Sakras Art Gallery

Sekuenca filmike

RTK

TOP CHANNEL

RTV 21

ALSAT

TV KLAN

KLAN KOSOVA

BOTA.AL

ALBANIAPRESS

ALBINFO

EXPRESS

KOHA DITORE

ZËRI INFO

KOSOVA SOT

INSAJDERI

BOTA SOT

GAZETA METRO

GAZETA SINJALI

ALBANIAN POST

KALLXO COM

LAPSI.AL

ZEMRASHQIPTARE

KOSOVA PRESS

TELEGRAFI

EUROPA E LIRË

ZËRI I AMERIKËS

PSIKOLOGJIA

TRIBUNA SHQIPTARE

SHËNDETI

DITURIA

PRESHEVA.COM

GJUHA SHQIPE

KOSOVARJA

RADIOPROJEKT

Shkruan: Kadri TARELLI

LIVADHI NË MAL

Përralla për fëmijë

Librin me përralla për fëmijë të autorit Xhevahir Cirongu "Livadhi në mal" mund ta shkarkoni falas në sektorin

„Literaturë“

(E falënderojmë përzemërsisht autorin për këtë libër të shkëlqyer me përralla dedikuar shpirtrave engjëllor)

            Rrëfenja dhe përralla për fëmijë

            Fëmijët e vegjël tani do të kenë në dorë një libër të ri dhe do të kënaqen me rrëfenja e përralla të bukura të shkruar me aq dashuri e përkujdesje nga shkrimtari i njohur Xhevahir Cirongu. Pas shumë shkrimeve të publikuara në shtypin e shkruar dhe në faqet e internetit Xhevahiri guxon e provon të futet në livadhin dhe lëndinat e letërsisë për fëmijë duke sjellë e mbjellë edhe disa lule të tjera plot ngjyra dhe erëmirë.

            Të shkruash për fëmijët në pamje të parë duket e lehtë po nuk është kështu, përkundrazi shumë e vështirë; kështu kanë thënë më parë ustallarët e kësaj gjinie të letërsisë. Vetëm kur ulesh, provon dhe hedh në letër fjalitë e para, kupton se sa e vështirë është të hysh në botën e fëmijëve, të gjesh fjalët e duhura, që ata t’i përjetojnë ngjarjet, dhe të mbushësh mendjen dhe shpirtin e tyre me ndjesi e guxim, ëndërra e fantazi, mençuri e trimëri, durim e maturi për shokun e mikun, nderim e miqësi. Po kaq e vështirë është të bësh që të pranojnë e të mësojnë nga gabimet, të dënojnë sjelljet e shëmtuara e teprimet duke ngjallur përbuzje e neveri për të ligun, të keqin dhe armikun, gënjeshtarin e tinëzarin, hajdutin, kusarin dhe tradhëtarin.

            Të hysh në botën e fëmijëve kërkon së pari t’i duash ata me shpirt e zemër, në të kundërtën as mos e merr mundimin të mendosh për ta e më pak të shkruash. Së dyti, mbase më e vështira, duhet të bëhesh edhe një herë i vogël me mendësitë, dëshirat, çapkënllëqet dhe fantazinë e moshës. Në këtë libër të vogël edhe Xhevahiri provon të jetë edhe një herë i vogël, ndaj me shumë durim i merr për dore “shokët e vegjël” dhe i shëtit nëpër vendet, malet e kodrinat, pyjet, pemët e korijet, lumenjtë, përrenjtë e burimet. Ai nuk lodhet duke vrapuar e mbledhur fruta e lule, më pas freskon fytyrën dhe ulet të shuajë etjen duke vënë buzët në pasqyrën e burimit të ftohtë e të kulluar.

            Shkrimtari është dhe bëhet i besueshëm sepse lëviz pikërisht aty ku ka kaluar edhe vetë, këput lule dhe gjethe, dëgjon gurgullimën e ujit që rrjedh, fëshfërimën e drurëve e të shkurreve, bashkë me ta edhe këngën e zogjve, takon kafshë, shpendë, zvarranikë e plot gjallesa që i njeh mirë, “bisedon” me ta duke ia ditur edhe gjuhën.

