Sakras Art Gallery

Sekuenca filmike

RTK

TOP CHANNEL

RTV 21

ALSAT

TV KLAN

KLAN KOSOVA

BOTA.AL

ALBANIAPRESS

ALBINFO

EXPRESS

KOHA DITORE

ZËRI INFO

KOSOVA SOT

INSAJDERI

BOTA SOT

GAZETA METRO

GAZETA SINJALI

ALBANIAN POST

KALLXO COM

LAPSI.AL

ZEMRASHQIPTARE

KOSOVA PRESS

TELEGRAFI

EUROPA E LIRË

ZËRI I AMERIKËS

PSIKOLOGJIA

TRIBUNA SHQIPTARE

SHËNDETI

DITURIA

PRESHEVA.COM

GJUHA SHQIPE

KOSOVARJA

RADIOPROJEKT

ISUF LUZAJ

          Një ndër krijimtaritë më të lëvruara të letërsisë shqiptare, është edhe POEZIA. Gjini e letërsisë ku bota e brendshme, ndjenjat më sublime, frymëzimi hyjnor...  shprehen përmes shkronjave të cilat krijojnë vargje... vargjet, pastaj, shpalosin mendime, mendimet krijojnë energji, energjia ndez dritat e dijës, rrezet e artë të së cilës i japin ngrohtësi zemrës, mendjes dhe shpirtit, e me këtë, edhe kuptim dhuratës më të shtrenjtë, vetë  jetës.

            Që nga Lekë Matrënga e Pjetër Budi, kjo energji nuk u ndalë asnjëherë së hedhuri farën e dijës, duke e kultivuar atë me dashurinë më të çiltër në shpirtin e pastër e fisnik të popullit shqiptarë. Duke i mposhtur të gjitha sfidat e kohës, kjo frymë e shpirtit të popullit, xixat e saja të arta, si një pishtar i shpresës, u bartën gojë më gojë, mendje më mendje, zemër më zemër... brez pas brezi... nga kokat më të ndritura të kombit si: Naimi, Çajupi, Mjeda, Asdreni, Shiroka... për të vazhduar tek Fishta, Konica, Noli, Migjeni... e deri në kohën tonë, duke u kthyer ai pishtarë në flakadan të përhershëm që tashmë nuk ka forcë në botë që mund ta shuaj fuqinë e zjarrit të tij...

            Dua ta falënderoj nga zemra mikun tim dhe poetin e mirënjohur, ADEM ZAPLLUZHA, që me përkushtim të jashtëzakonshëm, vizitorëve të kësaj faqeje, por edhe më gjerë, do t’ua prezantoj disa nga poetët më të njohur të kohës sonë, e me këtë, do e plotësoj e pasuroj edhe mozaikun e mrekullueshëm të letërsisë shqiptare.

(www.sa-kra.ch)

       Përgatiti: Adem ZAPLLUZHA

ANTOLOGJI E POEZISË MODERNE SHQIPE

ISUF LUZAJ

             Hyrje

           Isuf Luzaj lindi në Kaninë më 21 shkurt 1913 në një familje fetare. Isuf Luzaj shkollën fillore e kreu në Vlorë me 1926. Gjimnazin e vijoi në Shkodër, ku e kreu më 1933. Në vitin e dytë fitoi bursë nga gjimnazi për të studiuar jashtë vendit, aplikoi për bursë por iu refuzua nga qeveria. Për të shkuar me studime u detyrua ta shesë pjesën e vet të tokës me ullinj.

            Me 1933 vajti në Paris. Pasi ishte regjistruar dhe kreu liceun u regjistrua pranë Universitetit të Sorbonës. Nga pamundësia ekonomike u detyrua të tërhiqej nga studimet në Francë. Më vonë u doktorua në letërsi dhe filozofi në Sorbonë.

            Veprat:

            Në vitin 1938 ai botoi librin “Rrëfimet”. Në këtë periudhe libri me vargjet lirike konfiskohet dhe ai dënohet me 94 ditë burgim. Bashkëpunon me revistën "Përpjekja shqiptare". Në vitin 1946 përfundon librin “Ideoligjia Falimentuese si interpretim materialist i historisë”, botuar nga Universiteti Gregorian në Romë.

