Sakras Art Gallery

Sekuenca filmike

RTK

TOP CHANNEL

RTV 21

ALSAT

TV KLAN

KLAN KOSOVA

BOTA.AL

ALBANIAPRESS

ALBINFO

EXPRESS

KOHA DITORE

ZËRI INFO

KOSOVA SOT

INSAJDERI

BOTA SOT

GAZETA METRO

GAZETA SINJALI

ALBANIAN POST

KALLXO COM

LAPSI.AL

ZEMRASHQIPTARE

KOSOVA PRESS

TELEGRAFI

EUROPA E LIRË

ZËRI I AMERIKËS

PSIKOLOGJIA

TRIBUNA SHQIPTARE

SHËNDETI

DITURIA

PRESHEVA.COM

GJUHA SHQIPE

KOSOVARJA

RADIOPROJEKT

Shkruan: Agron JASHARI - ADONISS

      FRIKA - KY DJALL QЁ DUHET MPOSHTUR

(pjesa e parë)

      Frika kur mbillet në mendje zhvillon një fantazi tejet të theksuar tek njerëzit brenda mendjes dhe shpirtit te të cilit zë vend, duke i dhënë edhe atij një luftë të vazhdueshme brenda vetës së tij, një shpërqendrim emocional dhe një pasiguri, shpesh shumë të madhe sa që  e paralizon nga shumë aktivitete normale dhe të nevojshme.

“E vetmja gjë nga e cila duhet të kemi frikë është vet frika”                

                                                                Franklin Ruzvelt

Krijesa njerëzore në rrugën e tij drejt përparimit, zhvillimit, thënë shkurt në luftën e tij për një jetë më të mirë, has në pengesa e barriera dhe në armiq, por pengesa ,barriera dhe armiku më i fuqishëm është vetë një.

Kryearmiku, armiku numër një, fabrika e çdo barriere, laku i çdo iniciative, vrasësja e çdo guximi të lindur të vdekur, ngulfatja e çdo suksesi, gjarpri helmues i çdo ëndrre të parealizuar apo të lënë përgjysmë, nëna e çdo dyshimi të pabazuar, burimi i pothuaj të gjitha sëmundjeve trupore, shpirtërore e mentale ka një emër dhe quhet FRIKË.

FRIKA është armiku numër një që ka njeriu, është  djall i llojit të veçan që fatkeqësisht shumë herë mund të depërtoj brenda nesh me vetëdije apo pa te, dhe të dal nga aty me vështirësi e shpesh pasi të ketë lënë pasoja aspak të mira. Në raste më të rënda, shumë krijesa njerëzore i ka shndërruar në statuja  e në gërmadha të frikshme e pa asnjë vlerë, në hije, në krijesa të plogështa, në sakat me paterica qe s’bëjnë dot dy hapa vetëm, po s’i mbajti dikush për krahu, në pacient plot ankthe, në pritje të përhershme të fatkeqësive që nuk ndodhin asnjëherë, ka shkatërruar lidhje të zjarrta  dashurie, ka ekzekutuar ide madhështore qysh në embrion duke mos lejuar as të shprehen, ka improvizuar armiqësi të panevojshme, sëmundje imagjinare, e sa e sa situata tjera mjerëuese që një orator më i mire se unë e një profesionist i kësaj fushe do t’i numëronte më me lehtësi…

Frika është mendim i ligë, negativ, bindje plotësisht e  rreme dhe e pabazuar në asnjë fakt, plotësisht artificial dhe jashtëzakonisht e dëmshme dhe pa as dyshimin më të vogël plotësisht e evitueshme për atë që s’e pëlqen dhe që s’do të ketë punë me te.

            Fytyrat e frikës…..

