Sakras Art Gallery

Sekuenca filmike

RTK

TOP CHANNEL

RTV 21

ALSAT

TV KLAN

KLAN KOSOVA

BOTA.AL

ALBANIAPRESS

ALBINFO

EXPRESS

KOHA DITORE

ZËRI INFO

KOSOVA SOT

INSAJDERI

BOTA SOT

GAZETA METRO

GAZETA SINJALI

ALBANIAN POST

KALLXO COM

LAPSI.AL

ZEMRASHQIPTARE

KOSOVA PRESS

TELEGRAFI

EUROPA E LIRË

ZËRI I AMERIKËS

PSIKOLOGJIA

TRIBUNA SHQIPTARE

SHËNDETI

DITURIA

PRESHEVA.COM

GJUHA SHQIPE

KOSOVARJA

RADIOPROJEKT

Shkruan: Ervin QAFMOLLA

http://kallxo.com

MEKANIKA E DOMOSDOSHME E MANIPULIMIT DHE BINDJES (2)

         Perceptimi ynë ndikon në formësimin e realitetit, i cili nga ana e tij përcakton vetë fatin tonë. Nëse mendjet tona janë të formësuara për të na bërë ta konsiderojmë realitetin sipas optikës së porositësit, atëherë universi ynë do të shihet sipas shkallës dhe standardeve të instaluara në të pandërgjegjshmen tonë.

         Viktima, fajtorë dhe fitimtarë

         Ky nuk është një diskutim moral por thelbësisht teknik. Procesi është gjerësisht i pakthyeshëm, sikundër instinkti i individit për “më shumë” nga gjithçka e dëshirueshme. Rrëfimtarët thonë se kur Aleksandri i Madh hapi hartën e botës (së njohur deri atëherë) qau me lot se nuk i kishte mbetur asgjë për të pushtuar.

         Parajsat Artificiale, përtej përvojës së kufizuar të drogës, sot po bëhen një realitet i pamohueshëm i marrëdhënieve të publikut dhe reklamimit, të cilat ditë pas dite tejkalojnë zenitet në fuqi për të ringritur të reja, sakaq të tejkaluara që në momentin e formulimit. Shpejtësia është vërtet marramendëse dhe po ashtu, edhe hutimi i spektatorëve (konsumatorëve) të këtij spektakli është thuajse i pashmangshëm.

         Por të mos harrojmë asnjëherë se të njëjtat mjete që përdoren për të mundësuar ekzistencën e domosdoshme dhe zhvillimin e sistemit të sotëm njerëzor në nivel komercial, por përdoren gjithnjë e më shumë edhe si burime diturie, revolucioni, vetëdijesimi dhe virtyti.

         Facebook dhe Twitter janë mjete të hatashme për të komunikuar dhe organizuar jashtë kanaleve të medias konvencionale, sikundër dëshmojnë qartë shembujt nga “Pranvera Arabe” (tashmë e shndërruar në “Tragjedinë Arabe”) e shumë të tjerë nëpër botë. Mund të renditen këtu edhe përvoja si rasti i protestave kundër armëve kimike në Shqipëri në vitin 2013.

         Gjithashtu, mësimi në distancë, mundësimi i filmave me cilësi të larta prodhimi, por thuajse fare pa buxhet, komunikimi me çdo cep të planetit, thuajse në kohë reale dhe informimi publik i pakontrolluar nga kanalet formale brenda harkut të pak minutave, janë realitete të pamohueshme të kohëve tona dhe të vullnetit njerëzor për të sfiduar kufijtë rrethanorë apo ata që burojnë dhe zhvillohen nga Vetja.

         Sipas modelit ende riosh të Gazetarisë së Hapur (Open Journalism), falë teknologjisë regjistruese të lëvizshme, sot mund të realizohen pamje filmike nga ajri, të cilat shpërndahen në kanale të transmetimit “live” në internet brenda 20 minutash dhe me një kosto fillestare dhe të përhershme investimi që nuk i kalon 500 dollarët. Tani vendoseni veten në poltronën e presidentit të CNN që sheh me trishtim nga flota super e shtrenjtë e helikopterëve të tij.

