|
KUR DESHËM TË DASHUROJMË
Unë s’e njoh as vetveten, nuk më njeh më as zemra ime, kanë
ndryshuar kohërat, sot i mbjellim mbrapshtë lulet, kurse nga rrënjët mbinë
mallëngjimet.
Kur ishin kohërat tona , pak më ndryshe merrte frymë toka, luadhet
çelnin disa lloje lulesh ato me aromë të tokës dhe ato të tjera që s’kishin
kurrfarë arome.
Më kujtohet fare mirë ngjarja e asaj dite kur erdhën zogjtë në
fshatin tonë, ne u bëmë atyre një pritje madhështore sa që u befasuan
fluturat e metalta.
Binte edhe shi i përzier me zërin e mjegullave, por ne i hapëm zemrat
dhe i pritëm ashtu siç e kishim zakon.
Kohërat ndryshuan por ne mbetëm si të parët tanë, merrnim frymë si toka
e shkriftë dhe i piqnim shtambat sipas një kodi të vjetër ashtu që nuk
thyheshin edhe kur i rrokullisnim kalldrëmeve të lagjes.
Kështu e ka kjo kohë, mateshim me fluturimet e korbave dhe jetonim po
aq sa jetonin edhe korbat.
Nëse nuk kishim se me çka të mburreshim ne i përngjanim fluturave dhe
lindnim nga puthjet tona, më pastaj krahasoheshim me të gjitha të mirat dhe
të ligat tona.
Dikur vonë kuptuam se nga thera çelin lulet më të bukura që rriten
nëpër vazot e kujtimeve ashtu siç nga trëndafilat që çelin trishtimet.
U mësuam me këto lojëra, të zbrazura, brendia e tyre ishte një dhomë e
akullt ku mund të ngriheshin zogjtë e shpresave dhe nuk fluturonin kurrë më
nëpër kujtesën e çative që kishin mbetur në mëshirën e kohës.
Një dhëmb i ndryshkur kafshonte ajrin e brymtë të mëngjesit.
Unë jam i bindur se ky tregim nuk ka ekzistuar në kohën e juaj, ashtu
siç nuk ka ekzistuar as në kohën time.
Ndoshta as ne nuk i kemi prekur rrënjët e erërave andaj edhe u bëmë erë
në sy të botës, kah nuk i lëshuam vezët, si qyqet ikëm nëpër metropole, por
a mundëm të ikim nga vetvetja e jonë.
Mbase ndryshe si mund të ekzistonim nëse nuk fluturonim, herë bëheshim
korba të ngarkuara me trishtime e herë pëllumba që bartin letra me arkivole
të ngjyrosura.
Ajo atëherë ishte koha e jonë e egër që na kafshonte sa herë që e
kthenim kokën të çmallemi me sinorët e atdheut.
Nuk më kujtohet tani se si vepruan me ne kur deshëm të dashurojmë, por
më duket se me një dekret të pashkruar u penguam, andaj sot heqim të zitë e
ullirit, aq shumë kemi një mall të pashuar për një gllënjkë vere nga dora e
së kaluarës.
ERA E NDËRROI DREJTIMIN
Mjegullnajat ishin mbushur me shi të prushtë , nga të katër anët e
shpirtit frynte një stuhi e paparë, shkundeshin gjethet e qiellit, retë,
shkundej çdo gjë që mund të shkundej para furtunës së zezë.
Në lindje të qyteti dëgjohej zëri i përvajshëm i një kambane të
vjetër. Një korb i zi i kishte hapur krahët dhe e rrihte qiellin e etur i
cili nuk ishte më në gjendje të qëndroj në këmbët e veta, zvarritej si një
zvarranik i plagosur.
Zvarritej qielli me Lakuriqësin e yjeve, diku kah perëndimi i
diellit, doli një yll që nuk i përngjante yllit por një topi të zjarrtë që
digjej në hapësirën e paanë
Mjegullat me një gjuhë si të gjarprit, të qitur pak jashtë i lëpinte
stërkalat e shiut. Nuk di athua ishe shi ose diçka po bie ngjashëm me shiun
por është duke na i lagur këmishët e arnuara që i kemi lënë mbi gardhin e
kishës që të thahet gjaku ose djersa e trishtimit.
Mbi çatitë gjysmë të rrënuara kishin dalë kandrat dhe loznin një valle
arkaike, zëri i qemanes më hyri në asht kurse nën fustanin e erës filluan të
lozin një valle të vjetër vetëtimat të cilit shoqëroheshin nga një muzikë
që kurrë nuk është dëgjuar në qytetin buzë Lumëbardhit .
