Sakras Art Gallery

Sekuenca filmike

Vegėza

RTK

TOP CHANNEL

RTV 21

ALSAT

TV KLAN

KLAN KOSOVA

BOTA.AL

ALBANIAPRESS

ALBINFO

EXPRESS

KOHA DITORE

ZĖRI INFO

KOSOVA SOT

INSAJDERI

BOTA SOT

GAZETA METRO

GAZETA SINJALI

ALBANIAN POST

KALLXO COM

LAPSI.AL

ZEMRASHQIPTARE

KOSOVA PRESS

TELEGRAFI

EUROPA E LIRĖ

ZĖRI I AMERIKĖS

PSIKOLOGJIA

TRIBUNA SHQIPTARE

SHĖNDETI

DITURIA

PRESHEVA.COM

GJUHA SHQIPE

KOSOVARJA

RADIOPROJEKT

Kulturė - Hakmarrja -  fenomen qė duhet zhdukur

Shkruan: Hysen IBRAHIMI - Politolog

               HAKMARJA - FENOMEN QĖ DUHET ZHDUKUR

 

                 Prania e kėtij fenomeni pra gjakmarrja, nė botėn shqiptare, zhduk dhe zvogėlon dashurinė njerėzore, vazhdimin pėr njė jetė mė tė mirė edhe pėrfshinė njerėzit qė fare nuk kanė tė bėjnė me kėtė virus. Ata deshėn apo nuk deshėn pėrfshihen nė kėtė keqe, kur krejt pa dashtas e gjejnė veten nė njė botė qė duhet izoluar dhe i merret e drejta pėr tė jetuar i lirė!

 

               Duke e vėshtruar kėtė ēėshtje si tejet negative dhe mendoi se po bėjmė lėshim duke respektuar lashtėsinė, dhe duke ikur preokupimit me ekzistimin e gjakmarrjen ekzistenciale tė qenies sė njeriut si njė zanafillė dhe origjinė tejet e gabuar nė praktikė, shtrohet dilema para sė gjithash dilema pėr zhdukjen e gjakmarrjes qė kjo tė marr fund duke e identifikuar si primitive, antiligjore dhe anti-Kombėtare.

               Artikulli ”Kanuni i neglizhencės” i z. Kadri Sherifi, i dėrguar nga Ajet Nuro (anuro@albemigrant.com), tek unė z. Hysen Ibrahimi, (hysenib@hotmail.com), mė inspiroi qė tė jap njė opinion timin rreth kėtij artikulli dhe fenomenit tė gjakmarrjes.

               Nė radhė tė parė e pėrgėzoi z. Sherifi pėr kėtė artikull edhe pse jo i detajuar mirė, apo kisha pėr tė thėnė se nevojitet qė pėr kėtė fenomen negativ sa primitiv aq edhe anti-human pėrdoret dhe mirret ende nė konsideratė nė botėn shqiptare, gjė qė tregon se jemi i vetmi popull nė Evropė qė nuk duam tė dalim jashtė botės primitive. Prandaj i jap plotė tė drejtė z. Sherifi, qė Kanunin e Lek Dukagjini pėr kėtė kohė e anatemon me ”Kanunin e neglizhencės”.

               Unė nė kėtė rast autorin e kėtij artikulli z. Sherifi e pėrgėzoi edhe pėr gjetjen adekuate fjalėn ”neglizhencė”, sepse pėr kėtė fenomen negativ dhe tejet primitiv duke marrė parasysh botėn e qytetėruar perėndimorė pėr arritjen e tyre nė tė gjitha fushat e jetės dhe arritjet qė sot kjo botė prekė edhe planetėt mė tė lartė tė sferės sikurse nė kohėn e fundit qė bėri me planetin mars, kurse ne ende merremi me njė tė kaluar 500 vjeēare e mė shumė.

               Pa u thelluar nė shpjegimin e ngjarjeve gjakmarrėse pėr shkaqe tė pasojave tė sferės primitive tė kushtėzuar sipas kanunit, po themi se psikologjia e njeriut tė sotėm nuk kishte guxuar tė bie nė kėtė kushtėzim kanunor qė ndodhin raste tė papritura nga ēėshtja krejt individuale nė atė familjare e fisnore, sepse mbi ēdo krim qėndron ekzistenca e individit apo edhe tė atyre qė janė tė pėrfshirė nė ngjarjen e krimit tė marrin dėnimin e merituar sipas ligjeve aktuale tė vendit, duke i pėrjashtuar e liruar tė tjerėt qė nuk kanė dorė nė kėtė krim.

