SHPĖRTHIMI I KRYENGRITJES (MARS - PRILL 1910)
Fillimi i kryengritjes. Kuvendi i Verrave tė
Llukės
Ekspeditat e Xhavit Pashės tė vitit 1909, taksat
dhe tatimet e reja, rekrutimi i detyruar ushtarak, masat pėr ēarmatimin me
dhunė tė popullsisė, ndjekjet policore kundėr klubeve e atdhetarėve
shqiptarė, si edhe reaksioni xhonturk kundėr shkollės e shkrimit shqip, i
acaruan mė tej marrėdhėniet e shqiptarėve me qeveritarėt xhonturq.
Pėrballė kėsaj gjendjeje politike, rrethet
atdhetare shqiptare bėnė pėrpjekje pėr bashkėrendimin e lėvizjes nė shkallė
kombėtare. Nė fundin e vitit 1909 u themelua nė Stamboll Komiteti i fshehtė
shqiptar Ja Vdekje, ja Liri!, i cili bėri thirrje pėr formimin e njė
qendre tė vetme drejtuese dhe pėr nxjerrjen e njė organi qendror shtypi pėr
tė gjitha organizatat e shoqėritė atdhetare brenda e jashtė vendit. Komiteti
u pėrpoq ta shtrinte veprimtarinė e tij edhe nė Shqipėri.
Dhuna e egėr qė xhonturqit ushtruan pėr
mbledhjen e taksave e tė tatimeve, pėr grumbullimin e armėve e tė rekrutėve
ishte mė e fuqishme nė Kosovė, ku shpėrtheu hapur pakėnaqėsia e shqiptarėve.
Qysh nė pranverėn e vitit 1910 qėndresa e shqiptarėve tė Kosovės merr
gjithnjė e mė shumė trajtėn e njė lufte tė armatosur. Tė rinjtė, pėr tiu
shmangur shėrbimit ushtarak, dilnin nė mal dhe formonin ēeta tė armatosura.
Ndėrkohė nisėn pėrgatitjet pėr aksione tė armatosura nė pėrmasa mė tė gjera.
Pranvera e vitit 1910 i gjeti shqiptarėt e Kosovės tė organizuar nė grupe tė
armatosura e tė pėrgatitura pėr luftė kundėr regjimit xhonturk.
Veprimet e para kundėrqeveritare nisėn nė mars
nė Gjakovė, por qendra e tyre u bė nė fillim Juniku, ku vepronin forcat e
udhėhequra nga Halil Mehmeti.
Nė muajin mars, me nismėn dhe nėn drejtimin e
Idriz Seferit, u mbajt nė Gjilan njė mbledhje e shqiptarėve tė kėtij rrethi
ku u diskutua rreth masave pėr organizimin e kryengritjes sė re. Nė fund tė
muajit mars grupe tė armatosura fshatarėsh e malėsorėsh tė anės sė
Mitrovicės, tė Vuēiternės dhe tė Llapit marshuan nė drejtim tė Prishtinės
pėr tė protestuar kundėr caktimit arbitrar tė taksave. Ata ndėrprenė rrugėn
Prishtinė-Prepalac. Repartet e garnizonit tė Prishtinės mė 5 prill u ndeshėn
me kryengritėsit nė Babin Most. Pas pėrpjekjeve qė u zhvilluan kėtu dhe qė
zgjatėn dy ditė, kryengritėsit rrethuan njė batalion tė ushtrisė osmane dhe
i detyruan forcat qeveritare tė tėrhiqeshin nė Prishtinė me humbje tė
ndjeshme nė njerėz dhe nė armatime.
