Sakras Art Gallery

Sekuenca filmike

Vegėza

RTK

TOP CHANNEL

RTV 21

ALSAT

TV KLAN

KLAN KOSOVA

BOTA.AL

ALBANIAPRESS

ALBINFO

EXPRESS

KOHA DITORE

ZĖRI INFO

KOSOVA SOT

INSAJDERI

BOTA SOT

GAZETA METRO

GAZETA SINJALI

ALBANIAN POST

KALLXO COM

LAPSI.AL

ZEMRASHQIPTARE

KOSOVA PRESS

TELEGRAFI

EUROPA E LIRĖ

ZĖRI I AMERIKĖS

PSIKOLOGJIA

TRIBUNA SHQIPTARE

SHĖNDETI

DITURIA

PRESHEVA.COM

GJUHA SHQIPE

KOSOVARJA

RADIOPROJEKT

Kulturė 7 - "LEJ - LA"

Shkruan: Sotir ATHANASI

"LEJ - LA"

( Paramnezi *)

 

         Zonja-klas e grupit grek tė vizitorėve pa portretin e saj me shallin boj qielli nė Xhaminė Blu. Veēse, i saj, ishte vetėm portreti. Se autori e kishte paisur me krahė dhe e kishte shndėrruar nė njė zog shtegtar. Enigma nė kėtė pikturė qėndronte nė se Shtegtimi tregonte ikjen, apo kthimin e kėtij zogu shtegtar?

 

 

            Grupi i vizitorėve nga Athina mbėrrijti nė dalje tė Xhamisė Blu. Gratė, kishin dorėzuar tashmė shamitė e kokės qė iu dhanė drejtuesit nė hyrje pėr tė respektuar ritin fetar dhe ishin ende kėmbėzbathura. Nxorėn nga qeset sandallet dhe nisėn t'i veshin pėr tė zbritur shkallėt e shumta. Zhytja ende nė atė mpirje qė sjell perceptimi i gjithēkaje qė panė e dėgjuan, shkakton natyrshėm edhe njė lloj hutimi pėr kėdo. Me kėta vizitorė, qė edhe ajo Zonjė qė mė pas do tė quhej : "LEJLA".

            I shoqi kish dalė pak mė pėrpara e po lidhte kėpucėt, kur ngrijti kryet dhe e pa gruan (tanimė pa shaminė e kokės sė cilės i shkonte aq shumė dhe Ai, qė kish ndjerė nurin e rėnė nga bluja si e zbritur nga mbiqiejt) i tha: - Si nuk bėre njė pozė me atė shami?

            Kaq iu desh qė gruaje e mikluar nga vėshtrimet, jo vetėm ato mashkullore, por edhe brėnda llojit tė vet e kishte kuptuar se: ajo mbulesė nė ngjyrė qielli, si e dėrguar enkas nga galaktika pėr tė, nė njė farė mėnyre dėmshpėrblente hijeshinė e mohuar tė sė tėrės brėnda kėsaj xhamije. Sepse, i shkonte tejet. Ndaj nisi me ngut tė ngjiste shkallėt edhe pse disi e dyshimtė nėse do tė mund t'a vishte sėrish atė cohė tė ritit muslyman nė bojė qielli e aq mė pak besonte nėse do t'a bindte njeriun-sekuritiv, disi tė vrazhdėt pėr t'a fotografuar me aparatin e saj celular.

            Gjithsesi, u ngjit. Njeriu i ligjit, ktheu kryet. Vėshtrimi i tij nė mos ish i ashpėr, mungesėn e gadishmėrinė pėr t'a ndihmuar, hapėt e tregonte. Veē kėsaj, portreti i tij kish ca grimaca qė mėshihnin gjithsesi njė dramė tė brėndshme personale.

            Gruaja, sapo iu gjėnd pranė, buzėqeshi.