            Ka qenë bashkëpunëtor i revistave “Mbrojtja Kombëtarë” dhe “Besa”, të cilat botoheshin në Kosovë.

            Në vitin 1954 boton novelën politike - shoqërore filozofike kundra komunizmit “Lumejt derdhen të kuq” në spanjisht (titulli origjinal Los Rios Bajan Rojos), shtëpia botuese Ultramar.   Në vitin 1965 boton “Metodologjinë për studimet e filozofisë” që është përdorur për shkollat e mesme.

            Ndër vitet 1963 -'90 boton artikuj pothuajse në të gjitha gazetat e Amerikës mbi filozofinë e Historisë së Markzizmit në teori dhe praktikë.

            Ka lënë 132 vëllime shqip në dorëshkrim. Nga këto janë botuar: "Gloria e çmendje", Tiranë 1995, “Egzistenca dhe Boshësia” Tiranë 1996, “Sëmundjet e Shekullit Tonë” (esse filozofike), Tiranë 1999, “Përtej së Mirës e së Ligës” (poezi, esse, mendime filozofike), Tiranë 2003, “Topografi Labçe” (poemë), Tiranë 2004, "Lamtumira e Yjeve", (poemë), Tiranë 2004, “Rindërtimi i Fuqive Shpirtërore: (refleksione filozofike), Tiranë 2005, “Filozofia e Bukurisë” (pjesë ditaresh, esse, rrëfime), Tiranë 2009, “Festimi I Yjeve: (poezi), Tiranë 2013 dhe “Princesha Rugina” (tragjedi) 2015.

PENGU
(fragment)

Do doja, do doja, do doja, do doja
Po është shumë vonë, shumë vonë, shumë vonë,
Një mijë himne dëshmorëve t’u këndoja
Po kjo kohë, nuk është koha jonë.

Ndaj këtë peng që lindi në vijë të zjarrit
Ia lë çdo biri e bije shqiptari,
Jehonë legjende: Çamit, Kosovarit.
Këtë peng të egër, do ia shpie varrit.

Ta këndojë rinia, sado të jetë vonë
Shekulli – shekujve, t’ua gjëmojë jehonë.
Historia e Kombit është Historia jonë,
Historia jonë: Historia e Shqiptarit.

FUQI KOZMIKE
(fragment)

Ndaj adhuroj të shkuarën time të djegur
Sepse justifikon qëllimin, përfundimi Tragjik,
Siç e pata paraparë modestisht
Që pa filluar dasma; pa ardhur asnjë Mik.
Deshët therorë s’i ishin përgatitur
Për krushqit e huaj, që erdhën pa thirrur
Dhe u unjën në bisht
Spektatorë të ftohtë të dramit tragjik,
Që po lozej mbi kurriz të një populli fisnik…”

LUTJA

Dëshpërohem, sa më duket e ëmbël

Vdekja e vetmja shpëtimtare besnike

Dorëzohem mendoj përjetësinë

Fluturon ndërgjegjja si shpend nëpër ëndërr

Ngjitet në sfera ku takon poezinë

Atje ia gjej çelësin pentagramit

Çil derë e dritare për të prurë harmoninë

I shqitur nga balta: pak m' afër të Madhit.

Lutem misterit të më japë dashurinë

Për t'i caktuar udhëtimin mendimit

Ia gjej gjurmët në njeriun pa frikë

Hëm duk’ e zgjatur, hëm duke e soditë

Zhvilloj problemin në qëllim t' udhëtarit

Duke e vështruar shokun në sy

I varfëri njeri, i padituri njeri

Ai në mua; unë dhe ai në ty

Bashkë të tre n' udhën e së nesërmes

Pa ia njohur pikë - pjekjen e vdekjes

Në sytë e zemrës, kur dinë marrën dritë

Ia kërkoj enigmës qëllimin e dytë

T' i zbuloj kohës çfarë s' më shohin sytë

Me ndihmën e dritës q' është drita e besës.

Nga imagjinata që me krahë skifteri

I nxjerr xhevahiret nga gjiri i misterit

Pikturon idealet me ngjyra ylberi

T'i ndajmë ëndërrimet nga mirazhet e diellit

Përtej të mirës, përtej të ligës

Përtej urës gjejmë asnjanësinë.

