|
Njė ndėr krijimtaritė mė tė
lėvruara tė letėrsisė shqiptare, ėshtė edhe POEZIA. Gjini e letėrsisė ku
bota e brendshme, ndjenjat mė sublime, frymėzimi hyjnor... shprehen
pėrmes shkronjave tė cilat krijojnė vargje... vargjet, pastaj, shpalosin
mendime, mendimet krijojnė energji, energjia ndez dritat e dijės, rrezet e
artė tė sė cilės i japin ngrohtėsi zemrės, mendjes dhe shpirtit, e me kėtė,
edhe kuptim dhuratės mė tė shtrenjtė, vetė jetės.
Qė nga Lekė Matrėnga e Pjetėr Budi, kjo energji nuk u ndalė asnjėherė sė
hedhuri farėn e dijės, duke e kultivuar atė me dashurinė mė tė ēiltėr nė
shpirtin e pastėr e fisnik tė popullit shqiptarė. Duke i mposhtur tė gjitha
sfidat e kohės, kjo frymė e shpirtit tė popullit, xixat e saja tė arta, si
njė pishtar i shpresės, u bartėn gojė mė gojė, mendje mė mendje, zemėr mė
zemėr... brez pas brezi... nga kokat mė tė ndritura tė kombit si: Naimi,
Ēajupi, Mjeda, Asdreni, Shiroka... pėr tė vazhduar tek Fishta, Konica, Noli,
Migjeni... e deri nė kohėn tonė, duke u kthyer ai pishtarė nė flakadan tė
pėrhershėm qė tashmė nuk ka forcė nė botė qė mund ta shuaj fuqinė e zjarrit
tė tij...
Dua ta falėnderoj nga zemra mikun tim dhe poetin e mirėnjohur,
ADEM ZAPLLUZHA,
qė me pėrkushtim tė jashtėzakonshėm, vizitorėve tė kėsaj faqeje, por edhe mė
gjerė, do tua prezantoj disa nga poetėt mė tė njohur tė kohės sonė, e me
kėtė, do e plotėsoj e pasuroj edhe mozaikun e mrekullueshėm tė letėrsisė
shqiptare.
(www.sa-kra.ch)
Pėrgatiti:
Adem ZAPLLUZHA
ANTOLOGJI E POEZISĖ MODERNE SHQIPE
KEZE
KOZETA ZYLO
Hyrje
Keze
Kozeta Zylo pasi diplomohet nė Universitetin e Elbasanit Aleksander Xhuvani
pėr Gjuhė dhe Letėrsi (1979), punoi si mėsuese e Letėrsisė Shqipe dhe
botėrore nė disa gjimnaze tė Tiranės, ndėrkohė kryen kualifikime tė
mėtejshme nė Universitetin e Tiranės.
E spikatur qė nė vitet 80-tė pėr prirjet
dhe qėndrimet e saj jokonformiste, K. Zylo u pėrfshi energjikisht nė
proceset demokratike qė ēuan nė rėnien e komunizmit.
Ajo bashkėpunoi me gazetėn E Ardhmja te
gjimnazit Ēajupi dhe u pėrfshi energjikisht nė proceset demokratike. Ajo
mori pjesė aktive nė krijimin e Partisė Demokristiane tė Shqipėrisė ku u
zgjodh sekretare e saj dhe drejtonte gazetėn Ora e Shqipėrisė.
Nė shkurt nė vitin e mbrapshtė tė 97-ės
ajo u largua me familjen e saj ku u integrua me dinjitet nė botėn amerikane.
Vazhdon kualifikimet nė kolegj, emėrohet
Kėshilltare e studentėve nė BramsonORT College (2000-2004) nė New York.
Punoi si pedagoge disa vite nė Globe
Institute of Technology nė Manhattan, dhe tani ėshtė e punėsuar nga Bordi
i Edukimit tė New Yorkut nė shkollėn e mesme "Susan E. Wagner" nė Staten
Island nė programin e Autizmit.
Shquhet ndėr veprimtaret mė aktive nė
komunitetin shqiptaro-amerikan.
Ėshtė zgjedhur sekretare pėr shtypin dhe
informacionin nė Shoqatėn e Shkrimtarėve Shqiptaro-Amerikanė nė USA.
2007-2010 dhe ka moderuar disa aktivitete tė saj pėrfshirė vizitėn nė Kishėn
e Fan Nolit nė Boston.
Publikon vazhdimisht nė gazetėn Illyria
dhe Dielli nė USA, ka qenė bashkėpunėtore nė TV Kultura Shqiptare dhe nė
disa media.
