Njė ndėr krijimtaritė mė tė
lėvruara tė letėrsisė shqiptare, ėshtė edhe POEZIA. Gjini e letėrsisė ku
bota e brendshme, ndjenjat mė sublime, frymėzimi hyjnor... shprehen
pėrmes shkronjave tė cilat krijojnė vargje... vargjet, pastaj, shpalosin
mendime, mendimet krijojnė energji, energjia ndez dritat e dijės, rrezet e
artė tė sė cilės i japin ngrohtėsi zemrės, mendjes dhe shpirtit, e me kėtė,
edhe kuptim dhuratės mė tė shtrenjtė, vetė jetės.
Qė nga Lekė Matrėnga e Pjetėr Budi, kjo energji nuk u ndalė asnjėherė sė
hedhuri farėn e dijės, duke e kultivuar atė me dashurinė mė tė ēiltėr nė
shpirtin e pastėr e fisnik tė popullit shqiptarė. Duke i mposhtur tė gjitha
sfidat e kohės, kjo frymė e shpirtit tė popullit, xixat e saja tė arta, si
njė pishtar i shpresės, u bartėn gojė mė gojė, mendje mė mendje, zemėr mė
zemėr... brez pas brezi... nga kokat mė tė ndritura tė kombit si: Naimi,
Ēajupi, Mjeda, Asdreni, Shiroka... pėr tė vazhduar tek Fishta, Konica, Noli,
Migjeni... e deri nė kohėn tonė, duke u kthyer ai pishtarė nė flakadan tė
pėrhershėm qė tashmė nuk ka forcė nė botė qė mund ta shuaj fuqinė e zjarrit
tė tij...
Dua ta falėnderoj nga zemra mikun tim dhe poetin e mirėnjohur,
ADEM ZAPLLUZHA,
qė me pėrkushtim tė jashtėzakonshėm, vizitorėve tė kėsaj faqeje, por edhe mė
gjerė, do tua prezantoj disa nga poetėt mė tė njohur tė kohės sonė, e me
kėtė, do e plotėsoj e pasuroj edhe mozaikun e mrekullueshėm tė letėrsisė
shqiptare.
(www.sa-kra.ch)
Pėrgatiti:
Adem ZAPLLUZHA
ANTOLOGJI E POEZISĖ MODERNE SHQIPE
HALIL
HAXHOSAJ
Hyrje
Halil Haxhosaj lindi nė Prekolluk (Preklukaj) tė Vokshit, mė 1946. Mėsimet
fillestare, shkollėn Normale dhe SHLP Dega Gjuhė dhe letėrsi shqipe i kreu
nė Gjakovė, ndėrsa Fakultetin nė Universitetin e Kosovės nė Prishtinė. Njė
kohė punoi mėsues dhe arsimtar nė Cėrmjan tė Dushkajės, profesor i Gjuhės
dhe letėrsisė shqipe nė QAMO, nė Gjimnazin Hajdar Dushi dhe Shkollėn e
mesme tė mjekėsisė Hysni Zajmi nė Gjakovė. Ėshtė edhe anėtar i Lidhjes tė
Shkrimtarėve tė Kosovės, W.P.S (Shoqata e poetėve tė botės) dhe Kryesisė sė
Klubit letrar Gjon Nikollė Kazazi nė Gjakovė.
Me shkrime letrare ka filluar tė merret qė kur ishte nxėnės i
shkollės fillore. Me shkrimet e veta ėshtė fitues i disa shpėrblimeve
letrare.
Nė vitin 2006 ka fituar ēmimin e tretė pėr kritikė letrare nė
konkursin e shpallur nga Lidhja e Shkrimtarėve dhe Artistėve tė Shqipėrisė
dhe gazeta Drita nė 75 vjetorin e lindjes sė Dritėro Agollit. Po ashtu nė
Mitingun e 50-tė tė Poezisė, mbajtur nė Gjakovė 2014 fitoi Ēmimin e pare
Din Mehmeti me veprėn poetike Ekspozitė nė stinėn e re si vepra mė e
mire e botuar nė mes dy mitingjeve.
