Njė ndėr krijimtaritė mė tė
lėvruara tė letėrsisė shqiptare, ėshtė edhe POEZIA. Gjini e letėrsisė ku
bota e brendshme, ndjenjat mė sublime, frymėzimi hyjnor... shprehen pėrmes
shkronjave tė cilat krijojnė vargje... vargjet, pastaj, shpalosin mendime,
mendimet krijojnė energji, energjia ndez dritat e dijės, rrezet e artė tė sė
cilės i japin ngrohtėsi zemrės, mendjes dhe shpirtit, e me kėtė, edhe kuptim
dhuratės mė tė shtrenjtė, vetė jetės.
Qė nga Lekė Matrėnga e
Pjetėr Budi, kjo energji nuk u ndalė asnjėherė sė hedhuri farėn e dijės,
duke e kultivuar atė me dashurinė mė tė ēiltėr nė shpirtin e pastėr e fisnik
tė popullit shqiptarė. Duke i mposhtur tė gjitha sfidat e kohės, kjo frymė e
shpirtit tė popullit, xixat e saja tė arta, si njė pishtar i shpresės, u
bartėn gojė mė gojė, mendje mė mendje, zemėr mė zemėr... brez pas brezi...
nga kokat mė tė ndritura tė kombit si: Naimi, Ēajupi, Mjeda, Asdreni,
Shiroka... pėr tė vazhduar tek Fishta, Konica, Noli, Migjeni... e deri nė
kohėn tonė, duke u kthyer ai pishtarė nė flakadan tė pėrhershėm qė tashmė
nuk ka forcė nė botė qė mund ta shuaj fuqinė e zjarrit tė tij...
Dua ta falėnderoj nga zemra
mikun tim dhe poetin e mirėnjohur,
ADEM ZAPLLUZHA, qė me pėrkushtim tė
jashtėzakonshėm, vizitorėve tė kėsaj faqeje, por edhe mė gjerė, do tua
prezantoj disa nga poetėt mė tė njohur tė kohės sonė, e me kėtė, do e
plotėsoj e pasuroj edhe mozaikun e mrekullueshėm tė letėrsisė shqiptare.
(www.sa-kra.ch)
Pėrgatiti:
Adem ZAPLLUZHA
ANTOLOGJI E POEZISĖ MODERNE SHQIPE
LIGOR
SHYTI
Hyrje
Ligor Shyti u lind nė
Pėrmet me 29/12/1957. Pas pėrfundimit tė shkollės sė mesme dhe shėrbimit
ushtarak, iu pėrkushtua karierės ushtarake, prej sė cilės u shkėput prej njė
aksidenti tė rėndė automobilistik, qė e bėri tė jetojė mbi njė karrige me
rrota. Pas korrikut tė vitit 1991 i ėshtė kushtuar artit dhe letėrsisė.
Nė pranverėn e vitit 2000 doli nė qarkullim libri i tij i parė i
titulluar: Ēmimi i Faljes, roman dhe mė pas, nė vitin 2003, doli libri i
dytė Letėr nga Ferri, roman; Franēi, mbesa e kapitenit, roman (2007);
Nė aerodromin e ėndrrave tė mia, lirika, 2009; Ishte Eliana, roman,
2012.
Ka marrė pjesė nė konkurse tė ndryshme lokale, kombėtare tė
poezisė dhe fabulės dhe ėshtė vlerėsuar me ēmime tė ndryshme si brenda
vendit dhe nė Itali e Greqi. Romani Letėr nga Ferri ėshtė shpallur nga
Lidhja ndėrkombėtare e krijuesve Pegasi, me qendėr ne Gjirokastėr, si
vepra mė e arrirė e vitit 2005. Pjesė nga krijimtaria e tij janė botuar nė
shtypin e pėrditshėm lokal dhe atė kombėtar, si dhe nė Kosovė, Sh.B.A. dhe
Italinė e jugut. Kohėt e fundit ėshtė paraqitur nė shtyp edhe si pėrkthyes i
gjuhės italiane. Tregime: Detektivi,tetor, 2006; Kuqoja, qershor, 2008;
Ledia, maj 2009, Shkruar pėr Rozėn qershor 2013.
Publicistikė:
Nė qendėr tė tė gjitha gjėrave qėndron Mirėsia, maj, 2000
Kosina dhe kosinaret nė vite, shkurt, 2007.
Bastioni i socialistėve nė Pėrmet, u shkėrmoq, janar, 2007.
Botime nė gjuhė tė huaja:
Romani Franēi, mbesa e kapitenit, pėrkthyer dhe botuar nė
Greqisht, italisht.
Cikėl me poezi, botuar ne revistėn italiane Artisti a Confrontonė
qytetin e Motolas (TA). Nė qendėr tė tė gjithave qėndron mirėsia, botuar
nė anglisht, revista Mirėsia(2000).
Rolin e tij nė letrat shqipe dhe vlerėsimin kombėtar pėr tė;
Ėshtė njė zė i njohur nė letėrsinė shqipe dhe mė tej. Prezantimi
i krijimtarisė sė tij nė shtypin mbarėshqiptar me veprat e tij nė prozė:
Ēmimi i Faljes, Letėr nga Ferri, Franēi, mbesa e kapitenit dhe Ishte
Eliana, poezi: Nė aerodromin e ėndrrave tė mia, si dhe publikimi i
vazhdueshėm nė tregun mediativ tė cikleve me poezi dhe tregimeve ne shtypin
letrar shqiptar si: Tregime:
Detektivi,tetor, 2006.