Ėshtė gazetare nė TV Alba Life nė Staten
Island, New York, ku sė bashku me bashkėshortin e saj z. Qemal Zylo dhe
familjen, janė themelues tė TV Alba Life New York dhe tė shkollave shqipe qė
operojnė nė Staten Island, Brooklyn dhe nė Manhattan.
TV Alba Life ėshtė vlerėsuar nga Kryetari i
Bashkisė sė Nju Jorkut Michael Bloomberg i cili pėrshėndeti nga zyra e tij
nė 5 Vjetorin e TV Alba Life.
Ka botuar njė sėrė artikujsh publicistikė
nė gazetėn Illyria, Dielli, Bota Sot dhe nė shtypin e Shqipėrisė, si dhe
shume aktivitete janė pasqyruar nė TV Alba Life qė ndiqet nga miliona
shikues nė Diasporė dhe Shqipėri nė paketen digitale TV Alb, si: 100 vjetori
i Vatrės, 20 Vjetori i gazetės "Illyria", 70 vjetori i Zėrit tė Amerikės, 15
vjetori i NAAC-ut, Vlerėsimi pėr Presidentin Nishani nga gazeta "Illyria",
Festivale tė ndryshme, protesta pėr Kosovėn, Malin e Zi, Ēamėrinė,
shqiptarėt e Maqedonisė etj...,
Ka realizuar qindra intervista me
personalitete tė shquara si: Stan Dragoti, Eliza Dushku,Tony Dovolani, Elez
Biberaj, Naum Prifti, Pėllumb Kulla, Sami Repishti, Reshat Kripa, Merita
Halili, Behxhet Pacolli, Teuta Arifi zv/kryeministre e Maqedonise, At
Liolini, Arberesh tė Italisė, Richard Luka, Sabri Gjoni, Mark Gjonaj
Senatorė tė NY si Martin Golden, Ish
kongresistin Dio Guardi, ambasadorė, Ljublin Dilja, Dritan Mishto, Bekim
Sejdiu etj, dhe shumė politikane shqiptare dhe tė huaj...
Pėr kontributin e saj nė diasporė u prit
nga presidenti i Kosovės, z. Fatmir Sejdiu nė korrik 2008, Prefekti i Korēės
z.Andrea Mano etj.
Kanė qenė organizatorėt kryesorė nė
pėrcjelljen e eshtrave tė artistes sė madhe Anita Bitri me familjen e saj nė
Vlorė.
Ka organizuar pėr vite radhazi, sė bashku
me bashkėshortin e saj z. Qemal Zylo, ditėn e Flamurit nė Kolegje si dhe
veprimtari tė tjera atdhetare, kulturore dhe patriotike pėr Shqipėrinė, vlen
tė pėrmendet Koncerti Klasik nė Manhattan qė hapi siparin e 100 Vjetorit tė
Pavarėsisė nė Diasporė, si dhe simpoziume pėr ēėshtjen e Kosovės.
Rreth poezive tė saj u zhvillua njė orė
mėsimi e rregullt nė shkollėn e mesme Susan E. Wagner nė Staten Island, New
York, udhėhequr nga Prof.Helen Decker.
Gjithashtu poezitė e saj u pėrzgjodhen dhe
u interpretuan nė njė mjedis amerikan, gjatė njė aktiviteti letraro-artistik,
nė njė nga qendrat e mėdha kulturore Staten Island Greenbelt Center,
udhėhequr nga znj.Sheree Sobel, shkrimtare dhe psikologe.
Janė botuar poezi nė Rumani. Nė Ditėt e
Naimit nė Maqedoni poezitė e shkrimtares Zylo janė botuar nė antologjinė
Rizgjimi i Lutjes, pėrgatitur nga Kėshilli botues pėr Festivalin
Ndėrkombėtar tė poezisė Ditėt e Naimit nė Tetovė, edicioni XV.
Ėshtė pėrzgjedhur ne 100 personalitetet e
shquara ne librin: "Albanian Excellence" me rastin e 100 Vjetorit tė
Pavarėsisė.
Ēmimet:
- Anėtare nderi e Albanian Excellence,
gusht 2015, Tiranė.
- Ēertifikatė mirėnjohjeje nga shoqata e
shkrimtarėve "Pegasi" si personalitet i shquar nė letrat shqipe, gusht 2015,
Tiranė.
- Ēertifikatė mirėnjohjeje nga Shoqata "Ana
e Malit" pėr njė shėrbim tė jashtėzakonshėm nė Komunitet nė ditėn e 7 Marsit,
2013
- Libri Mjellmat po tė vijnė u shpall
libri mė i mirė i vitit, nė Panairin e librit me shkrimtarėt e
Diasporės nė New York, 2009, organizuar nga Shoqata e Shkrimtarėve
Shqiptaro - Amerikanė.
