Sakras Art Gallery

Sekuenca filmike

RTK

TOP CHANNEL

RTV 21

ALSAT

TV KLAN

KLAN KOSOVA

BOTA.AL

ALBANIAPRESS

ALBINFO

EXPRESS

KOHA DITORE

ZËRI INFO

KOSOVA SOT

INSAJDERI

BOTA SOT

GAZETA METRO

GAZETA SINJALI

ALBANIAN POST

KALLXO COM

LAPSI.AL

ZEMRASHQIPTARE

KOSOVA PRESS

TELEGRAFI

EUROPA E LIRË

ZËRI I AMERIKËS

PSIKOLOGJIA

TRIBUNA SHQIPTARE

SHËNDETI

DITURIA

PRESHEVA.COM

GJUHA SHQIPE

KOSOVARJA

RADIOPROJEKT

ILIR PAJA

          Një ndër krijimtaritë më të lëvruara të letërsisë shqiptare, është edhe POEZIA. Gjini e letërsisë ku bota e brendshme, ndjenjat më sublime, frymëzimi hyjnor...  shprehen përmes shkronjave të cilat krijojnë vargje... vargjet, pastaj, shpalosin mendime, mendimet krijojnë energji, energjia ndez dritat e dijës, rrezet e artë të së cilës i japin ngrohtësi zemrës, mendjes dhe shpirtit, e me këtë, edhe kuptim dhuratës më të shtrenjtë, vetë  jetës.

            Që nga Lekë Matrënga e Pjetër Budi, kjo energji nuk u ndalë asnjëherë së hedhuri farën e dijës, duke e kultivuar atë me dashurinë më të çiltër në shpirtin e pastër e fisnik të popullit shqiptarë. Duke i mposhtur të gjitha sfidat e kohës, kjo frymë e shpirtit të popullit, xixat e saja të arta, si një pishtar i shpresës, u bartën gojë më gojë, mendje më mendje, zemër më zemër... brez pas brezi... nga kokat më të ndritura të kombit si: Naimi, Çajupi, Mjeda, Asdreni, Shiroka... për të vazhduar tek Fishta, Konica, Noli, Migjeni... e deri në kohën tonë, duke u kthyer ai pishtarë në flakadan të përhershëm që tashmë nuk ka forcë në botë që mund ta shuaj fuqinë e zjarrit të tij...

            Dua ta falënderoj nga zemra mikun tim dhe poetin e mirënjohur, ADEM ZAPLLUZHA, që me përkushtim të jashtëzakonshëm, vizitorëve të kësaj faqeje, por edhe më gjerë, do t’ua prezantoj disa nga poetët më të njohur të kohës sonë, e me këtë, do e plotësoj e pasuroj edhe mozaikun e mrekullueshëm të letërsisë shqiptare.

(www.sa-kra.ch)

       Përgatiti: Adem ZAPLLUZHA

ANTOLOGJI E POEZISË MODERNE SHQIPE

ILIR PAJA

            Hyrje

            Ka lindur në qytetin e Durrësit më 20.09.1971.

            Në vitet 1991-1995 diplomohet pranë UT në fakultetin filologjik dega gjuhë-letërsi.

            Në vitet 2009-2011 kryen studimet për MND po pranë UT (për studime letrare), ku diplomohet me tezën: “Zef Zorba poeti mes errësimeve hermetike dhe ndriçimit modern".

            Që nga viti 1995 e në vazhdim (pa ndërprerje) ushtron profesionin e mësuesit të lëndës së letërsisë dhe gjuhës shqipe. Nga viti 2003 dhe deri më tani punon mësimdhënës në gjimnazin “Naim Frashëri” të qytetit të Durrësit.

            Krijimtarinë letrare e nis në vitet e arsimit si gjimnazist për ta vazhduar gjatë studimeve universitare si student (të cilën e vazhdon aktualisht), në poezi, prozë, esse dhe shkrime shkencore.

            Krijimtarinë poetike e ka publikuar dhe në vëllime poetike:

            -“Nuk hesht” - botuar në vitin 1996,shb “Marin Barleti”.

