Njė ndėr krijimtaritė mė tė
lėvruara tė letėrsisė shqiptare, ėshtė edhe POEZIA. Gjini e letėrsisė ku
bota e brendshme, ndjenjat mė sublime, frymėzimi hyjnor... shprehen pėrmes
shkronjave tė cilat krijojnė vargje... vargjet, pastaj, shpalosin mendime,
mendimet krijojnė energji, energjia ndez dritat e dijės, rrezet e artė tė sė
cilės i japin ngrohtėsi zemrės, mendjes dhe shpirtit, e me kėtė, edhe kuptim
dhuratės mė tė shtrenjtė, vetė jetės.
Qė nga Lekė Matrėnga e
Pjetėr Budi, kjo energji nuk u ndalė asnjėherė sė hedhuri farėn e dijės,
duke e kultivuar atė me dashurinė mė tė ēiltėr nė shpirtin e pastėr e fisnik
tė popullit shqiptarė. Duke i mposhtur tė gjitha sfidat e kohės, kjo frymė e
shpirtit tė popullit, xixat e saja tė arta, si njė pishtar i shpresės, u
bartėn gojė mė gojė, mendje mė mendje, zemėr mė zemėr... brez pas brezi...
nga kokat mė tė ndritura tė kombit si: Naimi, Ēajupi, Mjeda, Asdreni,
Shiroka... pėr tė vazhduar tek Fishta, Konica, Noli, Migjeni... e deri nė
kohėn tonė, duke u kthyer ai pishtarė nė flakadan tė pėrhershėm qė tashmė
nuk ka forcė nė botė qė mund ta shuaj fuqinė e zjarrit tė tij...
Dua ta falėnderoj nga zemra
mikun tim dhe poetin e mirėnjohur,
ADEM ZAPLLUZHA, qė me pėrkushtim tė
jashtėzakonshėm, vizitorėve tė kėsaj faqeje, por edhe mė gjerė, do tua
prezantoj disa nga poetėt mė tė njohur tė kohės sonė, e me kėtė, do e
plotėsoj e pasuroj edhe mozaikun e mrekullueshėm tė letėrsisė shqiptare.
(www.sa-kra.ch)
Pėrgatiti:
Adem ZAPLLUZHA
ANTOLOGJI E POEZISĖ MODERNE SHQIPE
MAZLLUM
SANEJA
Hyrje
Mazllum Saneja, poet, eseist dhe pėrkthyes i njohur i
letėrsisė polake nė gjuhėn shqipe dhe i letėrsisė shqipe nė gjuhėn polake, u
lind nė Gjakovė, mė 1945. Nė Prishtinė kreu Fakultetin Filozofik, Gjuhė e
Letėrsi Shqipe, kurse mė vonė edhe studimet pasuniversitare. Gjuhėn polake e
mėsoi nė Universitetet e Varshavės, Vrocllavit dhe Krakovit (1978-1981). Mė
vonė nė Universitetin e Varshavės studioi letėrsinė polake.
Librin e parė me poezi Kėlthitje e botoi nė
shtėpinė botuese Rilindja, Prishtinė, 1973.
Pastaj ka botuar edhe kėto libra me poezi:
Heshtja e njė kohe, Naim Frashėri, Tiranė,
1976.
Shpuzė e ftohtė, :Rilindja, Prishtinė, 1988.
Purpurowa podróż (Udhėtimi i purpurt),Orfeu,
Varshavė 1992.
Shėmbėllime tė trazuara, Rilindja,
Prishtinė, 1996.
Ja nie jestem ten (Unė nuk jam ai), Pavo,Varshavė,
1996.
Ognista ziemia (Toka e zjarrtė), DWP,Varshavė,
1999.
Pe ndonjė ėndėrr, Dukagjini, Pejė, 2003.
Vetėtimė jete, Pen Qendra e Kosovės,
Prishtinė, 2007.
Leximi i vetmisė, Komograf, Varshavė, 2010.
Ka pėrkthyer nė gjuhėn shqipe librat me poezi tė
poetėve mė tė njohur polakė:
Karol Wojtyła: Bregu i qetėsisė, Drita,
Ferizaj, 1989.
Tadeusz Różewicz: Rrėfime traumatike,A
Rilindja, Prishtinė, 1991.
Wisława Szymborska: As fund as
fillim,Dukagjini, Pejė, 1997.
Zbigniew Herbert: Zoti Cogito,
Dukagjini,Pejė, 2000.
Ewa Lipska: Mėsohu me vdekjen, Sfinga,Prishtinė,
2000.
Ewa Lipska: Unė, Rozafa & Pen Qendra e
Kosovės, Prishtinė, 2006.
Stanisław Jerzy Lec: Mendime tė pakrehura
(aforizma dhe epigrame), Rozafa, Prishtinė, 2001.
Adam Zagajewski: Tė shkosh nė Lvov, Sheshi,
Prishtinė, 2002.
Sławomir Mrożek: Dashuria nė Krim dheShumė tė
nderuarit(drama), Rozafa, Prishtinė, 2003.
Czesław Miłosz: Qyteti pa emėr, Poeteka &
Ideart, Tiranė, 2009.