Fitorja e kryengritėsve nė Babin Most i vuri nė
njė gjendje tė vėshtirė trupat qeveritare qė mbronin Prishtinėn. Garnizoni i
saj pėrbėhej prej njė regjimenti kavalerie dhe njė batalioni kėmbėsorie, tė
cilėt nuk ishin nė gjendje tė mbanin qytetin dhe as tė ndėrmerrnin veprime
jashtė tij. Mė 7 prill u dėrgua nga Ferizaj nė Prishtinė njė kolonė e
pėrbėrė prej 6-7 batalionesh. Me gjithė pėrforcimet qė i erdhėn, garnizoni i
Prishtinės qe i detyruar tė qėndronte nė pozita mbrojtėse.
Pas fitoreve tė para tė forcave kryengritėse, gjendja nė
vilajetin e Kosovės u bė e vėshtirė pėr autoritetet xhonturke. Garnizonet
ushtarake tė vilajetit ishin tė pamjaftueshme pėr ta shtypur menjėherė
kryengritjen. Kryengritja u shtri edhe nė Rrafshin e Dukagjinit. Vrasja e
komandantit tė ushtrisė nė Pejė, e majorit Rushit Beu, dhe plagosja e
mytesarifit tė atjeshėm, Haki Beu, u pasua nga veprimet qė ēetat e Shalės
dhe tė Berishės ndėrmorėn kundėr njė batalioni ushtarėsh. Nė tė njėjtėn kohė
kryengritėsit e rrethinave tė Prizrenit i detyruan repartet ushtarake osmane
tė mbylleshin nė qytet, ndėrsa pjesėn tjetėr tė tėrhiqej nė drejtim tė
Fushė-Kosovės. Nė fillim tė prillit kryengritėsit kishin zėnė tė gjitha
pikat strategjike nė afėrsi tė qyteteve tė Prishtinės, tė Pejės e tė
Prizrenit.
E shqetėsuar nga kėto ngjarje, qeveria
xhonturke, nė mbledhjen qė mbajti mė 7 prill, vendosi qė tė merreshin masa
tė rrepta ushtarake kundėr kryengritėsve. Nė mesin e muajit prill nė trevėn
verilindore tė Shqipėrisė qenė pėrqendruar rreth 36-40 batalione kėmbėsorie,
qė bėnin pjesė nė korpuset I, II dhe III tė ushtrisė osmane tė vendosur nė
pjesėn evropiane tė Perandorisė, si dhe gjashtė bateri tė artilerisė malore
e gjashtė bateri tė artilerisė fushore me 50 gryka zjarri. Pėrballė
zhvillimit tė shpejtė tė ngjarjeve nė rrethet e Prishtinės, tė Pejės e tė
Prizrenit, qeveria xhonturke mori masa pėr tė penguar zgjerimin e
kryengritjes. Me dekretin perandorak tė sulltan Mehmet Reshatit V u shpall
nė zonėn e kryengritjes gjendja e jashtėzakonshme; urdhėrohej tė
shpėrndaheshin sa mė shpejt forcat kryengritėse; tė arrestoheshin dhe tė
nxirreshin para gjykatės ushtarake organizatorėt e kryengritjes; tė bėhej
regjistrimi i popullsisė dhe i pasurisė sė patundshme; tė zbatohej shėrbimi
i detyrueshėm ushtarak; tė mblidheshin me forcė taksat etj. Porta e Lartė
urdhėroi Ministrinė e Luftės qė tė pėrgatiste sa mė shpejt ekspeditėn
ndėshkimore, nė krye tė sė cilės do tė vihej Shefqet Turgut pasha, njėri nga
gjeneralėt mė tė zotė tė ushtrisė osmane aso kohe.
Pėr tė pėrballuar ekspeditėn e madhe ushtarake
qė Porta po pėrgatiste kundėr Kosovės, u pa e nevojshme tė merreshin masa
organizative e ushtarake, tė cilat do tė vendoseshin nė tubimet e
udhėheqėsve shqiptarė. Njė tubim i tillė u mbajt nė mesin e prillit nė
vendin e quajtur Verrat e Llukės, nė afėrsi tė Deēanit. Autoritetet
xhonturke, me gjithė pėrpjekjet qė bėnė, nuk arritėn ta pengonin mbledhjen e
kėtij kuvendi. Agjentura e tyre, e kryesuar nga disa bejlerė tė Pejės, nuk
arriti gjithashtu tė qetėsonte dhe tė shpėrndante turmat e armatosura.