            -“Afrohen gjethet” - botuar në vitin 2006, shb “Ideart”.

            -“Pikojnë yje” - botuar në vitin 2010. shb “Ideart”.

            Ndërsa në shtypin letrar, nga organe gazetarie, në revista letrare dhe me përmbajte shkencore ka publikuar dy herë radhazi kapituj nga tema studimore e diplomimit për “Studime letrare MND” dhe periodikisht krijimtarinë e tij, si në revista “Poeteka”, “Mehr Licht”, “Obelisk”, ”Vegime letrare”, në “Zëri i Rinisë”, “Drita”, “Nacional”, “Muzgu”, “Milosao” etj.

            Shkrimet letrare studimore i ka botuar në revista letrare si “Poeteka”, ku ka publikuar një kapitull të tezës në mbrojtjen e diplomës për MND me temë “Poeti Zef Zorba mes errësimeve hermetike dhe ndriçimit modern”, “Obelisk”, ku janë botuar dy prej tyre, njëra mbi prozën e Heminguejit dhe tjetra mbi romanin e Kadaresë “Nëpunësi i Pallatit të Ëndrrave”. Kjo e fundit e vlerësuar si eseja studimore më e mirë e vitit. Aktivitet i zhvilluar nga Ministria e Kulturës. Ndërsa në “Nacional” është botuar një shkrim studimor për prozën e F. Kafkës, mbi romanin “Procesi” dhe së fundi një fragment nga mikroteza mbi poezinë e poetit Zef  Zorba.

            Është pjesëmarrës në edicionet “Poeteka” mbajtur në Durrës në vitet 2005-2010 ku krijimtarinë poetike e ka publikuar dhe në gjuhë të huaj (anglisht) në një nga edicionet e festivalit ndërkombëtar “Poeteka”. Në dy numra të saj, pra të “Poetekës” janë publikuar dhe dy kapituj nga tema studimore mbi poezinë e Zef Zorbës.

            Në vitin 2011 merr pjesë në aktivitetin me temë: “Mesdhetar poetik” në Palermo të Italisë, ku eventi kishte si moto “Mediterraneo in luce” ku përfaqëson poezinë e vendit tonë në praninë e shumë vendeve që lagen nga deti Mesdhe. Në vitin 2013, me piktorin shqiptar Alfred Miloti, merr sërish pjesë në Romë, ai me një vepër arti në pikturë, ndërsa Paja me poezinë e vet që e shoqëroja veprën e tij për nder të 150 vjetorit të artistit austriak Gystav Klimt.

            Aktualisht pranë gazetës “Shekulli”, lëvron tema të problematikave të ndryshme nga jeta shoqërore shqiptare, rajoni dhe më gjerë; arsimore dhe politike në fushën e “Opinionit”.

            Gjatë viteve 2014-2015, pranë qendrës “IRISOFT”, është trajnuar për statusin e drejtuesit të shkollës së mesme, ndërsa në vitin 2016, me nisjen e kurikulës në arsimin parauniversitar, është pjesëmarrës pranë kësaj qendre trajnimesh në rang kombëtar, pra “Iri softit” si bashkautor teksti në letërsinë e klasës së X.

            E-mail: ilirpaja@yahoo.com

TOKA ZHVISHET QË TË VESHË NJERIUN...

 ( në kujtim të etërve... tim eti...)

Toka tani është më e burrëruar.

Ka një njeri më shumë...

Qielli formë prej njeriu.

Por më i rudhur se ballë resh.

Unë tani kam dy nëna më shumë.

Vdekja i afron prush terri t’u ndezë

Cigaren si  i zoti shtëpisë...atij, tim eti që ish...

Por s’mjafton as tavëll Hëne për të gjithë atë hi.

Njerëz ulur kudo ku me filtrin e duhanit

që shtypin mes mollëzave sikur provojnë forcën

para vdekjes. Dhembja nuk mërdhin.

Ndaj rishmi Hëna birëson tavëlla mbi tryeza

Si të ishin pëllëmbët e atyre që munguan.

Që diku tymosnin qiell dhe pse e dinin...

Kjo natë kishte vdekur...

Që mbrëmjen e fundit tënde qiellin shkundi tutje...

