Sakras Art Gallery

Sekuenca filmike

RTK

TOP CHANNEL

RTV 21

ALSAT

TV KLAN

KLAN KOSOVA

BOTA.AL

ALBANIAPRESS

ALBINFO

EXPRESS

KOHA DITORE

ZËRI INFO

KOSOVA SOT

INSAJDERI

BOTA SOT

GAZETA METRO

GAZETA SINJALI

ALBANIAN POST

KALLXO COM

LAPSI.AL

ZEMRASHQIPTARE

KOSOVA PRESS

TELEGRAFI

EUROPA E LIRË

ZËRI I AMERIKËS

PSIKOLOGJIA

TRIBUNA SHQIPTARE

SHËNDETI

DITURIA

PRESHEVA.COM

GJUHA SHQIPE

KOSOVARJA

RADIOPROJEKT

Shkruan: Tony BUZAN & Barry BUZAN

Përktheu nga origjinali: Valdet FETAHU

       HARTA E MENDJES (1)

          Derisa mesazhi i dhënë, apo mendimi, apo ndjenja përsëri e përjetuar kalon nga një qelizë cerebrale në tjetrën qelizë cerebrale, ndërtohet shtegu elektromagnetik biokimik. Gjithsecili shteg neurotik njihet si “gjurmë memorie”. Këto gjurmë memorike apo harta mendore paraqesin njërën prej fushave më interesante të hulumtimeve bashkëkohore të trurit, duke na shpjer njëherazi deri tek disa konkludime fantastike.

           Si të përdoret maksimalisht Mendimi Brilant

          Potenciali i pashfrytëzuar i trurit tuaj

          Këtë libër ia kushtojmë zgjerimit të lirisë së inteligjencës njerëzore

            SEGMENTI 1

            ARKITEKTURA NATYRALE

Kushdo që jeni, kudo që jeni, ju – për t’i lexuar këto fjalë – shfrytëzoni më të bukurin, më kompleksin, më të ndërlikuarin, më të mistershmin dhe objektin më të fortë të njohur në univers – trurin e njeriut.

      Tek gjatë shekujve të fundit ne kemi filluar të mbledhim informacione për strukturën dhe punën e trurit tonë. Njëjtë si ngazëllimin e zbulimeve, gjithashtu edhe numrin e madh të punimeve dhe artikujve të publikuara për këtë temë e merr impulsin e vet. Është llogaritur se në dhjetëvjetëshin e fundit kemi akumuluar 95% të informacioneve mbi trurin e njeriut të mbledhura ndonjëherë deri më tash. Edhe pse ende jemi shumë larg nga kuptueshmëria totale (gjithnjë e ma shumë jemi të vetëdijshëm se atë që e dimë është pjesë e vogël e asaj të cilën duhet ditur), tash dimë aq shumë sa për ta ndryshuar – përgjithmonë - këndvështrimin tonë ndaj të tjerëve, dhe ndaj vetvetes.

            Atëherë cilat janë zbulimet dhe çfarë janë përgjigjet në pyetjet pasuese?

            1          Cilat janë komponentët e trurit tonë?

            2          Si i trajtojmë informacionet?

            3          Cilat janë funksionet kryesore të mendjes?

            4          Në çfarë mënyre janë të shpërndara qendrat e ndryshme të aftësisë në tru?

            5          Në çfarë mënyre mësojmë dhe çka më së lehti rikujtojmë?

            6          A është truri i njeriut mjetë esencial për krijimin dhe kërkimin e modeleve?

            7          Cilat janë ato teknika të cilat zakonisht i përdorin njerëzit e thjeshtë, e në veçanti sipas aftësisë së tyre të kujtesës?