Tubimi u zhvillua nėn drejtimin e Shaban Binakut, tė Isa Boletinit, tė
Sulejman Batushės dhe tė krerėve tė tjerė. Nė Kuvend u vendos pajtimi i tė
gjitha gjaqeve deri nė Shėn Mitėr. Mė pas pjesėmarrėsit lidhėn besėn e
vendosėn qė tė gjitha viset e pėrfaqėsuara prej tyre tė bashkoheshin me
kryengritjen. U pėrcaktuan gjithashtu me hollėsi masat organizative dhe
ushtarake pėr pėrballimin e ekspeditės sė Shefqet Turgut pashės. Kuvendi
parashikonte edhe masa ndėshkuese pėr ata qė do ti kundėrviheshin besės sė
lidhur.
Kuvendi i Verrave tė Llukės nuk mori vendime me
karakter politik, nuk doli me kėrkesa nė rrafsh kombėtar. Me sa duket,
organizatorėt e tij mendonin se kėto do tė ishin objekt i njė mbledhjeje
shumė mė tė gjerė dhe me pėrfaqėsues nė shkallė kombėtare. Megjithatė,
tubimi pati rėndėsi pėr zhvillimin e mėtejshėm tė kryengritjes, pėr
organizimin dhe pėr bashkėrendimin e veprimeve tė saj tė armatosura. Aty u
hodhėn themelet e bashkimit luftarak tė shumicės sė krahinave tė vilajetit
tė Kosovės, kryesisht tė pjesės perėndimore e qendrore.
Pėrkrahja e kryengritjes nga grupi parlamentar
shqiptar
Sapo filloi kryengritja, grupi i deputetėve
shqiptarė nė parlament u vu nė mbrojtje tė saj. Mė 9 prill 1910, 13 prej
tyre (nga gjithsej 26 qė pėrfaqėsonin popullsinė shqiptare nė atė organ) i
paraqitėn parlamentit njė relacion pėr gjendjen e vėshtirė tė krijuar nė
Shqipėri si rrjedhim i politikės nacionaliste tė Komitetit Bashkim e
Pėrparim.
Nė deklaratėn qė deputeti i Kosovės, Nexhip
Draga, bėri mė 10 prill nė emėr tė grupit tė deputetėve shqiptarė e quajti
tė padrejtė dhe e dėnoi vendimin e qeverisė pėr shpalljen e gjendjes sė
jashtėzakonshme nė vilajetin e Kosovės. Ismail Qemali, Myfid Libohova dhe
deputetė tė tjerė shqiptarė sollėn prova qė dėshmonin se ngjarjet e
Prishtinės ishin pasojė e administrimit tė keq tė vendit, e sjelljeve
arbitrare tė nėpunėsve vendorė, si dhe e karakterit anakronik tė mėnyrės sė
qeverisjes qė zbatonin xhonturqit.
Deputetėt shqiptarė folėn posaēėrisht pėr
arbitraritetin nė vjeljen e detyrimeve shtetėrore nga autoritetet vendore.
Nė kėtė ndikonte mungesa e legjislacionit pėrkatės, si edhe formulimet e
errėta e tė papėrcaktuara mirė tė ligjeve ekzistuese. Nė Shqipėri filluan tė
vileshin edhe tatime tė tilla, siē ishte ajo e oktrovės, njė taksė doganore,
e cila nuk vilej ende as nė rajonet mė tė zhvilluara tė Perandorisė, si nė
Stamboll, nė Izmir, nė Selanik.