            Dhe, kur portreti i saj, merrte kėtė trajtė shprehte ėmbėlsi, dėlirėsi dhe se tek kjo femėr-klasi lexohej qartė statusi i njė Zonje tė vėrtetė. Qe ky moment kur asaj i shpalosej njė pafajėsi jo vetėm ēarmatosse pėr kėdo tė cilit do t'i drejtonte aq ėmbėlsisht kėrkesėn-favor, qė e bėnte tė pamundur mospranimin. Ajo tha nė anglisht:

            - Zotni ju lutem, kini mirėsinė qė ju karakterizon, tė mė jepni edhe njė herė atė shami qė sapo Jua dorzova, - dhe shtoi po me tė njėjtėn ėmbėlsi nė buzėqeshje: - Nga emocionet pėr kėtė xhami me vlera tė jashtėzakonshme kulti muslyman i ėmbėli-sekuritiv, harova tė bėj njė fotografi.

            Sekuritivi, ndonėse fillimisht e pa me habi, por instinktivisht, si tė fliste turqisht me dikė nga personeli, ia dha menjėherė shaminė tė shoqėruar me njė buzėqeshje si tė detyruar e jashtė tipit dhe karakterit tė tij. Duhet pranuar se parzmorja mbrojtėse qė rrethonte gjithė sjelljen e tij me njė femėr, jo vetėm qe rrėzuar, por fluturuar, vetėm nga miklimi me shprehjen: i ėmbėli-sekuritiv (shprehje kjo qė nė Greqi ėshtė e ditės dhe se ndodh edhe nga krahu i kundėrt. Njė mashkull nė supermarket mund t'i drejtohet shitėses tė re nė moshė: zonjusha ime, ose: zonja ime!).

            Por le tė mos largohemi nga tregimi ynė.

            I ėmbėli-sekuritiv, ishte tejet i ndrojtur nga pasiguria se si mund t'a merrte kjo Zonjė, gėzimin dhe kėnaqėsinė e tij. Se ndjehej tejet i pėrfillur me kėrkesėn e saj, pėr mė tepėr i mikluar me fjalėt: i ėmbli-sekuritiv!

            Nė ndryshim nga rastet e rėndomta kur detyra u impononte me tė tjerėt zbatimin e riteve tė kultit; lėvizja e tij, aty mė parė me dikė tjetėr, qe e ftohtė pėr tė mos thėnė e bezdisshme. Kėsaj Zonje, si nė njė marrėveshje tė fshehtė, nga ato qė njė femėr di dhe kap sinjalet dashamirėse tė seksit tjetėr, kaq i mjaftoi tė triumfojė mbi 'tė. Siguria nė veprimet e saj bėri qė, si midis..., shokėsh, t'i linte kėtij Sekuritivi nė dorė celularin, pa iu lutur mė parė qė tė kishte mirėsinė pėr t'a mbajtur atė. Ky veprim, qe pėr tė njė test pėr tė vazhduar me njė hap mė tė guximshėm. Sepse, pas kėsaj, Ajo hodhi mbi krye shaminė, ia mori sėrish celularin qė Ai t'i kishte tė lira duart dhe po me atė mėnyrė si midis tė njohurish tė vjetėr, nė anglisht, tha:

            - Ju lutem, i miri e i respektuari, zoti Sekuritiv, rregullomani pak shaminė!

            Sigurisht, kjo i kalonte tė gjitha. E para: se Ajo qe greke dhe Ai turk. E dyta: se Ai qe muslyman dhe Ajo e krishterė. Dhe sė treti: se Ajo qe njė Zonjė e martuar dhe se Atij, ashtu si edhe Asaj i dukej unaza nė gisht, gjė qė tregonte se duhet tė qe gjithashtu i martuar.

            Prandaj Ai nguroi pėr njė ēast pėrpara se tė zbatonte edhe kėtė kėrkesė tė kėsaj Zonje tė ēuditėshme e cila ia kishte zbutur, pėr tė mos thėnė mposhtur vrazhdėsinė e tij. Por Ajo, nuk donte t'ia thyente sedrėn. Aspak. Pėrkundrazi: iu afrua mė pranė dhe si nė fshehtėsi, a mirėbesim vetėm pėr veshėt e tij, i tha: - Unė jam muslymane shqiptare!

