|
Njė ndėr krijimtaritė mė tė
lėvruara tė letėrsisė shqiptare, ėshtė edhe POEZIA. Gjini e letėrsisė ku
bota e brendshme, ndjenjat mė sublime, frymėzimi hyjnor... shprehen
pėrmes shkronjave tė cilat krijojnė vargje... vargjet, pastaj, shpalosin
mendime, mendimet krijojnė energji, energjia ndez dritat e dijės, rrezet e
artė tė sė cilės i japin ngrohtėsi zemrės, mendjes dhe shpirtit, e me kėtė,
edhe kuptim dhuratės mė tė shtrenjtė, vetė jetės.
Qė nga Lekė Matrėnga e Pjetėr Budi, kjo energji nuk u ndalė asnjėherė sė
hedhuri farėn e dijės, duke e kultivuar atė me dashurinė mė tė ēiltėr nė
shpirtin e pastėr e fisnik tė popullit shqiptarė. Duke i mposhtur tė gjitha
sfidat e kohės, kjo frymė e shpirtit tė popullit, xixat e saja tė arta, si
njė pishtar i shpresės, u bartėn gojė mė gojė, mendje mė mendje, zemėr mė
zemėr... brez pas brezi... nga kokat mė tė ndritura tė kombit si: Naimi,
Ēajupi, Mjeda, Asdreni, Shiroka... pėr tė vazhduar tek Fishta, Konica, Noli,
Migjeni... e deri nė kohėn tonė, duke u kthyer ai pishtarė nė flakadan tė
pėrhershėm qė tashmė nuk ka forcė nė botė qė mund ta shuaj fuqinė e zjarrit
tė tij...
Dua ta falėnderoj nga zemra mikun tim dhe poetin e mirėnjohur,
ADEM ZAPLLUZHA,
qė me pėrkushtim tė jashtėzakonshėm, vizitorėve tė kėsaj faqeje, por edhe mė
gjerė, do tua prezantoj disa nga poetėt mė tė njohur tė kohės sonė, e me
kėtė, do e plotėsoj e pasuroj edhe mozaikun e mrekullueshėm tė letėrsisė
shqiptare.
(www.sa-kra.ch)
Pėrgatiti:
Adem ZAPLLUZHA
ANTOLOGJI E POEZISĖ MODERNE SHQIPE
EDLIRA
XHANI VELAJ
Hyrje
U
lind nė Gjirokastėr. Ka mbaruar arsimin tetėvjeēar nė fshatin Mazhan tė
rrethit tė Pėrmetit. Ka mbaruar shkollėn e mesme pedagogjike tė Tiranės dhe
Universitetin "Eqerem Ēabej", Gjirokastėr, dega gjuhe - letėrsi. Pėr 20 vjet
jetoj dhe punoj me familjen nė Rrethimno, Kretė, Greqi. Ėshtė autore e tre
librave me poezi: "Dashuritė e brishta", "E future nė petale" dhe "Statujat
dashurojnė nė shtator".
TE KTHEHESH
Nuk ėshtė aspak e lehtė tė kthehesh pas,
Pėr tė bėrė ato qė nuk munde tė bėsh.
Tė kthehesh, por pa e kthyer kokėn
Si pėr tė kėrkuar paqe me rruazat,
Me shtyllėn kurrizore,
Me qėndrimin e tyre drejt.
As fytyrės tėnde tė pa shkėlqim
Tė mos i kėrkosh freskinė e dikurshme.
Ndoshta tė ecėsh nė tė njėjtat rrugė,
Tė kėrkosh parkun e vjetėr dhe gjethet
Qė dikur i shtyje me kėmbė pellgjeve tė vegjėl,
Si njė fėmijė varkat prej letre mbi dallgė.
Tė kthehesh nė kohė
Me zhurmėn e heshtjes nė vesh,
Nė pamje, shkėputjeje, kujtesė
Pėr ngjarje mėnjanė tė lėna.
Tė kthehesh pa lėnė datė tė shkruar nė kalendar,
Pėr tė kujtuar se koha ėshtė rrudhur
Si copė letre bėrė shuk nė cep tė tavolinės
Ta lėsh tė paprekur, tė shkuarės i pėrket.
Tė kthehesh nė kohė me zhurmėn e heshtjes nė vesh.
Njerėzit pastrojnė ndjenjat ndryshuar nėpėr vena,
Deti me dallgė pastron veten e vet...
QYTETI GUR
Njė vetėtimė e largėt
Shkrepje e ngarkuar me kaq mall,
Ėshtė taksur tė shpėrthejė diku.
Shtrėngatat nuk rreshtin nė qytetin gur.
Pikojnė rėndshėm
Pllakave tė shtėpive hijerėnda,
Ngatėrrohen nėpėr shtretėrit fatlumė
Dhe nėpėr kohė mitrash tė nderuara
Lindin mitet,
Dashuri pėrhapin fshehtas...
Nėnkresė ėndrrash, flijimesh, librash,
Fletė tė thara barbarozi, sinjale dashurish,
Tradhti tė bardha perėndish.
Yll qė del mėngjeseve zbardhon nėn mjegull
Si njė bashkudhėtare e denjė
Jeton me tė qė nė lindje.
Zgjimi yt nėpėr kohė zhvesh mendimet,
Ecėn kėmbėzbathur nėpėr kalldrėmet e gurtė,
Me kurm prek muret qė presin veē dashuri,
Vrapin tėnd tė marrė e mban nė kala.
Njė vetėtimė karficė nė flokėt e tu tė artė
Tė pėrvėlon gjoksin e brishtė
Qė pikon qumėsht.