               Po ta nxjerrim nė sipėrfaqe nė formėn e diagramit nė rritjen e ngjarjeve hakmarrėse, do tė rezultoi (kėtė e them me plot guxim), se gjakmarrja mė tepėr i ka thelluar vrasjet se sa zhdukjen e tyre, mė tepėr i ka hasmuar njerėzit se sa i ka pajtuar, mė tepėr i ka pėrfshi nė hasmėri njerėzit se sa nė zvogėlimin e tyre deri tek individi. Pėrderisa njė rregull i tillė i jap tė drejtė qė hakmarrja pėr njė vrasje mund tė lahet qoft edhe ai qė i pėrket njė fisi p.sh. fisi Berishė e vret njė tė Krasniqes ose edhe anasjelltas, dhe me kėtė lahet gjaku. Shikoni se sa pėrfshirje tė madhe ka pasur e ndodhė qė ende sot e kėsaj dite kemi. Pėr njė aksident po qoftė edhe vrasje me paramendim, kanuni i ka futur nė gjakmarrje dy fise, thėnė shkurt, edhe njerėzit qė fare nuk kanė pasur tė bėjnė me vrasjen. Pėr njė vrasje janė ra nė gjak i tėrė fshati me fshat, e tėrė lagja, me lagje. Ėshtė shkuar aq larg sa qė hasmi ka kėrkuar ta dinė se kush ėshtė me dorasin dhe kush po izolohet (lėēitet popullorēe), gjė qė kjo mė tepėr e ka ndihmuar kėtė dukuri negative.

               Ose pėr njė gjak (njeri tė rėndėsishėm) tė vriten 12 veta tė merren 12 gjaqe. Ne kemi shumė shembuj tė tillė tė kėtyre fenomeneve negative. Ėshtė menduar se pėr vrasje tė pėrfshihet i tėrė fisi sepse kjo mund t’a ndal vrasjen. Ose me tė drejtė z. Sherifi bėnė njė krahasim kėtė kanun me regjimin e diktatorit Enver Hoxha, i cili pėr njė njeri i cili gjoja se ėshtė marrė me njė kėngė tė kėnduar nė gjuhėn amerikane qė diktatori Hoxha e quante  „imperializmi amerikan“ dėnohej e tėrė familja me njė mbiemėr qė kishin tė bėnin duke i dėrguar nė internim e besa edhe me burgim.

               Unė mendoi se me hakmarrjen duhet tė merren institucionet shtetėrore tė vendit nė radhė tė parė. Por, pėr t’a zhdukur njėherė e pėrgjithmonė, kėtė veti sa primitive aq edhe anti-Kombėtare duhet tė angazhohemi tė gjithė si njė trup i vetėm e qė duhet tė merren edhe personalitet me ndikim, edhe mediat, shkrimtarėt, poetėt, intelektualėt, politikanėt, njerėzit e arsimit dhe shkencės, qė kėsaj ngjarje t’i ipet fund. Ka perėnduar koha tė bėhemi peng i sė keqes duke u thirrur nė „traditė“!

               Gjakmarrja duhet tė cilėsohet si tendencė e zgjerimit dhe vazhdimit, apo njė virus nė vlerat e kulturės dhe traditės shqiptare, gjė qė nėnkupton neutralizimin total tė kėtij virusi.

               Prania e kėtij fenomeni pra gjakmarrja, nė botėn shqiptare, zhduk dhe zvogėlon dashurinė njerėzore, vazhdimin pėr njė jetė mė tė mirė edhe pėrfshinė njerėzit qė fare nuk kanė tė bėjnė me kėtė virus. Ata deshėn apo nuk deshėn pėrfshihen nė kėtė keqe, kur krejt pa dashtas e gjejnė veten nė njė botė qė duhet izoluar dhe i merret e drejta pėr tė jetuar i lirė!

