Sakras Art Gallery

Sekuenca filmike

RTK

TOP CHANNEL

RTV 21

ALSAT

TV KLAN

KLAN KOSOVA

BOTA.AL

ALBANIAPRESS

ALBINFO

EXPRESS

KOHA DITORE

ZËRI INFO

KOSOVA SOT

INSAJDERI

BOTA SOT

GAZETA METRO

GAZETA SINJALI

ALBANIAN POST

KALLXO COM

LAPSI.AL

ZEMRASHQIPTARE

KOSOVA PRESS

TELEGRAFI

EUROPA E LIRË

ZËRI I AMERIKËS

PSIKOLOGJIA

TRIBUNA SHQIPTARE

SHËNDETI

DITURIA

PRESHEVA.COM

GJUHA SHQIPE

KOSOVARJA

RADIOPROJEKT

www.tokesor.com

FRAGMENT NGA NJË INTERVISTË ME FREDERIK NIÇE

            E Mirë është gjithçka që lartëson tek Njeriu ndjesinë e fuqisë, dëshirën për fitimin e fuqisë, vetë fuqinë. E Keqe është gjithçka që lind nga dobësia. Fatkeqsisht shumë njerëz e kanë demonizuar këtë mendim timin. Por nuk ekzistojnë të vërteta subjektive. E vërteta është gjithmonë Një, thjesht ekzistojnë njerëz që krijojnë të vërteta të rreme në mënyrë që të sundojnë mbi masat.

            Gazetari: Vepra juaj më e rëndësishme është ‘’Kështu foli Zarathustra’’ në të cilën zhvillohet ideja e Mbinjeriut. Cila është diferenca midis Mbinjeriut dhe Njeriut?

            Niçe: Çfarë është majmuni për njeriun? Është një objekt talljeje ose një turp i dhimbshëm. Pikërisht e njëjta gjë duhet të jetë njeriu për Mbinjeriun: një objekt talljeje dhe turpi të dhimbshëm. Njeriu është një litar i tendosur midis kafshës dhe Mbinjeriut, një litar mbi abysin. Po ju flas për Mbinjeriun. Njeriu është diçka që duhet të kapërcehet. Ju çfarë keni bërë për ta kapërcyer?

            Gazetari: Ndoshta do të mundesha t’ju përgjigjesha nëse më shpjegonit se si e përkufizoni ju njeriun dhe në vijim dhe tejkalimin e kufijve të tij…

            Niçe: Njeriu është një qënie e cila është edukuar nga iluzionet e tij: e para, gjithmonë e shikonte veten e tij si të mangët, e dyta, e dhuntoi veten e tij me veçori fantazeske, e treta e vinte veten e tij në hierarkinë e qënieve në një shkallë të gabuar midis kafshëve dhe natyrës, e katërta shpikte vazhdimisht piktura të të mirëve dhe i pranonte ata për një periudhë si të përjetshëm dhe të pavarur nga përkufizimet. Problemi ishte se herë njëri vrull njerëzor dhe herë tjetri zinte vendin e parë dhe fisnikërohej si arsye e këtij vlerësimi.

            Gazetari: Meqënëse thoni se jemi të edukuar nga iluzionet tona, me cilën mënyrë mund t’i eliminojmë ato në mënyrë që të fitojmë njohjen e realitetit?

            Niçe: Do t’ju përgjigjem me pyetje.

            Vrapon përpara? E bën si çoban? Apo si i përjashtuar? Një version i tretë do të ishte i arratisuri… Çështja e parë e vetëdijes.

            Je autentik? Apo vetëm një aktor? Një përfaqsues? Apo mos ndoshta je ai që përfaqsohet? Përfundimisht mund të jesh kopja e një aktori… Çështja e dytë e Vetëdijes

            Je dikush që shikon pa marrë pjesë? Apo dikush që jep një dorë ndihmë? Apo mos ndoshta je dikush që kthen shikimin nga ana tjetër dhe kalon tutje? Çështja e tretë e Vetëdijes.
Dëshiron të ecësh bashkë me të tjerët? Apo të përparosh përpara? Apo ecën i vetëm?… Duhet të dijë dhe të dojë dikush. Çështja e katërt e vetëdijes.

            Gazetari: A mjafton kuptimi i këtyre katër çështjeve të vetëdijes që të fillojë dikush të tejkalojë ‘’njeriun’’?

            Niçe: Sigurisht që jo. Nuk mjafton thjesht kuptimi por imponohet dhe zbatimi i konkluzioneve të cilat burojnë nga këto cështje në përditshmërinë tonë.

            Gazetari: Domethënë?

            Niçe: Mos qëndro poshtë në tokë dhe as mos u ngjit shumë lart në qiell! Bota duket më e bukur nga një lartësi diku nga mesi. Aty ku gjenden majat e maleve. Nëpër male ama, rruga më e afërt është nga maja në majë, por për këtë duhet të kesh këmbë shumë të gjata. Aforizmat duhet të jenë majat dhe ata që do t’i përdorin, duhet të jenë gjigandë.

