Sakras Art Gallery

Sekuenca filmike

RTK

TOP CHANNEL

RTV 21

ALSAT

TV KLAN

KLAN KOSOVA

BOTA.AL

ALBANIAPRESS

ALBINFO

EXPRESS

KOHA DITORE

ZËRI INFO

KOSOVA SOT

INSAJDERI

BOTA SOT

GAZETA METRO

GAZETA SINJALI

ALBANIAN POST

KALLXO COM

LAPSI.AL

ZEMRASHQIPTARE

KOSOVA PRESS

TELEGRAFI

EUROPA E LIRË

ZËRI I AMERIKËS

PSIKOLOGJIA

TRIBUNA SHQIPTARE

SHËNDETI

DITURIA

PRESHEVA.COM

GJUHA SHQIPE

KOSOVARJA

RADIOPROJEKT

ERVIN HYSAJ

          Një ndër krijimtaritë më të lëvruara të letërsisë shqiptare, është edhe POEZIA. Gjini e letërsisë ku bota e brendshme, ndjenjat më sublime, frymëzimi hyjnor...  shprehen përmes shkronjave të cilat krijojnë vargje... vargjet, pastaj, shpalosin mendime, mendimet krijojnë energji, energjia ndez dritat e dijës, rrezet e artë të së cilës i japin ngrohtësi zemrës, mendjes dhe shpirtit, e me këtë, edhe kuptim dhuratës më të shtrenjtë, vetë  jetës.

            Që nga Lekë Matrënga e Pjetër Budi, kjo energji nuk u ndalë asnjëherë së hedhuri farën e dijës, duke e kultivuar atë me dashurinë më të çiltër në shpirtin e pastër e fisnik të popullit shqiptarë. Duke i mposhtur të gjitha sfidat e kohës, kjo frymë e shpirtit të popullit, xixat e saja të arta, si një pishtar i shpresës, u bartën gojë më gojë, mendje më mendje, zemër më zemër... brez pas brezi... nga kokat më të ndritura të kombit si: Naimi, Çajupi, Mjeda, Asdreni, Shiroka... për të vazhduar tek Fishta, Konica, Noli, Migjeni... e deri në kohën tonë, duke u kthyer ai pishtarë në flakadan të përhershëm që tashmë nuk ka forcë në botë që mund ta shuaj fuqinë e zjarrit të tij...

            Dua ta falënderoj nga zemra mikun tim dhe poetin e mirënjohur, ADEM ZAPLLUZHA, që me përkushtim të jashtëzakonshëm, vizitorëve të kësaj faqeje, por edhe më gjerë, do t’ua prezantoj disa nga poetët më të njohur të kohës sonë, e me këtë, do e plotësoj e pasuroj edhe mozaikun e mrekullueshëm të letërsisë shqiptare.

(www.sa-kra.ch)

       Përgatiti: Adem ZAPLLUZHA

ANTOLOGJI E POEZISË MODERNE SHQIPE

ERVIN HYSAJ

            Hyrje

         Ka lindur më 17 prill 1988 në fshatin Gjorëm, që shtrihet diku mes qytetit të Laçit dhe Mamurrasit, në rrethin e Kurbinit, qarku Lezhë.

            Në fshat, kaloi një fëmijëri disi të vështirë, por edhe të bukur. Ishte tip i shoqërueshëm, i etur për të marrë pjesë në të gjitha lojërat që organizoheshin mes moshatarëve të tij, ndonëse shpeshherë ndihej ndryshe nga të tjerët. Kishte një natyrë medituese, diçka që rridhte nga brendësia për t’u shkrirë pastaj me realitetin dhe me ëndrrat e asaj moshe, të cilat, teksa rritej, kërkonin më shumë nga ai.

            Në fillim ishte piktura ajo që i pëlqente më shumë, aq sa kur ishte në klasë të tetë, e nderuan me çmimin e parë, si piktori më i talentuar i gjithë shkollave tetëvjeçare të rrethit. Ndërkohë që vargjet e para i kishte shkruar prej vitesh, që në moshën 11 vjeçare dhe, pikërisht atëherë, kur u nderua në mënyrë simbolike me atë çmim, letërsia u bë bota tij. Që nga ajo kohë nuk pikturoi më. Shkruante vazhdimisht poezi, gjithashtu lexonte shumë. Kishte një etje të madhe për librat. Përpinte çdo libër që i binte në dorë, pa bërë dallime dhe i dukej se sa më shumë që lexonte, aq më shumë futej në një botë që të tjerët nuk e kuptonin. E megjithatë, ishte një botë nga e cila nuk donte të dilte. Brenda saj ndihej si një krijesë hyjnore, ashtu siç besonte se ndihen të gjithë artistët në botën e tyre.