            Pas kėsaj, me zė tepėr tė ulėt, (nė qoftėse unė e kujtoj mirė) recitoi njė syre qė e mbante mėnd nga vegjėlia dhe qė niste me fjalėt:

            - Eshen ilaj-laj hilellaj...

            Atėhere, Sekuritivi turk i hodhi duart nė qafė dhe e pėrqafoi.

            Pastaj nisi t'ia rregullojė si tė qe partneria e tij kur rregullonin njėri-tjetrin pėrpara se tė dilnin. Se, kjo Zonjė, moshatare me tė, Ajo qe.

            Kur mbaroi, turku -sekuritiv e soditi gjatė dhe ėmbėl pėr tė shqiptuar emrin e ish bashkėshortes sė tij: - LEJLA.

            Sytė iu skuqėn tejet dhe pėr zonjėn-greke-klas, kjo fliste shumė. Mbase pėr njė mall e mbase edhe pendesė.

            Gruaja i dha aparatin me njė gjest mė se shoqėror dhe Ai, pa mė tė voglin ngurrim e filmoi.

            Ajo i dorzoi shaminė blu dhe ēuditėrisht pa se vėshtrimi i tij, si ajo e njė aktori nė xhirim, nuk shihte nė drejtim tė kameras, por pas kameramanit.

            Ngaqė, nė tė djathtė tė tij, vėshtrimin kishte pėrqėndruar. Por, siē aq bukur dinė gratė tė maskojnė qėllim, Ajo, spostoi pak trupin.

            Lejoi kėshtu tė kalonte njė grua qė sapo dorzoi shaminė dhe e ndau nga ky intimitet me Sekuritivin.

            Zonjės sonė, kaq i duhej qė me bisht tė syut tė shihte tundjen e kokės dhe lėvizjen e buzėve tė kolegut turk-gjithashtu Sekuritiv i cili miratonte ngjajshmėrinė e kėsaj Zonje me ish partneren e shokut tė tij. Ai, sė bashku me tundjen e kokės, me zė tė ulėt, pėrsėriste nė dy rrokje emėrin LEJ-LA!

 

 

            LEJ-LA!

            Kėshtu quhej ish bashkėshortja e Sekuritivit-Qemal. Ai pėrpara se tė qė Sekuritiv, ishte njė piktor i pa fat, ndonėse qe njė Vangog i peizazhit dhe natyrės turke pėr tė cilat ēdo vizitor mahnitej tek shihte gjelbėrimin e Konstandinopolit, (siē e quajnė grekėt ende Stambollin e sotēėm ).

            Partnerja e piktorit Qemal e shtyu si e shtyu pėr gati njė vit me mungesa tė jashtėzakonshme nė pėrballimin e jetės tė mbushur me sakrifica, por edhe privime. Pasoja kėto ngaqė piktori nuk kishte njė punė tė pėrhershme, por mbėshtetjen nė shitjen e pafat tė krijimeve tė tij nga e cila nuk mund, qė nuk mundte tė hiqte dorė. Ajo zotronte zanatin e permanentit. Por Ai e kishte pėr turp vartėsinė ekonomike nga paga e sė shoqes. Grindjet me partneren e cila jetonte dėshpėrimin e tij, solli tė vetmen zgjidhje tė detyruar: braktisjen.

            Stambolli ka njėzetė milion banorė. Ajo kaloi Bosforin dhe nė anėn aziatike e ndihmuar nga prindėrit e saj, hapi njė lokal bukurie. Tashmė qe mbushur viti qė lokalin e drejtonte vetė dhe kishte njė klientelė tė kėnaqshme. Po piktori?