            Gazetari: Cilët janë rreziqet më të mëdha që duhet të përballet një Mbinjeri?

            Nice: Njeriu gjeni është i padurueshëm kur përveç gjenialitetit të tij nuk ka të paktën tre gjëra të tjera: mirënjohje, pastërti dhe realizëm. Rreziku më i madh është të biesh në rrezikun e heroizmit fenomenal ku shndërrohesh në një aktor të ideales.

            Gazetari: Por nuk i plotësojnë të gjithë njerëzit kushtet për tu bërë Mbinjerëz. Atyrë çfarë keni për tu thënë?

            Niçe: Ata le të mbeten modestë. Krimbi mblidhet kur e shkelin. Kjo është gjë e zgjuar. Me këtë mënyrë shmang mundësinë që ta shkelin përsëri. Në gjuhën e moralit kjo quhet modesti. Sidoqoftë, ata që nuk mund të ngjiten në majën e malit, le të gërmojnë thellë në tokë. Ekzistojnë burime dhe poshtë. Le të lënë njerëzit e errësirës të bërtasin se ‘’poshtë ndodhet ferri’’.

            Gazetari: Përveç atyre që nuk munden, ekzistojnë edhe ata që nuk dëshirojnë të bëhen, pavarësisht se munden.

            Niçe: Vetëdija e njeriut thotë: ‘’Duhet të bëhesh ai që je me të vërtetë’’. Veshi i atyre njerëzve nuk e dëgjon muzikën e ekzistencës së tyre që transmeton universi për ta. Ata jetojnë një jetë të shurdhër. Ata që kanë veshë, do të dëgjojnë.

            Gazetari: Koncepti i Lirisë është shumë i gjerë. Ju si e kuptoni?

            Niçe: Liri do të thotë të kesh dëshirë të marrësh përgjegjësinë për veten tënde.
Liri do të thotë të mbash distancën që të ndan nga të tjerët. Liri do të thotë të bëhesh më indiferent kundrejt vështirësive, vuajtjeve, privimeve, akoma dhe ndaj vetë jetës.

            Gazetari: Çfarë është e mirë dhe çfarë është e keqe?

            Niçe: Çfarëdo që një epokë konsideron si të keqe, zakonisht është një mbetje e asaj që dikur konsiderohej e mirë. E trondita pak këtë letargji njerëzore kur thashë se asnjeri ende nuk e di se çfarë është e Mirë dhe e Keqe, me përjashtim Krijuesit. Nuk ekziston një përkufizim objektiv i tyre.

            Gazetari: Përkufizimi subjektiv i tyre sipas jush, cili është?

            Niçe: E Mirë është gjithçka që lartëson tek Njeriu ndjesinë e fuqisë, dëshirën për fitimin e fuqisë, vetë fuqinë. E Keqe është gjithçka që lind nga dobësia. Fatkeqsisht shumë njerëz e kanë demonizuar këtë mendim timin. Por nuk ekzistojnë të vërteta subjektive. E vërteta është gjithmonë Një, thjesht ekzistojnë njerëz që krijojnë të vërteta të rreme në mënyrë që të sundojnë mbi masat.

            Gazetari: Si e arrijnë këtë gjë?

            Niçe: Duke shfrytëzuar fuqinë e zakonit. Arsyet dhe synimet që gjenden pas zakonit shtohen në të nëpërmes një gënjeshtre, sapo disa njerëz fillojnë të dyshojnë mbi zakonin dhe të pyesin për synimet dhe qëllimet e tij. Kjo është arsyeja që vlera e një Njeriu matet nga sa të vërtetë mund të mbajë mbi supe.

            Gazetari: Cili është mendimi juaj për miqësinë?

            Niçe: Unë besoj tek miqësia e vërtetë, por është një fenomen shumë i rrallë që ndërtohet me dhimbje dhe në një periudhë të konsiderueshme kohore. Nuk është fuqia e emocioneve që bën një raport njerëzor superior, por kohëzgjatja e tyre.

            Gazetari: Kur një miqësi nuk është e vërtetë?

            Niçe: Kur njëri mendon se janë njohur tepërsisht, ndërsa tjetri mendon se është rinjohur shumë. Këtu mashtrohen që të dy, pasi asnjëri prej tyre nuk njeh as veten e tij mjaftueshëm. Më mirë një armiqësi me shpirt se sa një miqësi artificiale.

            Gazetari: Përse e thoni këtë gjë?

            Niçe: Shpesh herë njeriu harron gabimet e veta, pasi t’ia ketë rrëfyer dikujt tjetër. Por personi tjetër ama nuk i harron. Për këtë parimi i parë i dashurisë ndaj njeriut që ke afër thotë: Ndihmo vetë veten tënde dhe në vijim do të të ndihmojnë të gjithë. Kurrë mos lyp. Lëji qarjet fëminore. Mos lejo askënd të ndjejë keqardhje për ty.

