|
Dita e tė dashuruarėve
apo dita e tė
mashtruarėve?
E vėrteta nuk drejtohet nga
ne, por ne duhet tė drejtohemi nga e vėrteta
- M.
Klaudius
Ja, na erdhi sėrish,
edhe sivjet, 14 shkurti - Dita e Shėn Valentinit Dita e tė dashuruarėve
!
Shtypi, radiot e ndryshme,
televizionet lokale, kombėtare, ndėrkombėtare, miliona faqe nėpėr internet
po e pėrhapin kėtė tė vėrtetė
E vėrteta, siē thoshte
Klaudiusi, nuk drejtohet nga ne, por ne duhet tė drejtohemi nga e vėrteta.
E vėrteta rreth Ditės sė Shėn
Valentinit
Festa, Dita e Shėn
Valentinit Dita e tė dashuruarve, edhe pse ka emėr e ngjyra kristiane,
ajo ėshtė njė festė mė e vjetėr, me prejardhje, me rrėnjė pagane
Ka filluar tė kremtohet nė
Rromėn e lashtė, nė Perandorinė Romake
Nė atė kohė nuk ishte festė
kristiane, por kremtohej si njė festė pagane
Kremtohej si njė festė
pagane me 14-15 shkurt, me pėrkushtim, nė pėrkujtim, me shumė nderim, ndaj
hyjneshės Juno
Juno ishte hyjneshė
mbretėreshė
Mbretėreshė hyjnore, mbretėreshė qiellore, ishte hyjneshė e
mirėsisė dhe kjo ditė quhej: Dita e pjellshmėrisė
Dita e pjellshmėrisė nė
Perandorinė Romake me shekuj ėshtė kremtuar si njė festė pagane, por kur
Perandoria Romake e pranoj Krishterimin, atėherė kjo festė pagane u
shndėrrue nė festė kristiane, Dita e Shėn Valentinit, pra tashmė me njė emėr
tė ri , por qė ska lidhje me dashuri
Kush ishte Shėn
Valentini?
Shėn Valentini ishte
gjithkushi, por nė tė vėrtetė ai ishte askushi
!
Shėn Valentini nuk
ėshtė njė person i dėshmuar historik, por ėshtė njė personash i krijuar
mitik
Sipas librit
monumental: Hollmark Historical Collection sė paku janė tetė Shėn
Valentina
Kurse, sipas
Enciklopedisė Katolike (Catholic Encyclopedia) sė paku janė tre Shėn
Valentina, tė tretė tė ndryeshėm, tė tretė martirė, tė cilėt pėrmendėn nė
disa shėnime, ku shkruan se janė ekzekutuar nė tė njėjten ditė: me 14 shkurt
269
!
Prej tre Shėn
Valentinėve, sipas Enciklopedisė Katolike, i pari pėrshkruhet si njė prift
me shėrbim nė Rromė, tjetri si njė ipeshkėv i qytetit Interamna, sot ky
qytet njihet me emrin Terni, Itali, kurse i treti ėshtė Shėn Valentini nė
Afrikė, i cili u ekzekutue, sikur dy tė parėt, nė tė njėjtėn ditė, por nė
vende tė ndryshme
Kėto shėnime, sipas
Enciklopedisė Katolike, nuk kanė asnjė vlerė historike
Meqė kėto personazhe
janė tė imagjinuara, tė sajuara, janė mitike, pra, nuk kanė vlera tė
dėshmuara historike, pėr kėtė arsye, Kisha Katolike e ka largue Ditėn e Shėn
Valentinit nga Kalendari Zyrtar Kishtar
Kush e krijojė mitin pėr
Ditėn e Shėn Valentinit, si Dita e tė dashuruarve?
Deri nė shekullin e
XIV-tė, Dita e Shėn Valentinit kremtohej nė Evropė si njė festė kristiane,
me rrėnjė pagane, qė nuk kishte asnjė lidhje, siē ka sot, nė shekullin e ri,
me dashuri
Por, nga shekulli i XIV-tė
kėsaj feste iu shtue edhe njė risi, pėr ti dhėnė pakėz gjallėri, atė e
lidhėn me dashuri
!
Ndėrtuesi i kėtij miti tė
ri, i cili e lidhi kėtė festė me dashuri ishte Geoffrey Chaucer.
Kush ishte Geoffrey
Chaucer?
Geoffrey Chaucer
(1343-1400) ishte shkrimtari, diplomati, filozofi, poeti anglez, ai i cili
njihet e pranohet nė Angli si Babai i Letėrsisė Angleze
Nė kohėt e lashta,
popujt evropianė, kur ishin paganė, besonin nė shumė mite,
pėrralla
Evropianėt besonin se nė fund tė javės sė dytė, tė muajit tė dytė,
qė ėshtė mesi i muajit shkurt, zogjėt, shpezėt, fillojnė tė ēiftohen
Filozofi, diplomati,
shkrimtari, poeti anglez Geoffrey Chauver, Babai i Letėrsisė Angleze, ishte
ai cili i njihte shumė mirė mitet e lashta, ėshtė i pari qė kėto mite i
shrytėzoj si brum letrar nė veprat e tij, nė veēanti nė poezi
Kur zogjėt,
shpezėt, ēiftohen pse tė mos ēiftohen edhe njerėzit, gjithė kjo rini, me
dashuri
Dita e tė dashuruarėve
apo Dita e tė
mashtruarėve ?
Mendoni mirė pėr kėtė
ditė. A ėshtė kjo ditė: Ditė e tė dashuruarėve apo ditė e tė mashtruarėve?
Ajo ēka mendojmė ne ndikon te vetė pikėpamjet tona dhe tė trajtimit qė u
bėjmė ne tė tjerėve dhe botės. Bota ka njė sundues. Kush e sundon botėn? Siē
thoshte Aristofani, dashuria pėr pėrfitime sundon tėrė botėn
Pra, edhe kjo festė, Dita
e Shėn Valentinit, ėshtė njė ditė e pėrfitimit, ėshtė njė ditė e
mashtrimit
!
Kjo nuk njė ditė dashurie
e dashuruesve, por kjo ėshtė njė ditė mashtrimi e mashtruesve
!
Besimtarėt e tri besimeve
monoteiste, tė cilėt besojnė nė njė Zot, hebrenjtė, krishterėt dhe
muslimanėt, kanė njohuri tė mjaftueshme nga Burimi, pėr tė mos u lėkundur
nga mashtrimi
Mashtrimi vjen nga dreqi,
shejtani, kėtė e dėshmon Bibla, e dėshmon Kurani
Dashuria nuk ėshtė krijesė
njerėzore
Dashuria ėshtė Dhuratė
Hyjnore
Rumiu shprehet kėshtu:
Mendja ska fuqi
Mu shpreh pėr dashuri.
Vetėm Dashurisė
I ėshtė dhuruar
Tė vėrtetėn e saj
Pėr ta zbuluar
Nė Bibėl shkruan:
Zoti ėshtė Dashuri
(Bibla, 1 Gjoni,4:16)
Po, kėtė tė vėrtetė,
Zoti, Kurani, na rikujton:
Vėrtetė, Zoti
ėshtė shumė i dashur (Kuran, 11:90)
Dhe mė nė fund, nė mes tė
kėtij pshtjellimi kulturor botėror, ndoshta mė shumė se kurdoherė mė parė,
ne, nė veēanti, si shqiptarė, kemi nevojė pėr aftėsinė e tė menduarit nė
mėnyrė kritike
Pa kėtė aftėsi, ne besojmė lehtė, mashtrohemi shpejt
!
(Autori
ėshtė studiues i religjioneve)
|