 

 

               Fenomene tė tilla krijojnė atmosferė tė ngrysur, krijojnė pikėllimin e tragjikes sė krijuar nga njė kriminel ordiner, me motive hakmarrėse, duke krijuar atmosferė se motivi i dashurisė njerėzore duket si njė ishull ku ruhet identiteti i dashurisė dhe i shpresės pėr tė jetuar i lirė, duke dėshmuar se populli ynė Shqiptarė si njėri ndėr popujt mė tė lashtė tė kėtij kontinenti, si dėshmi nė pamundėsi pėr zhdukjen e kėtij virusi!

               Pėr ne, sot nė plan tė parė ėshtė ekzistenca njerėzore dhe e drejta e individit pėr lirinė e tij, qė japin kuptimin e jetės nė rrethana specifike, apo ekzistencėn e individit pėrballė vetvetes dhe atyre qė janė pėrfshi me krimin, gjė qė ky i fundit nuk ka tė bėjė me gjakmarrjen. A thua vallė thirrja nė traditėn e lashtė kanunore qė gjurmon sindromin e tė keqes gjakmarrėse, tė vazhdoi edhe nė ditėt e sotme, ku tė nesėrmen e vė nė pikėpyetje tė madhe?! Fati i njeriut tė mbetet nė duart e njė tjetri, jeta e njeriut tė varet nga fatet e njė gjakmarrėsi, e ardhmja e individit tė varet nga sindromi i „kanun-neglizhencės“, dhe sė fundi, vdekja e individit tė varet pikėrisht nga „kanuni i neglizhencės“ se krimi ka ndodhur i rastėsishėm dhe tash duhet tė vdes krejt tjetėr kush !? JO, edhe JO e madhe.

               Autori i artikullit ”Kanuni i neglizhencės” i nderuari dhe i respektuari z. Kadri Sherifi, potencon edhe tė madhin Prof. Anton Ēeten, i cili u mor me shtrirjen e pajtimit tė gjaqeve ndėrshiptarė dhe zhdukjen e kėtij virusi nga Kombi ynė qė mė sė paku e meritojmė. Vepra e tij qė pati njė pėrkrahje gjithėpopullore dhe nga klasa intelektuale e Kombit Shqiptar, por nuk arriti tė shtrihet edhe nė zonat mė tė thella nė Shqipėri. Emisionet dokumentare tė transmetuara nga televizione tė huaja pėr ekzistimin e kėtij fenomeni se gjakmarrja ende ekziston nė Shqipėri dhe se si izolohet njė familje e tėrė, dhe se si ndėrpresin shkollimin fėmijėt, vėrtetė ka pasqyruar njė imazh aq negativ, sa qė tė nesėrmen, shqiptarėt qė kanė jetuar nė shtetet perėndimore, nuk kanė guxuar tė shkojnė as nė punė.

               A thua vallė se nė ditėt e sotme nė shekullin XXI jeta e njeriut duhet tė varet nga primitivizmi i njė njeriu apo fati tragjik i jetės sė njeriut ta zėmė: Nė planetin e hėnės vritet njeriu nga njeriu tjetėr, kurse nė planetin e tokės e ka tė drejtėn tė vras tjetri dhe tė vdes tjetri si e drejtė kanunore !? Absurd.

               Pra situata jo e rėndomtė, e krijuar nga psikologjia e krijuesit primitiv, vė nė pikėpyetje befasisht krejt papritur njeriun qė as ka mundur tė dijė pėr ngjarjen duke vdekur pa ditur se pse vdiq!?

               Prandaj, duke e pėrkrahur opinionin e dhėnė nė artikullin ”Kanuni i neglizhencės” tė z. Kadri Sherifi, unė apeloi tek tė gjithė njerėzit e arsyeshėm qė ta ngritin zėrin pėr zhdukjen vėllavrasėse. Institucionet shtetėrore nuk duhet tė neglizhojnė rreth kėsaj dukurie negative, por tė krijojnė struktura tė fuqishme pėr t’a varrosur njėherė e pėrgjithmonė gjakmarrjen.

               E mallkuar ēoftė kjo gjakmarrje, tė mallkuar ēofshin tė gjithė ata qė e pėrkrahin.

               Zoti i bekoftė tė gjithė ata qė ngritin zėrin kundėr kėtij fenomeni primitiv.

 

Förslöv-Suedi