Deputetėt shqiptarė deklaruan se do tė ishte mė
e udhės dhe mė dobiprurėse qė nė Shqipėri nė vend tė ekspeditave ushtarake
tė dėrgohej njė komision parlamentar. Ata kėrkuan qė nė Shqipėri tė
sendėrtoheshin hap pas hapi reforma rrėnjėsore, tė caktoheshin nėpunės tė
aftė e tė ndershėm, tė cilėt tė njihnin ligjet dhe drejtėsinė. Hasan
Prishtina nguli kėmbė qė ky komision tė hetonte nė vend shkaqet e
kryengritjes.
Duke iu pėrgjigjur deklaratave tė deputetėve
shqiptarė nė parlament, kryeministri turk u pėrpoq ti pėrligjte e ti
motivonte masat ushtarake tė qeverisė nė Kosovė me pozitėn e veēantė
strategjike tė kėsaj treve dhe tė mbulonte shkaqet e vėrteta tė lėvizjes
kryengritėse nė Shqipėri, tė cilėn e quante vepėr tė disa ngatėrrestarėve.
Ismail Qemali, nga ana e tij, kėrkoi nga qeveria
qė tė nxirreshin nė shesh shkaktarėt e vėrtetė tė gjendjes sė krijuar nė
Shqipėri. Nė njė takim tė veēantė me ministrin e Luftės tė Perandorisė ai
kėrkoi qė tė ndėrpriteshin veprimet ushtarake kundėr shqiptarėve. Por kėto
kėrkesa ranė nė vesh tė shurdhėr. Qeveria pranoi se ishin bėrė disa gabime
nga administrimi i keq prej disa nėpunėsve vendorė dhe premtoi se do tė
merrte masa pėr riparimin e tyre. Nė tė njėjtėn kohė ajo siguroi miratimin
nga parlamenti tė kėrkesės sė saj pėr dėrgimin e trupave ushtarake
plotėsuese nė Kosovė.
Orvatjet e deputetėve shqiptarė pėr tė penguar
dėrgimin e ekspeditės ushtarake tė komanduar nga Shefqet Turgut pasha nė
Kosovė nuk dhanė fryt. Edhe propozimet e tyre pėr tė dėrguar nė Shqipėri njė
komision parlamentar pėr hetimin e gjendjes nė terren dhe nė mėnyrė tė
veēantė tė shkaqeve tė kryengritjes u hodhėn poshtė. Qeveria xhonturke ishte
tashmė e vetėdijshme se ngjarjet nė Shqipėri ishin shenjė e njė konflikti
politik shqiptaro-turk, pas tė cilit fshiheshin aspiratat autonomiste tė
shqiptarėve.
Kėtė realitet u pėrpoq tua bėnte tė qartė
Ismail Qemali edhe diplomatėve tė huaj nė Stamboll. Duke i pėrcjellė
ambasadorit austro-hungarez, Pallaviēinit, kėrkesėn qė deputetėt shqiptarė
parashtruan nė parlamentin osman, ai theksoi se shqiptarėt kėrkonin zbatimin
e reformave, tė cilat do tu pėrshtateshin rrethanave tė veēanta tė vendit
dhe nevojave tė tij. Kundėrshtimi i tyre, theksonte ai, do tė ēonte nė
thellimin e mėtejshėm tė kryengritjes popullore. Ismail Qemali i bėnte tė
ditur pėrfaqėsuesit tė Vjenės nė Stamboll, se me kėrkesat e tyre shqiptarėt
synonin tė siguronin njė ndėrtesė mė vete, ēka nėnkuptonte autonominė e
Shqipėrisė.
VEPRIMET LUFTARAKE
Sukseset e para tė kryengritėsve
Nė mesin e prillit 1910 Turgut Pasha mbėrriti nė
krye tė njė ushtrie prej 16 mijė forcash nė kryeqendrėn e vilajetit tė
Kosovės, nė Shkup.
Nė proklamatėn qė i drejtoi popullsisė sė
Kosovės para se tė fillonte operacionin ushtarak, Shefqet Turgut pasha u
orvat ta pėrligjte atė nė sytė e popullsisė sė revoltuar dhe tė bindte
kosovarėt se qeveria ishte shtrėnguar tė dėrgonte ushtrinė nė kėtė vilajet.
