Hermesi ėshtė emėr i greqizuar i perėndisė
egjiptiane, Thoti, i cili konsiderohet pionier i shumė shkencave,
posaēėrisht i alkimisė e i shumė shkathtėsive tė tjera.
Nocioni Hermetizėm rrjedh nga greqishtja dhe
ka kuptimin e diēkahi tė mbyllėt dhe tė pakuptueshėm, pėr shkak tė gjuhės sė
vėshtirė ose tė ideve e tė figurave tė paqarta.
Njė ndėr ligjet e hermetizmit
ėshtė, edhe ligji i analogjisė, ngjasimit ose
ligji i Hermesit.
Ligji i Hermesit
thotė: Si ėshtė lartė, ashtu ėshtė edhe poshtė, e si ėshtė poshtė, ashtu
ėshtė edhe lart. Pra, njė formė shumė e thjeshtė, prapa sė cilės fshihet
njė fushė shumė e gjėrė e pėrdorimit praktik.
Shprehja si ėshtė poshtė, ashtu ėshtė lart, nė
kuptim tė parė do tė thotė: si ėshtė fotografia juaj psikike, ashtu ėshtė
edhe nė botėn tuaj reale. Fotografia qė krijohet nėpėrmjet imagjinatės
kreative u takon planeve tė ekzistencės, planeve tė mendimeve (lart),
ndėrsa plani fizik, qė ėshtė mė i ulėt, i takon planit material (poshtė).
Nė qoftė se dėshirojmė tė krijojmė diēka nė
botėn materiale, duhet qė sė pari ta krijojmė atė nė planin psikik. Duhet tė
formojmė pėrfytyrim tė kthjellėt dhe tė qartė. Nė atė moment qė njė gjė e
krijojmė nė imagjinatė, ajo tani mė veē ekziston, por nė botėn e mendimeve.
Nė ēoftė se bėhet mbushja e mjaftueshme e fotografisė sė imagjinuar me
energji (kjo do tė thotė se sa mė shumė energji emocionale dhe mendore tė
derdhim nė tė), pėr njė kohė tė caktuar, ajo do tė kalojė nga plani mendor
nė atė material.
Elementet kryesore kozmike, pa njohjėn e tė
cilave nuk mund tė lidhemi me hermetizmin janė:
Shpata - simbol i elementit tė
ajarit;
Shkopi - simbol i elementit tė
zjarrit;
Kupa - simboli i elementit tė
ujit;
Monedha - simbol i elemenetit tė
tokės
 |
 |
 |
 |
 |
Simboli i ajrit |
Simboli i zjarrit |
Simboli i ujit |
Simboli i tokės |
Akasha |
Nuk duhet ti krahasojmė kėto elemente kozmike
me elementet reale nė tokė, qė mbajnė tė njėjtin emėr. Elementet kozmike:
ajri, zjarri, uji dhe toka nuk janė fizike. Toka fizike, nėpėr tė cilėn
ecim, pėrbėhet nga humusi, gurėt, rėra etj., pra, kjo ėshtė pėrzierje e
elementeve kimike. Ose ajri, nė planin fizik, pėrbėhet nga gazrat, tymi,
avulli, grimcat e pluhuri etj.
Kur flasim pėr kėto elemente, nuk mendojmė nė
elemente fizike, por mendojmė nė shfaqjet e energjisė universale kozmike.
Pra, me energji kozmike nėnkuptojmė mėnyrėn, nė tė cilėn shfaqet energjia e
pėrgjithshme kozmike nė universin dhe njeriun.
Kėto katėr elemente kozmike nuk janė forca
kozmike, por mėnyra tė shfaqjes nė universin e pafund nga mijėra anė dhe
pėrthyerja e tyre nė dijen e njeriut, nga ana tjetėr. Ato janė dukuri me tė
cilat forcat kozmike paraqiten dhe ndryshojnė, duke kaluar nga njė gjendje
nė tjetrėn.
Ekziston edhe elementi i pestė kozmik, nga i
cili burojė tė gjithė elementet tė e tjerė dhe quhet AKASHA. Pėr kėtė
element ka pak tė dhėna. Ky element konsiderohet si element fillestar
krijues. Akasha, thonė kaballistėt, ėshtė diēka joekzistuese. Por si mund tė
jetė joegzistuese kur thuhet se ajo ekziston?! Pėrgjigja ėshtė nė atė se ajo
diēka ka plotėsisht dimensione tjera nė krahasim me botėn tonė tė
mendimeve, tė ndjeshmėrisė dhe tė realitetit material. Disa religjione
Akashėn e krahasojnė me Zotin.
Gjithēka qė ekziston, si nė univers, ashtu edhe
nė shpirtin e njeriut, ekziston nė njėrėn nga gjendjet qė i quajmė elemente
kozmike. Gjithēka qė ėshtė krijuar, qė krijohet, kalon nėpėr kėto katėr
elemente kozmike. Kėto katėr elemente kozmike shfaqen te njeriu si katėr
procese psikologjike:
Ajri - lindja e ideve ose bota e
mendimeve nė vetėdije;
Zjarri - paraqitja e emocioneve.
Ky ėshtė investimi i energjisė emocionale, zgjerimi i ideve origjinale nė tė
gjitha drejtimet;
Uji - pėrmbledhja e dėshirave tė
flakta nė njė drejtim konkret;
Toka - shndėrrimi i ideve nė
realitet: pra materializimi i tyre.
Kėtu qėndron edhe sekreti i sukseseve pėr realizimin e
planeve dhe dėshirave tė caktuar nė secilėn fushė.