            8          Përse aq numër i madh njerëzish dëshpërohet para mundësive dhe funksioneve të trurit personal?

            9          Cila është mënyra e përshtatshme dhe e natyrshme e të menduarit?

            10        Cila është mënyra  e përshtatshme dhe e natyrshme për t’u shprehur mendimet njerëzore?

            Segmenti i parë jep përgjigje në të gjitha këto pyetje, duke ju futur në botën e mrekullueshme të arkitekturës natyrale të trurit tuaj, si në atë qelizore, gjithashtu edhe në makro nivelin, si dhe në parimet themelore të funksionimit të trurit. Ju tregon sesi “mendjet e ndritura” i kanë shfrytëzuar shkathtësitë të cilat janë të afërta për të gjithë, dhe përse 95% e njerëzve janë të pakënaqur me funksionet mendore. Në kapitullin e fundit të këtij segmenti ju njohim me aftësitë e reja të trurit, mënyrën e të menduarit të avancuar: Mendimin Brilant, dhe në shprehjen e saj të natyrshme, Harta e Mendjes.

          TRURI I MREKULLUESHËM

            Përmbajta

·                                        Hyrja

·                               Hulumtimet bashkëkohore të trurit

·                               Fiziologjia e kujtesës dhe mësimit

·                                       Gjestalt (tërësia)

·                                     Truri si makinë asociative e të menduarit brilant

·                                     Zhvillimi historik i inteligjencës njerëzore

            HYRJE

            Ky kapitull do t’ju çojë me shpejtësi të konkordit nëpër hulumtime më të reja biofiziologjike dhe neurofiziologjike të këtij bio-kompjuteri të mrekullueshëm - turit të njeriut.

            Do të zbuloni se sa qeliza trunore i posedoni dhe se si ato ndërsjellë veprojnë në mënyrë habitshëm perfide dhe komplekse. Gjithashtu do të zbuloni natyrën e vërtetë të sistemit proceso-informativ të trurit tuaj dhe do të njiheni me zbulimet më të reja në fushën e hulumtimeve të hemisferës së majtë dhe të djathtë.

            Derisa lexoni mbi funksionimin dhe natyrën e memories suaj, si dhe për funksionet tjera të rëndësishme të trurit tuaj, do ta kuptoni masën e jashtëzakonshme të potencialit dhe kapacitetit të tij.

            HULUMTIMET BASHKËKOHORE TË TRURIT

            Qeliza cerebrale

            Duke e studiuar qelizën e trurit, Ser Çarlls Sheringtons(Charles Sherrington), i cili konsiderohet pionier i neurofiziologjisë, ka qenë i frymëzuar për ta shkruar këtë shprehje poetike:

“Truri i njeriut është depërtim magjik në të cilën miliona drugëza shndritëse enden duke  i shpërndarë larat, lara gjithmonë të vlershme, edhe pse jo të njëjta, harmonin e ndryshueshme të larave më të vogla. Sikur ta kishte filluar rruga e Qumështit një lloj vallëzimi kozmik.”

         Çdo qelizë cerebrale(neuron) përmban kompleks gjigant elektrokimik dhe sistem shumë të fortë të përpunimit dhe transmetimit të mikro shënimeve të cilat, përkundër ndërlikueshmërisë së saj, mund t’i vendos në maje të thimthit. Çdo qelizë cerebrale duket si super-oktopod, me trup qendror dhe me dhjetëra, qindra dhe mijëra britha.

Sa ma shumë që e zmadhojmë pamjen, e shohim se çdo brith është si degë e ndonjë druri, e cila në formë rrezeje fillon nga qendra e qelizës apo nukleusi. Skajet e qelizës cerebrale dendritike (të përshkruara si “forma natyrale apo struktura ngjashëm me drurin”). Një degë e veçantë e madhe dhe e gjatë, e quajtur akson, paraqet daljen kryesore për çdo informacion të cilën e përcjellë qeliza e dhënë.

Çdo dendrit dhe akson mund të jenë të gjatë prej 1- 1,5 milimetra, e nëpër sipërfaqen e tyre me krejt gjatësinë gjenden sytha të vegjël ngjashëm me kërpudhat të cilat quhen gjemba dendritike dhe nyjëza sinaptike.

Duke shkuar edhe më larg nëpër këtë botë super-mikroskopike, shohim se çdo gjemb dendritik/nyje sinaptike përmban substanca kimike të cilat janë bartësit kryesor të porosive në procesin tonë mendor.