Poezia e tij ėshtė e pėrkthyer nė rumanisht, gjermanisht,
anglisht, italisht, polonisht, serbisht si dhe nė disa gjuhė tė tjera.
Halil Haxhosaj shkruan poezi pėr tė rritur dhe pėr fėmijė,
prozė, kritikė letrare, shkrime pėr teatėr, romane, drama, skenar pėr film e
televizion dhe shkrime publicistike.
Deri tash ka botuar kėto vepra:
1 - Damarė tė ringjallur, poezi, Klubi letrar Gjon N.
Kazazi, Gjakovė, 1992,
2 - Nė kafaz me pantera, poezi, Rilindja, Prishtinė, 1993.
3 - Kėngė tė ngrira, poezi, Jeta e re, Prishtinė, 1996.
4 - Zėra tė grisur, poezi, Rilindja, Prishtinė, 1998.
5 - Hija e orėligės, poezi, Rilindja, Prishtinė, 2000,
6 - Pastaj bėhu relikt, poezi Rozafa, Prishtinė, 2003,
7 - Umbra viselor Hija e ėndrrave, Bukuresht, 2004
8 - Pakohėsi, tregime, Buzuku, Prishtinė, 2005.
9 - Pėrimtime letrare, kritika letrare, KL Gjon N. Kazazi,
Gjakovė, 2006
10 - Fjalė e plagė, poezi, KL Gjon N. Kazazi, Gjakovė, 2007.
11 - Histori nė natėn e vranėt, roman, Ombra GVG, Tiranė,
2008.
12 - Puhizė zemre, Haiku shqip-anglisht, Egnatia, Elbasan,
2009.
13 - Pėrkushtime, poezi, Klubi letrar Gjon N. Kazazi,
Gjakovė, 2009.
14 - Puhizė shpirti, Haiku, NSH Jeta e re, Prishtinė, 2010,
15 - Vėshtrime nė prozėn romanore tė Petrit Palushit, kritika,
Ombra GVG, Tiranė, 2011.
16 - Kur u mėsova me dritėn, poezi, botoi LULU, SHBA, 2011.
17 - Shi pa vranėsira, tregime, botoi NSH Jeta e re,
Prishtinė, 2011,
18 - Pavdekėsia e poetit, poezi e shkrime pėr D. Mehmetin,
botoi KL Gjon N. Kazazi, Gjakovė, 2011,
19 - Klubi letrar Gjon Nikollė Kazazi, Monografi, botoi,
Klubi letrar Gjon N. Kazazi, Gjakovė, 2012,
20 - Lot e lakmi, drama, NSH Jeta e re, Prishtinė, 2012.
21 - Lexime tė poezisė, kritika letrare, NSH Jeta e re,
Prishtinė, 2013.
22 - Pasi ngrihet perdja, shkrime pėr teatėr, NSH Jeta e re,
Prishtinė, 2013.
23 - Nyjėtime letrare, vėshtrime kritike, botoi Albanezul,
Bukuresht, 2014,
24 - Ekspozitė nė stinėn e re, poezi, Klubi letrar Gjon N.
Kazazi, Gjakovė, 2014
25 - Puhizė pėrjetėsie, haiku, Klubi letrar Gjon N. Kazazi,
Gjakovė, 2015.
Ky ėshtė libri i tij i njėzet e gjashtė. Nė dorėshkrim ka edhe
disa libra tė tjerė.
Halil Haxhosaj jeton dhe krijon nė Gjakovė.