            Piktori, i katandisur keq, iu drejtua pėr borxh njė shoku fėmijėrie. Ky qe Refiku qė lexuesi e njeh tashmė, si Sekuritivin tjetėr. Ai e bindi qė tė niste punė nė Xhaminė Blu si Sekuritiv pėr tė zėvėndėsuar dikė qė kish dalė nė pension. Kėtu piktori ynė mund edhe tė frymėzohej pėr krijimet e tij. I tillė qe ky rast.

            Sekuritivi-piktor, po atė ditė, u kthye nė shtėpi vetėtimė dhe mori bojėrat. Hodhi lehtshėm konturet e portretit tė vizitores-Lejla me shaminė mbi krye dhe pastaj nisi me gishtėrinjtė tė trazonte ngjyrat duke pėrsėritur: Tregoje tani veten se pėrzierja me gishta e ngjyrave, ėshtė muzika pėr mjeshtėrinė tonė. Le t'a bėjmė kėtė... ARJE, nėn titullin: "Ktheu LEJLA" Dhe thuajse e gdhiu tė pėrfunduar punimin.

            Dy ditė mė pas, grupi i turistėve nga Greqia, nė hollin e hotelit OKEAN, po zbrisnin valixhet tė kėnaqur pėr javėn kaq tė ngjeshur tė vizitave. Atė mėngjes, ata nuk harruan tė merrnin nė lokalin e ėmbėlsirave Krem-bakllavanė karakteristike dhe me emėr nė Konstandinopol. (Siē na pėlqen tani edhe neve tė integruar tashmė nė mėndsinė e grekėve tė quajnė Stambollin e sotēėm).

            Hotelieri po shihte gazetat e ditės, pėrpara se t'i vinte nė tavolinat pranė kolltuqeve dhe sezlloneve nė holl. Atė ēast zbriti edhe ēifti nga dhoma 404.

            Hotelieri mori ēelsin dhe herė shihte gazetėn dhe herė zonjėn qė dorzoi kėtė ēelės dhe instiktivisht tha: - LEJ-LA!

            Klientja buzėqeshi ėmbėl. Ishte kjo buzėqeshje qė nxirrte nė pah tiparet e saj mė tė mira, mė tė dėlira, mė tė sinqerta, mė imponuese tė Zonjės-klasė.

            - Ktheu LEJLA! , - pėrsėriti Hotelieri nė recepsion, - dhe kuptohej qė po lexonte njė titull, por qė enkas e tha nė anglisht.

            Zonja e veēantė-klas, kuptoi shumė. Intuita e saj, solli ndėrmėnd turkun-Sekuritiv e bindur qė Ai jetonte njė dramė. Receptionisti ia bėri me dorė qė tė vinte pranė duke i treguar gazetėn.

            Zonja-klas e grupit grek tė vizitorėve pa portretin e saj me shallin boj qielli nė Xhaminė Blu. Veēse, i saj, ishte vetėm portreti. Se autori e kishte paisur me krahė dhe e kishte shndėrruar nė njė zog shtegtar. Enigma nė kėtė pikturė qėndronte nė se Shtegtimi tregonte ikjen, apo kthimin e kėtij zogu shtegtar?

            Titulli: Ktheu LEJ-LA!, megjithatė e tregonte qėllimin. Mashalla!

            Diku nė cep tė saj, ashtu siē dinė gratė tė shohin hollėsi, sidomos kur kėto mundohen tė maskohen, Zonja-klas lexoi emėrin e autorit Qemal.

            Dhe Ajo, ndonėse me vėshtirėsi lexoi nė turqisht, por me gėrma latine: "Ēok gjyzel, LEJ-LA"!

            Dhe s'kishte tė vėshtirė tė ndjehej tejet e falėnderuar nga Piktori-Sekuritiv-Qemal. Dhe nė mėndje i erdhi urimi;

            "Dhėntė Zoti t'i kthehet Sekuritivit-piktor-Qemal LEJ-LA!

            Edhe ne pėrsėrisim: ishallah!

 

 

Konstandinopol, Athinė:

10, Qershor, 2019!