Papandehur era e ndërroi drejtimin, nëpër xhepat e saj dëgjohej një
muzikë e vjetër, kush e di se nga ka ardhur këtu por qytetarët e donin atë
zë të trishtuar të shpirtit që derdhej me një melankoli të pashoq në djepin
e lumit i cili e bashkonte gjëmën e shpirtit të thyer të lisave me atë të
Drinin të Bardhë .
Atë ditë era nuk kishte se çka me na thënë, heshti si një sfinks.
Heshtëm edhe ne, heshti i tërë qyteti vetëm kalldrëmet nuk men, me
duket se në shpirtin e gurëve ishte zgjuar një parandjenjë e cila vinte nga
lashtësia me një uturimë të paparë. Andaj edhe dalloheshin shumë prej
njerëzve këto zhaurima shpirtrash, dalloheshin se nuk e njihnin heshtjen,
kishin lindur mes zhurmash dhe fjalësh.
Për çudi era në qytetin tim frynë shumë rrallë por sa herë që frynë
nga shpirti i saj bujar buron një tregim ti cilin ende deri më sot nuk e
zbërtheu asnjë njeri...
Ndoshta ky tregim ka një emër tjetër, kurse mbiemrin asnjëherë nuk i
tregoi askujt, heshti, më duket se i përngjante gurit të zi të lagjes i cili
në çdo kohë ka ditur me hesht. Kështu ky gur i zi i mësoi njerëzit dhe vet
mësoi nga njerëzit se si duhet heshtur. Nëse nuk hesht të zhveshin deri në
asht, atëherë nuk di as vet njeriu se kujt i përngjan , një cope mishi pa
asht ose ashtit pa mish, kështu e kanë kohërat te ne, po nuk heshte i humb
të gjitha rrugët që të qojnë deri te kujtesa...
NETËT E GJATA
Mos më prek sonte. Të lutem mos e zgjo të kaluarën që fle , mbi
qerpikët e thyera të hënës, kjo natë i paska shtatëqind vjet.
Sonte kuptove se në kokën time tullace nuk banoj vetëm unë, por paska
shumë njerëz. Secili banon dhe mendon për problemet e veta, vijnë e ikin nga
unë sikur ta kisha murtajën , as që më përshëndesin.
Një gjëmë e paparë fle në shpirtrat e tyre dhe qajnë kur qeshin të
tjerët ose ngjan e kundërta, kur qajnë të tjerët ky njeri që banon te unë
qesh deri në çmendi.
Këto britma shirash që dalin nga nëntoka vrapojnë si kalorësit e
çmendur nëpër trishtimin e qytetit që akoma fle në mjegullat kujtesës.
Mos më zgjo as mua, lëre hijen time dhe flokët e brymës t’i bashkohen
shtrezës së akullt që ngulë rrënjë në domethënien e kujtimeve të cilët edhe
kur nuk ekzistojnë bëhen sikur se janë pranë nesh.
Këto kujtime prej dunave të lëngëta që sa herë trenohen valët mbinë në
shpirtin e rërës dhe shndërrohen në lastar fjalësh, sa që kur hynë në vallen
e tyre të duhet njëmijë vjet për të dal nga brendia e poemës.
Të thashë lëre le të flenë gjarpinjtë nëpër vërrimat e mendjes e cila
në çdo kohë i ndryshon ngjyrat mbi pastelet e kujtesës, lëre edhe kujtesën
rehat, mos i zgjo zogjtë e mendjes se për ndryshe e humbë rrugën ende pa
dalë në stom.
Kur erdhe atë çast nga mëngët e shqyera të këmishës së bardhë pikonte
loti i ditës, pikonte po ai lloj trishtimi që pat pikuar para njëqind
vjetëve.
Atë ditë çdo krijesë e tokës fshihej pas një trishtimi, mjegullat dhe
vetëtimat filluan të krakëllijnë si korbat biblike.
Uji doli mbi maja të flokëve, dhe nisi një përmbytje e re , thoshin
se as në kohërat biblike nuk ka pasur këso përmbytjesh, asnjë anije nuk u
ankorua në ndërgjegjen njerëzore, përmbytje e paparë e mendimeve të fjollave
prej dëbore.
Në gjoksin e hapur të erës çmendurisht fundosej galopi i ditës,
fundoseshin yjet e fundit që kishin mbetur mbi lëkurën e shqyer të
hapësirës. Fundosej qielli i errësuar, asnjë meteor nuk pat mbetur në
kujtesën e lisave.
Nën rrënjët e rrapeve ishin zgjuar milingonat dhe bënin seri me
sy se si qenkan shndërruar njerëzit në zvarranik parahistorik dhe zvarriten
drejtë një uji të panjohur deri më sot.