            Gazetari: Shumë të rinj ju shohin me admirim. Si ju duket kjo gjë?

            Niçe: Ekziston një lloj naiviteti tek admirimi: naiviteti i njeriut që nuk përballet me mundësinë se ndoshta dhe ai mund të bëhet një ditë objekt admirimi.

            Gazetari: Gjithashtu për shumë prej atyre jeni Mësues. Si ndjeheni për këtë?

            Niçe: ‘’Ti, o yll i madh! Nëse nuk do kishe ata që ndriçon, cila do ishte lumturia jote?’’
            I duam shumë më tepër dijet tona kur i transmetojmë tek të tjerët. Ekzistojnë njerëz që mund të arrijnë në majë por që nuk mund të çlirohen nga zinxhirët e tyre dhe u nevojitet dikush që t’i çlirojë.

            Gazetari: Preferoni të keni fansa apo nxënës?

            Niçe: Sigurisht Nxënës. Çfarë? Kërkon fansa? Dëshiron që të shumëfishohesh herë 10, herë 100? Kërko për zero që të kesh nga pas!

            Gazetari: Domethënë jeni kundër fanatizmit?

            Niçe: Fanatizmi është i dobishëm vetëm kur je i dobët. Është e vetmja formë dëshire që mund të kenë të dobëtit dhe të turpshmit.

            Gazetari: Le ta zbusim pak bisedën… Çfarë është Dashuria për ju?

            Niçe: Dashuria është një çmenduri që mund të të sëmurë. Por gjithmonë ekziston dhe pak logjikë tek çmenduria. Kurimi për dashurinë vijon të mbetet tek shumica dërrmuese e rasteve ai ilaçi i vjetër drastik: ‘’dhënia e dashurisë’’

            Gazetari: Cili është mendimi juaj për femrën?

            Niçe: Dy gjëra dëshiron mashkulli, rrezik dhe lojë. Për këtë kërkon femrën, pasi ajo luan lojën më të rrezikshme. Në urrejtje dhe në dashuri femra është më barbare se mashkulli.

            Gazetari: Ju bën më shumë përshtypje paraqitja apo gjenialiteti tek një femër?

            Niçe: Preferoj që femra të jetë e zgjuar dhe e bukur njëkohësisht. Sikur të mund ta shihnit se sa të zgjuara do të ishin bërë disa femra, nëse nuk do të ishin të bukura!

            Gazetari: Cilat janё mёsimet mё tё rёndёsishme qё morёt nga jeta?

            Niçe: Kur dikush arrin tё zotёrojё veten e tij, bёn gjёnё mё tё veçantё qё ekziston. Me kёtё fiton tё drejtёn pёr tё jetuar. Pёr kёta Shpirtra tё mёdhenj toka ёshtё ende e lirё. Pёr kёta Shpirtra tё mёdhenj e lirё ёshtё dhe njё jetё e lirё. Nё tё vёrtetё kushdo qё di pak, e zotёron veten e tij po pak. Mos harroni mёsimin mё tё madh nga shkolla luftarake e jetёs: ‘’Çfarёdo qё nuk tё vret mё bёn mё tё fortё’’.

            Gazetari: A ekzistojnё gjёra qё keni bёrё pёr tё cilat ndjeni keqardhje?

            Niçe: Dyshimi helmon gjithçka, por pa vrarё asgjё. Nuk duhet tё dyshoni mbi ato qё keni vepruar. Mos tregoni burracakёri pёrballё veprimeve tuaja! Mos i lini tё belbёzojnё pastaj. Brejtjet e vetёdijes nuk shkojnё pёr shtat.

            Gazetari: Çfarё do donit tё linit pas jush kur ta braktisni kёtё botё?

            Niçe: Duhet tё ikim nga kjo botё ashtu sikurse iku Odisea nga Navsika, duke e bekuar atё por jo i dashuruar me tё. Duke vdekur do tu ofroj njerёzve dhuratat e mia mё tё pasura. Atё qё mёsova nga dielli, qё kur perёndon ka njё shkёlqim magjik dhe me thesaret e tij tё pashtershёm zhytet nё det duke bёrё peshkatarin e varfёr tё lundrojё me lopata tё arta.

            Gazetari: Dёshironi tё thoni diçka tё fundit para se ta mbyllim?

            Niçe: Ai qё lufton me bisha, duhet tё kujdeset tё mos bёhet dhe vetё bishё. Kur sheh pёr shumё kohё njё abis (vend i fshehtё dhe i errёt) dhe abisi sheh brenda teje. Mos harroni kurrё se arti mё i madh ёshtё tё dish tё tёrhiqesh nё momentin e duhur.