Sakras Art Gallery

Sekuenca filmike

RTK

TOP CHANNEL

RTV 21

ALSAT

TV KLAN

KLAN KOSOVA

BOTA.AL

ALBANIAPRESS

ALBINFO

EXPRESS

KOHA DITORE

ZËRI INFO

KOSOVA SOT

INSAJDERI

BOTA SOT

GAZETA METRO

GAZETA SINJALI

ALBANIAN POST

KALLXO COM

LAPSI.AL

ZEMRASHQIPTARE

KOSOVA PRESS

TELEGRAFI

EUROPA E LIRË

ZËRI I AMERIKËS

PSIKOLOGJIA

TRIBUNA SHQIPTARE

SHËNDETI

DITURIA

PRESHEVA.COM

GJUHA SHQIPE

KOSOVARJA

RADIOPROJEKT

Shkruan: Valdet FETAHU

LLOJET E INTELIGJENCËS

Llojet e inteligjencës që janë tek ne janë efekti i teorisë së dy faktorëve të sjelljes njerëzore, Hulumtimet tregojnë se ne kemi dy lloje sjelljesh dhe ato janë ato që janë për shkak të gjenetikës dhe të tjerat janë përgjigja e mësuar e mjedisit për të cilin jetuam, motivuam dhe punuam shumë.

Ne kemi shumë forma të inteligjencës që na jepen nga gjenet tona gjatë kohëssë lindjes. Ekzistojnë nëntë lloje të inteligjencës dhe ato janë si më poshtë:

1. Inteligjenca natyrore (natyrshëm i mençur)

Përcakton aftësinë njerëzore për të dalluar gjallesat (bimët, kafshët) si dhendjeshmërinë ndaj veçorive të tjera të botës natyrore (retë, konfigurimet eshkëmbinjve). Kjo aftësi ishte qartësisht me vlerë në të kaluarën tonë evolutive sigjuetia, bujqësia dhe blegtoria; vazhdon të jetë qendrore në role të tilla si botanistapo kuzhinier. Gjithashtu spekulohet se pjesa më e madhe e shoqërisë sonëkonsumatore shfrytëzon inteligjencën natyrore, që mund të jetë mobilizuar nëdallimin mes automobilave, atleteve, llojeve të grimit dhe të ngjashme.

2. Inteligjenca muzikore (muzikalisht i mençur)

Inteligjenca muzikore është aftësia për të dalluar intonimin, ritmin, timbrindhe tonin. Kjo inteligjencë na mundëson të njohim, krijojmë, riprodhojmë dhereflektojmë mbi muzikën, siç tregohet nga kompozitorët, dirigjentët, muzikantët,vokalistët dhe dëgjuesit e ndjeshëm. Është interesante se shpesh ka një afektivlidhja midis muzikës dhe emocioneve; dhe inteligjenca matematikore dhemuzikore mund të ndajnë procese të përbashkëta të të menduarit. Të rinjtë mekëtë lloj inteligjence zakonisht këndojnë ose i bien vetes si daulle. Ata zakonishtjanë mjaft të vetëdijshëm për tingujt që të tjerët nuk i dëgjojnë.

3. Inteligjenca logjiko-matematikore (numerikisht dhearsyeshëm i mençur)

Inteligjenca logjiko-matematikore është aftësia për të kalkuluar, për tëllogaritur sasinë, për të marrë në konsideratë propozime dhe hipoteza dhe për tëkryer një operacion të plotë matematikor. Na mundëson të perceptojmëmarrëdhëniet dhe lidhjet dhe të përdorim mendimin abstrakt, simbolik; aftësitë earsyetimit vijues; dhe modelet e të menduarit induktiv dhe deduktiv. Inteligjencalogjike zakonisht është e zhvilluar mirë tek matematikanët, shkencëtarët dhedetektivët. Të rriturit me shumë inteligjencë logjike janë të interesuar përmodelet, kategoritë dhe marrëdhëniet. Ata tërhiqen nga problemet aritmetike,strategjia,lojëra dhe eksperimente.

4. Inteligjenca ekzistenciale

Ndjeshmëri dhe aftësi për të trajtuar pyetje të thella rreth ekzistencësnjerëzore, si kuptimi i jetës, pse vdesim dhe si arritëm deri këtu.