Ai theksonte se forcat ushtarake tė komanduara prej tij nuk qenė dėrguar pėr
tė shkaktuar gjakderdhje, por pėr tė vendosur rregullin e qetėsinė dhe pėr
tė ndėshkuar tė gjithė ata qė mbillnin pėrēarjen. Ai deklaronte gjithashtu
se qeveria dėshironte ti siguronte popullit shqiptar tė mirat e rendit
kushtetues, prandaj ishte nė interesin e tij dhe tė shtetit qė tė gjithė
kryengritėsit tė dorėzoheshin.
I pėrforcuar me trupa tė rinj, numri i forcave osmane qė u vunė pėrballė
kryengritėsve shqiptarė, arriti nė rreth 40 mijė veta. Me kėtė ushtri
Shefqet Turgut pasha filloi nė mesin e muajit prill 1910 sulmin e
pėrgjithshėm kundėr forcave kryengritėse.
Ndėrkohė kryengritėsit vazhduan veprimet e tyre,
tė cilat tani i zhvilluan nė tri zona. Luftėtarėt e Shalės, tė Llapit e tė
Drenicės, nėn komandėn e Isa Boletinit, u pėrqendruan nė Grykėn e Carralevės
dhe vunė nėn kontroll vijėn Ferizaj-Shtimje-Prizren. Hasan Hysen Budakova me
forcat e tij u pėrqendrua nė rajonin malor nė perėndim tė Ferizajt deri nė
anėn jugore tė Carralevės. Grupimi tjetėr, i tretė, i kryengritėsve, qė
pėrbėhej nga luftėtarė tė Gjilanit e tė Preshevės, nėn komandėn e Idriz
Seferit, mori pėrsipėr tė zotėronte e tė mbronte Grykėn e Kaēanikut dhe
rrugėn Tetovė-Shkup pėr tė mos lejuar depėrtimin e ushtrisė osmane, qė vinte
nga qendra e vilajetit nė drejtim tė pjesės sė brendshme tė Kosovės. Emisarė
tė posaēėm u dėrguan nė Shkodėr, nė Dibėr e nė Mat me thirrjen pėr tu
bashkuar me kryengritjen, ndėrsa agjitatorė tė tjerė filluan tė vepronin nė
radhėt e reparteve turke pėr ti bindur ushtarėt shqiptarė tė dezertonin. Nė
fazėn e parė tė operacioneve ushtria osmane pėsoi disfatė. Kolona
verilindore e saj, e cila kishte pėr detyrė tė dilte nė fshatin Pozharan dhe
me njė veprim tė shpejtė ti rrethonte forcat kryengritėse tė grupuara nė
kėtė rajon, ndeshi nė njė qėndresė tė ashpėr dhe e ndėrpreu pėrkohėsisht
marshimin e mėtejshėm.
Luftime mė tė ashpra u zhvilluan nė anėn
perėndimore tė zonės kryengritėse. Forcat osmane tė pėrqendruara kėtu, mė 21
prill, pas luftimesh tė rrepta, arritėn ti afroheshin Shtimjes qė mbrohej
nga kryengritėsit. U ndėrpre lidhja telegrafike e kėsaj qendre me Prizrenin.
Luftimet vijuan nė Shtimje gjithė ditėn, me humbje tė mėdha nga tė dyja
palėt. Tė nesėrmen ushtria osmane, e komanduar nga Osman Pasha, me gjithė
mbėshtetjen e zjarrit tė artilerisė, nuk mundi ta merrte Grykėn e Shtimjes.
Nė pritje tė pėrforcimeve tė reja nga Ferizaj, ushtria u detyrua tė tėrhiqej
nėn goditjet e vazhdueshme tė kryengritėsve.