            Kur nisi shkollën e mesme, zuri të merret edhe me prozë, shkruante tregime të shkurtra. Por ëndrra e tij ishte të shkruante një roman. Kjo ishte e vështirë. Gjatë asaj kohe ka tentuar shumë herë, shumë herë ka mbushur faqe të tëra dhe në fund hiqte dorë, i griste të gjitha, i bindur se akoma nuk e kishte arritur nivelin e duhur. Vazhdonte përsëri të lexonte libra me një etje të madhe. Romanin e parë "Një botë e thyer" (të pabotuar akoma) e shkroi në vitet 2009-2010, kur ishte vetëm 21 vjeç. Më në fund, pas gjithë atyre përpjekjeve, ia kishte arritur qëllimit, madje çuditej se sa e lehtë kishte qenë kjo gjë, edhe pse ishte torturuar nga pagjumësia thuajse një vit.

            Por jeta e tij e tillë ishte, netët i përkisnin frymëzimit. Kjo i përkiste asaj pjesës jo të zakonshme, që ai e kishte gjetur në vetvete dhe kënaqej, dehej, madje edhe dashurohej me artin që bënte. Më pas shkroi edhe dy romane të tjera, (po ashtu të pa botuar) romanet: "Nuk të harroj" dhe "Ditari një vajze". Gjithashtu, poezia ishte diçka që gjithnjë donte të rridhte dhe ai nuk e ndalonte dot. Ajo ishte pjesë e tij.

            Librin e parë, një përmbledhje me 87 poezi, me një përcjellje në formë eseje nga Xhevahir Lleshi, e botoi në vitin 2016, tek shtëpia botuese "Uegen". Gjithashtu, përveç 3 romaneve e tregimeve, ka edhe një vëllim tjetër me poezi të pabotuar akoma.

VJESHTIM

Ikonat po shemben në zemrën time çdo ditë.
Era më thotë ngadalë: ç'është ky harrim?
Ky mundim që padrejtësisht ma falen perënditë.
Unë i akuzoj me shpirt që bënë gabim.

Trishtim i mbjellë nga retë në çdo skaj,
Dhe lulet prej kohësh janë vjeshtuar.
Për ngjyrat e vjeshtës kush ka faj?
Mos unë që mbeta me lulesat në duar?

Në mundjen time të pamundur shoh guximin,
Vjeshtim që ka mbetur vetëm me pak dashuri.
Dashuri që dikush e ndali ta nisë fluturimin.
O Zot! Mos jam vetë unë Djalli, apo si?!

ZOGU I MBRËMJES

Fluturoi edhe zogu i fundit i mbrëmjes
dhe nata e hodhi pëlhurën e zezë.
Merrma ti zog mua mallin e zemrës,
dërgoma ku më ka mbetur pak shpresë.

Rrugët janë mbushur atje si gjithmonë,
rinia vërshon nëpër strehët e vjetra,
në zemrën time u shemb një ikonë,
dhe së shpejti do shembet dhe tjetra.

Dhe ulet në stolin e vjetër prej druri,
e ndoshta mendon për një zemër të vrarë,
atje ku nga malli do të thyhej dhe guri,
atje ku kam njohur dashurinë e parë.

NËNA IME

Ndjej kohën që ikën vrastare çdo ditë,
e brengosur hesht fytyra rrudhaplot,
vitet rëndojnë mbi shpirtin tënd plot dritë.
E shtrenjta nënë! Ato s'të vrasin dot.

Dhe hapat hedh krenare, e patundur,
megjithëse shpesh me shpirtin nëpër dhëmbë,
vajton pa zë, ngadalë, si pemë e shkundur,
dhe si legjendë ngrihesh prapë në këmbë.

Rënkon në shpirt e pret një fjalë të mirë,
me sy të dhembshur më vështron shpeshherë,
të rëndojnë mbi supe akujt e pashkrirë,
me vete thua: s'jam si atëherë.

Je plakur nënë, e shoh nga sytë e vrarë,
dhe nga dëbora që t'i zbardhi flokët,
plagët kujton e shpesh nis për të qarë,
e si ujëvarë ngushëllimi derdhen lotët.

Arnon me ëndrra plagët që s'shërohen,
duart vë shpesh mbi ballin rrudhëzak,
mjekon me shpresa dhimbjet që s'shërohen,
lutesh pa zë për djalin bredharak.

Rrudha çdo ditë i shtohen ballit tënd,
mbi supe mbart veç fajet, ligësinë...
Që padrejtësisht t'i hodhën si një shkëmb.
O nënë! Ti në shpirt ke pafajësinë.

