Diēka kemi humbur nė vete
Pra bėjmė komunikim interplanetar telefonik
satelitor, komunikim interplanetar me internet. Nė distanca
mijėrakilometėrshe komunikojmė me njėri-tjetrin nė tė njėjtin ēast, duke e
parė shoqi-shoqin, sikurse tė ishim nė tė njėjtėn dhomė. Madje, ky lloj
komunikimi ėshtė bėrė pronė e secilit dhe e tė gjithėve. Edhe fėmijėt e kanė
nė dispozicion.
Dhe, vėrtet, kjo ėshtė diēka tepėr e pėrsosur,
por shtrohet pyetja se ēfarė duhet tė kemi humbur nė vetvete, kur aq pak
dashuri na ka mbetur nė shpirt; kur aq pak kohė pėr njėri-tjetrin kemi; kur
aq pak mirėsi pėr njėri tjetrin na ka mbetur ta ndajmė; kur aq pak qetėsi
shpirtėrore na ka mbetur dhe ēdo fjalė na vjen e rėnd, ēdo situatė na sjell
mundime dhe na shkakton stres; kur aq pak mirėkuptim mund tė gjejmė pėr
njėri-tjetrin, aq pak tolerancė, aq pakė kėnaqėsi?
Jetojmė nė shoqėrinė paradoksale
Domethėnė, kreativiteti i njeriut dhe aftėsitė e
tij krijuese janė tepėr tė larta, kurse diēka e brendshme, tejet e
rėndėsishme po na rrėnohet nga dita nė ditė. Njė ēakordim ėshtė duke ndodhur
gjithsesi, njė diskrapancė e njė mosharmoni. Sot njeriu, pėrpos se mund tė
shkoj nė cilėndo pikė tė rruzullit me lehtėsi tė madhe, mund tė shkoj kur tė
dojė nė Hėnė, madje edhe si vizitor i thjeshtė po deshi (kjo ndodhi kohėve
tė fundit mė se njė herė), por, ēuditėrisht, njeriu edhe sot e kėsaj dite
ka akoma njė pasiguri e frikė tė intensitetit tė lartė nė vetvete, njė
pasiguri e frikė tė madhe nė vetvete - nga vetvetja!
Mos, vallė, aq sa jemi zhvilluar pėrjashta, aq
jemi stėrkequr pėrbrenda?
Duket sikur njeriu pėr aq sa ėshtė i suksesshėm
nė arritjet tekniko-teknologjike, pėr aq e ka rrudhur, zvogėluar e
stėrkequr zhvillimin e vet. Nė kėtė aspekt, ndoshta Ivan Kos (autor i librit
Mė lehtė ėshtė tė kesh sukses sesa tė dėshtosh) ka tė drejtė, kur
konstaton se shoqėria jonė ėshtė negative... Pėr tė vazhduar se njeriu
bashkėkohorė frymon dhe ushqehet negativisht, ndjen negativisht, flet dhe
kundėrmon negativisht.
Vėrtet jemi pėrplot kufizime, ndalime, pengime.
Nė tė gjitha nivelet ne nė njėri-tjetrin mbjellim frikė; thjesht, ne
pengojmė njėri-tjetrin qė tė bėhemi qenie tė vetvetes. Kemi qenė tė
bombarduar me mos, duhet, sduhet, jo ashtu, bėjė kėshtu, ki
kujdes, etj., prandaj, sot, ne bombardojmė me gjithė kėtė arsenal
rekomandimesh, referimesh, urdhrash.
Thjesht, jetojmė nė njė shoqėri paradoksale, ku
njėkohėsisht nxitesh dhe frenohesh, sipas shenjės sė tė tjerėve: hajde,
bėje, por fillon pastaj mos, mos e bėj! Ta zėmė, nė shkollė: Mos pyet
tepėr; pak mė tej: mėso, por hesht, mos fol shumė... Shih, se ēdisonancė:
pranojmė dy rekomandime njėkohėsisht tejet kontradiktore!
Kjo shoqėri ėshtė shoqėri e pjesshme, bashkėsia
e gėnjeshtrave tė organizuara, ku mediume tė fuqishme informative nė
vėrshojnė me informacione shqetėsuese e morbide pėr krimin, fatkeqėsitė,
tensionet politike. Ky prezantim i rregullt negativ i realitetit e zmadhon
kėshtu ndjenjėn tonė tė pasigurisė, tė frikės konstante, ambivalencės. Botėn
rreth vetės fillojmė ta shohim si tė rrezikshme dhe tė paparashikueshme.