QIELLI MBI MOLLĖ TĖ KUQE
Nata ėshtė afėr
Gjethet qė bien mbi jetė
Stinėn e luleve tė vyshkura sjellin
Bukuri e marrė
Me fustan nate veshur
Rri zgjuar nė dritare
Edhe tani si dikur
Rri e lodhur duke ėndėrruar
Kur hante bukėn e shpresės
Qė nė qiell shndriste dielli
Nga dritė e bardhė verbuar
Edhe dielli mbi Mollė tė Kuqe
Qė dikur qeshte nga gji qielli
Zbret nėpėr damarė tė mallit
Qielli mbi Mollė tė Kuqe
Lule tė vyshkura stine
Ende sjell nė lot
NĖ DĖRRASĖ TĖ SHKALLĖS
Nė dėrrasė tė shkallėve
Pika lotėsh rrokullisen
Pa pra nga sytė e syzezės
Blen i flokut
Mbi shpinė i derdhet
Me shikimin e tretur
Kah varrezat
Dėrrasat ia kapėrdijnė
Fytin e tharė
Toka e zezė
Ia pėrpin fjalėn
Askund nuk ka gjurmė
E dashurisė mbetur peng
Sivjet as vera
Nuk u kėndell
Nga vajtimet e syzezės
Sė dashuruar
Nė dėrrasė tė shkallėve
Tė thara
Pika lotėsh
Derdhen rrėke
QILIMI I KUQ
(Azem Shkrelit)
Kur aeroplani ateroi
Nė Aeroportin e Prishtinės
Shkela mbi qilimin e kuq
Tokės ia fala trup e mish
Shpirtin ma rrėmbeu qielli
Nė gjirin e vet e strehoi
Mos mė qani mė zė burrash
As me vajtore tė Rugovės
Se ju hanė shtatėqind dreqen
Asnjė ofshamė mos e gjėmoni
Se unė jam poet e kam vdekur
Pėr ēdo fjalė pėr ēdo rrokje
Pasha Besėn edhe pėr ēdo varg
Vetėm njėherė nė jetėn time qava
Kur pėr Shqipėrinė sbėra asgjė
Asnjė lot nuk dua tė derdhet
Nė Rugovė Shkrel Pejė Prishtinė
Asnjė lot se dua
Asnjė lot
AKUJT E ĒATISĖ
Shtrėngatė nė frymėmarrje
Akujt e ēatisė zgjasin kokėn
Deri te pragu i dritės
Nė sofrėn e begatisė
Lėngu i djersės derdhet
Pikė-pikė pikon
Akujt e ēatisė zgėrdhihen
Nė sy e zemėr kanė acarin
Atmosfera rri gati
Asnjė lėvizje nuk bėn
Para ka hijen e vet
Pas hijen e territ tė moshės
Nė dhomė kacafytjet
Shpėrthejnė deri te drita
Akujt e dimrit rriten e rriten
Derisa tu skadojė afati
Pastaj edhe ēatisė
I ēlirohet frymėmarrja
ĖNDĖRRIMI I FJALĖS
Ėndėrrimi i fjalės doli nga miti
Braktisi mbretėrinė e ujishtes
U shtri nė logun e tribunės
Rrokjet me hapa tė menduar
Po vijnė me jehonėn e kaltėr
Me huqe tė mbingarkuara
Hapin derėn e hekurt tė shekujve
Duke jehuar klithjet e natyrės
Qė humbi shkėlqimin e vet
Bardhėsive tė dallgėve tė robėruara
Tė degdisura nėpėr visare rrugėsh
Ėndėrrimi i fjalės po vjen
E bashkuar me heshtjen
E shtrėnguar me pranga
Nė historinė tonė tė lashtė
Para dhe pas dy jehonave
Epokės sė Vjetėr dhe tė Re
Paqėsor ėshtė ėndėrrimi i saj
Nė tryezėn e bisedave troē
Nė atė dhe kėtė kohė tonėn
Qė po i dalin rrudhat e rritės
Besės sė dhėnė pellazge e ilire
Ėndėrrimi i fjalės ngadhėnjen
Kur e mbėltojnė bijtė e vet
NĖ KAFENENĖ E JETĖS
(Din Mehmetit)
Nė kafenenė e jetės