Qyteti ka emrin e gruas,
Aromėn e gruas!
Gjer kur nėpėr gur tė rrjedhė qumėsht,
Nėpėr natė do tė dėgjohen tė qara foshnje...
Qyteti zgjohet me njė buzėqeshje.
Nėpėr kalldrėmet e menduar,
Aty ku gurėt janė tė ngjeshur,
Pothuaj tė ngjitur,
Lulėkuqe kanė lindur...
MESNATĖ MESDHEU
Ngandonjėherė shėtis e vetme nė kėtė qytet,
Natėn duket sikur nuk ėshtė i gjallė.
Ngandonjėherė futem nė kopshtin pėrballė,
Fshehtas kėpus trėndafil.
Ngandonjėherė mė duket sikur qyteti
Nuk bėn dashuri,
Vetėm dergjet pėrhumbur nė vetmi perverse.
Ngandonjėherė shtegtoj nė ėndrrat e fshehta
Tė qytetit tė mistershėm.
Ngandonjėherė qyteti zgjohet mesnatės,
Vetėm pėr pesė minuta ndez dritat...
Mjaftojnė aq minuta
Pėr tė qenė gjallė mes pėlhurės errėsirė.
Ngandonjėherė ndjesia e natės
Tė bėn tė ndihesh bukur,
Zbathur tė ecėsh mbi mjegull,
Tė pėrshėndetesh me peshkatarėt,
Tė shohėsh si nėn hėnėn e plotė
Rrjetat janė mbushur me sirena Odiseu.
Ngandonjėherė, ngandonjėherė...
Mesnatė e ndritshme Mesdheu!
PRAGU I SHTĖPISĖ
Mendimet i ke tė turbullta ,
si njė pellg me ujė qė thjesht nuk thahet asnjėherė.
Pret shiun tė bjerė ,qoftė dhe imagjinarė .
Nga ata shirat e pistė. Njė baltė e grinjtė,
Tė ngjeshėt kėmbėve .
E ti ndien tė rrėshqasėsh ēdo dy metra .
Ėshtė njė kohė qė diellin e zvogėlon
E bėnė aq tė vogėl ,si imagjinata e fėmijėve
Botėn e mbledhin nė njė fletė vizatimi ,
Me tė besueshme se kurrė .
Kur fjalėt e ''bukura'' pėlqehen edhe atėherė
Kur nuk janė tė bukura .
Pėrtypen edhe atėherė kur janė tė tharta .
Edhe kur karrigia ku ke vėnė tė ndenjurat ,
Pėrvėlon me shumė se lėkura,
Nė njė ditė tė nxehtė korriku .
Ekziston njė arsye pėr tė ngritur kokėn .
Jo pėr tė parė hėnė e plotė,
Ketė herė thonė se tė ėshtė vėnė kundra .
Atėherė kur gota ėshtė mbushur
Ėshtė gati tė derdhet .
Siē derdhen zemėrimet lum.
E lumi i tėrbuar pėrmbyt tokat ,e vret njerėzit .
Me syrin e vrenjtur shikojmė atdheun .
Atė tė ngelur nė fėmijėrinė e ėmbėl .
Mes tė gjallėve dhe tė vdekurve .
Si njė mendim i pafund.
Historia fillon tek pragu i shtėpisė.
Me njė dritare tė hapur pėr nė qiell .
ISHULLI IM
Ky ėshtė ishulli im .
Kėshtu mė pėlqen mua tė them .
Se sa ėshtė e vėrtet,
Kėtė unė nuk e di .
Pėrveē detit qė njė zot e di
Sa mė dashuron ,
Dhe sa e dashuroj .
Pėrveē mėngjeseve dimėrore ,
Tė heshtura deri nė pafundėsi ,
Ato verore kur dielli
Del qė nė pikė tė mėngjesit ,
I plotė si portokalltė e furnizuesit tonė
Qė pėrpiqet ti shes me hile .
Tė edhat mbi arkė e ato tė voglat fare, nė fund
Si klithmat qė lė pas ishulli ngandonjėherė
Me hije qė i ngjiten pas mesnatės .
Gratė me tė zeza qė kthehen nga kisha e lagjes
Njerėzit qė nuk pushojnė sė uruari
'Njėri -tjetrin: ''Gėzuar festėn'!',
Megjithėse nuk shoh tė jetė ditė pushimi .
Ndonjė Shėn ka bėrė dhe kėtė herė
mrekullinė e radhės .
Ky ishulli jonė .
Njė hiperbolė shkėmbore
Pluskon nė ujė ,si njė fortesė jete.
Mė ka bėrė tė shkrihem njėsh me tė
Tė shtrembėrojė gjuhėn kur vjen rasti,tė flas si ata
E vendasit duke qeshur tė mė thonė ''maloke Krete !''
Ky ishulli jonė .
Pafundėsisht mė kujton nga vij .
Ashtu si dhe kėnga qė kėndon
Shoqja ime e punės ''greke'' kur ėshtė e lumtur .
''Pėr njė burbuqe qė largo, largo ,
bėnte` tranda`fil''. Kujton gjyshen e saj Trėndafila.
E me sytė dinak shikon nga unė .
Sikur unė tė jem pėrfaqėsuesja e vetme
E kėtij kombi tė ikur kokrra -kokrra .
E ti kėrkoj llogari pse gjuhėn time e tėnden
Ta flasėsh kėshtu nė fshehtėsi .
Atėherė ishulli jonė ...
Zgjon labirintin e tij tė famshėm
Po nė vend tė femrave ka vetėm njerėz tė mi .
|
