Njė ndėr krijimtaritė mė tė
lėvruara tė letėrsisė shqiptare, ėshtė edhe POEZIA. Gjini e letėrsisė ku
bota e brendshme, ndjenjat mė sublime, frymėzimi hyjnor... shprehen
pėrmes shkronjave tė cilat krijojnė vargje... vargjet, pastaj, shpalosin
mendime, mendimet krijojnė energji, energjia ndez dritat e dijės, rrezet e
artė tė sė cilės i japin ngrohtėsi zemrės, mendjes dhe shpirtit, e me kėtė,
edhe kuptim dhuratės mė tė shtrenjtė, vetė jetės.
Qė nga Lekė Matrėnga e Pjetėr Budi, kjo energji nuk u ndalė asnjėherė sė
hedhuri farėn e dijės, duke e kultivuar atė me dashurinė mė tė ēiltėr nė
shpirtin e pastėr e fisnik tė popullit shqiptarė. Duke i mposhtur tė gjitha
sfidat e kohės, kjo frymė e shpirtit tė popullit, xixat e saja tė arta, si
njė pishtar i shpresės, u bartėn gojė mė gojė, mendje mė mendje, zemėr mė
zemėr... brez pas brezi... nga kokat mė tė ndritura tė kombit si: Naimi,
Ēajupi, Mjeda, Asdreni, Shiroka... pėr tė vazhduar tek Fishta, Konica, Noli,
Migjeni... e deri nė kohėn tonė, duke u kthyer ai pishtarė nė flakadan tė
pėrhershėm qė tashmė nuk ka forcė nė botė qė mund ta shuaj fuqinė e zjarrit
tė tij...
Dua ta falėnderoj nga zemra mikun tim dhe poetin e mirėnjohur,
ADEM ZAPLLUZHA,
qė me pėrkushtim tė jashtėzakonshėm, vizitorėve tė kėsaj faqeje, por edhe mė
gjerė, do tua prezantoj disa nga poetėt mė tė njohur tė kohės sonė, e me
kėtė, do e plotėsoj e pasuroj edhe mozaikun e mrekullueshėm tė letėrsisė
shqiptare.
(www.sa-kra.ch)
Pėrgatiti:
Adem ZAPLLUZHA
ANTOLOGJI E POEZISĖ MODERNE SHQIPE
IBRAHIM
KADRIU
Hyrje
Ibrahium Kadriu u lind mė 8 janar 1945 nė Zhegėr, fshat i
Karadakut tė Gjilanit (Kosovė). Shkollėn fillore e kreu nė vendlindje, mė
1959, e shkollėn e mesme (Normalen) nė Gjilan nė vitin 1964. Studimet
universitare i mbaroi nė Prishtinė. Dy vjet ka punuar pedagog nė
tetėvjeēare. Mė 1968 ka filluar punėn nė tė pėrditshmen Rilindja, gazetar
nė rubrikėn e kulturės dhe reporter i lirė. Qė nga viti 1973 ishte redaktor
i kulturės nė po kėtė gazetė. Ndėrkaq nga viti 1999 detyrėn e redaktorit tė
kulturės dhe tė fejtonistikės e vazhdoi te e pėrditshmja Zėri.
Gjatė periudhės pesėdhjetėvjeēare nė gazetari,
Ibrahim Kadriu ka shkruar recensione pėr film, vėshtrime, humoreska ,
reportazhe e shėnime udhėtimesh nga vise tė ndryshme tė botės. Ka shkruar
skenarė, radiodrama, romane, vėllime poezie. Gjatė viteve tė tetėdhjeta
ishte kryetar i Shoqatės sė Shkrimtarėve tė Kosovės, ndėrkaq sot ėshtė
anėtar i PEN-it tė shkrimtarėve. Sipas romanit tė tij Pas kthimit qe
realizuar seria televizive Fidani, kurse sipas tė njėjtit roman Radio
Tirana (viteve tė tetėdhjeta) ka realizuar dhe emetuar radiodramėn nė
vazhdime.
Me krijimtari letrare merret qė nga ditėt e
hershme tė shkollimit fillor, duke vazhduar edhe sot nė kėtė kohė tė
pensionimit.
Libra nga ky autor janė pėrkthyer e botuar edhe
nė gjuhėn serbokroate , vėllimi poetik Koprena vremena (Veli i kohės),
romani Lekovit izvor (Kroi i ilaēit), pastaj vėllimi poetik rumanisht
N-a rămas timp pentru sărbători (Smbet kohė pėr kremte), vėllimi poetik
nė gjuhėn malazeze Narod je kriv (Populli ėshtė fajtor), romani nė
turqisht Gloria ortada(Gloria nė mes), vėllimi poetik nė italisht Tempo
incenerito nelle pupille (Kohė e djegur nė bebza) dhe novela nė
norvegjisht Dreni og Drenusha (Dreni dhe Drenusha). Pjesė nga
veprimtaria e Ibrahim Kadriut (poezi e fragmente prozash) janė botuar edhe
nė frėngjisht, gjermanisht, arabisht, rumanisht, turqisht, italisht e
anglisht.
