mes vargut se Jo qė kam qenė njė fėmijė i llastuar/Por
qė nga ēasti i lindjes/Vaji im i ngjasonte britmės. Asaj britme qė nė
ardhjen tėrėsore tė ndėrlidhur me dhuratėn Hyjnore tė njeriut forca zanore i
takon tingullit tė jetės. Dhe ndėrsa jeta pikėlidhet me kėtė tingėllim, ajo
qė vjen pas ėshtė mori gėrshetimesh pos veshėve dhe ndjesisė sė vetė
Njeriut. Njeriu qė lidhet tėrėsisht me diskursin Ne...
Prof, Dr. Fatmir Terziu
Poezi nga libri i autorit Adem Zaplluzha "Ēfarė bėra pėr
ty Atdhe"
DERDHESHIN SI LUMENJ TĖ EGĖR
Nga lėkura jote e brishtė
I zhvesha tė gjitha poezitė
Nėn tingujt e kitarės
Perėndive ua shtrova nė sofėr
Ēastet mė delikate tė kėsaj nate
Ti sėrish u shkunde butėsisht
Mbase ishte koha e tėrmeteve
Nė sytė e tua tė ndritura
Pashė vezullimin
Duke u dridhur si thupra e ēeliktė
Ne ishim nė njė tjetėr botė
Ndoshta as qė mund tė ishim ne
Nga thonjtė artificialė
Derdheshin si lumenj tė egėr
Stėrkalat e djersėve tė kuqe
Ti shikoje mėngjesin
Kurse unė me kokėfortėsi pohoja
Se ende ėshtė fillimi i mbrėmjes
O sa shumė u grindėm atė ēast
Pėr kohėn qė sapo kishte filluar
NDJEJ SE ATĖ NATĖ
Tė kujtohet
Kur mbi gardhin e kujtesės
Harrove kėmishėn
Kurse unė pantallonat
Mbase ishte prag vjeshte
Ose fillim dimri
Por gjithsesi
Sapo e kaluam stinėn e luleve
Nga njė dritare e vjetėr
Me xhama tė thyera
Shikonte hėna
Kur pėr yjet atė natė
Dhamė njė spektakėl madhėshtor
As sot nuk mė kujtohet
A thua vallė
Ishim ne
Ose vetėdija e pemės sė mbjellė
Mė duket se kaluan
Mė shumė se njėqind vjet
Ose para pak ēasteve
Na u ngjiz lėkura me trupin e mėshteknės
KJO DHEMBJE E PASHĖRUAR
Ik largohu moj sorrė e zezė
Kjo dhembje
Vetėm mua mė pėrket
Njerėzit qė nuk dashurojnė
Sndjejnė asnjė dhembje
Sndjejnė dhe nuk vuajnė
Dashuria ėshtė njė plagė
E cila kurrė dhe askund
Nuk e gjeti
Shėrimin e saj tė pashėruar
Tė thashė ik moj sorrė nate
Ikė nga fushėveprimi i ndjenjave
Kjo dhembje e pashėruar
Mė pėrket vetėm mua
Sdua tė ndaj asgjė me ty
Ik shporru pėrtej ikjes
Unė dhe kjo natė e verbėt
Do ta vajtojmė
Njėra tjetrin
Do ta vajtojmė deri nė ekzaltim
Por ende ndjej lėkundjen e tokės
Ndjej se si atė natė
Me kėnaqėsi mėkoje demin e egėr
Mėkoje dashurin e porsafilluar
SA SHUMĖ POETĖ
Sa shumė poetė dhe rapsodė
Shkruan vargje
Pėr hėnėn
Yjet
Dhe galaktikat
Pėrse unė tė mos shkruaj
Pėr nallat e tua
Tė drunjta
Dhe tė ngjyrosura
Qė trokėllijnė ēdo mėngjes
Nėpėr kalldrėmet
E shpirtit tim
|