- Ēmim mirėnjohjeje nga shoqata Rrėnjėt
Shqiptare USA me motivacionin pėr njė punė tė jashtėzakonshme gazetares
Zylo, nė ndihmė tė Paradės internacionale, ku morėn pjesė gjallėrisht dhe
shqiptarėt e Diasporės. Qershor, 2012
- Ēertifikatė mirėnjohjeje nga Bashkimi i
Intelektualėve nė Zvicėr me motivacionin: Pėr kontributin e dhėnė nė
Mėrgatė nė fushėn e kulturės dhe Arsimit Kombėtar. Korrik, 2011
- Ēertifikatė mirėnjohjeje pėr bamirėsi dhe
punėn udhėzuese tek studentėt e saj nė mjediset e njė Qendre Shėndetėsore,
tė cilėt pėr shumė kohė punuan vullnetarisht pėr tė ndihmuar njerėz tė
moshės sė vjetėr dhe me probleme shėndetėsore. Kjo ēertifikatė u dha nga
Shkolla e Mesme "Wagner" dhe Qendra e Rehabilitimit Eger", ne SI, New York,
nė ceremoninė e gradimit tė nxėnėsve, tė cilėt u pajisėn me diplomat e
shkollės sė mesme. Maj, 2010
- Ēertifikatė mirėnjohjeje nga Lidhja
shqiptare nė Botė nė Skandinavie pėr shėrbime tė shquara nė fushėn e arsimit
dhe pėr mėsimin e fėmijėve emigrantė nė Diasporė nė Amerikė.
- Mirėnjohje nga Shoqata Ana e Malit, New
York, 28 Nėntor, 2010
- I jepet titulli: Personalitet i Shquar i
Kulturės Mbarėkombėtare nga Shoqata Mbarėkombėtare "Ismail Qemali", Vlorė,
28.11.2009
- U shpall gruaja e vitit 2008, nė New
York.
- Ēmim nga revista Fotjon Art, 2007
2008
- Ēertifkatė mirėnjohjeje nga TV Albanian
Culture nė New York, pėr njė bashkėpunim tė ngushtė me TV dhe mirėnjohje
pėr Komunitetin, 2007
- Ēertifikatė nga Lidhja e Shkrimtareve
Shqiptaro-Amerikane pėr njė kontribut tė shquar nė Letėrsi, 2007
- Ēertifkatė Mirėnjohjeje nga Shoqata
Dibra nė Amerikė pėr ditėn e Mėsuesit, 2006
- Ēertifikatė nga Akademia e Shkencave nė
NY, pėr njė punė tė palodhur nė Media, 2000
Libra tė botuar:
Monumenti i Lotit (me poezi) (2005)
Pranverė pa Mimoza (me poezi) (2006)
Mjellmat po tė vijnė (me poezi) (2008)
Njė fjongo dielli nga New Yorku ( me poezi) (2010)
Refleksione shpirtėrore (kritikė, esse, reportazhe)
(2010)
Kujtime si fletėz libri (me poezi) 2015
Diaspora si krah shqiponje (esse, kritike,
refleksione, reportazhe)
Bashkautore nė Antologjinė Perėndim i malluar
Bashkautore nė librin: Kur e lė zogu folenė
Bashkautore nė librin: Itaka e fjalės
Redaktore nė antologjinė Zemra Prindėrore
Bashkautore nė librin: Antologie de poezie
Bashkautore nė "antologjinė poetike pėr muzgun"
Bashkautore nė antologjinė "Rizgjimi i Lutjes" nė
Ditėt e Naimit nė Strugė
Bashkautore ne librin "Zonjat shqiptare te Nju
Jorkut"
Ka gati pėr botim dhe dy libra tė tjerė.
TA DIJE TI...
Tutje nė park ėshtė kredhur vjeshta,
Me leshra tė verdha pėrmbi degė,
Njė shi i butė mė bie mbi supe,
Si me magji thur njė gėrshetė.
Dhe heshtur vjen kujtimi i tij,
Porsi hėnėz fshehur nėn gjeth,
Mė mbushet shpirti, ėmbėlsi,
Ah ėmbėlsi, veē ty tė ndjej...!
Ėshtė zjarri i shpirtit, qė pėrvėlon,
Dhe thellė gjumit djeg mbi tė,
Njė drithėrimė trupin pėrshkon,
Nė se si hiri bėhet ēdo gjė!
O dashuri e ėmbla ime,
Qė luajmė bashkė me mijėra herė,
Ta dije ti ēmendurinė time,
Mund tė bashkoje tokė e qiell...!