5. Inteligjenca ndërpersonale (njerëzit e mençur)

Inteligjenca ndërpersonale është aftësia për të kuptuar dhe ndërvepruar nëmënyrë efektive me të tjerët. Ajo përfshin komunikimin efektiv verbale dhejoverbale, aftësia për të vënë re dallimet midis të tjerave, ndjeshmëria ndajdisponimit dhe temperamenteve të të tjerëve dhe aftësia për të pranuarperspektiva të shumëfishta. Mësuesit, punonjësit socialë, aktorët dhe politikanëttë gjithë shfaqin inteligjencë ndërpersonale. Të rinjtë me këtë lloj inteligjenca janë

liderë mes bashkëmoshatarëve të tyre, janë të mirë në komunikim dhe duket se ikuptojnë ndjenjat dhe motivet e të tjerëve.

6. Inteligjenca kinestetike trupore (trupi i mençur)

Inteligjenca kinestetike trupore është aftësia për të manipuluar objektet dhepër të përdorur një sërë aftësish fizike. Kjo inteligjencë përfshin gjithashtu njëndjenjë të koordinimit dhe përsosjes së aftësive përmes bashkimit mendje-trup.Atletët, valltarët, kirurgët dhe zejtarët shfaqin inteligjencë të zhvilluarkinestetike trupore.

7. Inteligjenca gjuhësore (fjala e mençur)

Inteligjenca gjuhësore është aftësia për të menduar me fjalë dhe për të përdorurgjuhën për të shprehur dhe vlerësuar kuptimet komplekse. Inteligjenca gjuhësorena lejon të kuptojmë rendin dhe kuptimin e fjalëve dhe të zbatojmë aftësitë meta-gjuhësore për të reflektuar mbi përdorimin tonë të gjuhës. Inteligjenca gjuhësoreështëkompetenca njerëzore më e përhapur dhe është e dukshme te poetët,romancierët, gazetarët dhe folësit efektivë të publikut. Personat me këtë llojinteligjence u pëlqen të shkruajnë, lexojnë, tregojnë histori ose bëjnë fjalëkryqe.

8. Inteligjenca brendapersonale (vetja e mençur)

Inteligjenca brendapersonale është aftësia për të kuptuar veten, mendimet, ndjenjat e të tjerëve dhe për të shfrytëzuar njohuritë e tilla në planifikimindhe drejtimin e jetës së dikujt. Inteligjenca brendapersonale përfshin jo vetëm njëvlerësim të vetes, por edhe të gjendjes humane. Është e dukshme tek psikologët,udhëheqës shpirtërorë dhe filozofë. Këta persona mund të jenë të turpshëm. Atajanë shumë të vetëdijshëm për ndjenjat e tyre dhe janë të vetë-motivuar.

9. Inteligjenca hapësinore (përfytyrim i mençur)

Inteligjenca hapësinore është aftësia për të menduar në tre dimensione.Kapacitetet kryesore përfshijnë përfytyrimet mendore, shpjegimin hapësinor,manipulimin e imazhit, aftësi grafike dhe artistike dhe një imagjinatë aktive.

Detarët, pilotët, skulptorët, piktorët dhe arkitektët të gjithë shfaqin inteligjencëhapësinore. Individët me këtë lloj inteligjence mund të jenë të magjepsur paslabirinteve ose enigmave me bashkim pjesësh figure, ose mund ta kalojnë kohën elirë duke vizatuar ose duke ëndërruar.

Llojet e inteligjencës që janë tek ne janë efekti i teorisë së dy faktorëve të sjelljesnjerëzore, Hulumtimet tregojnë se ne kemi dy lloje sjelljeshdhe ato janë ato që janë për shkak të gjenetikës dhe të tjerat janë përgjigja emësuar e mjedisit për të cilin jetuam, motivuam dhe punuam shumë.

Nëse i posedojmë të dy llojet edhe atë gjenetikën dhe punën e palodhur, do tëjemi një studiues i thellë i fushës sonë.

Nga libri i autorit Valdet Fetahu “TRI MENDJET”, që mund ta shkarkoni falas në:   https://www.sa-kra.ch/literatur_10.htm