Lajmi rreth fillimit tė luftimeve nė Shtimje
pėrshpejtoi veprimet e kryengritėsve tė Gjilanit, tė Preshevės dhe tė viseve
pėrreth, qė u hodhėn drejt Kaēanikut. Mė 24 prill 3 000 kryengritės, nėn
udhėheqjen e Idriz Seferit, shtinė nė dorė Grykėn e Kaēanikut dhe dolėn nė
shpinė tė ushtrisė turke, duke e vėnė atė nė njė pozitė kritike.
Kryengritėsit vunė nėn kontroll tė plotė hekurudhėn Shkup-Mitrovicė dhe
ndėrprenė lidhjen hekurudhore me kryeqendrėn e vilajetit, Shkupin. Si
rrjedhim i kėtyre veprimeve, forcat ushtarake osmane, tė vendosura nė
Ferizaj, u vunė nė njė gjendje tė vėshtirė.
Sukseset e kryengritėsve nė Grykėn e Carralevės
dhe shtėnia nė dorė e Shkallės sė Kaēanikut pėrbėnin njė fitore ushtarake tė
rėndėsishme, e cila ndikoi nė zhvillimin e mėtejshėm tė kryengritjes nė
Kosovė. Forcat kryengritėse zotėronin tani njė pjesė tė mirė tė territoreve
tė vilajetit tė Kosovės, si dhe disa pika strategjike qė u lejonin tė
kontrollonin vijat kryesore tė komunikacionit. Ata paralizuan pushtetin
civil tė administratės xhonturke. Ndėrkaq, ushtria osmane mbeti e bllokuar
nė qytetet kryesore tė Fushė-Kosovės dhe tė Rrafshit tė Dukagjinit. E
pafuqishme pėr tė ndėrmarrė ndonjė veprim luftarak jashtė tyre, ushtria
osmane priste ardhjen e forcave tė reja.
Beteja e Kaēanikut
Mė 30 prill 1910 ushtria osmane, e komanduar nga
Shefqet Turgut pasha dhe e pėrbėrė nė fillim nga 9 000-10 000 veta, e
pėrforcuar me reparte kalorėsie dhe e mbėshtetur nga zjarri i artilerisė,
filloi mėsymjen kundėr 3 000-4 000 kryengritėsve shqiptarė tė pėrqendruar nė
Shkallėn e Kaēanikut tė udhėhequr nga Idriz Seferi. Para sulmit tė
pėrgjithshėm ushtria osmane goditi me artileri fshatrat pėrreth. Masakrimi i
grave, i fėmijėve dhe i pleqve qė kishin mbetur atje, nuk solli, ashtu siē e
kishte parashikuar Shefqet Turgut pasha, shkurajimin e mbrojtėsve shqiptarė
tė Grykės sė Kaēanikut. Pėrkundrazi, me gjithė epėrsinė e madhe numerike tė
forcave armike, kryengritėsit i thyen sulmet e tyre. Pėr dy ditė rresht (mė
30 prill-1 maj) divizioni osman nuk mundi tė mposhtte qėndresėn e
kryengritėsve shqiptarė, tė cilėt treguan aftėsi tė veēanta luftarake.
Forcat osmane tė pėrfshira drejtpėrsėdrejti nė luftime kundėr
kryengritėsve nė Kosovė arritėn nė afro 30 000 veta. Njė pjesė e madhe e
tyre u angazhuan nė betejėn e Kaēanikut. Megjithėse ushtria turke kishte
epėrsi tė ndjeshme mbi forcat kryengritėse, kėto i pėrballuan sulmet e tyre
pėr shtatė orė rresht, duke kaluar edhe nė luftime trup me trup. Udhėheqėsit
e kryengritjes treguan aftėsi drejtuese si nė sulm, ashtu edhe nė mbrojtje e
nė tėrheqje. Ata mundėn tė dilnin nga rrethimi nė mėnyrė tė organizuar dhe,
duke u tėrhequr nė drejtim tė Gjilanit, vijuan ta godisnin armikun.