            Në këtë libër të bukur gjejmë edhe njohuri e fjalë të panjohura për fëmijët që jetojnë në qytete, ku lidhjet me natyrën janë më të kufizuara e më të pakta. Shkrimtari me delikatesë na kujton fjalë të harruara edhe nga të rriturit. Po sjell disa vogëlima të bukura sa për kujtesë: eshka, guri i strallit, masati, çibuku, vegla që i përdorin sot vetëm barinjtë që kullosin bagëtinë nëpër bjeshkë e kodrina ose pleqtë që nuk u ndahet shpirti nga bukuritë dhe shija e veprimeve të rinisë. Po kështu me mjaft kulturë biologjike na rrëfen pjesë nga jeta e gjallesave, si gjarpëri nën gur, foletë e pëllumbave të egër nëpër zgavrat e gurëve, jeta e vetmuar e nepërkës së shullërit, helmi i fortë i akrepit bisht’harkuar etj, etj.

            I mbetet lexuesit të vogël që të bëjë vlerësimin e këtij libri, megjithse unë jam i bindur se do t’u pëlqejë e s’do ta lëshoni nga dora dhe do ta bisedoni mes shokësh, mbase edhe mësuesin dhe me prindërit.

            Po kështu i takon edhe familjarëve, vëllezërve dhe motrave në shtëpi, që të japin vlerësimin dhe gjykimin për dobinë edukative të rrëfenjave, të cilat i bëjnë fëmijët më të mirë, më të ditur, më punëtorë, më të zotë, më të sjellshëm dhe qytetarë të mirë.

            Durrës më 13. 06. 2016.

            Përrall nga libri "Livadhi në mal"

            MBRETI DHE MOLLA E KUQE

            Ishte një ditë e bukur me diell. Mbreti kishte dalë në ballkonin e katit të tretë të vilës e po vështronte disa re të bardha që po dilnin nga kupa e qiellit. Si u mendua pak, vështroi poshtë bahçesë në oborr. Ato re të bardha që i ngjanin çarçafit të jorganit të gjumit i ngacmuan memorien dhe diçka tha me veten:

            -Po sikur t’i them bahçevanit që atje tek ai cep i oborrit të mbjellë një mollë! Ç’më duhet ajo shkurre plot gjëmba në oborr! - Kjo e mundonte prej kohësh mbretin dhe në shpirt e griste si ata gjembat e asaj shkurreje pa frute që kishte mbjellë në fund të atij oborri plot gjelbërim me pemë e lule të ndryshme.

            – Epo, u tha u bë - vendosi më s’fundi mbreti atë ditë tek vështronte kupën e qiellit, ku lodronin retë shtëllungore, të bardha, të cilave rrezet e diellit të pranverës u jepnin edhe më shumë shkëlqim bardhësije.

            Bahçevani plehronte dhe i prashiste pemët e lulet nëpër kopësht. Ai u shërbente bimëve si të ishin fëmijët e tij. Ashtu si mbreti edhe e zonja e tij ishin të kënaqur nga shërbimi e puna që bënte bahçevani.

            –Eja të pimë një kafe - i tha më s’ë fundi mbreti bahçevanit. –Si urdhëron - ia ktheu përgjigjen ai por mendja i shkoi për keq sepse s’i kishte ndodhur asnjë herë më parë kjo skenë kaq e pa pritur e befasuese…! Një bahçevan të pinte kafe me një mbret! Çudi!? Por ja edhe ndodh, se fatit nuk i dihet.

            Ngjiti shkallët e u ul afër mbretit.

            -E di pse të kam thirrur - i tha më së fundi mbreti.

            -Jo zotëri - ja kthen përgjigjen bahçevani.

            -Kam një mendim, por je ti ai që do e realizosh atë. Je dorë flori për punën që bën - i tha me ëmbëlsi këto fjalë bahçevanit, mbreti. Ai e pa me kureshtje nga koka deri te këmbët bahçevanin dhe ndjeu deri në shpirt shqetësimin që i solli ashtu pa pritur ulja me të për mjë kafe.

            Por… edhe bahçevani po mendohej shumë në atë çast, tek po pinte kafen me mbretin.

            Si pinë kafetë, shoqëruar edhe me një limonatë portokalli, ashtu si me një ton urdhërues, mbreti i thotë që në vend të shkurres me gjemba të mbillte një pemë tjetër.

            -Kam menduar që atje do mbillet një mollë. Kur të lulëzojë, të marim mollë të kuqe prej saj.

            Si dëgjoi këto fjalë që i tha mbreti, bahçevanit ju skuqën faqet sikur të ishin mollët e kuqe që donte mbreti.

            -Kjo është punë që bëhet - foli i gëzuar bahçevani.