Deri tash ka botuar mbi gjashtėdhjetė vepra,
poezi dhe prozė, romane... pėr tė cilat ėshtė nderuar, pos tjerash, edhe me
ēmimet Shtjefen Gjeēovi, Agim Ramadani, Beqir Musliu, me atė tė
Lidhjes sė Shkrimtarėve tė Kosovės, me ēmimin Azem Shkreli. Mė 2012 iu nda
Ēmimi Romancier shqiptar i vitit nga Qendra PEN e Shqipėrisė, e tj.
Ėshtė i pranishėm nė mbi njėzet antologji nė
gjuhė tė ndryshme.
BABAI IM
Babai im ka qenė mjeshtėr
Arkitekt e skulptor nė familje,
Akademinė e kishte kryer nė male drurėt duke i zgjedhur
Dhe gurėt pėr dėshmim tė talentit.
Nuk ka humbur kohė pėr ekspozita
As pėr katalogė nuk e ka lodhur kokėn,
As ka kėrkuar mbėshtetje nė donatorė,
Drurit ia ka dhėnė formėn sipas pėrjetimit e ndjesisė
Sipas dimensioneve tė formuara nė kokė,
Netėve tė gjata me shikim nė dritare
Ti gėzohej dritės sė nesėrme tė zbritur nga kodra.
Babai im Ferat Kadriu ishte krijues,
Lapsi e pena si kanė bėrė punė kurrė;
Kishte ēekanėt e daltat pėr gurė e dru,
Si Mikelangjello ėndėrronte,
Para lisit e gurit ofronte vullnetin krijues,
Duke e rrėzuar lisin si matadori demin nė arenė,
Tia falte formėn trerėve tė mbanin ēatinė,
Pas themeleve gurėsh tė kalitur pėr jetė
Babai im ka qenė shumė origjinal,
Vetėm ideve tė veta u ka besuar dhe u ėshtė shtruar.
Kurrė ska qenė nė Prado e Luvėr,
As ka ekspozuar as ka pasur mendim pėr mendje
akademikėsh,
As ėshtė fotografuar ta ruante mjekrėn e parruar;
Vetveten e ka latuar bashkė me gurin dhe drurin,
Babai im arkitekti dhe skulptori
Veprat e ka lėnė qė i qėndruan kohės;
Shiut, breshrit, tėrmeteve dhe djegieve tė zjarreve
serbe,
Oxhaqet e mbetura drejt qiellit iu pėrshtaten legjendės
Nė tė tilla shtėpi oxhaqet do tė nxjerrin pėrherė tym,
Oxhaqet e shtėpive qė i ngriti babai im arkitekti e
skulptori.
FUSHATA
Nė kėtė kohė
Ngatėrruar rrugėsh
Unė kam parė
ti ke parė e dėgjuar
ai ka parė dėgjuar e festuar
me brohoritje falė premtimeve
te kutia votės
ne kemi besuar
ju keni besuar dhe fjetur rehat
ata ose ato e kanė quajtur kremte
ditėn e obligimit qytetar
pėr tu pajtuar
me portretet e mėdha reklamė
brenda natės duke arrirė famė
tė dorėzuar para kamerave
me duar tė ngritur
pėr ta kapur edhe Zotin
unė jam mashtruar
ti je mashtruar dhe ke qarė
ai ka sharė dhe ka kėrkuar rrugė refugjati
me fėmijėn nė krah tė shpėrthej dika
pėr ta gjetur Moisiun pėr rrugėn e shpėtimit
dhe lek pėr ilaēe kundėr dėshpėrimit
Ne jemi mashtruar
Ju jeni mashtruar dhe humbur besimin
Ata ose ato bėjnė gjumė
Ėndrrave u gėzohen i ngritin nė ide
Mandatin urojnė tė ketė jetė tė gjatė
Nė pritje
Pėr zgjedhje tė reja kur do tė vazhdojė fushata
Me premtime tė gjata tė gjata tė gjata.
KOMUNISTI
Programi i shkruar i erdhi prej vendit tė ftohtė...
Nė tė nuk kishte asfare ngrohtėsi shpirtėrore,
Kishte ikur nga vetja e drejt e ninternacionale
Komunisti luftėtar i mbetur e edukuar nė male.