Po koha do të vijë të ndizen ato drita.
O gjak i shpirtit! Pishtar i jetës time!
E lumtur do të vijë patjetër dita,
brengat t'i flakësh tutje, nëna ime!...

MIRUPAFSHIM

Gjethet do bien, do vijë vjeshta,
blerim s'do ketë në shpirtin tim,
ti do të mendosh se unë heshta,
tej largësive pambarim.

Do derdhë fosforin rrezeartë,
hëna qark botës ku je ti,
mua kjo natë kaq e acartë,
po më nis larg në arrati.

Ti hesht pas frikës së vetvetes,
mendimet gjumin ta kanë vrarë,
godet mbi botën e ndërgjegjes,
mbi dashurinë time të parë.

Pra, mirupafshim! Po largohem.
Këtu për mua s'mbeti vend.
Kur malet larg të përqafohen,
do të më rizgjojnë veç mallin tënd...

NDOSHTA NJË DITË

Ndoshta një ditë, pas vitesh që do treten,
Dëborë kur të ketë rënë mbi flokun tim të zi,
Ky fat i çmendur që s'ngopet me asgjë,
Në trajtën e një brenge do më përplas' tek ti.

Ndërmend do sjell gjithë kohën që ka ikur,
Imazhet do të rrjedhin kujtesës si ujëvarë,
Pastaj i përmalluar në sytë e tu të ndritur,
Veç mall do ndjej për dashurinë e parë.

Ti do t'më shohësh me sytë e tu plot halle,
Pa më urryer, veç ndoshta mall do ndjesh,
Unë zemrën do ta hap për të thënë ca fjalë,
Ca fjalë që dikur t'i kam thënë aq shpesh.

Diçka do të t'kujtoj dhe thellë kraharorit,
Një ngërç do më trazojë teksa të shoh në sy.
Por ti do të buzëqeshësh si qielli i shtatorit,
Me nurin tënd të hershëm, të mbetur po aty.

BUZËQESHJE NË VITE

Globi i trashëgimisë sime më ndërmend një dhomë,
Prangat e barit në derë dhe në muret e bardha,
zemra pikturova dhe emrin tënd skalita gjer vonë,
pa e pritur kurrë se po vinte drita, ngjyrë-vrara.

Trashëgimtar i venave atë mbrëmje plot drita oborri,
të thashë që do largohesha me zemrën e ngulur fort,
mbaj mend që fytyra jote pamje engjëjsh mori,
dhe si një gjethe dridhej trupi yt i hollë.

Ëndërrova zanafillën time dhe ç'ta kujtoj tani?
Dy herë nuk pi dot në të njëjtin ujë bajat.
Forcë e re njerëzore jam dhe kërkoj gjak të ri,
Diellin që në shpirt po më hedh shtat...

PËR TY DO KTHEHEM

Pas xhamash mos qesh më ashtu, e dashur,
rri e qetë, për mua rrugëve mos ëndërro,
mbi dashurinë agimi në terr qe zbrazur;
jeta dhe bota kanë ndryshuar, më beso.

Pas xhamash mos qesh më ashtu, e dashur,
se vjen një kohë, mes ëndrrash kridhet jeta,
zemër e heshtur rri e qetë, ende e pa plakur
pranë teje do të vij. Ëndrrës zgjuar mbeta.

Pas xhamash mos qesh më ashtu, e dashur,
jo, ende s'kam mbetur vetmuar përmbi tokë,
natyrisht dhe mallin në shi e kam lagur,
do kthehem si endacak larguar nëpër botë.

Pas xhamash mos qesh më ashtu, e dashur,
dhe po të ndodhë që kthehem pas harrimit,
do jem i urtë posi një shenjt, ëndërr e pasur,
vetëm ti, e dashur, mos u tret prej drithërimit.

Pas xhamash mos qesh më ashtu, e dashur,
në ardhsha, në krahë fluturash do të vij,
do pushoj mbi ballin tënd, si dritë e ardhur,
dhe natyrisht, përmbi flokët e tu do të rri.

Pas xhamash mos qesh më ashtu, e dashur,
dhe mos tento që prej teje të më largosh.
Kënga memece tund kokën e pa plakur,
e ti nxjerr tinguj, se largu te me zgjosh.

DASHURIA E PARË

I qetë seç u shpalos ky muzg i ngrohtë gushti,
në mendje më erdhe ti, dashuria ime e parë!
E veten ndjeva mbushur si një pjergull rrushi,
me trupin, flokët dhe sytë e saj plot zjarr.