            Pas disa ditësh në vend të shkurres me gjemba u mboll molla. Kaluan disa vite, molla lulëzoi e hyri në prodhim. Kishte patur të drejtë mbreti sepse frutat e kuqe të asaj molle i dhanë bukuri oborrit para vilës. Kush hynte e dilte në sarajet e mbretit, merrte nga një mollë të kuqe. Këtë s’e kishte vënë re mbreti, ngaqë sytë s’i hidhte shpesh nga retë e bardha që dilnin herë pas here nga kupa e qiellit. Meqënse kishte kohë pa dalë tek ballkoni, një ditë vjeshte, kur kokrrat e mollëve ishin skuqur si flakë zjarri, vështroi drejt asaj peme magjike. Kujtoi se frutat e mollëve ishin të pa prekura në degët e pemës, por kur pa se në degë kishte mbetur vetëm një kokër dha urdhër rojeve që ajo kokërr e vetme të ruhej e të mos këputej.

            -Mirë i thanë rojet mbretit do ta ruajmë….! Por edhe atë kokërr të vetme, që kishte mbetur, ia morën mbretit. Thirri rojet dhe u dha urdhër të gjendej vjedhësi i mollës. Mbreti u trishtua shumë nga kjo skenë që s’e kishte menduar kurrë se do i ndodhte atij. Rojet u vunë në kërkim të vjedhësit të mollës. Sipas mbretit hajduti do të ketë qënë i gjatë me trup, ngaqë molla e kuqe ishte në degën më të lartë të pemës. Kërkimet u përfshinë në qytet e në fshatrat rreth qytetit. Para mbretit rojet sollën një burrë të gjatë. Ishte një fshatar me trup të madh dhe i gjatë, që dallohej nga të tjerët në pazarin e fruta-perimeve të qytetit.

            “Sipas mbretit, ky duhet jetë hajduti” menduan rojet.

            - E sollëm hajdutin - i thanë mbretit ata. Mbreti e vështroi nga koka deri tek këmbët fshatarin e i tha:

            - Zgjate krahun deri tek ajo degë e mollës atje lart.

            Fshatari zgjati krahun por s’mundi ta kapte degën e mollës ku donte mbreti. Mbreti u inatos dhe urdhëroi rojet që ta linin të lirë fshatarin. Urdhëroi përsëri rojet që të vazhdonin kërkimet për të gjetur hajdutin me trup të gjatë, sepse sipas tij, i tillë duhet të ishte ai që i mori mollën e kuqe.

            -Nuk është ky hajduti. – u bërtiti si i marrë mendësh, mbreti rojeve. Aty e kuptoi fshatari përse e çuan tek mbreti. Ai u la i lirë e shkoi në punën e vetë. Kërkimet vazhduan për të gjetur hajdutin. Por më kot. Mbreti vendosi se ai që do thonte të vërtetën, do të shpërblehej me flori. Lajmi mori dhenë….! Mbreti dilte e vështronte çdo ditë tek ballkoni. Mbas një kohe, një burrë i shkurtër troket në portën e mbretit. Rojet e futën brenda në oborr, ngaqë ai u tha se donte të takonte mbretin.

            -Ç’e mirë të solli. - i tha mbreti njeriut të sapo ardhur atë mëngjes.

            - Po ja …si të them … - dhe iu mor goja kur shqiptoi fjalët “Unë jam hajduti i mollës tuaj o mbret!”.

            –Me kë tallesh ore shkurtabiq! E di ç’të punoj ty! Ja atje në majë të pemës të var në litar.

            - Unë e mora mollën e kuqe të betohem për atë zot!

            - Si e more?! T’i je i shkurtër. Mashtrues, mashtrues! - i bërtiti mbreti.

            -Të betohem, unë e mora….!

            - Më trego atëherë si e more mollën atje lart në degë?!

            - Fare thjesht o mbret. Unë me të vërtetë jam i shkurtër, ashtu si thoni edhe ju, por mollën e mora unë….! Rojet ishin në gjumë kur unë hyra në oborr. Si i vogël që jam hipa degë më degë e u ngjita deri atje tek kokrra e mollës. Po kështu zbrita e u largova. Më kot kërkoni hajdutin e “gjatë” kur ju paguani rojet për të ruajtur vilën dhe bahçen tuaj….! Ja kështu ta mora mollën, prandaj erdha të them se pagesa më përket mua e jo rojeve që ti i paguan.

            Mbretit si kishte shkuar ndërmend kjo që i tha ai burrë i shkurtër, por i zgjuar. Si u mendua pak, nuk desh të turpërohej, sepse lajmi kishte marrë dhenë, dhe njeriut trupshkurtër që u paraqet si “hajdut” i dha edhe shpërblimin që kishte premtuar.

            Epo kështu e pësojnë edhe mbretërit të cilët vënë në plan të parë pasurinë e jo mençurinë - tha burri trupshkurtër e u largua nga kishte ardhur.