|
Njerėzit gjithnjė
bėjnė marrėzira tė ndryshme kur janė tė dashuruar...
(Thėnie nga filmi "Herkuli")
Ndjenja e marramendėse
e pa-gjeturisė, euforia e fuqishme dhe kaplimi i plotė me dashurinė e re,
janė aq tė mbifuqishme sa qė ėshtė vėshtirė tė besohet se kjo ėshtė pasojė
vetėm e emocioneve!
Psikologėt kanė
vėrtetuar se, te njeriu i dashuruar ndodhin shumė tė tepėr reaksione se
mendimet e thjeshta tė lumturisė. Disa studime tė fundit kanė zbuluar se
janė disa lloje relative tė aktiviteteve kimike dhe neurotike qė ndodhin nė
shkallė tė caktuar tė lidhjeve njerėzore.
Natyrisht, vėshtirė
ėshtė tė besohet se pėrfundimi i ēfarėdo hulumtimi mund tė bėjė qė dashuria
tė jetė mė pak misterioze, mirėpo, megjithatė hulumtimet munden qė sė paku
pak tė ndriēojnė pėrgjigjen nė pyetjen se pse njerėzit ndjejnė diēka tė
tillė tė pazakonshme. Ēka ėshtė ajo qė i shtyn tė veprojnė ashtu si
veprojnė.
Helen Fisher,
profesoreshė e antropologjisė nė Rutgers University, ėshtė njėra nga shumė
dijetarė qė besojnė se rufenė e dashurisė e forcojnė simulantėt natyror nė
kokė, neuro-transmitorėt dopaminė dhe norepinefrin. Ajo thekson se edhe nėse
vetėm mendojmė nė dashurinė tonė, sasitė e mėdha tė tajuara tė atyre
materieve shkaktojnė humbjen e oreksit dhe dėshirėn pėr gjumė. A do tė thotė
kjo se dashuria ėshtė njė lloj narkotiku natyror?!
"Ekzistojnė
karakteristika tė pėrbashkėta qė lidhin dashurinė romantike me ato
stimulansa natyrorė", thekson Helen Fisher. "Pėrndryshe, tjetėr me ēka mund
tė pėrshkruhet mėnyra qė na shtyn tė mendojmė vazhdimisht nė personin qė e
duam, ta dėshirojmė me aq afsh nė mėnyrėn si e bėjmė atė, t'i themi
gjithēka, t'ia lexojmė poezinė tonė, madje edhe nėse ajo ėshtė e poezi e
dobėt?"
Hulumtimet kanė
treguar ngjashmėri mes ndjenjave eruptive dhe dashurisė romantike si dhe
euforisė, varshmėria e sė cilės ndjehet kur ndodhesh nėn ndikimin e
narkotikėve tė tillė. Kur personi ėshtė dashuruar me afsh, atėherė ėshtė i
shqetėsuar ekstremisht dhe i tendosur, nėse nė afėrsi nuk e ka personin qė e
donė. Atėherė ndjenė edhe dhimbje. Madje dhimbje tė fuqishme. Gjitha kėto
simptome shfaqen edhe te tė varurit nga narkotikėt.
Kėshtu ėshtė vėrtetuar
se aktivizohen tė njėjtat pjesė tė trurit te narkomanėt e varur dhe te
personat qė janė tė dashuruar marrėzisht e qė nė dorė kanė fotografinė e
dashurisė sė vet.
Mirėpo, siē me siguri
tė gjithė ne e dimė, ndjenja fillestare e dashurisė nuk zgjat pėrjetė. Pėr
kėtė prof. Fisher ėshtė pėrpjekur tė kuptoj raportin e stimulansėve
biologjik dhe nė mėnyrė antropologjike tė jep shpjegim pėr shkallėt e
dashurisė. Ajo thekson se ekzistojnė tre shkallė tė dashurisė: Epshi,
dashuria romantike dhe lojaliteti (apo dhėnia pas partnerit tė caktuar).
Pėr epshin mund tė
thuhet se ndizet nga "ēdokush", dhe kjo ndodh me veprimin e hormoneve, si qė
ėshtė testosteroni. Shkalla e dashurisė romantike, ndodh me reaksionet
kimike tė pėrshkruar mė lartė dhe vėmendjen e drejton, gjithė energjinė e
pėrqendron vetėm nė njė person. Njeriu i tillė ėshtė nė gjendje qė nėse mund
tė themi, gjithė universin ta identifikoj me personin qė e do. Pra gjithēka
qė ekziston nė gjithėsi, pėr tė ėshtė personi nė tė cilin ėshtė dashuruar.
Kjo ėshtė ndjenjė mė se e fuqishme.
Shkalla e fundit ėshtė
dhėnia ndaj partnerit, dhe paraqet lidhjen e pėrhershme mes dy personave e
qė bazohet nė respekt dhe nė tė besuarit e ndėrsjellė.
|