Shprehur udhëtimit në ballkon të dritares

E gjej harmoninë në fazat e ndërmarrjes

I varrosa të gjitha xhelozitë e shpërndarjes

I sundova të gjitha mëritë e hakmarrjes

I shuaj të gjitha pasionet e zjarrit 

Për të ndërtuar një shoqëri më të mirë

Të mësojmë të gjithë të jetojmë të lirë

Si natën e parë që i vemi varrit

Të jemi të gjithë një gjak, një fëmijë

Kokë për kokë të ndërtojmë shtëpinë

T’i strehosim miqtë e vjetër që do vijnë

Besën, Burrërinë, Nderin, Drejtësinë

T' ulemi këmbë kryq ndanë zjarrit pa hi

Të s 'vërtetës së madhe që mbëshehëm në gji.

NJË OBSESION ILIRO – TRAK

TE DY UDHËT
(fragment)

Bekuar qoftë besa dhe Ideali
Me ata zbulohen kufijt e Universit
Me ata udhëtohen fundet e detit
Me ata shuhet zjarri i vullkanit
Me ata zotërohet fuqi e tërmetit
Me ata zbërthehen skutat e dheut
Me ata rrëzohen tiranët dhe kralët
Me ata mendja çdo mister e zbërthen
Me ata lundrohen qiejt mbi qiejë
Me ata u sundua zjarr e dritë rrufeje
Ata ndezën furrë përbrënda çdo balli
Bekuar qoftë besa dhe ideali.

DHEUT TË TRIMAVE

Sa larg duhet të iki të më pushojë loti,
Deri kur duhet te marr frymë të më pushojë zemra,
Për ty, dheu i trimave të Kastriotit,
Si askund, askurrë në popuj të tjerë,
Si duhet të të lutem, në ç’fe, të kujt Zoti
Që të mbash në mend një grusht të baltës tënde,
Që ti e linde, ti e rrite, ti e prishe nga mend.

Dhemb shpirti kur ti i harron djemtë e tu
Përkujdes i errët, i thellë, i papandehur.
Oh, tokë e pakuptueshme, e ashpër, cinike
Aq më e egër sa më e bukur, aq më e dashur – 
Sa mosmirënjohëse.
Ankimi yt na mblodhi në çeta,
Të nxuarrëm të lirë nga kthetrat armike,
Shqipëria vdes në këmbë, nuk rron kurrë në gju.
Pse na linde trima për ditë të zeza,
Kur ti nuk na jep as lëndinë për varreza?
Rinia jonë qe një këngë me ethe,
Malesh, fushash, në brigje dy detesh.
Djalëria jonë u dogj në kryengritje,
Ti na vështrove me sytë e një njerke.
Burrëria jonë në vijë të parë të zjarrit.
U dogjëm për ty nga legjendat e mallit.

Eja, moj nënë, në lëndinë hije pishe,
Ti, nëna jonë, ne djemtë e tu.
Besën mistike ç’pate që e prishe?
Fati yt qe një yll ku na ra falli,
Gurët e yçit të jetës, a të vdekjes,
Ti vet i loze sa na dogji malli.
U vërvitëm me valle në zjarr të përpjekjes.
Kujtesa jote e qartë si kristali,
Në epopenë tënde me shkronja prej zjarri.
Ti vet e shkruajte emrin e çdo djali,
Që pa pritur urdhrin, u vërvit dhe u dogj.
Në Histori të botës Ti s’ke shoqe, as shokë.
Pse na mohove gropën e varrit?
Do dëshironim të trokisnim tek dera,
Të të thajmë lotët kur të mund dëshpërimi.
Mos u trondit, do vijnë kohë të tjera,
Ti do të lindësh trima se je tokë trimi.
Në gjirin tënd arbri gjerbi vlera.
Do vijë prapë Osua, do vijë prapë Qazimi.
Rriti si Leka, Pirron, Skënderin,
Pagëzoi me dritat që të lyp ylberi
Po mos harro, të shkosh në lëndinë,
Të presin djemtë, kumbisur në brinjë.
Pa ç’ka se s’gdhende statuja mermeri.