         Kështu, sikundër një lopatë xheniere mund të përdoret për të hapur hendeqe apo kafka (Remark) edhe makineria e komunikimit industrial mund të shfrytëzohet për t’u përmirësuar e lartësuar si specie, përkundër dëshirës sonë për t’u blerë e shitur me çmimin më të mirë spekulues. Të dyja kanë nevojë për njëra-tjetrën që secila të ekzistojë.

         Natyra njerëzore është shumë komplekse për të qenë tërësisht e përkushtuar ndaj vesit apo virtytit. Ne jemi bashkudhëtarë të dëshirave tona më të errëta e aspiratave më të shndritshme, të cilat na shënojnë rrugëtimin dhe përcaktojmë çfarë jemi.

         Por, përballë shfrytëzimit strategjik të mjeteve të pafundme në dispozicion, përdorimi ad hoc i këtyre të fundit, shënon veçse një betejë të humbur. Sikundër filozofia dhe kultura e hapjes (Open Culture) ka arritur të fokusohet te mjetet, në të njëjtën mënyrë ajo duhet të fokusohet te strategjia, doktrina dhe metoda për t’i bërë këto të fundit pasuri-dije të brendësuara të masave.

         Shpërndarja e PR-it për masat është një ushtrim i vështirë dhe i debatueshëm në kontekstin e Dijes së Hapur, por përkundër diskutimeve morale, mundësitë janë të mëdha.

         Sofistët e Greqisë së Lashtë, për shembull, ua përçonin dijet e tyre mbi filozofinë dhe retorikën vetëm të pasurve dhe kundrejt pagesës, duke ushqyer krijimin e pakicave (kastave) aristokrate më të mirëformuara, por pa një kontekst të vërtetë vlerash.

         Hannah Arendt në analizën e saj mbi totalitarizmin citon Platonin, i cili thotë për sofistët se “arti universal i ndërrimit të mendjeve përmes argumenteve nuk ka të bëjë fare me të vërtetën, por synon opinionet, të cilat për nga vetë natyra ndryshojnë, dhe të cilat janë të vlefshme vetëm ‘në kohën e një marrëveshjeje dhe sa kohë marrëveshja zgjat’”.

         Arendt vëren se “dallimi më goditës ndërmjet sofistëve të lashtë dhe sofistëve modernë është se të lashtët kënaqeshin me fitoren kalimtare të argumentit në kurriz të së vërtetës, ndërsa modernët kërkojnë një fitore më të gjatë në kurriz të realitetit”.

         Ndërsa heronj si Sokrati, Platoni dhe Ksenofoni i përhapën dijet e tyre për të gjithë, të tjerë përgjatë historisë kanë kaluar stafetën në kohë e fusha të ndryshme. E sotmja është koha e pluralizimit të komunikimit strategjik për shumicën, apo thënë ndryshe e “sofizmit për masat”. Ekzistojnë disa arsye dhe hipoteza konkrete për diçka të tillë.

         Së pari, do të kishte një zhvillim të madh të kësaj dijeje të errët për publikun e gjerë, duke rritur konkurrencën dhe sfidat brenda dhe jashtë industrisë së komunikimit strategjik. Nga kjo do të përfitonte vetë sektori duke rritur presionin për më shumë talent dhe profesionalizëm.

         Gjithashtu, do të ndikonte edhe botën e biznesit, duke e orientuar reklamën dhe komunikimet e tjera më pranë realitetit dhe me formulime më të sofistikuara. Si rrjedhojë, presioni do të vendosej mbi cilësinë e qenësishme të produkteve dhe shërbimeve, çka nënkupton mbështetje të konkurrencës dhe të sistemit kapitalist brenda një rendi të evoluar siguresash shoqërore. Kompanitë që shesin ajër do ta kishin punën më të vështirë dhe ato që shesin mollë më të lehtë.

         Të vetmit që do të vuanin do të ishin elitat politike dhe trustet e interesit pranë tyre, të cilat gjithsesi (dhe idealisht) do të duhej të silleshin më mirë si pasojë e një presioni gjerësisht pozitiv. Shtysa historike e regjimeve despotike apo autoritare për të shtypur dhe kontrolluar komunikimin publik lidhet pikërisht me potencialin e jashtëzakonshëm që komunikimi efikas ka për të ndryshuar bindjen dhe sjelljen e popullatave.