Gjemba dendritike apo nyjëza sinaptike nga një qelizë cerebrale do të bashkohet me nyjëzën sinaptike të qelizës cerebrale tjetër, dhe derisa impulsi elektrik udhëton nëpër qelizën cerebrale, substancat kimike për një minutë barten përmes hapësirës në mes të qelizave, kjo hapësirë është e mbushur me lëng. Kjo hapësirë quhet jaz sinaptik.

Substancat kimike bartën në sipërfaqen pranuese, duke krijuar kështu impulsin i cili udhëton nëpër qelizën cerebrale marrëse.

Edhe pse e ilustruar thjesht, kaskada biokimeke e informacioneve të cilat kalojnë nëpër sinaps është tmerrshëm inspiruese me ndërlikueshmërinë dhe madhësinë e vet. Këto janë, në përpjesëtime mikroskopike, ujëvarat e Niagares.

Qeliza cerebrale mund të pranojë impulse nga njëqind mijë pika të jashtme për çdo sekondë. Ngjashëm me centralen e madhe telefonike, qeliza përnjëherë mund të llogaritë, mikrosekondë për mikrosekondë, shumën e të dhënave të të gjitha informacioneve të pranuara, e mandej t’i orientojë në rrugën e kërkuar.

Derisa mesazhi i dhënë, apo mendimi, apo ndjenja përsëri e përjetuar kalon nga një qelizë cerebrale në tjetrën qelizë cerebrale, ndërtohet shtegu elektromagnetik biokimik. Gjithsecili shteg neurotik njihet si “gjurmë memorie”. Këto gjurmë memorike apo harta mendore paraqesin njërën prej fushave më interesante të hulumtimeve bashkëkohore të trurit, duke na shpjer njëherazi deri tek disa konkludime fantastike.

 

Çdoherë kur diçka  mendoni, rezistenca biokimike-elektromagnetike përgjatë shtegut nëpër të cilin bartet ai mendim, zvogëlohet. Kjo është sikur të përpiqeni ta pastroni shtegun në pyll. Për të parën herë kjo paraqet luftën, sepse duhet të luftoni për kalimin e juaj nëpër shkurre. Herën tjetër kur të kaloni nëpër shtegun e njëjtë, do ta keni shumë më lehtë për shkak të pastrimit të cilin e keni bërë më herët. Sa ma shpesh që kaloni nëpër atë shteg, do të hasni në rezistencë gjithnjë e më të vogël, derisa, pas shumë përsëritjesh, mos ta keni rrugën e gjerë e të rrashtë, e cila kërkon fare pak apo aspak pastrim. Fenomeni i njëjtë ngjanë edhe në trurin e juaj: sa ma shumë që i përsëritni mësimet apo hartat e mendimeve, hasni në rezistencë gjithnjë e më të vogël. Prandaj, duke pasur në këtë rëndësi enorme, vetëm përsëritja e rritë supozimin e përsëritjes. Me fjalë tjera, sa ma shpesh që një “ngjarje mendore” ngjanë, supozimi bëhet më i madh se ajo do të përsëritet.

         Le t’i kthehemi analogjisë me pyllin, përdorimi i përsëritur i mban shtigjet të shkelura, duke e përkrahur në këtë mënyrë “qarkullimin”e mëtutjeshëm. Sa ma shumë rrugë dhe shtigje që shkelni dhe përdorni, po aq të menduarit e juaj to të jetë më i qartë, më i shpejtë dhe më efikas. Kufijtë e inteligjencës njerëzore janë, në shumë mënyra, në lidhshmëri me aftësitë e trurit t’i sajoj dhe t’i përdorë shembujt e këtillë.

         Pesë qeliza cerebrale të cilat tregojnë një pjesë të “kontakteve të neuroneve” në tru. Kjo fotografi është thjeshtësuar njëmijë herë dhe paraqet një pjesë mikroskopike të trurit.

         Vazhdon...

     (2)