Manhattan, 1998
E FUNDIT QĖ JEP SHPIRT
Zėrin se kam bilbil, tė tė kėndojė mbi degė,
As si i ėmbli Naim, tė tė mjekojė buzėn e ēarė,
Por po tė fal sythin e fjalės, qė ēel nė pranverė,
Dhe Hėnėn tek parku, qė tė prźt me aq mall.
Dhe shfaqesh ti pranė pemėve tė heshtura,
Me vjeshtėn e florinjtė, qė gjethet rrėzon,
Nė kujtimin e bukur, lotėve tė patretura,
Brenda gjoksit tė Hėnės, veē ti qėndron.
E mbėshtjellė kujtimin me tė butin mėndafsh,
Dhe vesh pemėn e zhveshur, nudo nga vjeshta,
Si shenjtore e heshtur, mes kopshtit qėndron,
E fundit qė jep shpirt, ėshtė vetėm shpresa!
Manhattan, 1997
VAJZA ME AUTIZĖM
Pikturėn tėnde e kam varur nė mur,
Nuancat marramendėse shkojnė nė galaktikė,
Hėna e artė e kundron magjishėm,
edhe pse atje akoma s'ka mbėrrit...
Me dhjetėra herė pėrshėndet mėngjeseve,
dhe botės sė verbėr i sjellė veē dritė,
ndonėse e shikon me sytė e shpirtit,
Perėndia tė zgjodhi t'i bėsh veē sfidė.
Nė zemrėn time njė strehėz keni formuar,
Qė si Kombet e Bashkuara mė dukeni tani,
Kurrė s'e mendoja qė rreth tryezės sime,
tė kisha nga gjithė bota, ndėrmjet tyre ti.
Nė se do tė kisha tė drejtėn tė votoja,
Kryetare natyrisht, do tė zgjidhja ty,
Problemet kur i zgjidh si Anjshtajni* dukesh,
se me Asperger ishte dhe Ai.
*Anjshtajni ka qenė me sindromėn e Aspergerit,
njė ērregullim i spektrit tė autizmit etj,...
Staten Island, New York
KAFKA E TURMAVE
Rilindasit e mėdhenj, janė Yje,
qė ndriēojnė dhe galeritė e errėta,
duke ju dhėnė gjak damarėve tė tokės,
qė digjet nėn kėmbėt rakitike tė antivlerave,
shitur si pėr vlera nga ēmimdhėnėsit hipokritė.
Te barazosh Rilindasit e mėdhenj me ēmimet e sotme,
do tė thotė tė ngjasosh me qiklopėt me njė sy nė
ballė,
dhe djallėzisht tė verbosh turmat pamėshirė,
tė cilat dhunshėm i strehojnė nė shpellėn e
Polifemit,
si nė njė varrezė tė madhe,
ku krimba dhe gjarpėrinj,
vallėzojnė brenda kafkės sė turmave.
Varrmihėsit e vlerave,
Mė shfaqen si imazhe fantazmagorike,
qė tė kallin datėn,
dhe tė rrėmbejnė nė krah skeletesh,
qė s'tė lėshojnė kurrė,
urrejtje allashqiptarēe,
ngulitur nė kafkėn e Iagove tė pabesė,
dhe mjerisht nė kafkėn e turmave!
Dhjetor, 2014
Staten Island, New York
MIUSHĖT ANONIMĖ
Anonimėt nuk i dalloj dot nga minjtė,
Njėlloj fshihen, njė turi kanė.
Pėr strehim kanė vrimat,
dhe nėpėr orteqe komentesh tė ndyra,
fusin turirin tė brejnė lisat...
Zvarrė mblidhen sė bashku,
shfryjnė, vjellin,
nga kėnaqėsia kalojnė nė orgazmė,
pjellin minj tė tjerė.
Mjerisht minjtė shumohen shumė,
sidomos nė tokėn qė ka shumė vrima,
e cila ėshtė si njė varrezė e pėrbashkėt.
Nė tė kanė fole nepėrkat, gjarpėrinjtė, krimbat,
qė ushqehen me jargė qensh,
ndėrsa nė cepat e buzėve tė tyre,
lėpin cirklat e jargėve tė mbetura,
dhe zhgarravit njė miushe e punėsuar nga pronari i
vrimave,
me goxha emėr "Miush"!
U pa puna,
Mė duhet tė gjej llokanin (trap),
tė shkrimtarit tė famshėm amerikan Emerson,
pėr t'u ngritur kurthe miushėve,
qė mos tė dalin mė vrimave...
13 Nėntor, 2014
Staten Island, New York
|