Darka, e ngrëna të priti sërish.

Por loti tani qiellëz  përtyp dhembje.

Dhe jo një tule buke...që dikur përshkonte

Një natë para gjumit të shijonte si profeci

Heshtjen pas një mendimi...

Burrëria fliste.

Dhe ti s’mund t’i thoje të gjithëve njëherësh.

Në morte pritjet e njerëzve janë ikje për tjetër kund...

Toka u zhvesh të vishej sërish...

Dhèun nga nën dhèu e ndan një ditë

Bërë pis me natë...

Është pagjumësia ime baba!

Tokën marr me vete.Ajo ka peshë njeriu...

Ia mbath këpucët e mia.

Të masë hapin e përjetësisë tënde...

Në bar kafe porosis një kafe.

Unë s’mund të paguaj dhe për një vdekje...

Dhe pse pranon në trup t’i hedhë kupa kujtimesh.

Që të pushojë një kollë, tështimë, hundë...

Dikur zhurmë e tillë shtynte ajrin tutje...

Tani ikja jote ka një qiell nën dhè...

Në pranverë do mbijë fije bari...

PREHJE...

Frymë...

Dhe dita. Dhe nata.

Rudhur...

Hëna qepallë e fryrë.

Loti mbledhur aty.

Qielli djersin.

Unë yt bir.

NËNOKE!

Balli zbret poshtë...

Dhe vetullat hi...

Shikimi ka hyrë  diku

Më thellë...

Në këmbët e mia.

Aty mbaron shtrati yt.

Agonia. Trembja nga vdekja.

Pafuqia.

Ikja.

Hija ime pas meje.

Unë e mbuloj me

THINJNJIMIN TËND.

E bardhë hija ime ngrihet.

Të kërkojë jo shumë.

Loti që të rodhi fshehtas nga syri.

Unë dikur foshnje.

Unë tani burrë.

Unë dikur lot.

Ti vetëm qumësht.

Unë sot dhembje.

Dikur ti jo më shumë...

Frymë.

Dhe pak.

Kur shirit letre i bardhë

Eko kardiogrami

Fashoi jo plagë.

Por e mbështolli heshtjen.

Sa vetë hëna s’do mjaftonte

Nëse shiritin e bardhë të saj.

Do ta vinim pranë zemrës...

Kjo baticë rrahjesh që trupin

Ngre...

Tani zbaticë...që dhembjen

Merr brenda vetes.

Të tretur  në hi trupin.

Tani...Dhèu është më i lehtë

Se vdekja.

Sepse dhembja mbetet gjallë.

Tani...Toka është frymë.

Sepse loti burrërisë.

Kërkon të pijë foshnjërisht

Vetëm nga ai sy...

Shpirti ngrihet me eshtrat e dhembjes.

Ndaj ringjallja mbetet e trembur.

Thinjat si vello rënë derdhur në trup.

Mbathin trupin tim.

Që unë të mbetem

Hënë e ngritur.

Mbështetur mbi baticën

E natës...

Unë lot i ditës.

Dhèu djersin nga duart e mia...

Kur prekja tek ty.

Mbetet frymë...!

TRUNGU I QIELLIT.

Në trungun e qiellit.

Degët treten erë.

Rrënjët mbushin ajrin

Me aromë dhèu...

Hëna, shpend i balsamosur.

Dielli, e vetmja kurorë e pafund

Në rrëshirë...

Nata kacaviret.

Yjet e kapur puthjet e

Ëndrrave.

Në qiell trungu, një pemë.

Të gjitha erërat

Trajten lëvozhga.

Në plasaritjen e tyre

Qielli çel horizont.

Kur bie një copë

Druri e hollë si si erë mbi erë.

Nata shfaqet me ditën fole...

ERA MBARSET ME GJETHE...

Gjethnia prek trupin tim.

Malli trand trupin e vjeshtës.

Era, gjak që ikanaket

Me shijen e drurëve.

Ditë e tillë ka përmasën

E trupit të fëmijës.

Nga hija një peme

Bie era...puthja ime e parë.

Zërat e gjetheve pëshpëritja

Fundit para dhèrimit.

