|
KOMUNITETET NË BELGJIKË BASHKËQEVERISIN APO.....
Pyetja dilemë që shpesh parashtrohet nga shumë
qytetarë është se vallë komunitetet në Belgjikë bashkëqeverisin apo bëhet
fjalë për ndonjë farsë. Si është e mundur që një komunitet pakicë të ketë
kompetenca të njëjta si komuniteti shumicë. Le të analizojmë me radhë.
Federalizmi belg siç edhe cekëm diku më lart
mundëson prezencën e rajoneve në tre komunitetet e ndryshme, sepse thamë se
ky shtet kishte tre komunitete të ndryshme. Deputetët e Parlamentit valon
dhe brukselas zgjedhën direkt. Partia në përbërje me deputetë frankofonë
brukselasë (bruxellois) formon së bashku me numrin total të deputetëve
valon, Parlamentin e Valoni-Brukselit. Habia më e madhe është se rajoni i
Brukselit edhe pse me shumicë frankofone ka në krye një qeveri ku numri i
ministrave flaman është strikt identik me numrin e ministrave frankofonë,
përderisa flamanët përfaqësojnë 10 % të popullatës së përgjithshme
brukselase. Me këtë rast një analist francez me emrin Philippe Van Parijs
gjatë një diskursi të tij më 5 korrik 2005 në Bruksel, në seancën e tretë të
Parlamentit frankofon të të rinjve në Bruksel citon se ka një asimetri në
nivel të përfaqësimit demografik dhe institucional në Bruksel. Sipas tij
meqenëse banorët frankofon të Brukselit nuk dalin në votime, sepse janë të
zhgënjyer nga një lloj politike e tillë, përfaqësimi flaman atëherë sillet
me rreth 14 % të votave, por këto 14 % të votave zgjedhin 19 % të
përfaqësuesve të Këshillit rajonal (17 përfaqësues përkundër 72
përfaqësuesve frankofon). Pra, me gjithë dallimin në nivel të përfaqësuesve
të Këshillit rajonal, edhe pse përfaqësuesit frankofon janë më të shumtë në
numër në Bruksel, fushëveprimi i tyre nuk është aq i theksuar përkundër
përfaqësuesve flaman që janë më minor në këtë Këshill rajonal.
Ndërsa në Qeverinë federale, numri i ministrave
frankofon është ekuivok me numrin e ministrave flaman, pa e llogaritur këtu
numrin e kryeministrit, edhe pse frankofonët janë me një pozicion minoritar
40 me 45 % në nivel federal nëse ia bashkëngjisim këtu numrin e frankofonëve
të pjesës së Flandrisë. Por, sipas mendimit tim, këto dy pozicione nuk janë
të krahasueshme. Pse? Sepse njëri krahasim, pra ai i flamanëve të Brukselit
konstituon një komunitet në një qytet, përderisa ai Valon dhe ai i Brukselit
frankofon konstituon popullatën pothuajse të tërë një entiteti të federuar
(pra rajonin Valon), i cili përfshinë pjesën më të madhe të territorit belg.
Abstraksioni i bërë ndaj minoritetit gjermanofon, raportet e forcës
përcaktuese të politikës belge, e posaçërisht ato flamane-frankofone, çuan
drejt një bipolarizimi i cili implikoi vendosjen e një serie të mekanizmave
të cilët do të siguronin tretmanin e barabartë të secilit komunitet në nivel
federal. Kjo domethënë që u pajtuan të tre komunitetet për:
1. rregullimin i miratimit të disa ligjeve të
ashtuquajtura të veçanta në aspekt institucional me shumicën e secilit grup
linguistik (artikulli 4 i Kushtetutës)
2. paritet linguistik në kuadër të këshillit të
ministrave federal
3. paritet në funksionin e lartë publik federal
dhe në juridiksionin më të lartë.
Pjesë nga libri "Gjurmë realitetesh"
|