Nė betejėn e Kaēanikut ushtria osmane pėsoi
humbje tė mėdha. Sipas tė dhėnave tė ndryshme u vranė disa mijėra ushtarė
dhe 90 oficerė osmanė. Shefqet Turgut pasha humbi nė Kaēanik mė shumė se njė
tė katėrtėn e forcave, qė kishte nėn komandėn e tij; u shpartalluan rreth 20
batalione. Pas kėsaj ushtria filloi tė hakmerrej mbi popullsinė e
pambrojtur. Njėsi tė posaēme tė ushtrisė turke dogjėn fshatrat qė nuk kishte
arritur ti rrafshonte artileria. Gjyqi i jashtėzakonshėm ushtarak dėnoi
kryengritėsit e zėnė robėr dhe pėrkrahėsit e tyre. Ekzekutimi i tė dėnuarve
me vdekje bėhej para popullsisė vendase tė grumbulluar me forcė dhe nėn
gjėmimet e daulleve e tė marsheve tė bandės ushtarake.
Luftimet qė kryengritėsit shqiptarė zhvilluan nė
Kaēanik, patėn jehonė brenda dhe jashtė vendit. Ato u pėrjetėsuan nė epikėn
popullore.
Pasi mori Grykėn e Kaēanikut, Shefqet Turgut
pasha, nė ditėt e para tė majit, i pėrforcuar edhe me trupa tė tjera qė i
erdhėn nga Selaniku, filloi mėsymjen nė drejtimin Ferizaj-Carralevė. Njė
kolonė e forcave osmane, e nisur nga Shkupi, gjatė marshimit tė saj nėpėr
Kumanovė, pėrgjatė hekurudhės, ndeshi nė tė hyrė tė Grykės sė Konēullit, nė
mes tė Bujanovcit dhe Gjilanit, nė qėndresėn e forcave kryengritėse tė
komanduara nga Idriz Seferi. Luftėtarėt shqiptarė tė kėsaj ane u rezistuan
pėr disa ditė forcave osmane, derisa atyre u erdhi nė ndihmė njė kolonė
tjetėr. Megjithatė, qėndresa e kryengritėsve vijoi edhe mė pas, por nė grupe
mė tė vogla, tė pėrbėra nga 150-200 veta. Edhe nė kėto vise ushtria, nė
shenjė hakmarrjeje, u vuri zjarrin fshatrave tė tėra.
Nė fillim tė muajit maj forcat osmane kaluan nė mėsymje nė drejtimin
Ferizaj-Carralevė. Kėtu u ndeshėn me forcat kryengritėse qė vepronin nė
zonėn Shtimje-Carralevė, tė komanduara nga Isa Boletini?, numri i tė cilave
nuk i kalonte 4 000 vetat. Pėr dy ditė dhe dy netė rresht u zhvilluan atje
luftime tė ashpra. Megjithėse nisi nga Ferizaj reparte tė garnizoneve tė
Prizrenit dhe tė Mitrovicės, qė vepronin anės Grykės sė Carralevės, komanda
osmane nuk arriti ti rrethonte kryengritėsit. Forcat ushtarake tė Ferizajt
u bllokuan midis Shtimjes e Carralevės dhe u detyruan tė kthehen mbrapsht.
Pjesa tjetėr nuk ia arriti tė depėrtonte nė drejtimin Jezercė-Budakovė pėr
tu rėnė prapa krahėve kryengritėsve.
Taktika qė pėrdorėn udhėheqėsit e kryengritėsve,
sidomos shfrytėzimi i terrenit, ndihmoi pėr njė kohė pėr tė pėrballuar
epėrsinė e armikut nė njerėz dhe nė armatime. Gjendja e krijuar nė Kosovė e
detyroi ministrin e Luftės, Mahmut Shefqet pashėn, qė tė vihej vetė nė krye
tė fushatės ushtarake nė Shqipėri.
Vazhdon...
|