Kuqoja, qershor, 2008.
Ledia, maj 2009,
Shkruar pėr Rozėn qershor 2013
NJĖQIND VJET PA GJUMĖ
Tani, mund tė fle gjumė pafund
Nėn flladin e erės shqiptare
qė shpirtin mė pėrkund.
Vitet qė ikėn
ma prishėn ėndrrėn.
Njėqind vjet luftėra, vrasje,
copėtime dhimbjesh tė kota.
Dhe krahu i prerė qė se harrova kurrė.
Tani, krahėt i kam njėlloj, si dikur,
Fluturoj si njė shqiponjė e re,
edhe pse jam tepėr e vjetėr,
sa vetė bota.
Njėqind vjet dashuri pa dashuri.
Njėqind vjet liri pa liri.
Njėqind vjet ėndrra pa gjumė.
Tani, do tė fle,
do tė shoh ėndrra mė shumė.
Ėndrra, liri, dashuri, kudo anembanė,
nga Shkupi, nė Prishtinė, gjer nė Tiranė.
Tani, do tė fle gjumė si dikur,
shqiponja ime dykrenare
do tė fluturojė kudo
lart, larg,
me tė sajin flamur.
DUKE PRITUR AGIMIN
Kisha kohė pa e pritur agimin nė prill
Dhe zėrin e bilbilit se dėgjoja
Njė qyqe mė zuri papritmas gafil
Mė ftoi tė dilja
me tė tė lodroja
Njė hėnėz e vetmuar mes yjesh qė ndrijnė,
yjet
dashuria ime e parė,
e dinė, qė ēmendem pas saj,
me njeri-tjetrin pėshpėrijnė:
Ky qenka i marrė!
Prej kohėsh
as shiu rrobat smi lag
qė rrezes sė diellit ti nder pėr tu tharė
se fati, smė deshi as mua, as
hėnėn,
prandaj nė prill na gjen duke qarė.
Me lotėt qė rrjedhin si pika e vesės
Agimeve tė mia mėngjesesh prilli
Do shkruaj njė kėngė pa vargje, pa rreshta,
Kėnduar nė maj duke pritur agimin.
KĖRKOJ NJĖ EMĖR
!
Njė emėr dua ti vė qenies sime,
por nuk mundem.
Kėrkoj rreth meje, jashtė meje,
brenda meje,
por
pėrsėri se gjej dot.
Jam njė trup pa emėr, pa qenie.
Tė paktėn kohėn dua ta di,
epokėn time,
por
smundem.
Jam njė qenie pa kohė,
qė kėrkon tė dijė kur lind dhe perėndon Dielli im?
Por
nuk mundem.
Nuk ka Diell.
Ka vetėm errėsirė
me pak dritė hėne qė stė ngroh.
Jam njė trup me pamje tė ashpėr
dhe shpirt tė brishtė,
qė thyhem atėherė kur sduhet,
dhe qėndroj stoik kur betejėn e kam humbur.
I tillė jam unė,
qė kėrkoj njė emėr tė ri,
pėr njė kohė tjetėr,
pėr njė Botė tjetėr.
ME SYTĖ E TU
Me sytė e tu,
Mund tė pikturoj qiellin pa re
Me sytė e tu,
mund tė pikturoj detin pa valė
Me sytė e tu,
mund tė rri orė, ditė, muaj,
pa thėnė asnjė fjalė.
VETĖM PĖR TY
Vetėm pėr ty do kėndoja si bilbili,
Do udhėtoja gjatė pėr tek ti,
Por, nėse pėr ty do tė bėja gjithēka,
Mos mė kėrko, qė vetėm pėr ty tė shkruaj poezi.
Mė kėrko, pėr ty tė shkoj dhe nė Hėnė,
Me not do tė kaloja edhe detin,
Por, nėse pėr ty, do tė rrotulloja edhe Globin,
Mos mė kėrko, qė pėr ty tė nis kurbetin.
Mė kėrko tė tė fal dashuri
Dhe dhimbje tė marr prej dhimbjes tėnde,
Por, nėse do qė vetėm pėr ty tė flas,
Mos mė dėrgo nato kuvende.
Poet i mirė, apo i keq
Ti mund tė thuash ēfarė tė duash
Por, nėse pėr ty un veē do shkruaj
Pėr poezinė, jam i huaj.
Tė shkojmė njė ditė tė festojmė,
Nė fushė, nė det, apo nė mal
Njė shishe verė, njė laps dhe letėr
Vetėm pėr ty, nuk shkruaj tjetėr.
Vetėm pėr ty pranė njė burimi
Nė njė lėndinė me lule shumė
Ditlindjen tėnde do festojmė
Vetėm pėr ty do shkruaj unė.
NĖ KALTĖRSINĖ E DETIT TĖND
Nė kaltėrsinė e detit tėnd
seē shoh njė ngjyrė bluergjėnt
njė hėnė e bukur,
ca sy tė shkruar,
njė formė zemre me gurė tė ēmuar.
Nė kaltėrsinė e detit tėnd,
njė zė,
njė emėr,
bluergjėnd.
Nė kaltėrsinė e detit tėnd
njė lulerozė, gonxhe e vaditur,
ku vijnė ca zogj pėr ta soditur.
Nė kaltėrsinė e detit tėnd,
nuk kam mė fjalė,
ngelem pa mend.
|