Nė tavolinėn pėrballė dritės
Rri e shikoj kah hyrja
Para meje mbi tavolinė
Veprat me vargje frymojnė
Vaje tė shiut rėnkojnė
Jashtė fryn erė e rreptė
Qielli derdh lot rrėke
Natyra qulloset
Deri nė palcė
Vajet e shiut dėnesin e vajtojnė
Nė kafenenė e jetės
Bashkė me mua e mysafirėt
PIKTURA
Ngjyrė mbi ngjyrė
Deri nė thellėsi
Kapėrdije pa tollovi
Rrugė mbi vija bashkuar
Nė kėrthizėn e lotit
Qė pikon nga tėmbli
Ngjyrė gjaku nė brendėsi
Ngjyrė gjaku nė format
E zeza zezonė motesh
Kalendar i historisė
Nė ballė tė krenarisė
Varė nė pikė dhimbjesh
Pikturon frymėzimin
Piktura ngjyrė mbi ngjyrime
Pasqyrė e historisė jetėsore
NĖN TASTIERĖ
Disa herė mė shtanget dora
Gishtat rrinė tė ngurtėsuar
Mbi tastierėn e shkronjave
Tė jetės sė stinės time
As gek as mek nuk bėjnė
Lėpihen e zgėrdhihen
Duke shikuar kėndin e vet
Dikur fryn erė e re
E shpalos atmosferėn
E ngroh kėndin tjetėr
Titulli i shkrimit buzėqesh
Shkronjat dalin tė nusėruara
Radhėt mbushin faqet e veta
LOT MBI VARR
(Ali Podrimjes)
Enigmėn e bėre mike nė Lodeve
Gjėma dėnesje ofshama ēudira
Nė Prishtinė Gjakovė e shqiptari
Nė vargje figura e jetės
U shndėrrove nė aromė e poezi
Me enigmėn mike u dashurove
Edhe retė e Alpeve zbritėn poshtė
Mbi kokat e vajtoreve lotojnė
Shndėrruar nė figura e metafora
Shumė rrokullisje dhimbjesh dėgjohen
Rreth e rrotull fishkėllimė e acartė
Lumit ia solle diagnozėn
Nė Francė e nė Paris
Diku nga palėt e qiellit atje lartė
Sytė shikojnė turmėn e mendohen
Ali Podrimja nga Ura e Fshejtė kėrceu
Nga eshtrat e varrezave tė mbushura me lot
Dėgjohen nga larg klithje tė mallshme
Poeti me Lum Lumin gjithmonė ėshtė gjallė
Festat krenohen pėrmallshėm mbi tokė
SYRI PĖSHPĖRIT
Para se tė pikojė loti
Syri pėshpėrit me ofshamė
Tym i zi del nga balada
Heshtas pėrhapet nė dhomė
Dritares i ndihet gulēima
Derės krrokamė zėrash
Korridori del nė tarracė
Shi i shigjetuar bie
Nė llėrėn e dorės shihet
Nishani i autoktonisė
Harku i Urės sė Drinit tė Bardhė
Pikon pandarė bardh si bora
I njomė faqet e vjetėrsisė
Rozafės i hapen qerpikėt
Syri nuk pėshpėrit mė
Rri hapur dhe rrėfen
Tė bėmat qė zymtonin
Historinė e Vjetėr
Historinė e Re
SYRI PĖSHPĖRIT
Para se tė pikojė loti
Syri pėshpėrit me ofshamė
Tym i zi del nga balada
Heshtas pėrhapet nė dhomė
Dritares i ndihet gulēima
Derės krrokamė zėrash
Korridori del nė tarracė
Shi i shigjetuar bie
Nė llėrėn e dorės shihet
Nishani i autoktonisė
Harku i Urės sė Drinit tė Bardhė
Pikon pandarė bardh si bora
I njomė faqet e vjetėrsisė
Rozafės i hapen qerpikėt
Syri nuk pėshpėrit mė
Rri hapur dhe rrėfen
Tė bėmat qė zymtonin
Historinė e Vjetėr
Historinė e Re
|