Dashuritė pėr nėnė, baba, pėr vėlla e motėr
Ia fali partisė me grushtin lart revolucionar,
Duke lėnė pas shpine krejt ēka ishte nė votėr,
Me shkelje mbi gjurmėt e traditės kombėtare.
Nė ndėrkohė ndodhi ajo qė tė ndodhte duhej
Sishte mė nė atė krah, as bėhej iluzionist;
Ende librezė fshehtas mbante, sepse druhej
Tiu bashkohej dasmorėve me flamur nacionalist.
Mandej mbet pa gojė i vetmuar larg ēdo partie,
I thanė tė aderojė nė parti tjetėr, e ai u zbraz:
Partia nė tė cilėn dikur isha mė doli rrospie...
Tash do rri kėshtu larg partive se i kam maraz.
DUKE PRITUR GODONĖ
Nė teatrin Kosovė
Beketi do ta humbte torruon
Nė pritje tė pakufishme do tė kėrkonte pushim
Nė klinikėn neurologjike tė shtrihej pėr shėrim
Derisa tė mėsohej si tretje kohe pa kufij;
Do ta ndėrronte Godonė me fytyra tjera
Pale me ēfarė vlerash do takohej kush e di se kur.
Nė teatrin Kosovė
Krejt janė tė menēur, heronj, sundimtarė
Regjisorė tė shkėlqyeshėm e aktorė
Me shpinė tė kthyer njėri-tjetri t, krejt pushtetarė
Tė pėrulur mandatesh rrenave u bėjnė temena
Natė e ditė njėsoj qeshin
Nė skenėn e hapur tek luhen rolet
Nė dramėn qė zgjatė e sdihet kur bie perdja.
Nė teatrin Kosovė
Maskat kanė kuptimin qėndrojnė pranė pasqyrave
Aty ku ndėrrohen petkat e grimi gjithsesi
Aty menjėherė pranė vetės sė harruar
Para duartrokitjeve
Beketi do ta varte veten
Se smund tia gjejė fundin shfaqjes
Pėr ti vėnė pikė injorancės
Dhe nuk do tė dinte kurrė
Momentin e duhur pėr ta pėrfunduar dramėn
Para se personazhet tė ndėrronin gardėrobėn
E dizajnuar nga firma tė njohura nė botė.
Nė teatrin Kosovė
Perdja vazhdon tė jetė e ngritur pa u ditė kohėzgjatja
Repertori nuk ndryshon mbetur vetėm nė njė rrėfim
Pėr tė gjitha vitet dhe stinėt
Alegorisė i gjendet strehė
Mė mirė se nė ēdo kohė
Teksti i dramės nuk ndryshon anon kah tragjedia
Ijago do ngreh padi pėr vjedhje tė identitetit
Tė pandryshuar me shekuj dhe ja tash
Nė skenė i sheh kodoshėt ia marrin petkat
Druan se nuk do tia kthejnė kurrė
Ijago do ngreh padi pėr ta kthyer identitetin e vjedhur
Vėshtir se do tia arrijė
Njėsoj si personazhe tė tjerė
Qė nga antika tė ruajtur deri mė sot
E tė shpėrngulur
Nė teatrin Kosovė.
Do ngreh padi nė sistemin e drejtėsisė
Nėse arrin tė mos hetohet nga elita
Nė teatrin Kosovė
Nė teatrin Kosovė
Askujt si bėhet vonė tė bėhet aktor i devotshėm
Gjithė bota e provoi skenėn me talente tė zgjedhur
Tė ngritur akademive prestigjioze
Pėr eksperimente aktrimi me lojėn qė vazhdon ,vazhdon...
AI RRUGĖTIM I GJATĖ
(Pėr Mjedėn)
Mė gjete gatitu pranė kohės sate;
Ma zgjate dorėn tė mė merrje pas,
Tė arrija ku forcėn e mendjes pate,
Me gjuhėn tėnde - vetvetes ti flas...
Tė gjeta mes faqeve librash nvitrinė,
Ishe i tėri, siē dėshirove tecje n jetė;
Me gjurmė ofshamash nė ēdo stinė
Derisa i shtroje rrugėt duke u tretė.
Provova tė arrija gjithandej kah ishe.
Largėsitė ti mora tė tėra si udhėkryqe,
Me gjithė erupsionin qė n vete kishe
Pėr ti dhėnė kuptim asaj kohe qyqe...
Shėtita nė shumė vende andej-kėndej
Kah frymoje menēur me shkronja e punė,
Rrugėt qė i kishe ndry - thashė ti rrėfej-
Duke hyrė e mbetur nėn tėnden gunė...
Ai rrugėtim i gjatė qė tė mbajti gjallė,
Nė mbėltim tė jetės me vargje e durim,
Duke arritur largėsitė qė i kishe mall...
I dėshiroje kombit mirėqenie dhe shpėtim.
|