Frika ka shumë fytyra dhe shfaqet në forma të llojllojshme, tamam si djalli, shpesh na shfaqet tmerrshëm me fytyrat e saj të frikshme e të shëmtuara si p.sh. me fytyrën e dështimit, përbuzjes, humbjes, sëmundjes, pleqërisë, vdekjes, divorcit, tradhtisë etj. etj., por ka raste kur ndërron strategjinë dhe bëhet shumë dinake dhe  duke dashur të na stopojë nga një jetë e lumtur, me besim të drejt, nga suksesi në jetë, nga të mirat që na ka dhuruar Zoti, etj. Shumë shpesh ve maskën  dhe merr formën e një mike të mirë apo të një nënë të kujdesshme që na flet vazhdimisht gjoja për të mirën tonë dhe kinse dëshiron të na ruaj që të mos i futemi një ndërmarrje të gabuar, një rreziku që mund të na kushtojë, një zjarri të tmerrshëm ferri, një aksioni të destinuar të dështoj, një fjalimi që do të përqeshet nga masa, një shfaqje në publik për shkak se nuk dukemi ashtu siç duhet dhe siç mundemi të dukemi më së miri etj.

Frika kur mbillet në mendje zhvillon një fantazi tejet të theksuar tek njerëzit brenda mendjes dhe shpirtit te të cilit zë vend, duke i dhënë edhe atij një luftë të vazhdueshme brenda vetës së tij, një shpërqendrim emocional dhe një pasiguri, shpesh shumë të madhe sa që  e paralizon nga shumë aktivitete normale dhe të nevojshme. Shpeshherë, veç pengesave dhe paralizave të iniciativave dhe ngrirjes se guximit, shndërrohet në fobi nga më të mjerat dhe më qesharaket për një logjikë normale njerëzore.

        Ndonjëherë në sytë e viktimës, që mund të jemi secili nga ne, nëse nuk e vrasim me kohë, frika shfaqet me fytyrën e saj  më tronditëse duke vënë njeriun në pozitë vërtetë paralitike siç e përshkruante  F. Nice: “Rrezik të kalosh në anën tjetër, rrezik po të mbesësh në mes të rrugës, rrezik po të shohësh prapa, rrezik po të tmerrohesh e të ndalësh” , e ti shndërroj njerëzit ne statuja qe veç ekzistojnë siç e thoshte Oskar Wilde: “Të jetosh është gjëja më e rrallë e kësaj bote shumica vetëm ekzistojnë”.

Klinikat janë të mbushura me njerëz me fobi nga gjërat ma abstrakte deri tek fobit nga merimangat apo thneglat.   

 Kam njohur një vajzë në plazh, një mjeke e ardhshme, tek sa në një ditë të mrekullueshme vere, nën rreze e këndshme të diellit dhe nën aromën që lëshonte deti dhe duke shijuar melodinë e dallgëve, më fliste me përqendrim të thellë për vdekjen, një përqendrim që mua më dukej pasion, më tregonte se si tmerrohet nga vdekja,se si njerëzit e saj do të ndihen keq për vdekjen e saj, se kjo ndihet e tmerruar kur mendon se sa do të mërziteshin ata, etj. etj. Vërtetë ishte e çuditshme, në një vend kaq të mrekullueshëm, në një ditë kaq të bukur, ku shihje plot jetë, plot njerëz me buzëqeshje në fytyrë, të qeshura me zë, dëgjoje të rinj tek sa këndonin e luanin, besoj se edhe një njeriu me ndonjë hall kush e di se sa të rënd do i shqitej nga mendja halli i tij dhe do futej mes haresë së atij vendi, ajo vajzë kaq e re, e shëndetshme, e bukur, plot ardhmëri, me plot miq, lejonte që frika t’ia servonte imazhin e vdekjes se saj, me njerëzit e saj që i qanin mbi kokë. Vërtetë e dhembshme apo jo por edhe tepër absurde!