         Merrni shembullin e protestave kundër armëve kimike në Shqipëri. Publiku (turma sipas përcaktimit të Le Bon) u targetua qartë me dy mesazhe të ndryshme e të ndërthurura bukur: “frika” dhe “dinjiteti”. Si rrjedhojë, dolën në rrugë plakat e gratë me fëmijë që nuk është se ushqejnë ndonjë prirje të mirë-artikuluar te vlerat njerëzore, sikundër edhe të rinjtë që mbanin në duar pankartat “Yes We Can – Say No!”

         Sigurisht faktorët dhe mesazhet që ndikuan rrjedhën e atyre ngjarjeve që sot tentohet të falsifikohen nga satelitët e forcave politike, janë më të shumta dhe të ndërlikuara se vetëm këto dy argumente, por qartazi, dy mesazhet kryesore të atij komunikimi strategjik, janë vërtet këto, të drejta dhe jokonfliktuese për dy audienca të ndryshme të të njëjtit komunitet. Në fund fituan shqiptarët.

         Nevoja e një ndërhyrjeje civile në rregullimin e kësaj industrie është e domosdoshme edhe për “arsye ideologjike”. Përralla e vetërregullimit të tregut ka kohë që ka skaduar, ndonëse u tregua shumë mirë dhe për një kohë relativisht të gjatë – një tjetër provë që gënjeshtra është jetëshkurtër.

         Ndaj, ndërhyrja e vetëdijshme dhe e koordinuar mirë ndërmjet aktorëve është e domosdoshme për të ripërtërirë e forcuar ekuilibrat e brishtë të shoqërisë dhe të individit. Diçka e tillë do të thotë më shumë përgjegjshmëri në praktikimin e qëllimeve dhe mjeteve, të cilat nuk janë të këqija në vetvete, por që përmbajnë kurdoherë në ushtrim, moralin dhe qëllimin e përdoruesit.

         Iluzioni i realitetit

         Vlen të përmendet se komunikimi mbështetet mbi perceptimin, duke orientuar kanalizimin dhe përpunimin e tij sipas formateve të ndryshme, të atypëratyshme apo të trashëguara si dije historike apo informacion gjenetik parafabrikat.

         Dhe nuk duhet harruar, po ashtu, se perceptimi ynë ndikon në formësimin e realitetit, i cili nga ana e tij përcakton vetë fatin tonë. Nëse mendjet tona janë të formësuara për të na bërë ta konsiderojmë realitetin sipas optikës së porositësit, atëherë universi ynë do të shihet sipas shkallës dhe standardeve të instaluara në të pandërgjegjshmen tonë.

         Si rrjedhojë, ne do të ndërveprojmë me realitetin sipas asaj mënyre, me veprat dhe rezultatet përkatëse. Nëse ky ushtrim shtrihet në komunitete e popullata të tëra, kemi krijuar realitete të reja, botë të reja.

         E vërteta është se vullneti njerëzor dhe vetë thurma e realitetit të perceptuar janë një çështje ende e pazgjidhur. Për ta shtyrë këtë rrëfim të “Majmunit Tregimtar” në lëmin e fanta-shkencës, sot një nga dilemat e fizikës kuantike lidhet me faktin se ndonëse një atom është i paparashikueshëm sa i takon vendndodhjes së tij në kohë dhe hapësirë, atomi do të shfaqet gjithmonë dhe pikërisht aty ku ne do të kërkojmë ta gjejmë atë.

         Ngjan sikur atomi i përgjigjet vëmendjes së vëzhguesit për ta manifestuar veten, apo thënë ndryshe, sikur vëmendja e vëzhguesit e materializon atë. “Fizikani është thjesht një mënyrë sesi atomi sheh veten”, ka thënë fizikani nobelist Niels Bohr.

         Në këtë pikë, Bohr mund të mos jetë i vetmi burim shastisës për t’u cituar: “Ne jemi çfarë mendojmë. Gjithçka jemi ngrihet me mendimet tona. Me mendimet tona ne bëjmë botën” – Buda.

         Shënim: Ky shkrim u botua për herë të parë në revistën elektronike TIRANARE në vitin 2013

(1)