Mos të lutem, mos e ngacmo gjumin e mjegullave, sonte trishtimi
po fle nëpër honet e braktisura, të kesh kujdes kur e hedh hapin e parë, mu
atë çast mund të të fundosen të gjitha ëndrrat.
Çfarë mund të bësh atëherë kur mbetesh pa ëndrra. Njeriu pa ëndrra i
përngjan dunës së lëngtë, i përngjan një forme të erës që nuk ka kurrfarë
definicioni.
Njeriu pa ëndrra është si lisi pa rrënjë, të kesh kujdes pra
kur e hedh hapin e parë në shpirtin e honit kur zhvishet nga mendja.
Po e preke sonte kujtesën kurrë më nuk mund të flesh, do të të dalë
gjumi dhe do mbetesh kërcu i pagjumë gjatë tërë jetës.
Ende e ndjej thellë e ndjej prekjen tënde nëpër shpirtin tim
të rrënuar, po më preke edhe njëherë i tëri do shndërrohem në pluhur, ose në
ndonjë copë ashti që nuk e kafshon asnjë qen endacak.
Të kujtohet kur më tha se sa është e gjatë kjo rrugë. Askush nuk ja
di as fillimin e as mbarimin, fillimi dhe përfundimi i saj nuk mund të
shënohet në asnjë pergamene të imagjinuar.
Pse më tha kështu , nuk jam në gjendje të kuptoj, por di një gjë se ti
kur u shndërrove në dunë të lëngtë atë ditë qanin dallgët e detit, qante
edhe një peshkatar, por nuk dinte se fatin e kujt është duke vajtuar.
Një pulëbardhë qante me lot të kristalta, ciflat e akullit
shpërndaheshin mes valëve të turbullta . të thash se është shumë e gjatë kjo
rrugë e pafund. Para se të më prekësh mendo dy herë, netët janë shumë të
gjata kurse në fund të poemës së erës na pret një dhembje më e trishtueshme
se sa trishtimi i erës.
AS QË MË PYETI DIKUSH
Nuk erdha në mesin e juaj pse doja të jem me ju, ishte një ditë e
portokalltë kur më sollën këtu,shakullina i binte kavallit, dëgjohej një
melodi si të ishte e brymtë,binte edhe një shi e zezë . Më duket se atë ditë
qante qielli, qanin edhe lisat, rrëke lotësh derdheshin mbi degët e
mjegullave të ngarkuara nga dëbora e kuqe.
Kështu thonë dhe duhet të besojmë, atë ditë kishte reshur një dëborë e
kuqe, dëbora që i përngjante gjakut, mos vallë kanë luftuar yjet ose
meteorët që këputen kaq lehtë nga kujtimet e mjegullave.
Ishte dita e parë e shkurtit, thonë se përherë në shkurt bënë acar, kurse
kësaj radhe ishte ditë me shi të acartë, me stërkalat e shiut përzihej edhe
dëbora, binte shtëllunga, shtëllunga që ia zinte frymën ajrit të atij
mëngjesi të akullt.
Në mesin e juaj më sollën mu ata që nuk patën guxim dhe zemër që ta
shohin lakuriq trishtimin, ose njerëz që ishin ngopur me trishtimin e jetës.
Deshën që çdo gjë në jetë të ndajnë me mua, çdo prekje të ajrit të
thatë dhe shiut të acartë ta fusin në shpirtin tim.
Dhe e futën, andaj më sollën këtu jo me dëshirën time por thjeshtë për
epshin e hingëllimës, as që më pyeti dikush kur më gjuajtën diku në cep të
dhomës ku flinin edhe kandrat. Po ju them ishte koha me shi , kohë e
përshtatshme për zhvillimin e insekteve me një ose dyzetë këmbë. Kur njeriu
kupton se i përngjan insekteve, fillon edhe ashtu të sillet si insektet,
herë i imiton ato insekte parazitë e herë ato insekte që nuk i përngjajnë
as këtyre që nuk janë parazitë.
Dikur vonë kuptove prej të tjerëve se ishte një sterrë e madhe,
kishin ikur edhe yjet prej qiellit, ajo natë lakuriqe si e lindjes sime
akoma po më përcjell në jetë me një lakuriqësi të paparë, edhe gurtë më
duken lakuriq si ndjenja e ime që nuk lëshon rrënjë në asnjë vend.
Më duket se, mu në këtë mënyrë kanë ardhur njerëzit pa kurrfarë
planifikimi që t’i ndajnë të gjitha ato trishtime nga të cilët ndiqen që nga
lindja e deri më sot.
|
