Sakras Art Gallery

Sekuenca filmike

RTK

TOP CHANNEL

RTV 21

ALSAT

TV KLAN

KLAN KOSOVA

BOTA.AL

ALBANIAPRESS

ALBINFO

EXPRESS

KOHA DITORE

ZËRI INFO

KOSOVA SOT

INSAJDERI

BOTA SOT

GAZETA METRO

GAZETA SINJALI

ALBANIAN POST

KALLXO COM

LAPSI.AL

ZEMRASHQIPTARE

KOSOVA PRESS

TELEGRAFI

EUROPA E LIRË

ZËRI I AMERIKËS

PSIKOLOGJIA

TRIBUNA SHQIPTARE

SHËNDETI

DITURIA

PRESHEVA.COM

GJUHA SHQIPE

KOSOVARJA

RADIOPROJEKT

Shkruan: Gjokë DABAJ

DUART E ZHAGMITURA

Librin e autorit Adem Zaplluzha "Duart e zhagmitura" mund ta shkarkoni falas në sektorin

„Literaturë“

Lumenjtë që rrjedhin pakthyeshëm

Që të analizohen dhe të komentohen poezitë e Adem Zaplluzhës, duhen vëllime qindra faqesh. Figuracioni i tij është i pambarimtë, pra, edhe zbërthimi dhe sqarimi i atij figuracioni do të ishte edhe më i pambarimtë. Pothuaj secila fjalë e tija është një figurë e kjo do të thotë që aty, secila fjalë i ka një apo disa kuptime të bartur.

Natyrisht, unë s’do t’i hyj këtu një zbërthimi të tillë tërësor. Do të ish i pamundur, por edhe i panevojshëm. Prandaj po ndalem fillimisht vetëm te “…kori i bretkosave”. Ç’më kujton ky “kor bretkosash”? Mos vallë Aristofanin? Po, por këtu s’kanë gjë të përbashkët, përveç emërtimit, i cili, edhe pa dashur, na e çon mendjen te njëri nga kulmet zanafillorë të artit botëror.

Këtu kemi të bëjmë thjeshtë me “kullosa të virgjëra” në prani të bretkosave. Një i dashuruar, çfarë “kullot” te vajza që ka pranë? Një e dashuruar, ç’”kullot” te djali që e do? Që të dy, atje ku zotat e kanë dhënë për së mbari, “kullosin” virgjërinë e njëri-tjetrit. Muaj e vite do të kalojnë e ju nuk do t’i harroni ata çaste.

Shtojani kësaj edhe një situatë përqafimesh nëpër shi! O zota! Mua më ka ndodhur vërtet! Kanë kaluar mbi 60 vjet dhe s’e kam harruar. I luteshim qiellit që të mos pushonte kurrë ai shi. Ndërsa dhentë, tufa-tufa, strukeshin ngjitur njëra me tjetrën, ne shtrëngoheshim dhe gëzoheshim që po lagemi. Trupi i saj, brenda një fustani krejt të hollë, nxirrte avuj. (Ka vite që ai trup s’është më në këtë jetë.)

“Qanim në duet me shirat”. Në të vërtetë, rigat e shiut na kullonin nëpër flokë, rridhnin te balli dhe, mu poshtë syve, na ngjanin me lot. Por s’ishin lot. Ishin “stërkalat” që “ledhatonin lëkurën e zeshkët”.

Cilit djalë të ri nuk do t’i dukej sikur është ai, që e ka zbuluar universin i pari? Dhe cilit djalë, në ato rrethana ndjenjash të pafrenueshme, nuk do t’i dukej vajza që ka pranë, si qenia më kryesore e gjithësisë? Në mos e vetmja, e zbritur aty enkas për të!?

Vajza, (kjo e kësaj poezie), i ka xhepat të grisur. Prej tyre rrjedhin çurgjet  e ujit. Çurgje uji i dalin edhe prej flokësh, dhe djalit i duket sikur po pikojnë yjet.

Janë çaste që kurrë më nuk përsëriten. Kthehuni dhe rilexojeni! Poezia titullohet „Vetëm kori i bretkosave“.

E këtillë është krejt poezia e Adem Zaplluzhës. Cilindo krijim të tijin do ta përjetojmë pikërisht kështu. Janë 22 krijime te ky cikël, me titull „Ti ishe pema“, dhe secili na fton t’i rikthehemi nga disa herë. Hape në cilëndo faqe!.. Ja, u hap në faqen 18! „Nga një puthje gjumë shkatërruese“. A mund të largohesh pa e lexuar disa herë?!

Në një vend tjetër, për shembull, në faqen 24: //„U puthëm nën ura,/ E deshëm njëri-tjetrin/ Si ditëm vetë./ Na ndihu fati që jemi gjallë“//.

Te cikli i dytë, titulluar „Përmendoret meritojnë më shumë“, Adem Zaplluzha na shfaqet si një Migjen i shekullit 21. Një poet i mjerimit të shqiptarëve, edhe mbas njëqind vjetëve!? A është e arsyeshme dhe e pranueshme që Kombi ynë, edhe mbas njëqind vjetësh, të jetojë jetë lypsarësh nëpër lagje të varfra?! Jetë skamnorësh, si njëqind vjet më parë, ashtu edhe sot!? Pleq të lënë në mëshirën e fatit! //„Biro, lëri ata qejfet e tu!/ Unë nuk kam asnjë lek.“//. Ky cikël ka 27 poezi. Secila më e rëndë se tjetra.

„Një nënë me gjinj prej rëre“. A mund ta konceptojë dikush një grua, aq më tepër një nënë, e cila, në vend të qumështit, e ka gjoksin të mbushur me rërë?! Krejt kjo pjesë e këtij libri ka disa portrete nënash, rënë në gremina mjerimesh. Janë, në mos gabohem, nja 15 krijime-skëterrë, që flasin për nëna të këtilla. Shumica e tyre kanë të bëjnë me përmendoret. Janë nëna heronjsh dhe, pikërisht këtu mbështillet mllefi i revoltës, edhe i poetit, edhe i lexuesit. Nënat e heronjve, të braktisura si mos më keq!

//“E njoh mirë shpirtin e saj:/ Është një Nënë e Madhe,/ Të cilën sot/ Askush nuk e vëren.”//. //”…ia mbulon shpatullat/ Një këmishë e grisur.”// Pak më tutje një tjetër nënë, ose ndoshta po ajo, shtrin vetëm dorën e majtë, sepse e djathta i mungon. I biri, ndërkaq, //”Vetëm si përmendore/ Mund t’ia ofrojë/ Përqafimin e bronztë…”//. Prapë një nënë, //”pa asnjë djalë! //…Të vetmen vajzë që e kish pasur”// e ka humbur diku në Koshare. E tash …//”Kalon çdo ditë/ Prej një tavoline në tjetrën,/ Duke u takuar/ Me mosmirënjohjen e njerëzve.”//. Lemeri!...