Mė e vogėla me kuptim, gjithmonė ėshtė me
vlerėshm se e madhja pa kuptim.
K.G.Jung
Sikur trupit qė i nevoitet ushqimi, dhe atė jo
cilido por vetėm ai i cili i pėlqen, ashtu edhe shpirtit i nevoitet kuptimi
i qenies sė tij, dhe atė jo cilado por vetėm ato imazhe dhe mendime tė cilat
natyrshėm i pėrshtatėn, gjegjėsisht ato tė cilat janė inicuar nga
nėnvetėdija.
Pėrvojat psikike nuk janė tė rrėnjosura vetėm nė
pėrmbajtjen e jashtme dhe atė shpirtėrore, dhe nuk bazohen vetėm nė
vrojtimin e kuptimit. Ekziston edhe jeta e brendshme iracionale psikike nė
tė cilėn, me pėrjashtim tė njė pakice mistikėsh, thuajse askush nuk di
asgjė apo dėshiron tė di. Bota e brendshme, kryesisht kuptohet si e
pakuptimėt dhe duhet, nėse disi ka mundėsi, tė pėrjashtohet. Pėr ēudi, sot
kjo vlenė si nė Lindje ashtu edhe nė Perėndim. Ne kemi frikė ekzistencės ti
japim jetė tė brendshme. Kjo madje mund tė bėhet patologjike
Mendimet na
janė mė tė rėndėsishme se jeta reale
Sa herė deri mė tash kam dėgjuar sesi
pacienti vajton: E sikur tė kisha pasur dėshmi se jeta ime ka pasur ēfarėdo
kuptimi dhe caku, atėherė nuk do tė mė ishte nevoitur i gjithė ky tensionim
nervor. Personin nė fjalė nuk e shpėton as ajo se a ėshtė i pasur apo i
varfėr, e as se a ka familje apo pozitė nė shoqėri, pasi qė kėto fakte nuk i
mjaftojnė si kuptim tė jetės. Pėrkundrazi, bėhet fjalė pėr detyrimin
iracional tė ashtuquajtur, jetė shpirtėrore, por e cila nuk i intereson as
universitetit, as biblotekės, as kishės. Sepse kėto nuk mund tė mėsojnė- se
kėto prekin vetėm kokėn e e tij por jo edhe shpirtin e tij. Vėrtetėsinė e
vėrtetė mund ta plotėsoj arsya por kjo kurrė nuk shpjegon kuptimin e jetės
njerėzore, tė cilėn shpirti e pėrfshinė dhe e shprehė. Por forcat e shpirtit
shpesh janė faktorė tė cilėt, nė fund tė fundit, vendosin pėr tė mirėn si
dhe pėr tė keqen
A mos ndoshta arsya dhe qėllimi i mirė na kanė ruajtur nga
lufta botėrore apo nga cilado katastrofė tjetėr e pakuptimėt?
Arsya e thjeshtė, arsye me tė cilėn kupton
njeriu, shkenca si common sense e koncentruar mund ta pasuron
kėndvėshtrimin e njeriut, por kurrė mė largė se shtylla kufizuese e
realitetit mė banal dhe mesatarės sė normales njerėzore. Pėr kėto nuk japin
pėrgjigje nė pyetjet e vuajtjes shpirtėrore dhe kuptimin mė tė thellė tė
tyre. Psikoneuroza, nė rastin mė ekstrem, ėshtė sėmundje e shpirtit e cila
nuk e ka gjetur kuptimin e vet. Por nga kjo sėmundje e shpirtit krijohen
llojlloj krijmtarish shpirtėrore dhe llojlloj pėrparimesh tė njerėzve
spirituoz dhe arsya e sėmundjes ėshtė regresimi shpirtėror, jofrytėdhėnja
shpirtėrore.
Me kėtė njohuri mjeku ndonjėherė hynė nė fushėn
tė cilės me shtrėngim i afrohet. Kėtu, nė tė vėrtetė, nė tė ndikojnė
detyrimet tė shėrimit fiksues e cila porositė domethėnje shpirtėrore, sepse
kjo ėshtė ajo pėr tė cilėn sėmundja lakmon, jasht tė gjitha atyre tė cilat
do tė kishin mundur tia ofrojnė arsya dhe shkenca.
Pacienti prekė atė e cila e mundon dhe e modelon
pshtjellimin kaotik tė shpirtit tė vet neurotik. A ėshtė mjeku mjaft i
pjekur pėr kėtė detyrė? Ai sė pari pacientin e tij do ta udhėzojė tek
teologu apo filozofi, apo tė paktėn do tia le pandihmesės sė pamėshirshme
tė kohės. Si mjek ndėrgjegja profesionale e tij nuk e obligon tė ketė
pikėpamje ndaj botės(Weltanschauung).
Por ēfarė ai mund tė bėj kur zbulon se nga cila
sėmundje pacienti i tij vuan, respektivisht se nė tė nuk ka dashuri por
vetėm seksualitet, e as fe pasi qė verbėrimi ia mjegullon shikimin, e as
shpresė pasi qė bota dhe jeta ia kanė thyer iluzionin, e as dijeni pasi qė
nuk e ka mėsuar kuptimin e vet personal?
Shumė pacientė tė shkolluar refuzojnė nė mėnyrė
kategorike ta vizitojnė teologun; pėr filozofin nuk donė as tė dėgjojnė,
sepse historia e filozofisė i le indiferent a intelektualizmi iu duket mė i
thatė se shkretėtira. E ku ekzistojnė mėnyrat e mėdha tė jetės dhe botės tė
cilat nuk flasin jo vetėm pėr kuptimin por edhe e posedojnė?
Kush nė frikė gjithmonė jeton ka arsye pėr kėtė.
Nuk ėshtė numėr i vogėl pacientėsh tė cilve frika duhet tiu imponohet, pasi
qė ėshtė humbur instikti i atrofisė; njeriu i cili nuk ka frikė qėndron buzė
greminės.. Nėse pacienti im e kupton gjuhėn e religjionit unė i them: Mos
provoni qė frikėn e dhėnė nga Zoti ta luftoni, por pėrpiquni qė deri nė fund
ta duroni
Pjesė nga libri Mbi tė kuptimtėn dhe tė pakuptimtėn
|