Mbledh dorën dhe gishtat

Më luten të migrojnë

Krahë nëpër erë.

Ngrihem nga hije vjeshte qiell.

Askush s’mund të shohë

Hënën që pres të shkapitet

Nga erëra resh...

Vjeshta ndalet.

Në kërkim të pemës më të zhveshur.

Në kërkim të rrënjëve.

Janë këmbët e mia.

Janë supet.

Në puthje më mbetet një gjethe.

Sepse unë s’mund t’ia prek buzët

Mallit...

TEL I GJEMBTË QË NDEHTE LIRINË...

Ndryshku telit la njollë hekuri

Në re.

Era ndjeu mbi krye

Një qiell t’çeliktë.

Që ndiqte shiun

Si vrasja gjakun.

Nga trup njeriu mungojnë duart.

Njëri shtrëngon në fyt kohën.

Tjetri e lë krahun...

Pëllëmba e vetme shuplaket ngado.

Veç të bëjë erën urrejtje.

Sepse vetëm kështu

Vdekja do shohë nga shpirt i tillë.

Fluturime.

Që nguten të kapen deri në krahë

Zogjsh.

QELESHE HËNE.

Nata u godit nga pagjumësia

Gjakmarrjes.

Jehona e një të shtëne.

Ngriti nga tmerri vetë guvat,

luginat,monopatet,

Kostandini shkruajti emrin

Mbi varr...

Qielli tani me hënë rënë përmbys

i përvidhet natës.

Shkreptiu dhembja.

Qeleshe e hënës ra...

Reja aty pranë e vesh në zi.

Në male dëbora u terr.

Dhe ujqërit harruan urinë.

Në një kullë hëna rënë siç

Bie trupi kur e shtyn vdekja

Drejtë hijes së vet.

Mori dhè sa për një ditë...

Mëngjesi u ngrit

Krah fashuar.

Rruga ngrihej si gjaksi ende nën

Nishan.

E shtëna e dytë ditën

Kruspi hënë.

Ndërsa qielli lidhi në brez

Natën e dytë.

Tani pa hënë një grusht flokësh

T’bardhë thinjën trupin

E një fëmije t’pafaj!

Nëse hëna do hiqej

Nga nata pas trokitjes

Për diku.

Mikpritja mbetet

Buzëqeshje.

Dhe dita e tretë hënë e plotë.

Tani ra një natë...

NË VIZATIMIN E ERËS.

Hija ndjen vdekjen pranë.

Ringjallja mbërrin zë.

Por e pangjyrë.

Në vizatimin e erës

Nuk morën pjesë ngjyrat.

Në telajon e qiellit

Një re po i kërkonte

Shiut lëmoshë.

Ashtu si njeriu lypës

Që zërin e ka erë vdekur.

Era gërvishti atë ditë gjithçka.

Madje iu kanos dhe pemëve t’i

Jepnin rrëshirën për ngjyrë të parë.

Dhe njeriun e trembi me verbim.

Sytë tanë t’i dhuronin qiellin.

Por atë çast...

Njeriu lëmoshës

Përtypi të gjithë erën.

Për të mos vjellur gjakun

E urisë.

Në vizatimin e erës

Në dy anët e një hijeje

Rrinin në duel për jetë a vdekje

Ngjyrat bardh e zi...

Në dy anët a ngjyrave

Era u vra hije ngjyrash.

NË NGREHINË.

Një këpucë e vjetër s’ka numër.

As dhe një xhakete s’mund t’i vijë

Asnjë vjeshtë.

Një gjethe e rënë...sup i tretur dhè.

N’ngrehinë terri grabit veten.

Ndërsa dita fshin në diell

Lot të jetimtë.

Era shtyn trupin e tokës tutje.

Dhe s’kupton vjetërsinë mbi veten.

Nga formë kodre, në gishtërinj dore.

Nga gjurmë këmbe në thonj kacavjerës.

Nga formë bastuni në qiell gruaje

Plot qumësht.

Një këmbë e zbathur ka numër.

Sepse mbath ngrehinë.

Që s’e pranon as toka nën dhè...