Televizioni ndotėsi mė i madh i vetėdijes sonė
Televizioni e shtrembėron tmerrėsisht realitetit
e pėrditshėm. Nėse do tė kėrkohej seriozisht shkaktari i parė mė i fuqishėm
i kėtij negativiteti, ndoshta televizioni do ta zinte vendin e parė.
Heronjtė televiziv janė modelet kryesore pėr identifikim tek fėmijėt dhe tė
rinjtė e kohės sonė. Kėrkimet tregojnė se pėrqindjen mė tė madhe tė kohės,
ndoshta njė tė tretėn e kohės sė vet, fėmijėt bashkėkohorė (dhe jo vetėm
ata) e kalojnė paranė aparateve televizive; domethėnė nė komunikim me
aparatin televiziv; ndėrkaq, nė njė tė tretėn e kohės sa mbetet, bėjnė pjesė
komunikimet e tjera e, nė kėtė kuadėr, edhe komunikimi me prindėr. Pra,
televizioni i bėhet dadoja e dytė fėmijės bashkėkohor dhe e mėson krejt
ēfarė dėshiron. E tė gjithė jemi dėshmitarė tė asaj se ēfarė sjellin kėto
mendime masive nė ekranet tona pėr ēdo ditė e natė: Negativitete maksimale!
Ti vėrejmė vetėm filmat e ndryshėm tė ashtuquajtur filma-aksion se sa tė
stėrmbushur janė me pėrmbajtje tė rrezikshme: Rrahje, therje, vrasje,
gjakderdhje, dhunė, tmerr, lemeri, kriminalitet i nivelit tė lartė.
Jetojmė tė rrethuar nga njerėzit me disponim
negativ
Prandaj, kėsisoj tė rrethuar me njerėzit e
disponimit negativ, edhe ne, cilido qoftė prej nesh, madje edhe fėmija i
pastėr sapo tė vetėdijesohet, do tė shkrihemi nė negativitetin total. Kjo
ndikon nė veprimin, sjelljen dhe mendimin tonė. Bėhemi negativ edhe ne. Dhe
me kohė bindjet tona fillojnė tė na frenojnė. Marrėdhėniet tona me njerėz
bėhen tė vrazhda dhe tė padashura. Nuk mėrzitemi pėr nevojat dhe kėrkesat e
tė tjerėve. Idhnakė dhe agresiv, fillojmė tė marrim qėndrim mbrojtės. Humbim
vetveten. Humbim hapjen tonė ndaj njerėzve, humbim hapjen tonė ndaj ideve tė
reja. Ēdo detyrė mė parė e marrim si problem sesa si zgjidhje.
Nėse e sodisim perėndimin e diellit, atė pamje
tė mrekullueshme do ta pėrshkruanim mė tepėr si fund tė ditės, sesa si
fillim tė natės. Ēdo gjė negative qė shoqėria na e imponon, bėhet pjesė e
jona. Nė vete bartim vizionet e negativitetit. Prandaj, nė njė proces tė
kėtillė, ndėrpritet zhvillimi i brendshėm, hovet shpirtėrore stagnojnė, dhe
aftėsitė tona pėr zhvillim tė suksesshėm shpirtėror natyrisht se zvogėlohen.
Ky proces e ngulfat mirėsinė, dashurinė dhe vullnetin pėr tė bėrė ngritje
shpirtėrore.
Bėjmė mė tepėr atė qė tė tjerėt bėjnė sesa atė
qė vetė dėshirojmė. Nuk i pasojmė vendimet tona, ato qė pėr ne kanė mė sė
tepėrmi kuptim. Nuk e dėgjojmė zėrin tonė tė brendshėm, zėrin e Intuitės
sonė, pėrcjellėsit tonė tė pėrjetshėm qė na ruan e na mbron pėrjetėsisht,
por tė cilin ne mėsohemi spontanisht, duke bėrė si tė tjerėt, qė tė mos e
dėgjojmė, tė mos e pėrfillim, qė ta injorojmė... Ashtu qė, duke i besuar pak
Intuicionit, rrallėherė edhe bėjmė atė qė do tė ishte mė e mirė pėr ne.