Fatet e njeriut nga ndjenjat shkruhen rrallë,
edhe pse dashuritë lindin shpesh nga fatet.
Nëpër kohë, pareshtur, ajo do m'jepte mall,
si mollë të pakafshuara do ia kujtoja faqet.

Por nuk e di ku humbi, ku mbeti nëpër botë,
s'e di çfarë duarsh ia trazuan flokët e arta.
Ndërsa ky muzg i qetë, fjalët e saj më thotë:
Më fal që nuk ta dhash' dot bukurinë që pata!

Përsëri tek unë, ajo rrjedh bashkë me kohën,
e brishtë, flokëvjeshte, me të magjishmin nur.
Më bëhet dhe tani sikur nga larg tund dorën,
sikur plot mall më thotë: Mos më harro kurrë!

TRËNDAFIL I PREMTUAR

Ç'm'u kujtuan sytë e saj të njomë,
vjeshtaket flokë mbi atë ballë...
Po trëndafili plot aromë
që desha unë, ku mbeti vallë?

Nuk i harrova kohë të tilla,
që dot s'i vrau kjo jetë e marrë,
jo, ajo nuk kishte trëndafila,
por ishte dashuria ime e parë!

Dhe mbeti prapë si atëherë,
me flokë vjeshte përmbi ballë,
dhe kaçurrelat e saj herë-herë,
tunden plot hir e më zgjojnë mall.

NOSTALGJI

Kujtoj një vajzë lule të njomë,
që koha e rriti me nxitim,
vitet kaluan dhe më vonë,
ajo u fsheh në një kujtim.

Kanë qenë ca çaste fëmijërie,
kur unë rrija bashkë me të,
i mbushur në ndjenja lumturie,
një zjarr që digjej e s'të lë.

Dhe ish e fundit ditë në shkollë,
për të në ikje derdha vargje,
ai trup i saj si pe i hollë,
si një yll më fikej nëpër pragje.

Vite do iknin si në një vepër,
për ne, do lindte tjetër jetë,
ajo do shkonte me dikë tjetër,
tjetër do doja dhe unë vetë.

OLIMP  I  HARRUAR

Diçka u zbeh, pluhur rrënojash një dritë u venit,

ranë kambana shpirtit për të ngritur një këngë.

Dhe ngjan se natyra prej kohe veç male vërtit,

supeve të mia, zbukuruar nga peshë e rëndë.

Nga larg, më vjen zëri i një fëmije nën kristalet lot,

ëndërron buzë ujit ku plepat argjendojnë fletën,

që zvarritet për lojëra fëmijësh të lumtur në botë,

aty, pikërisht aty, ku ia rrëmbyen të drejtën.

Buzëqesh tani që vargu më rrjedh si rrëkezë vullkani,

me një copëz fëmijërie në xhepin e shpirtit fatkeq,

ndërsa çuditem se sa pak i kam ngjarë atij djali;

të ndrydhur, të rrahur, të torturuar për dreq...

I vetëm kam mbetur, Olimp i harruar në shpirt artisti,

braktisur perëndish, kolonat e mia të bardha vetojnë.

Nuk e di për sa kohë do jetojë legjenda që rastisi,

si Prometeut, gjoksin ma shkallmon një shqiponjë.

KËMISHA IME

Mjegulla u zgjua herët në agim,
aromë e fortë nga kopshti më vjen,
asgjë s'ia vlente ta kisha zili
dhe këmisha më ka mbetur atje.

E kam thënë: unë jam ai që jam,
nuk më tremb kurrë ky mendim,
mallohem për të e kjo s'është pak,
ëndërrova kaq shumë e pa linçim.

Këmisha ime hapet në dritare qielli,
shikimin ëndërrues e derdh nëpër të,
e terur në kopshtin tim prej dielli,
pancir që më mbron përgjithnjë.

Kam dashuruar kurdoherë si i marrë,
nën hije portokajsh e hije çatish,
nën këmishë mbeti dashuria e parë,
në labirinte ëndrrash e magjish...

Këmisha ime, tundet rrobëbardha!
E kujtoj netëve të mia pa gjumë,
shpirtit të saj i shkrova disa fjalë,
kurse vargje shkrova dhe më shumë.

E pata veshur shpresash i venitur,
dhe kur bota vërtitej e hidhte gurë,
këmisha, panciri im më ka pritur,
se dashurova pa u dashur kurrë.

Tani mbi të ka rënë dëborë e madhe.
Atje në kopsht dhe koha s'kthehet më,
mëngjeseve ajo këmishë tërë halle,
dritëson pa njolla nëpër të.