Hermetizmi dhe njeriu bashkėkohorė
Shkenca, si sistem mė i ri pėr hulumtimin e sė
vėrtetės, rėndėsi kryesore u jep fakteve. Ajo pėrgjithėsisht bazohet nė
frymėn racionale e cila ėshtė mjaft e ngushtė nė krahasim me kapacitetin e
pėrgjithshėm qė posedon qenia njeri.
Por, hapėsira e shkencės po zgjerohet pėr ēdo ditė, me shpejtėsi rapide, dhe
fundi i zhvillimit tė saj ėshtė i pamundur tė parashihet. Mirėpo, kur
shkenca dhe filozofia na denoncojnė, ėshtė plotėsisht e arsyeshme qė tė
mbėshtetemi nė sisteme dhe forma tjera hulumtimi pėr ta kėrkuar tė vėrtetėn.
Sisteme dhe forma, qė na mbushin hapėsirėn e zbrazėt dhe na ofrojnė
zgjidhjet e tyre pėrkatėse.
Diku nė sferėn ku gėrshetohet shkenca, filozofia
dhe religjioni, e gjen hapėsirėn e frymimit tė vetė tradita hermetike.
Lidhja e saj me sisteme dhe forma tjera tė mendimit njerėzor ėshtė mė shumė
e theksuar nė Lindjen e Largėt se sa tek ne (mendoj nė perėndim). Tradita e
Lindjes sė Largėt ėshtė e pamundur tė ndahet nga religjioni, filozofia dhe
shkenca, sepse ėshtė e lidhur dhe e gėrshetuar nė mėnyrė tė pandashme me to.
Ne, nė kėtė pjesė tė globit, deri mė sot kemi pasur mė pak pėrvojė, e
natyrisht edhe mė pak njohuri dhe fakte nė kėtė drejtim.
Kėrkimi i ēfarėdo vlere nė punimet e alkimistėve
si: Paracelzusi, Elifasi Levi, Papuasi etj. pėrmban nė vete rrezik tė madh
qė kolegėt, por edhe tė afėrmit, tė na pėrqeshin, tė na proklamojnė si
sharlatan ose edhe tė marr dhe tė na mohojnė tė gjitha vlerat, jo vetėm tė
lėndės qė dėshirojmė ta hulumtojmė, por edhe motivet qė na shtyjnė kah ajo.
Pėr kėtė arsye njerėzit vėshtirė vendosin pėr tu marrė, sė paku publikisht,
me interesime tė tilla.
Njerėzit qė mendojnė se shkenca e kompjuterėve
do ti zgjidhė dilemat tona, mashtrohen shumė keq! Ata e shqiptojnė fjalėn
shkencė si tė ishte ajo magjistare e gjithėmundshme, e cila, sikur me
shkop magjik, do ti zgjidh e shėrojė problemet e shumta me tė cilat
pėrballet njerėzimi nė vazhdimėsi siē janė: ndjeshmėritė, traumat,
urrejtjet, dhunėn, konfliktet, vuajtjet etj. Por, pėrkundėr faktit se ajo nė
kėtė lėmi ka kontribuar mjaftė shumė, megjithatė pėrparimi, i shkencės dhe
teknologjisė ka karaktere tė dyanshme. Pėr anėn e errėt tė saj, fanatikėt
nuk dėshirojnė as tė mendojnė! Shkenca vėrtet lehtėson dhe e bėnė mė
atraktive jetėn tonė, format elementare tė saj, por nuk mund ti zgjidh dot
dilemat qė na preokupojnė. Bile nė shumė raste, ajo na bėnė qė ti ndjejmė
edhe mė qartė ato.
Zbritja e kozmonautėve nė truallin e Hėnės
krijoi botėkuptim dhe ndjenja tė veēanta mbi forcėn njerėzore, respektivisht
pėr forcėn e produkti tė mendjes sė tij - shkencės dhe teknikės. Por, pak
kohė pas kėsaj, njeriu filloi ta ndjejė fuqishėm inferioritetin e vet, pasi
u vetėdijesua pėr pafundėsinė e gjithėsisė.
Motivet reale tė kėtyre shprehive, nė mėnyrė
vizionare, i lakuriqėsoi psikologu i njohur, K. G. Jungu, me fjalė tė
thjeshta por shumė kuptimplote: Fluturimet kozmike janė thjesht ikje na
vetvetja, sepse mė lehtė ėshtė tė arrihet nė Hėnė ose Mars, se sa tė
depėrtohet nė qenien personale, nė unin tonė.
Synimi themelor i secilės qenie njerėzore ėshtė
qė tė zhvillohet, tė shprehet dhe tė krijoj nė cilėndo formė a mėnyrė. Forca
e tij krijuese ėshtė e pakufishme. Jeta e tij ėshtė shesh ku zhvillohen
procese tė panumėrta emocionale, mendore e trupore. Dhe nė qoftė se
aktivitetet e tij janė tė orientuara kah njė qėllimi i arsyeshėm, si dhe
janė nė harmoni me momentin, kohėn dhe ambientin, atėherė edhe ēdo lėvizja e
tij, ēoftė e duarve, e gjuhės apo trupit, ėshtė krijuese.
Artet nė pėrgjithėsi janė pasardhėse tė
drejtpėrdrejta tė vezullimeve spirituale, qė burojnė thellė nė ne, tė cilat
nėpėrmjet poreve tė jashtme depėrtojnė nė hapėsirė ndėrnjerėzore dhe aty, po
nga ne, behėn tė njohura.
|