Mikja ime e re, studente me nota të larta, që mbahej e mençur, me fliste me bindje të stërngopur se asnjë djalë asnjëherë nuk do ta meritonte dashurinë e saj, se djemtë janë ta paskrupullt, tradhtarë, gënjeshtar që thonë veç lajka dhe që s’kanë zemër e mëshirë. Ishte shumë interesante, që ajo, edhe po të takohej  me një djalë të mire, vet dyshimet e saj, mosbesimi, frika e saj punonte që ajo t’i bënte armiq ata. Thjesht. ajo gjente një mënyrë  a një tjetër që  të bënte ndonjë gjest që për të ishte shumë normal, por qe shihej qartas se ishte i padurueshëm dhe se patjetër do ngjallte reagimin e personit që provokohet, sado i durueshëm të jetë ai. Pra, pikërisht frika e saj punonte  që të krijohej situata dhe rrethanat që ajo frikë të justifikohej plotësisht dhe të përmbushej bindja e saj për atë që ajo mendonte. Frika e saj ishte punëtore e madhe sa qe gjithmonë punonte që në fund të dilte plotësisht e justifikuar.

Janë po ashtu qesharake rastet kur student, të cilët, megjithëse ishin përgatitur mesatarisht, e lenin fare dhe nuk hynin në provim sepse dikush i kishte parë fall në filxhan apo në shuplak dhe e kishte bindur se nuk do ta kalonte provimin. Frika kishte marr formën e saj dominuese. Viktima dorëzohej, hiqte dore. E kur njeriu dorëzohet d.m.th. se nënshkruan humbjen, ose rastet gati të ngjashme kur student të përgatitur hyjnë në provim dhe sjellja jo adekuate dhe arrogante e profesorëve, te qeshurat e tyre cinike, injorimet ndaj studentëve, të ishin shndërruar në frikë dhe të kishin paralizuar trurin. Dhe sigurisht, se aty ku zë vend frika dhe ik qetësia, s’mund të del fjalë apo më saktë s’mund të dalin fjalët e duhura, veç ca belbëzimeve pa kuptim.

            I kujtoj filmat e vjetër shqiptar, fatkeqësisht me ngjarje të vërteta, kur turqit apo grekët mbillnin tek popullsia e thjesht frikën  nga shkronjat shqipe, si gjëra të shejtanit, që ndjellin kob, që janë “haram”, që të humbasin shpirtin etj. etj. Apo mallkimet e kishës të bëra pikërisht në adresë të njerëzve më besimtar, më të mirë, më të dijshëm e nëna qante djalin më shumë pse e ka mallkuar kisha, e ka shkuar ne atë botë i “pa fe”, se sa për dhimbjen për vdekjen e tij. Ne sot mund ta kërkojmë, hulumtojmë dhe ta gjejmë të vërtetën vet, për dallim nga paraardhësit tanë që ju mohua kjo dhe që morën te pavërtetat për të vërtetë dhe e kundërta.

            “Ashtu si harabeli fluturon andej e këndej dhe dallëndyshja fluturon, kështu mallkimi pa arsye nuk ka efekt”…. Fjalët e urta 26- 2

Në miliona e miliona raste, të gjitha faktet kanë folur për një arritje, për një sukses tashme evident dhe pikërisht frika se po gabojnë i ka bërë që vërtetë të gabojnë dhe ta ,,mbysin” atë sukses. Duke i bërë një modifikim të vogël por pa humbur kuptimin në esencë. Shekspiri e sqaron shumë kuptueshëm një gjendje të tille: “për shpirtin e hutuar, çdo lëvizje duket si lajmërime i fatit, nga frika, dridhet, luhatet e zverdhet dhe derdhet krejt nga frika se mos derdhet”.

Në vazhdimet e ardhshme do të lexoni:

Frika - e lindur apo e fituar;

Frika - sëmundje e shërueshme;

Të jetosh me ankthin e frikës apo te çlirohesh prej saj;

Përse s'duhet te kemi frike;

Vrite friken, etj.