Jerzy Ficowski: Leximi i hirit, Saga,
Prishtinė, 2011.
Andrzej Zaniewski: Dhe drurėt e fishkur qajnė,
Saga, 2013.
Mazllum Saneja ėshtė gjithashtu autor i
Antologjisė dygjuhėshe tė poezisė shqipe dhe polake tė shekullit XX Vetėm
Itaka mbetet (Tylko Itaka pozostanie), Latona, Varshavė, 1993.
Antologjia e poezisė polake e shekullit XX nė
gjuhėn shqipe: Fėmijėt e epokės, Pavo, Varshavė,1997.
82 83 Antologjia e poezisė shqipe e shekullit XX
nė polonisht: Nie jest za póżno na miłość (Nuk ėshtė vonė pėr dashuri), Pogranicze,
Sejny, 2005.
Nė gjuhėn polake ka pėrkthyer libra me poezi tė
zgjedhura tė poetėve tė njohur modern shqiptar:
Ali Podrimja: Skradziony płomień (Flaka e
vjedhur), Pogranicze, Sejny, 2007. Eqrem Basha: Wiersze
(Poezi tė zgjedhura), Pogranicze, Sejny, 1999.
Fatos Arapi: Dajcie mie imię (Mė jepni njė
emėr), Komograf, Varshavė,2013.
Mihal (Nas) Hanxhari: Ty śmierci moja
przepełniona życiem (Ti vdekja ime mbushur me jetė) .
Agim Gjakova: Saga o wietrze (Saga flurore),
Komograf, Varshavė, 2013.
Visar Zhiti: Upragniona błyskawica (Vetėtimė e
uritur).
Mazllum Saneja ėshtė autor i dy librave nė
fushėn e gjuhėsisė:
Mini rozmówki albańskie (Bisedor i gjuhės
shqipe), Wiedza Powszechna, Varshavė, 1992.
Rozmówki albańskie(Bisedor i gjuhės shqipe),
Komograf, Varshavė, 2012.
Mė 1997 fitoi Ēmimin prestigjioz letrar ZAIKS tė
Shoqatės sė Autorėve tė Polonisė pėr arritje tė rėndėsishme nė fushėn e
pėrkthimit letrar tė letėrsisė polake. Mazllum Saneja merret edhe me
publicistikė dhe eseistikė. Ėshtė anėtar i Shoqatės sė Pėrkthyesve tė
Kulturės Evropiane nė Varshavė. Jeton nė Varshavė si artist i lirė.
LUTJE
Kur nė pėrfytyrimin tonė ndjejmė frikė
dhe mbi ne lėviz hapėsira
Dritėn njerėzore ruana Zot
Kur na lė vullneti pėr jetė
madje edhe fjala duket e kotė
Dritėn njerėzore ruana Zot
Kur urtėsia jonė nuk jep fryte
dhe tund drurin e pėrjetshėm
Dritėn njerėzore ruana Zot
Kur zhgėnjimi i hidhur na ndal nė udhė
dhe pėrkulemi para gurit nė fushė
Ditėn njerėzore ruana Zot
TĖ USHQESH KORBAT
Pleqėri
tashmė nuk shkėlqen
me forcė gjallėruese
I kredhur nė mendime
e ndjen veten tė vetmuar
Dhe etja e madhe
qė Dikush
t'i pėlqej mendimet tua
Me shallin e trashė
mbulon
rininė tėnde
tė shkujdesur
Prapa dritares
dimėr
Duhet edhe ca
tė ushqesh korbat
VETĖM FILLIKAT
Nėse do tė vdesėsh
e dikush tė thotė
se do tė tė kujtojė
se do tė ruajė shtėpinė tėnde
se do t'i ujisė lulet
do tė vizitojė varrin tėnd
domethėnė se tėrė jetėn ke qenė i vetmuar
Nėse do tė vdesėsh
duhet tė jetė dikush
qė tė tė marr pėr dore
e tė thotė
do tė vdes me ty
sepse vetėm ashtu mund t'i thuhet tė vdekurit
Pastaj
mund tė mendosh
se ke jetuar
ndonėse me njė njeri
ndoshta
nė grumbull njerėzish
OH ZOT NĖPĖR ĒFARĖ ERRĖSIRE
Nėpėr ēfarė errėsire tė mendimit kalova
oh Zot
mbėshtetur pėr murin e lotėve
qė tė shoh me mund dritėn
Natėn nė pėrfytyrime pashė tė vėrtetėn
nė mėngjes nuk munda tė besoj
Para meje
ėshtė edhe njė ditė e tėrė
TĖ SHKRUAJ TY
- Mikes sime, Ewa Śmietańska -
Nė jetėn time
jetova me zjarrmi
dhe shpejt
vrapin tim
kurrė nuk e ndala
qysh si fėmijė
jetova nė mes tė librave
merre me mend
njėherė e njė kohė
fotografinė e Jeseninit
e mbajta nė gji
tė shkruaj ty
se nė botė i lėmė
ēėshtjet tona tė pazgjidhura
Varshavė,
Fundi i dhjetorit 2014
|