Jetojmė nė gėzhojat e bindjeve tona
Sakaq, mendimet negative janė prodhues tė
frikės. Jetojmė tė gėzhojuar nė gėzhojat e bindjeve tona tė vjetra. Sepse,
siē dimė nga parapsikologjia, jemi mishėrim i mendimeve tona mė tė shpeshta
dhe mė kėmbėngulėse. Ato qė mė sė tepėrmi na preokupojnė, bėhen. Nėse na
pėrmbush ndjenja e kėndshme se jemi tė suksesshėm, vėrtet edhe jemi tė
suksesshėm; nėse na pushtojnė bindjet negative tė disfatės, bėhemi negativė
dhe disfatistė.
Gėzhojat na ndihmojnė qė nga tė tjerėt tė
fshehim qenien tonė tė frikėsuar. Mbrohemi me tė gjitha teknikat e mundshme
tė mashtrimit, njėherėsh duke jetuar nė frikė, drojė, stres. Edhe ata
persona qė pak a shumė duken stabilė, po morėm mashėn e hulumtimit dhe i
gėrvishtėm vetėm pak, do tė shohim se jetojnė nė njė pseudostabilitet dhe se
emocionalisht e shpirtėrisht pėrbrenda janė plotėsisht tė rrėnuar e tė
ērregulluar.
Jemi pėrplot dyshime
Jemi bėrė njerėz jashtė mase tė lėndueshėm,
kaotik, tė pasigurt. I frikohemi ndryshimit dhe intimitetit. Duam ndryshim,
por i frikohemi ndryshimit. Duam intimitet, por i frikohemi intimitetit.
Gjegjėsisht, dėshirojmė intimitet, por pa u vetėdorėzuar. Domethėnė,
frikohemi prej tė tjerėve tua shpalosim unin tonė tė vėrtet. Frikohemi se
tė tjerėve ai sdo tiu pėlqejė, se tė tjerėt do ta hedhin. Prandaj, u ikim
tė tjerėve. Jemi pėrplot dyshime. Mendimet tona tė kėqija na mbajnė nė
gjendje tė drojės sė pėrhershme.
Pėrbrenda vetes kemi doza tė mėdha tė ndjenjave
tė fajėsisė, tė turpit e tė frikės. Sė jashtmi, ndaj kolegėve e rrethit,
mbase mund tė dukemi edhe tejet efikas, tė pakompromis, tė rreptė, por
pėrbrenda jemi tė frikshėm, tė pasigurt dhe pandalim me dyshime pėr veprimet
tona.
Jetėn e bėjmė duke kritikuar tė tjerėt
Kurse jetėn e bėjmė duke kritikuar tė tjerėt dhe
duke iu gjetur tė mata tė tjerėve. Andaj, duke jetuar nė rrethanat negative,
ku mė e rėndėsishmja ėshtė qė tė kritikosh dhe tu gjesh tė meta tė tjerėve,
ne e kemi tė vėshtirė tė jemi tė afėrt nė mes veti. Prandaj, mbi bazėn e
kėtij lloj gjykimi, mėnyra kryesore e komunikimit me tė tjerėt mbetet
gėzhojimi, respektivisht vetėmbrojtja dhe vetėsiguria.
Bindjet tona negative - burim i fatkeqėsisė sė
pėrgjithshme
E pėr ti ekuilibruar konfliktet tona tė
brendshme me sjelljet tona tė jashtme, rėndom bėhemi diskret, ndonjėherė
edhe misteriozė. Frikohemi, siē thamė, qė me tė tjerėt ti ndajmė pėrjetimet
tona; kemi frikė tė jemi tė hapur dhe tė drejtpėrdrejtė. E tėrė kjo ne na
shkakton stres tė madh dhe anksiozitet.
Bindjet tona negative lindin gjendjen e
fatkeqėsisė sė pėrgjithshme. Sakaq, bindjet negative dhe pasojat e tyre
negative ndikojnė pandėrprerė nė mendimet dhe sjelljet tona tė mėtutjeshme.
Dhe kėshtu ēdo gjė ėshtė e kushtėzuar nė pandalim. Ne jetojmė nė ciklin e
negativitetit total, nga i cili si gjejmė dot vetės qetėsi; por tė dalim
sarrijmė dot. Thjesht, jetojmė njė jetė iluzionesh dhe mashtrimesh. Jetojmė
pėr tė kaluarėn, ose pėr tė ardhmen, por kurrė jo tash dhe kėtu.
Prandaj, nė kėtė plan, shtrohet pyetja: Si tė
dilet nga kjo? Ēduhet tė bėjmė?
Nga libri Libėr mbi shpirtin dhe mendjen -
ēelėsi i pėrndritjes
|